Ł. Wilkołaski Wroclaw University of Economics Krótkoterminowe planowanie finansowe na przykładzie przedsiębiorstwa z branży reklama PKD (73.1) Słowa kluczowe: Planowanie finansowe, preliminarz środków pieniężnych, branża reklama Streszczenie: Poniższa praca przedstawia strategię zarządzania środkami pieniężnymi, preliminarz środków pieniężnych oraz strategię zarządzania należnościami dla wybranego przedsiębiorstwa z sektora reklama (PKD 73.1).
WSTĘP: W niniejszej pracy zostały przedstawione strategie zarządzania środkami pieniężnymi i zarządzania należnościami oraz preliminarz środków pieniężnych dla wybranego przedsiębiorstwa z sektora reklama (PKD 73.1). Zaprezentowano zarówno merytoryczny opis wybranej metody jak i praktyczne jej zastosowanie. Na koniec raportu zebrane zostały najważniejsze wnioski i przedstawione w formie podsumowania. OPIS MERYTORYCZNY WYBRANEJ METODY: W celu odpowiedniego zaproponowania krótkoterminowego planowanie finansowego niezbędne jest poznanie samej definicji takiego planowania. Krótkoterminowe planowanie finansowe jest związane z działaniami przedsiębiorstwa mającymi wpływ na jego źródła finansowania niezbędne do prowadzenia działalności w krótkim okresie. Można tu wyróżnić m.in. strategie związane z zarządzaniem należnościami i środkami pieniężnymi. 1 Okres krótki najczęściej rozumie się jako, krótszy niż jeden rok bilansowy (ogólniej niż jeden rok) 2 Należy również rozwinąć definicję poszczególnych elementów składających się na krótkoterminowe planowanie finansowe i przedstawionych w pracy, a mianowicie kwestie zarządzania środkami pieniężnymi i należnościami. Celem zarządzania środkami pieniężnymi jest wyznaczenie ilości środków pieniężnych na optymalnym poziomie, tj. takim który będzie maksymalizował wzrost majątku dla właścicieli. 3 Możemy wyróżnić 4 modele zarządzania takie jak: Baumol, Beranek, Miller-Orr oraz Stone. W dalszej części pracy zostanie dokonany wybór najlepszej metody oraz przeprowadzone zostaną obliczenia dla wybranego przedsiębiorstwa zgodnie z założeniami wybranego modelu. Jeżeli chodzi o należności to jest to uprawnienie do otrzymania w ustalonym terminie określonego świadczenia rzeczowego lub pieniężnego od innej osoby fizycznej lub prawnej. Zarządzanie należnościami jest procesem, którego celem jest zapobieganie powstawaniu przeterminowanych należności i ich odzyskiwanie. 4 1 G. Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN Warszawa 2013, s. 43 2 G. Michalski, Wartość płynności w bieżącym zarządzaniu finansami, CeDeWu Warszawa 2004, s. 15 3 G. Michalski, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN Warszawa 2013, s. 203 4 M.Panfil, Zarządzanie należnościami w małym i średnim przedsiębiorstwie, PARP Radom 2004, s.12 2
PRAKTYCZNY PRZYKŁAD ZASTOSOWANIA WYBRANEJ METODY: Dla wybranego przedsiębiorstwa przyjęte zostały następujące założenia kredytu kupieckiego: 5%/7/30 w pierwszym okresie. Dla podanego założenia okres spływu należności wynosi 12,05 przy przychodach S[0] wynoszących 62 495 243 zł. Dla następnego okresu przyjęte zostały następujące założenia kredytu kupieckiego: 7%/5/45. Zwiększono więc skonto o 2 punkty procentowe, jednocześnie skracając jednak okres możliwości skorzystania ze skonta o 2 dni. Przychody w okresie, w którym doszło do zmian założeń kształtowały się na poziomie S[1] = 65 940 694 zł, a więc w wyniku zmiany polityki należności uległy wzrostowi w porównaniu do poprzedniego okresu. Okres spływu należności wzrósł jednak do poziomu 13,10. W wyniku wzrostu skonta wzrosła liczba kontrahentów, która z niego skorzystała co pozwoliło na efektywny wzrost przychodów ze sprzedaży pomimo dłuższego okresu spływu należności. Dla lepszej oceny efektywności możemy wykorzystać analizę przyrostową. Do tego celu przeprowadzone zostały poniższe obliczenia, przy dodatkowym założeniu, że koszty zmienne przedsiębiorstwa stanowią odsetek 60%: NWC = 13,10 12,05 x 62 495 243 65 940 694 62 495 243 + 60%x13,10 = 257 503,47 360 360 Źródło: Obliczenia własna na podstawie: Michalski Grzegorz, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?,c.h. Beck Warszawa 2005, s. 86 Wzrost średniego poziomu należności wyniesie więc 257 503,47 zł. Niezbędne będzie również obliczenie Δ EBIT na podstawie poniższego wzoru: EBIT = S 1 S 0 1 KZ C NAL I 1 S 1 I 0 S 0 (ps 1 S 1 w 1 ps 0 S 0 w 0 ) Źródło: Michalski Grzegorz, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?, Wyd. C.H. Beck 2005, s. 86 Tak obliczony Δ EBIT obliczony dla analizowanego przedsiębiorstwa wynosi 316 192, 31. Posiadając NWC oraz Δ EBIT możemy obliczyć Δ V przy założeniu kosztu kapitału na poziomie 10%. Obliczenia przedstawione są poniżej. 316 192,31x 1 0,19 V = 257 503,47 + 10% = 2 303 654,22 Źródło: Obliczenia własna na podstawie: Michalski Grzegorz, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?,c.h. Beck Warszawa 2005, s. 86 3
Przedstawiona zmiana polityki kredytu kupieckiego pozwoli nie tylko uzyskać wzrost przychodów ze sprzedaży o 3 445 451 zł ale również wzrost wartości przedsiębiorstwa o 2 303 654, 22 zł. Przejdźmy teraz do zarządzania środkami pieniężnymi. Dla wybranego przedsiębiorstwa z branży reklama (PKD 73.1) został zastosowany model Beranka. Model ten był możliwy do zastosowania w okresie od stycznia do czerwca. W tym okresie zostały spełnione założenia modelu, że w przedsiębiorstwie wpływy środków pieniężnych są stabilne i ciągłe, natomiast wypływy mają miejsce co jakiś czas. 5 Istnieje również możliwość przewidzenia przyszłych wpływów jak i wypływów przy jednoczesnej przewadze wpływów nad wydatkami. 6 Optymalną wielkość transferu obliczono na podstawie następujących danych: miesięczna nadwyżka środków pieniężnych 36 400, stały koszt transakcji 10, koszt kapitału 11%. Obliczenia przedstawiają się następująco: 2 C ber = 2x10x36 400 0,11 12 = 8 912 Źródło: Obliczenia na własne na podstawie: Michalski Grzegorz, Strategiczne zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, Warszawa 2010, s. 163 Transfer taki powinien odbywać się: 36 400 8912 = 4 razy w miesiącu Źródło: Obliczenia na własne na podstawie: Michalski Grzegorz, Strategiczne zarządzanie Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?, C.H. Beck Warszawa 2005, s. 100 Oznacza to, że w ciągu 6 miesięcy, a więc w okresie, w którym występują warunki do zastosowania modelu Beranka transfer odbywać się będzie 24 razy. Dla wybranego przedsiębiorstwa zaproponowany został również budżet gotówki uwzględniający przedstawione w raporcie założenia. 5 W. Beranek, Analisys for Financial Decisions, R. D. IRWIN, Homewood 1963, rozdział 11 6 Michalski Grzegorz, http://michalskig.ue.wroc.pl/mspmzsp.pdf, dostęp z dnia 3.05.2013 4
Tabela 1. Budżet środków pieniężnych wybranego przedsiębiorstwa z branży reklama (PKD 73.1) (w zł) I. Arkusz wpływów i wydatków styczeń luty marzec kwiecień maj czerwiec lipiec sierpień 1. Sprzedaż 6 000 000,00 5 500 000,00 5 400 000,00 5 500 000,00 5 500 000,00 4 200 000,00 4 000 000,00 6 000 000,00 2. Wpływy 0-7 dni 3 420 000,00 3 135 000,00 3 078 000,00 3 135 000,00 3 135 000,00 2 394 000,00 2 280 000,00 3 420 000,00 3. Wpływy 7-30 dni 1 800 000,00 1 650 000,00 1 620 000,00 1 650 000,00 1 650 000,00 1 260 000,00 1 200 000,00 1 800 000,00 4. Wpływy 31-60dni 480 000,00 440 000,00 432 000,00 440 000,00 440 000,00 336 000,00 320 000,00 5. Wpływy 61-90dni 120 000,00 110 000,00 108 000,00 110 000,00 110 000,00 84 000,00 6. Należności otrzymane ogółem 5 220 000,00 5 265 000,00 5 258 000,00 5 327 000,00 5 333 000,00 4 204 000,00 3 926 000,00 5 624 000,00 7. Zakup siły roboczej, energii i inne VC 3 600 000,00 3 300 000,00 3 240 000,00 3 300 000,00 3 300 000,00 2 520 000,00 2 400 000,00 3 600 000,00 8. Wypływ za VC 3 600 000,00 3 300 000,00 3 240 000,00 3 300 000,00 3 300 000,00 2 520 000,00 2 400 000,00 II. Przyrost środków pieniężnych w danym okresie 9. Należności otrzymane ogółem 5 220 000,00 5 265 000,00 5 258 000,00 5 327 000,00 5 333 000,00 4 204 000,00 3 926 000,00 5 624 000,00 10. Wypływ za VC 3 600 000,00 3 300 000,00 3 240 000,00 3 300 000,00 3 300 000,00 2 520 000,00 2 400 000,00 11. Wydatki na FC 540 000,00 540 000,00 540 000,00 540 000,00 540 000,00 540 000,00 540 000,00 540 000,00 12. CAPEX 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 0,00 3 000 000,00 3 000 000,00 13. Wydatki ogółem 540 000,00 4 140 000,00 3 840 000,00 3 780 000,00 3 840 000,00 3 840 000,00 6 060 000,00 5 940 000,00 14. Przyrost/ubytek ŚP 4 680 000,00 1 125 000,00 1 418 000,00 1 547 000,00 1 493 000,00 364 000,00-2 134 000,00-316 000,00 III. Zapotrzebowanie na finansowanie zewnętrzne 15. ŚP na początek miesiąca 5 000,00 1 423 000,00 2 970 000,00 4 463 000,00 4 827 000,00 2 693 000,00 16. ŚP na koniec miesiąca 1 423 000,00 2 970 000,00 4 463 000,00 4 827 000,00 2 693 000,00 2 377 000,00 17. C* (docelowe) 4 800,00 4 800,00 4 800,00 4 800,00 4 800,00 4 800,00 18. Niedobór/nadwyżka 1 418 200,00 2 965 200,00 4 458 200,00 4 822 200,00 2 688 200,00 2 372 200,00 Źródło: Obliczenia własne na podstawie: Michalski Grzegorz, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach, PWN Warszawa, s.208 5
PODSUMOWANIE: W przedstawionym przedsiębiorstwie obserwujemy brak konieczności korzystania z zewnętrznych źródeł finansowania. W analizowanym okresie występuje nadwyżka środków pieniężnych, a powstałe ubytki środków pieniężnych w poszczególnych miesiącach rekompensowane są nadwyżką środków pieniężnych z poprzednich miesięcy. W badanym przedsiębiorstwie wpływy są stabilne i ciągłe, a wpływy przewyższają wypływy co pozwoliło na zastosowanie modelu Beranka przy strategii zarządzania środkami pieniężnymi. Obliczona na podstawie wybranego modelu optymalna wielkość transferu wyniosła 8 912zł, a transfer w badanym okresie dokonywany będzie 24 razy ( 4 razy w ciągu miesiąca). Przy zmianie polityki kredytu kupieckiego z 5%/7/30 na 7%/5/45 wydłużeniu ulega okres spływu należności z 12,05 na 13,10. Taka zmiana umożliwia jednak wzrost przychodów ze sprzedaży o 3 445 451 zł. 6
Bibliografia: 1. Michalski Grzegorz, Strategie finansowe przedsiębiorstw (Entrepreneurial financial strattegies), oddk, Gdańsk 2009. 2. Michalski Grzegorz, Ocena finansowa kontrahenta na podstawie sprawozdań finansowych (Financial Analysis in the Firm. A Value-Based Liquidity Framework), oddk, Gdańsk 2008. 3. Michalski, Grzegorz Marek, Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, (Introduction to Entrepreneurial Financial Management), Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1934041 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1934041 4. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio Management Approach in Trade Credit Decision Making, Romanian Journal of Economic Forecasting, Vol. 3, pp. 42-53, 2007. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081269 5. Michalski Grzegorz (2008), Operational risk in current assets investment decisions: Portfolio management approach in accounts receivable, Agricultural Economics Zemedelska Ekonomika, 54, 1, 12 19 6. Michalski Grzegorz (2008), Corporate inventory management with value maximization in view, Agricultural Economics-Zemedelska Ekonomika, 54, 5, 187-192. 7. Michalski Grzegorz (2009), Inventory management optimization as part of operational risk management, Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 43, 4, 213-222. 8. Michalski Grzegorz (2011), Financial Analysis in the Enterprise: A Value-Based Liquidity Frame-work. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1839367, 177-262. 9. Michalski Grzegorz (2007), Portfolio management approach in trade credit decision making, Romanian Journal of Economic Forecasting, 8, 3, 42-53. 10. Michalski Grzegorz (2008), Value-based inventory management, Romanian Journal of Economic Forecasting, 9, 1, 82-90. 7
11. Michalski Grzegorz (2012), Financial liquidity management in relation to risk sensitivity: Polish enterprises case, Quantitative Methods in Economics, Vydavatelstvo EKONOM, Bratislava, 141-160. 12. Michalski Grzegorz (2008), Decreasing operating risk in accounts receivable mangement: influence of the factoring on the Enterprise value, [in] Culik, M., Managing and Modelling of Financial Risk, 130-137. 13. Michalski Grzegorz (2010), Planning optimal from the Enterprise value creation perspective. Levels of operating cash investment, Romanian Journal of Economic Forecasting, vol: 13 iss: 1 pp.198-214. 14. Polak Petr, Robertson, D. C. and Lind, M. (2011), The New Role of the Corporate Treasurer: Emerging Trends in Response to the Financial Crisis (December 12, 2011). International Research Journal of Finance and Economics, No. 78, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1971158 15. Soltes Vincent (2012), Paradigms of Changes in the 21th Century - Quest for Configurations in Mosaic, Ekonomicky Casopis, v.60 is.4 pp. 428-429. 16. Soltes Vincent (2011), The Application of the Long and Short Combo Option Strategies in the Building of Structured Products, 10th International Conference of Liberec Economic Forum, Liberec. 17. Zmeskal Zdenek, Dluhosova Dana (2009), Company Financial Performance Prediction on Economic Value Added Measure by Simulation Methodology, 27th International Conference on Mathematical Methods in Economics, Mathematical Methods in Economics, 352-358. 18. Polak Petr, Sirpal R., Hamdan M. (2012), Post-Crisis Emerging Role of the Treasurer, European Journal of Scientific Research, 86, 3, 319-339 19. Kresta A.; Tichy Tomas (2012), International Equity Portfolio Risk Modeling: The Case of the NIG Model and Ordinary Copula Functions, FINANCE A UVER- CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE 62, 2, 141-161. 20. Kopa Milos, D'Ecclesia RL, Tichy Tomas (2012), Financial Modeling, FINANCE A UVER-CZECH JOURNAL OF ECONOMICS AND FINANCE, 62, 2, 104-105. 21. Michalski, Grzegorz Marek, Value-Based Inventory Management, Value-Based Inventory Management, Journal of Economic Forecasting, 9/1, 82-90, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1081276 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.1081276 8
22. Dluhosova Dana, et. al., 2006, Finanční řízení a rozhodování podniku: analýza, investování, oceňování, riziko, flexibilita, Ekopress, Prague. 23. Soltes Vincent, 2004, Duration of coupon bonds as a criterion of the price sensibility of bonds with regards to the change of interest rates (Durácia kupónovej obligácie ako kritérium cenovej citlivosti obligácie vzhľadom na zmenu úrokových sadzieb in Slovak), EKONOMICKY CASOPIS, 52/2004(1), pp. 108-114. 24. Michalski, Grzegorz Marek, Factoring and the Firm Value (May 17, 2008). FACTA UNIVERSITATIS Series: Economics and Organization, Vol. 5, No. 1, pp. 31-38, 2008. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=1844306 25. Michalski, Grzegorz Marek, Crisis Caused Changes in Intrinsic Liquidity Value in Non-Profit Institutions (December 14, 2012). Equilibrium. Quarterly Journal of Economics and Economic Policy, 2012, Volume 7, Issue 2. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2189488 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2189488 26. Michalski, Grzegorz Marek, Płynność finansowa w małych i średnich przedsiębiorstwach (Financial Liquidity Management in Small and Medium Enterprises) (2013). Plynnosc Finansowa w Malych i Srednich Przedsiebiorstwach, PWN, 2013. Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2214715 27. Michalski, Grzegorz Marek, Accounts Receivable Management in Nonprofit Organizations (Zarządzanie należnościami w organizacjach nonprofit), 2012, Zeszyty Teoretyczne Rachunkowości 2012(68(124)):83-96. ICID: 1031935, Available at SSRN: http://ssrn.com/abstract=2193352 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2193352 28. Michalski, Grzegorz, Krótkoterminowe zarządzanie kapitałem. Jak zachować płynność finansową?, Wyd. C.H. Beck 2005 29. Michalski, Grzegorz, Strategiczne zarządzanie płynnością finansową w przedsiębiorstwie, Warszawa 2010 30. Michalski, Grzegorz, Wartość płynności w bieżącym zarządzaniu finansami, CeDeWu Warszawa 2004 31. Michalski, Grzegorz, http://michalskig.ue.wroc.pl/mspmzsp.pdf 32. Panfil, Marek, Zarządzanie należnościami w małym i średnim przedsiębiorstwie, PARP Radom 2004 33. Beranek, Analisys for Financial Decisions, R. D. IRWIN, Homewood 1963 9