Grzegorz Sielewicz Główny Ekonomista Coface w Regionie Europy Centralnej Panorama ryzyka na świecie. Ocena i perspektywy gospodarcze dla świata. Country Risk Conference, 21.04.2016 Warszawa
Panorama ryzyka na świecie
Globalny wzrost gospodarczy: wciąż poniżej 3% Wkład w globalny wzrost PKB (punkty procentowe) Prognoza
Niskie ceny ropy korzystne dla przedsiębiorstw 110 Equity market and oil price 100 = Jan. 2015 Rynki akcji i cena ropy (100 = styczeń 2015) 130 Inwestycje przedsiębiorstw (zmiana od Q2 2014 do Q3 2015) 105 100 95 115 100 85 Hiszpania Espagne Spain Wielka United R-U Brytania Kingdom United USA E-U States Germany Allemagne Niemcy 90 MSCI World Oil Ropa 70 Francja France 85 Source: Datastream 80 01-15 05-15 09-15 01-16 55 40 Japonia Japan Włochy Italie Italy Sources nationales -2% 0% 2% 4% 6% 8% Źródło: Datastream
i gospodarstw domowych 6 4 2 Dynamika Real wages wynagrodzeń (YoY, %) realnych (%, r/r) Germany Niemcy Italy Włochy Japan Japonia UK Wlk. Brytania USA Share of Household Udział konsumpcji Consumption prywatnej in GDP Growth we wzroście (in %) PKB UK 0 USA -2-4 Hiszpania Spain 2014 2015 2016-6 11 12 13 14 15 16 Niemcy Ger. 0% 20% 40% 60% 80% 100% 120%
Konsumenci wspierają wzrost gospodarczy 106 104 Konsumpcja prywatna (Q1 2014 = 100) R-U Japon France Italie E-U Allemagne Espagne Stopa oszczędności gospodarstw domowych (% udział w dochodzie rozporządzalnym, zmiana od Q1 2014 do Q3 2015 in p.p.) Japonia Japan France Francja 102 100 98 Sources nationales United USA E-U States Germany Niemcy Allemagne Włochy Italy Italie Hiszpania Spain Espagne 96 02-14 05-14 08-14 11-14 02-15 05-15 08-15 Wielka Brytania Japonia Francja USA Niemcy Hiszpania Włochy Wielka United R-U Kingdom Brytania Sources nationales -1,5-1 -0,5 0 0,5 1 1,5 2
Prognozy wzrostu gospodarczego
01/00 11/00 09/01 07/02 05/03 03/04 01/05 11/05 09/06 07/07 05/08 03/09 01/10 11/10 09/11 07/12 05/13 03/14 01/15 11/15 USA: Wzrasta ryzyko sektorowe Oceny ryzyka sektorowego Sektor Ameryka Płn. Sektor Ameryka Płn. Budowlany Metali Chemiczny Motoryzacyjny Detaliczny Odzieżowo-tekstylny Elektronika Papierowo-drzewny Energetyczny Rolno-spożywczy Farmaceutyczny Transportowy 20 18 16 USA: Sprzedaż pojazdów (mln) US: Car sales (million per year) niskie ryzyko średnie ryzyko wysokie ryzyko b. wysokie ryzyko 14 12 Ryzyko wzrosło Ryzyko obniżyło się 10 8
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Niemcy: przeszkody na drodze ożywienia 30 25 20 Dynamika eksportu (% r/r) Dynamika Export growth eksportu (total) Eksport do kr. rozwiniętych Advanced Economies Eksport do kr. rozwijających się EM Wskaźniki koniunktury konsumenckiej (% r/r) 15 10 5 0-5 -10-15 -20
Strefa euro: powolne, ale ożywienie Strefa euro: Wskaźnik optymizmu w biznesie Strefa euro: wzrost PKB i dynamika produkcji przemysłowej (%) Source: Eurostat 10
Dec-95 Feb-98 Apr-00 Jun-02 Aug-04 Oct-06 Dec-08 Feb-11 Apr-13 Jun-15 Q1 2011 Q3 2011 Q1 2012 Q3 2012 Q1 2013 Q3 2013 Q1 2014 Q3 2014 Q1 2015 Q3 2015 Chiny: Wysokie zadłużenie przedsiębiorstw groźne dla gospodarki Zadłużenie sektora prywatnego (% PKB) China: Bank Kredyty Non zagrożone Performing Loans 200 70 1,8 150 100 Source: BIS 60 50 40 30 20 NPL banki commercial komercyjne banks (%, (YoY, r/r) %) Udział NPL ratio, NPL commercial banki komerc. banks (%, (%, RS) pr. oś) 1,6 1,4 1,2 1 0,8 0,6 10 0,4 50 0-10 Source: CBRC 0,2 0 Źródło: BIS, CBRC
Chiny: Coraz więcej firm doświadcza opóźnień w płatnościach Średni okres zaległości w płatnościach Udział zaległości przekraczających 180 dni w rocznym obrocie firm 40% 37% 30% 34% 28% 35% 2013 2014 < 0.5% 44,7% 43,8% 20% 25% 22% 21% 20% 19% 2015 Source: Coface 0.5% - 2% 25,4% 22,8% 2014 10% 0% Poniżej Less than 30 dni 30 days 30-60 days dni 60-90 days dni 10% 10% 6% 7% 5% 6% 6% 4% 4% 90-120 days dni 120-150 Ponad more days dni than 150 dni 150 days 15,9% 2%-5% 15,5% 13,9% > 5% 17,9% 2015 Source: Coface 0% 10% 20% 30% 40% 50% 2013 2014 2015 Source: Coface 2014 2015 Source: Coface
EM: Trudniejsze warunki kredytowe Zadłużenie przedsiębiorstw (% do PKB, 2015) Warunki kredytowania w krajach rozwijających się Źródło: IIF, Mc Kinsey
EM: Wzmocnienie konkurencyjności Kraje rozwijające się: realny efektywny kurs walutowy i udział eksportu dóbr przetworzonych w PKB Źródło: BIS, Bank Światowy, ITC
Rosja: spowolnienie przeszło w recesję Rosja: Ceny ropy i kurs rubla Rosja: główne wskaźniki gospodarcze Źródło: EIA, CBR, Rosstat 15
Europa Środkowo-Wschodnia: wyróżniający się region na mapie gospodarczej świata Wzrost PKB (%) Źródło: Eurostat, Coface 16
Polska: poprawa po stronie makroi mikroekonomicznej Wzrost PKB i kontrybucje Upadłości przedsiębiorstw -7% -10% Źródło: GUS, Coface 17
Nie wszystkie branże odczuwają poprawę sytuacji płynnościowej Mapa ciepła dynamiki upadłości przedsiębiorstw (zmiana r/r) Produkcja metali i metalowych wyrobów gotowych Produkcja artykułów spożywczych i napojów 1H 2009 2H 2009 1H 2010 2H 2010 1H 2011 2H 2011 1H 2012 2H 2012 1H 2013 2H 2013 1H 2014 2H 2014 1H 2015 2H 2015 Produkcja maszyn, urządzeń i urządzeń elektrycznych Produkcja wyrobów z drewna, z wyłączeniem mebli Produkcja mebli Produkcja odzieży i wyrobów tekstylnych Produkcja wyrobów z gumy i tworzyw sztucznych Handel hurtowy Handel detaliczny Transport Budownictwo Działalność związana z obsługą rynku nieruchomości poniżej -50% -50% do -20% -20% do -5% -5% do 5% 5% do 25% 25% do 50% powyżej 50% Źródło: Coface 18
Country Risk Assessments Oceny ryzyka krajów wg Coface Oceny ryzyka krajów prowadzone przez Coface określają średni poziom zaległości płatniczych przedsiębiorstw w danym kraju w ramach realizowanych przez nie krótkoterminowych transakcji handlowych. Ocena nie dotyczy długu publicznego. Aby określić ryzyko danego kraju, Coface analizuje łącznie perspektywy gospodarcze, polityczne i finansowe kraju, doświadczenia Coface nt. zachowań płatniczych firm oraz klimat dla biznesu. Oceny ryzyka są przedmiotem regularnej aktualizacji, co najmniej raz na kwartał, w trakcie komitetów oceny ryzyka kraju, kiedy to specjaliści rozpatrują zmiany indywidualnie dla każdego przypadku. Oceny przyznawane są 7-stopniowej skali: A1, A2, A3, A4, B, C, D (zgodnie ze wzrostem ryzyka). Oceny: A1 - stabilna sytuacja ekonomiczna i polityczna w kraju, niewielkie ryzyko niewypłacalności A2 - pogorszona sytuacja ekonomiczna i polityczna w kraju, niewielkie ryzyko niewypłacalności A3 - pogorszona sytuacja ekonomiczna wpływająca na pogorszenie zachowań płatniczych firm możliwe znaczne opóźnienia w płatnościach), niewielkie ryzyko niewypłacalności A4 - wyższe ryzyko niewypłacalności, ale wciąż na poziomie akceptowalnym B - niestabilna sytuacja kraju, złe zachowania płatnicze, wyższe ryzyko niewypłacalności C - zła sytuacja ekonomiczna i polityczna kraju, wysokie ryzyko niewypłacalności D - bardzo zła sytuacja ekonomiczna i polityczna kraju oraz bardzo wysokie ryzyko wystąpienia niewypłacalności. Obserwowane pozytywne zmiany skutkują umieszczeniem kraju na liście obserwacyjnej ze wskazaniem pozytywnym i dodaniem do oceny + Obserwowane negatywne zmiany skutkują umieszczeniem kraju na liście obserwacyjnej ze wskazaniem negatywnym i dodaniem do oceny 19
Country Risk Assessments 20
Oceny ryzyka krajów Oceny ryzyka krajów 2013 2014 2015 2016 styczeń styczeń styczeń marzec kwiecień październik styczeń marzec Ocena klimatu biznesowego Niemcy A2 A2 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 Austria A2 A2 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 USA A2 A2 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 Szwajcaria A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 Australia A2 A2 A2 A2 A2 A2 A2 A2 A1 Belgia A2 A3 A3 A2 A2 A2 A2 A2 A1 Japonia A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A2 A1 Holandia A2 A3 A3 A2 A2 A2 A2 A2 A1 Wielka Brytania A3 A3 A2 A2 A2 A2 A2 A2 A1 Francja A2 A3 A3 A3 A3 A3 A3 A3 A1 Irlandia A4 A3 A3 A3 A3 A3 A3 A3 A1 Hiszpania B B A4 A4 A4 A4 A4 A4 A1 Portugalia B B B B A4 A4 A4 A4 A2 Włochy B B B B B B B B A2 Grecja C C C C C C C C A3 21
Oceny ryzyka krajów Oceny ryzyka krajów 2013 2014 2015 2016 Ocena klimatu styczeń styczeń styczeń marzec kwiecień październik styczeń marzec biznesowego Singapur A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 A1 Korea Płd. A2 A2 A2 A2 A2 A2 A2 A2 A2 Chile A2 A2 A2 A2 A2 A3 A3 A3 A2 Chiny A3 A3 A3 A3 A4 A4 A4 A4 B Indie A4 A4 A4 A4 A4 A4 A4 A4 B Meksyk A4 A4 A4 A4 A4 A4 A4 A4 A4 Turkey A4 A4 B B B B B B A4 Wietnam C C C C B B B B C Argentyna C C C C C C C C C Brazylia A3 A3 A4 A4 A4 B C C A4 Kazachstan B B B B B B B C B Rosja B B C C C C C C C Białoruś D D D D D D D D D Ukraina D D D D D D D D D Wenezuela C C D D D D D D D 22
Oceny ryzyka krajów Oceny ryzyka krajów 2013 2014 2015 2016 styczeń styczeń styczeń marzec kwiecień październik styczeń marzec Ocena klimatu biznesowego Estonia A3 A3 A3 A3 A3 A3 A3 A3 A2 Polska A3 A3 A3 A3 A3 A3 A3 A3 A2 Słowacja A3 A3 A3 A3 A3 A3 A3 A3 A2 Czechy A3 A4 A4 A4 A3 A3 A3 A3 A2 Węgry B B B B B B A4 A4 A2 Litwa A4 A4 A4 A4 A4 A4 A4 A4 A2 Słowenia A3 A4 A4 A4 A4 A4 A4 A4 A2 Łotwa B B B B B B B B A3 Bułgaria B B B B B B B B A4 Chorwacja B B B B B B B B A3 Rumunia B B B B B B B B A4 Serbia C C C C C C C C C 23