Warszawa, dn. 11.02.2016 Barbara Włodarczyk Instytut Hematologii i Transfuzjologii 02-776 Warszawa, Indiry Gandhi tel. 22 3496242, fax 22 3496243 email: bwlodarczyk@ihit.waw.pl Raport Konsultanta Wojewódzkiego w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego za rok 2015 I. Ocena zabezpieczenia opieki zdrowotnej w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na obszarze województwa, w tym: dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej Dostępność do świadczeń opieki zdrowotnej w zakresie świadczeń pielęgniarskich w dziedzinie onkologii na terenie województwa mazowieckiego jest na poziomie dobrym. Ankietowane placówki onkologiczne nie zgłaszały problemów w tym zakresie. ocena rozmieszczenia podmiotów leczniczych Ośrodki onkologiczne są głównie rozmieszczone w rejonie Miasta Stołecznego Warszawy. Pozostałe oddziały są usytuowane w szpitalach wojewódzkich, wielospecjalistycznych. Na terenie województwa funkcjonują również poradnie onkologiczne umieszczone w strukturze poradni specjalistycznych. Na terenie województwa obserwuje się nierównomierne rozmieszczenie ośrodków hospicyjnych, co skutkuje wydłużeniem okresu oczekiwania na objęcie pacjentów opieką paliatywną. ocena zabezpieczenia kadr medycznych w reprezentowanej dziedzinie, w tym ocena prawidłowości rozmieszczenia specjalistów na terenie województwa ocena zabezpieczenia kadry pielęgniarskiej 1
Liczba pielęgniarek pracujących w placówkach o specyfice onkologicznej (dotyczy instytutów, szpitali, oddziałów, przychodni) 1387 w tym 86 w lecznictwie niestacjonarnym. Braki kadrowe - 49 pielęgniarek- według opinii kadry zarządzającej podmiotami leczniczymi. 1) Liczba specjalistek w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego 30. 2) Liczba pielęgniarek w trakcie specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego 75. 3) Liczba pielęgniarek z kursem kwalifikacyjnym w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego 613 jednostki, które należy restruktyzować (podać przyczyny) --- ocena kontraktowania świadczeń opieki zdrowotnej --- II. Nadzór nad szkoleniem kadr medycznych 1. Ocena potrzeb szkoleniowych na najbliższą przyszłość. Zapotrzebowanie na kształcenie podyplomowe (specjalizacja) w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego 144. W 2015 roku trzy ośrodki zajmujące się kształceniem podyplomowym pielęgniarek na terenie województwa prowadziły kursy specjalizacyjne w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego: Ośrodek Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek i Położnych WOIPiP Wojewódzki Szpital Specjalistyczny w Radomiu Omnibus Agencja Usług Oświatowych Kłodzko W mojej opinii jest zbyt mało ośrodków prowadzących kształcenie podyplomowe w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego w stosunku do zapotrzebowania na ww. specjalizację. Przyczyną są trudności związane z organizacją zajęć stażowy głównie z zakresu radioterapii oraz onkologii dziecięcej. Zapotrzebowanie na kształcenie podyplomowe (kurs kwalifikacyjny) w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego 293. Organizatorem kształcenia jest Centrum Onkologii Instytut 2. Przeprowadzanie kontroli podmiotów leczniczych udzielających świadczeń zdrowotnych dotyczącej realizacji kształcenia i doskonalenia zawodowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących 2
inne zawody medyczne lub inne zawody mające zastosowanie w ochronie zdrowia, w zakresie wynikającym z programów kształcenia: nie przeprowadzono kontroli. wykaz kontrolowanych jednostek, wnioski z kontroli, zalecenia pokontrolne.--- 1. Opiniowanie wniosków jednostek ubiegających się o wpisanie ich na prowadzoną przez ministra właściwego do spraw zdrowia listę jednostek organizacyjnych uprawnionych do prowadzenia specjalizacji: nie zgłoszono wniosków liczba zaopiniowanych wniosków, uwagi. --- 2. Wydawanie na podstawie kontroli opinii o spełnianiu przez jednostkę uprawnioną warunków do prowadzenia stażu podyplomowego lekarzy, lekarzy dentystów, pielęgniarek, położnych, farmaceutów oraz osób wykonujących inne zawody medyczne, a także opinii dotyczącej sposobu realizacji stażu lub specjalizacji oraz poziomu udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące zawód medyczny zatrudnione w tym podmiocie leczniczym:--- liczba wydanych opinii, uwagi, propozycje zmian. III. Kontrola podmiotów wykonujących działalność leczniczą 1. Przeprowadzanie kontroli: nie przeprowadzono kontroli liczba placówek nazwa i adres kontrolowanych podmiotów 2. Przeprowadzanie wizytacji: liczba wizytowanych placówek - 3 nazwa i adres jednostek wizytowanych. 1) Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny ul. Żwirki i Wigury 63A, 02-091 Warszawa. 2) Europejskie Centrum Zdrowia Otwock, Szpital im. Fryderyka Chopina ul. Borowa 14/18, 05-400 Otwock. 3) Mazowieckie Centrum Leczenia Chorób Płuc i Gruźlicy ul. Narutowicza 80, 05-400 Otwock 3. Ocena kontrolowanych/wizytowanych podmiotów (z podkreśleniem jednostek, w których wystąpiły poważne uchybienia), w tym ocena: dostępności do świadczeń zabezpieczenia w sprzęt medyczny i diagnostycznych poziomu udzielanych świadczeń kwalifikacji personelu medycznego. 3
Zakres przeprowadzonych wizytacji: - Stan zatrudnienia personelu pielęgniarskiego i pomocniczego w oddziale onkologicznym. - Procedury dotyczące przygotowywania i podawania leków cytostatycznych. - Wyposażenie oddziału w sprzęt medyczny. - Dokumentacja medyczna pielęgniarska. Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny ul. Żwirki i Wigury 63A, 02-091 Warszawa. Do nowej siedziby szpitala pierwsi pacjenci zostali przyjęci we wrześniu 2015 roku. Działają już jednostki przeniesione ze szpitala na Działdowskiej, a do końca ubiegłego roku przeniesiono jednostki ze szpitala na Marszałkowskiej. Szpital w nowej siedzibie ma 535 łóżek, w tym 453 pediatrycznych, 37 neonatologicznych i 45 położniczych. To o 156 łóżek więcej niż w dotychczasowych siedzibach przy ulicach Marszałkowskiej i Działdowskiej. Europejskie Centrum Zdrowia Otwock, Szpital im. Fryderyka Chopina ul. Borowa 14/18, 05-400 Otwock. Procedury przygotowywania i podawania leków cytostatycznych. Leki cytostatyczne są przygotowywane przez pielęgniarki, co nie jest zgodne z przepisami art. 86 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 6 września 2001r. prawo farmaceutyczne (Dz. U. z 2008r. Nr 45, poz. 271), przygotowywanie leków w dawkach dziennych, w tym leków cytostatycznych w dawkach indywidualnych jest usługą farmaceutyczną. Natomiast art. 86 ust. 1 powyższej ustawy wskazuje, iż miejscem, w którym świadczone są usługi farmaceutyczne, przez osoby uprawnione, jest apteka. Pozostałe punkty z zakresu wizytacji bez uwag. Mazowieckie Centrum Leczenia Chorób Płuc i Gruźlicy ul. Narutowicza 80, 05-400 Otwock Procedury przygotowywania i podawania leków cytostatycznych Leki cytostatyczną są przygotowywane przez farmaceutów w Pracowni leków cytostatycznych. Natomiast brak stosowania zalecanego przez Standardy jakościowe w farmacji onkologicznej zamkniętego systemu infuzyjnego. Pozostałe punkty z zakresu wizytacji bez uwag. 4. Informowanie organów administracji rządowej, podmiotów, które utworzyły podmioty lecznicze, oddziałów wojewódzkich Narodowego Funduszu Zdrowia oraz Rzecznika Praw Pacjenta o uchybieniach stwierdzonych w wyniku kontroli:--- wykaz informowanych podmiotów, rodzaj stwierdzonych uchybień.--- 4
5. Występowanie z wnioskiem do okręgowych rad właściwych samorządów zawodowych o przeprowadzenie kontroli jakości udzielanych świadczeń zdrowotnych przez osoby wykonujące dany zawód medyczny:--- liczba wniosków, uwagi. IV. Udzielone opinie i konsultacje 1. Wydawanie opinii dotyczących: likwidacji lub powstania nowego oddziału szpitalnego, przychodni specjalistycznej, pracowni diagnostycznej, apteki - Rekomendacja budowy Siedleckiego Ośrodka Onkologii- opinia wydana na wniosek Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego Wydział Zdrowia spełniania przez podmiot wykonujący działalność leczniczy warunków do udzielania świadczeń zdrowotnych w danej dziedzinie medycyny (liczba wydanych opinii, uwagi) stosowanego postępowania diagnostycznego, leczniczego i pielęgnacyjnego w zakresie jego zgodności z aktualnym stanem wiedzy, z uwzględnieniem dostępności metod i środków (liczba i rodzaj wydanych opinii) wyrobów medycznych, wyposażenia wyrobów medycznych, wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro, wyposażenia wyrobów medycznych do diagnostyki in vitro oraz aktywnych wyrobów medycznych do implantacji innych. - Opinia dotycząca zmian w RMZ w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego- opinia wydana na wniosek Krajowego Konsultanta w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego. - Opinia dotycząca projektu RMZ w sprawie recept wystawianych przez pielęgniarki położne oraz projektu RMZ w sprawie wykazu substancji czynnych zawartych w lekach, środkach spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wykazu wyrobów medycznych i wykazu badań diagnostycznych opinia wydana na wniosek Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego Wydział Zdrowia. - Opinia dotycząca projektu map zdrowotnych z zakresu onkologii opinia wydana na wniosek Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego Wydział Zdrowia. 5
2. Konsultacje przypadków problemowych. Konsultacja zmian dotyczących minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek w związku z pracami dotyczącymi propozycji obliczenia minimalnych norm zatrudnienia pielęgniarek według wskaźnika dla oddziałów zabiegowych 0,7; dla oddziałów zachowawczych 0,6 w stosunku do liczby łóżek. Konsultacja odbyła się na wniosek Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych. Inne obszary działalności konsultanta 1. Udział w komisji kwalifikacyjnej w ramach postępowania kwalifikacyjnego do specjalizacji w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego- Płock, 30 12. 20015. 2. Udział w spotkaniu konsultantów wojewódzkich w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego. Temat przewodni elektroniczna dokumentacja medyczna. 3. Mazowiecki Urząd Wojewodzki spotkanie Konsultantów Wojewodzkich z Wojewodą Mazowieckim. V. Prognozowanie potrzeb zdrowotnych populacji. VI. Podsumowanie ogólnej sytuacji w zakresie danej dziedziny medycyny, farmacji, pielęgniarstwa, innej dziedziny mającej zastosowanie w ochronie zdrowia na terenie województwa (uwagi, problemy, wnioski). Głównym problemem dotyczącym pielęgniarek pracujących w oddziałach onkologicznych jest przygotowywanie przez nie leków cytostatycznych. Problemy związane z rozpuszczaniem leków cytostatycznych przez pielęgniarki: 1. Wykorzystywanie personelu pielęgniarskiego do przygotowywania roztworów leków cytostatycznych zamiast bezpośrednio do opieki nad pacjentem. 2. Brak możliwości dokładnego wyliczania dawek leku na pacjenta. 3. Problemy z maksymalnym wykorzystaniem zaczętych fiolek. 4. Duże ryzyko narażenia personelu na kontakt z cytostatykami przygotowywanie leku, podanie, opieka nad pacjentem. 5. Działanie wbrew standardom jakościowym farmacji onkologicznej. Poniżej w tabeli przedstawiono wykaz podmiotów leczniczych na terenie województwa mazowieckiego z podziałem na ośrodki spełniające wymogi ustawy z dnia 6 września 2001r. prawo farmaceutyczne 6
Lp. Sporządzanie leków cytostatycznych Ośrodki na terenie województwa Uwagi 1 Mazowieckie Centrum Leczenia Chorób Płuc i Gruźlicy w Otwocku 2 W pracowni leków cytostatycznych przez Wojskowy Instytut Medyczny w Warszawie 3 farmaceutów Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka 4 Wojewódzki Szpital Zespolony w Płocku 5 Mazowiecki Szpital Onkologiczny Uczelni Warszawskiej w Wieliszewie 6 Szpital Specjalistyczny im. Św. Rodziny 7 Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny 8 Europejskie Centrum Zdrowia Otwock 9 Szpital Kliniczny im. Ks. Anny Mazowieckiej 10 Instytut Matki i Dziecka Usługi chemioterapii są 11 Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie wykonywane poza szpitalem Leki cytostatyczne tylko częściowo są przygotowywane w Pracowni Leków Cytostatycznych przez farmaceutów 1 Centrum Onkologii Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie 2 Instytut Hematologii i Transfuzjologii 3 W oddziale przez pielęgniarki Samodzielny Publiczny Centralny Szpital Kliniczny 4 Mazowiecki Szpital Specjalistyczny w Radomiu 5 Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc 6 Centralny Szpital MSWiA 7 Mazowiecki Szpital Bródnowski 8 Samodzielny Publiczny Specjalistyczny Szpital Zachodni w Grodzisku Mazowieckim 9 Mazowiecki Szpital Specjalistyczny w Ostrołęce 10 Mazowiecki Szpital Wojewódzki w Siedlcach W większej części leki cytostatyczne są przygotowywane przez pielęgniarki w oddziale Sporządził: Barbara Włodarczyk Wojewódzki Konsultant w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego 7