Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy Miasto Bełchatów 12 maja 2010 r. Mały kierownik projektu Jak zarządzać projektem? Paweł Wyrozębski Projekty to każde zlecenie lub zadanie, którego nie można załatwić w trakcie jednej rozmowy telefonicznej. S.M. Young, Senator z Ohio w latach 60-tych EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL 2 Co to są projekty? Projekty są to złożone, niepowtarzalne przedsięwzięcia. Przedsięwzięcia natomiast to zorganizowane ciągi działań ludzkich zmierzające do osiągnięcia zamierzonego wyniku, zawarte w skończonym przedziale czasu z wyróżnionym początkiem i końcem, realizowane najczęściej zespołowo z wykorzystaniem skończonej ilości zasobów. Praca dyplomowa Rodzinna przeprowadzka Książka Zmiana lokalizacji firmy Remont domu Wesele Grupowe Poszukiwanie złóż gazu i ropy Wdrożenie systemu Fundrasing Badania rynkowe Produkcja filmowa Audyt BADANIA PODSTAWOWE BADANIA STOSOWANE Wyprawy geograficzne (Antarktyda, Mt. Everest) ROZWÓJ PRODUKTU Kampania polityczna SS1 Fuzje KONSTRUKCYJNO- BUDOWLANE Fabryka chemiczna Statki Wieżowce Projekt Manhatan Elektrownia nuklearna LaGrande Hydro (Canada) Disney Epcot Porty lotnicze Tamy Autostrady Big Dig KAMPANIE WOJSKOWE Metro Delhi Apollo Multi-organizacyjne Kanał Panamski Igrzyska Olimpijskie Stacja Kosmiczna D-Day Channel Tunnel Załogowa Misja na Marsa North Delta Flood Control Pomoc ofiarom tsunami Mała Średnia Duża Bardzo duża Niepewność czasu, kosztów, rezultatu Indywidualne Organizacyjne Złożoność projektu Multi-narodowe Dziesiątki Setki Tysiące Miliony Miliardy 3 Czas Koszt (Roboczogodziny) Źródło: J.M. Nickolas, H. Steyn, Project Management for Business, Engineering and Technology, Butterworth-Heinemann 2008, s. xxvii 4 1
CYKL ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI Dubai 1995 CYKL ZARZĄDZANIA PROJEKTAMI Dubai 2005 Emil Bukłaha, Paweł Wyrozębski Emil Bukłaha, Paweł Wyrozębski SKI DUBAI Przykład projektu budowlanego Centrum handlowo - rozrywkowe Arkadia Działa od 2005 roku i jest największym zamkniętym obiektem narciarskim o powierzchni 22 500 metrów kwadratowych. To gigantyczna lodówka w samym środku pustyni z prawdziwym śniegiem i prawdziwymi trasami narciarskimi. Jest ich 6, od prostej 60 m do najdłuższej 400 m. Karnet całodzienny to zaledwie 160 zł. lokalizacja: Warszawa obok Dworca Gdańskiego rezultat użytkowy: 230 lokali handlowych i usługowych w tym 180 sklepów, 30 punktów usługowych i 20 restauracji i kawiarni powierzchnia całkowita: 287 tys. m2 w tym 110 tys. m2 powierzchni handlowej, 4000 miejsc parkingowych. do budowy zużyto 128 tys. m3 betonu, 17 tys. m2 marmuru itd. Zasilanie energetyczne równe zapotrzebowaniu na energię elektryczną 40 tys. miasta łączny koszt inwestycji 270 mln EUR 2
Stadion Narodowy w Warszawie Przykład projektu - metro warszawskie Liczba stacji: 23 Tabor: 34 składy 6-cio wagonowe Pasażerowie dziennie : 450 tys. (290 tys. sb. / 190 tys. nd.) Długość linii: 23,1 km Pasażerowie 2007 r.: 113,5 mln Przychody: 191 mln zł / rok Koszt budowy: 3,5 mld, zł (4,1 mld zł z taborem) Planowany okres budowy: 1983 1994 (11 lat) Rzeczywisty okres budowy: 1983 2008 (25 lat, opóźnienie 14 lat) 9 Lokalizacja: Centrum Warszawy Pojemność: 55 tys. miejsc Wymiary boiska: 105 x 68 m Planowane mecze: 3 grupowe, ćwierćfinał, półfinał Liczba kondygnacji: 8, max 41 m Garaż: podziemny pod płytą 1800 miejsc Usługi towarzyszące: restauracje, sale wystawowe i konferencyjne, biura, kluby VIP i kibica, Muzeum Sportu, sklep dla fanów, fitness club, ośrodek rehabilitacji Zleceniodawca: Narodowe Centrum Sportu Projektant: JSK Architekci Konsorcjum wykonawców: Alpine Bau Deutschland AG, Alpine Bau GmbH, Alpine Constructions Polska Sp. z o. o., Hydrobudoea Polska S.A., PBG SA Okres budowy: 2008 maj 2011 Planowana inauguracja: lipiec 2011 Koszt budowy: ok. 1,252 mld. zł Projekt budowy bloku energetycznego 858 MW w PGE Elektrowni Bełchatów Największy i najnowocześniejszy w Polsce Moc elektryczna 858 MW Paliwo węgiel brunatny Zużycie węgla : ok. 907,0 t/h, ok. 6 488 tys. ton/rok (z odkrywek Kopalni Węgla Brunatnego Bełchatów) Sprawność wytwarzania netto ~ 42% Emisja CO 2 (bez instalacji CCS) - 5,1 5,5mln t/a Odprowadzenia oczyszczonych spalin przez chłodnię Okres budowy: 2.10.2006 r. 2.10.2010 Szacowany koszt: 2 mld. euro Finansowanie: Konsorcjum ING Bank Śląski, Citibank Handlowy, Nordic Investment Bank, Europejski Bank Inwestycyjny, EBOR i UE Wykonawca: Konsorcjum Firm Alstom (Alstom Power Centrales w Paryżu, Alstom Power Boiler w Stuttgardzie, Alstom Power Polska) 11 Przykład projektu imprezy sportowej Igrzyska Olimpijskie 2004 w Atenach czas 16 dni (13.08.2004-29.08.2004) 28 dyscyplin, 301 konkurencji, 201 państw, 10.500 sportowców 21.500 dziennikarzy obsługujących Olimpiadę 5.500 działaczy, 45.000 wolontariuszy, 70.000 pracowników ochrony 5,3 mln widzów 35 obiektów Olimpijskich wioska olimpijska na 16.000 osób 7,7 km dodatkowych linii metra, 32 km dodatkowych torów kolejowych, 23 km dodatkowych torów tramwajowych, 120 km nowych dróg 400.000 posiłków wydanych codziennie 4,64 mld EUR planowany budżet przekroczenie budżetu 1,4 mld EUR 12 3
Skutki błędów w zarządzaniu projektami Igrzyska Olimpijskie 2004 w Atenach Przykład projektu kosmicznego Europejska misja na Marsa cel: badanie Marsa realizacja: Europejskie Centrum Operacji Kosmicznych (ESOC) przy współpracy 60 europejskich firm przemysłowych i 40 instytucji akademickich wyposażenie: statek kosmiczny Mars-Express (1,5x1,8x1,4m, 116kg), pojazd-sonda Beagle 2 (ø90cm, 73,7kg) odległość do pokonania: Ziemia-Mars 55 mln km czas trwania misji: 2 lata okres realizacji projektu: koszt projektu: 175 mln EUR Źródło: http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_columns_100089_03/03/2007_218079 13 13 14 Przykład projektu filmowego Cykl filmów Władca pierścieni 3 filmy: Drużyna pierścienia, Dwie wieże, Powrót króla czas trwania produkcji: 15 miesięcy, 274 dni zdjęciowe (10.1999-12.2000) użyto 21 kamer, nakręcono 1500 km taśmy filmowej ekipa liczyła 2000 osób, w tym 22 odtwórców głównych ról ekipa pracowała w 5 studiach i w ponad 100 miejscach dla potrzeb filmu zbudowano 30 km dróg wyprodukowano 48 tys. różnego rodzaju rekwizytów koszt trzech części : 300 mln USD wykonano 3.703 kopie filmu filmy uzyskały 19 nominacji do Oskara i 6 Oskarów z dwóch pierwszych części uzyskano 1,8 mld USD wpływów (125mln USD wpływów po pierwszych pięciu dniach wyświetlania w USA) 15 16 16 4
mln zł 2010-05-06 Projekt Wiedźmin 1000 800 600 400 200 0 184 192 286 CD Projekt wyniki finansowe 2006 r. 2007 r. Przychód 85 mln zł 135 mln zł Zysk 3,7 mln zł 10,7 mln zł Założona w 1994 roku firma CD Projekt jest jednym z największych dystrybutorów we wschodniej Europie z biurami w Warszawie i Pradze. Firma specjalizuje się w lokalizacji i wydawaniu gier RPG. CD Projekt jest polskim dystrybutorem takich tytułów jak Baldur's Gate, Planescape: Torment, Icewind Dale, Diablo, Gothic, Neverwinter Nights, Morrowind. Wartośd rynku gier w Polsce 388 600 720 880 2002 2003 2004 2005 2006 2007* 2008* 17 Projekt Wiedźmin Harmonogram Formuła realizacyjna 2001 2003 - prace nad wstępną koncepcją oraz silnikiem graficznym 09.2003 10. 2007 - prace developerskie, produkcja gry (sama produkcja 10 min.animacji otwierającej i zamykającej grę zajęła półtora roku) 26./30. 10. 2007 - premiera Wiedźmina Realizację projektu powierzono zespołowi CD Projekt RED, wydzielonemu z CD Projekt oddziałowi firmy. Przy pracach koncepcyjnych brał udział zespół 5-osobowy Do bezpośredniej produkcji gry zaangażowano 70-osobowy zespół developerski składający się ze scenarzystów, programistów, grafiów, projektantów, autorów dialogów, producentów i testerów 18 Projekt Wiedźmin Projekt Wiedźmin Budżet projektu Budżet produkcji gry Wiedźmin wyniósł 22 mln zł., dodatkowo na promocję gry na świecie wydano 10 mln zł. Gdyby grę CD Projektu potraktowad jak film fabularny, to Wiedźmin znalazłby się na trzecim miejscu na liście najdroższych polskich superprodukcji. Za Quo vadis? (18 mln dol.) i za Ogniem i mieczem (24 mln zł). Dla porównania filmy Andrzeja Wajdy kosztowały: Pan Tadeusz 13 mln, a Katyo 16 mln zł. Całkowity nakład gry - 700-750 tys. egzemplarzy na świecie (Europa, Azja, USA) (z tego około 120 tys. na Polskę ) Rekord otwarcia sprzedaży Wiedźmin znalazł 35 tysięcy nabywców w pierwsze 3 dni od premiery Dotychczasowy rekord HoMM V w ciągu pierwszych 4 dni produkt nabyło 12,5 tysiąca klientów Odnotowana sprzedaż w Polsce 140 tys. szt. (poczwórna platynowa płyta!) Sprzedaż na świecie 1,2 miliona egzemplarzy na całym świecie. (03/2009) 19 Gra ma 15 wersji językowych (w tym chioska), z czego 7 przygotowanych kompleksowo z nagranymi lektorami. Rozmaite odmiany gry uwzględniają lokalne przepisy i obyczaje. W Niemczech Geralt mógł toczyd dowolną ilośd krwi z zabijanych potworów, byle krew miała kolor zielony. Na szczęście od niedawna przepis ten uchylono. W USA kolor krwi nie ma znaczenia, ale panie muszą byd zapięte pod szyję. W polskiej wersji też nie brakuje lokalnych smaczków, kiedy na przykład bohaterowie wymieniają się kultowym okrzykiem: Spieprzaj, dziadu!. 20 5
Nasza definicja projektów Projekty są to: niepowtarzalne przedsięwzięcia o wysokiej złożoności określone co do okresu ich realizacji, z wyróżnionym początkiem i końcem wymagające zaangażowania znacznych lecz limitowanych środków rzeczowych, ludzkich, finansowych realizowane zespołowo przez zespół wysokokwalifikowanych wykonawców różnych dziedzin (interdyscyplinarne) związane z wysokim ryzykiem technicznym, organizacyjnym i ekonomicznym wymagające zastosowania specjalnych metod przygotowania i realizacji Zarządzanie Projektami Zarządzanie projektami jest dziedziną zarządzania zajmującą się zastosowaniem dostępnej wiedzy, umiejętności, narzędzi i metod dla osiągnięcia założonych celów przygotowania i realizacji projektów, tzn: osiągnięcia założonych celów projektów, realizacji projektów w wyznaczonym okresie czasu, utrzymania kosztów projektu w wyznaczonym limicie, poprzez harmonizację współdziałania uczestników projektu. 21 22 Krzyś o planowaniu Planować to znaczy robić to, co się robi, zanim się coś zrobi, tak żeby się wszystko nie pomieszało, kiedy się to robi (A.A. Milne, Kubuś Puchatek), Paweł Wyrozębski 23 Emil Bukłaha, Paweł Wyrozębski 24 6
Planowanie przebiegu projektu Planowanie jest najważniejszą funkcją zarządzania. Organizowanie opiera się na podstawie planu, wykonawstwo jest realizowane według przyjętego planu, jego kontrola i koordynacja również opierają się na planie działania. Źródło: M.Trocki, B.Grucza, K.Ogonek, Zarządzanie projektami, PWE, Warszawa 2003, s.52 Emil Bukłaha, Paweł Wyrozębski 25 26 Gotthard Base Tunnel to obecnie budowany tunel w Alpach Szwajcarskich mający być po ukończeniu najdłuższym do tej pory zbudowanym tunelem na świecie, mierzącym 57 km długości 2018 2017 2016 2015 2014 Planowany termin oddania do użytku Tunelu Gotthard a Rozpoczęcie prac 1992 r., oryginalny planowany termin oddania 2009 r.; obecne szacunki mówią o 2017 r.; Po zakończeniu ma on skrócić czas przejazdu między Zurich em a Mediolanem z 3,5 do 2,5 godziny. Rozpoczęcie budowy nastąpiło w 1992 roku, całość ma zostać oddana do użytku w 2017 roku. Całościowy koszt inwestycji wynosi 6,4 miliardy dolarów. 27 27 2013 2012 2011 2010 2009 Główna przyczyna opóźnień: niedocenienie oporu interesariuszy z kantonu Uri skutkujące znaczącymi zmianami zakresu projektu w celu uzyskania pozwoleń na budowę; inne opóźnienia wynikające z wiercenia tunelu w twardych skałach. 2008 01/96 01/97 01/98 01/99 01/00 01/01 01/02 01/03 01/04 01/05 Źródło: M. Hertogh, S. Baker, P.L. Staal-Ong, E. Westerveld, Managing Large Infrastructure Projects, Netlipse 2008, s.51 28 7
Błędy planowania Trasa ekspresowa S8 Wrocław Łódź - Warszawa Warsztat Planowanie przebiegu projektu Źródło: www.gazeta.pl 29 30 Etapy planowania przebiegu projektu Przykład projektu budowa domu jednorodzinnego Dom wolnostojący, nie podpiwniczony, z poddaszem użytkowym i z garażem 1. Określ cel i zakres projektu 2. Określ strukturę zadaniową projektu Liczba pokoi (z salonem): 5 Powierzchnia: 171,5 m2 Okres budowy: 24 miesiące - skład (tzw. struktura hierarchiczna) Koszt: 350 tys. zł. - układ (tzw. struktura kooperacyjna) 3. Oszacuj czas trwania zadań 4. Sporządź harmonogram przebiegu projektu 31, Paweł Wyrozębski 32 8
Krok 1. Określanie struktury projektu Wypiszcie dla Waszego projektu listę zadań (czynności, działań), które należy wykonać. Krok 2. Kolejność zadań w projekcie Za pomocą wykresu sieciowego przedstaw kolejność wykonywania zadań w projekcie. Lp. Zadania projektu Czas realizacji (w tygodniach) 5. Montaż stolarki 1. Budowa fundamentów i piwnicy 2 2. Budowa parteru 4 3. Budowa piętra 3 4. Budowa poddasza i dachu 5 5. Montaż stolarki 2 6. Instalacje 4 7. Tynkowanie i malowanie 2 8. Prace porządkowe 1, Paweł Wyrozębski 33 1. Budowa fundamentów i piwnicy 2. Budowa parteru, Paweł Wyrozębski 3. Budowa piętra 4. Budowa poddasza i dachu 6. Instalacje 7. Tynkowanie i malowanie 8. Prace wykończeniowe 34 Krok 3. Przygotuj harmonogram projektu Na podstawie kroków 1-2 przedstaw przebieg projektu w postaci harmonogramu. Lp. 1. Budowa fundamentów 2. Budowa parteru 3. Budowa piętra 4. Budowa poddasza i dachu 5. Montaż stolarki 6. Instalacje Czynności 7. Tynkowanie i malowanie 8. Prace porządkowe Czas 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 Dziękuję za uwagę! mgr Paweł Wyrozębski Katedra Zarządzania Projektami Szkoła Główna Handlowa Kontakt: www.sgh.waw.pl/kzpro/ pawel@wyrozebski.org, Paweł Wyrozębski 35 36 9