Zakres przedmiotowy decyzji inwestycyjnych w spółkach giełdowych sektora lekkiego w Polsce

Podobne dokumenty
Miary ograniczeń finansowych przedsiębiorstw w świetle badań literaturowych

M. Dąbrowska. Wroclaw University of Economics

M. Dąbrowska. K. Grabowska. Wroclaw University of Economics

Zarządzanie finansami przedsiębiorstw

Krótkoterminowe finanse przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstw z branży Manufacture of food products. M. Isztwan

mgr Jarosław Hermaszewski (koncepcja pracy-tezy)

PLANOWANIE FINANSOWE D R K A R O L I N A D A S Z Y Ń S K A - Ż Y G A D Ł O I N S T Y T U T Z A R Z Ą D Z A N I A F I N A N S A M I

Paula Korczak. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. Working paper

Głównym celem opracowania jest próba określenia znaczenia i wpływu struktury kapitału na działalność przedsiębiorstwa.

Wpływ testów utraty wartości wprowadzonych przez MSR na predykcyjną siłę informacji zawartych w sprawozdaniach finansowych

Spis treści T E M A T Strona

INFORMACJA DODATKOWA DO SPRAWOZDANIA FINANSOWEGO SPÓŁKI. BLOCKCHAIN LAB SPÓŁKA AKCYJNA za rok 2018

S.Wasyluk. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. Post-Crisis Inventory Management in Polish Manufacture of food products Firms

H. Sujka, Wroclaw University of Economics

Zarządzanie wartością i ryzykiem na przykładzie przedsiębiorstwa zajmującego się projektowaniem i dystrybucją odzieży

Zarządzanie wartością przedsiębiorstw na przykładzie przedsiębiorstw z branży papierniczej

KARTA PRZEDMIOTU. 1. Nazwa przedmiotu: Zarządzanie projektem inwestycyjnym 2. Kod przedmiotu: ROZ-P11-25

Zarządzanie projektem inwestycyjnym

Finansowanie działalności przedsiebiorstwa. Finanse

Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstw z branży 45.

Kinga Grochowska Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. Konstancja Karwacka Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

SYLABUS DOTYCZY CYKLU KSZTAŁCENIA 2015/ /2018 (skrajne daty)

Podstawowe finansowe wskaźniki KPI

Bilans dostarcza użytkownikowi sprawozdania finansowego informacji o posiadanych aktywach tj. zgromadzonego majątku oraz wskazuje na źródła jego

Sara Wasyluk. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. Post - Crisis Cach Management in Polish Manufacture of food products Firms

Trener: Grzegorz Michalski, Tel ,

Analiza finansowa przedsiębiorstwa

Załącznik do Uchwały Nr 23/VIII/14 Rady Nadzorczej KGHM Polska Miedź S.A. z dnia 12 maja 2014 r.

Księgarnia PWN: Robert Machała - Praktyczne zarządzanie finansami firmy

B. Stawski, Wroclaw University of Economics

I. Zwięzła ocena sytuacji finansowej 4fun Media S.A.

Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży transportowej

OCENA STRATEGII PŁYNNOŚCI FINANSOWEJ W UJĘCIU DOCHÓD RYZYKO NA PRZYKŁADZIE SPÓŁEK BRANŻY PALIWOWEJ

OGŁOSZENIE O ZMIANIE PROSPEKTU INFORMACYJNEGO IPOPEMA SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO Z DNIA 11 WRZEŚNIA 2012 R.

Specyfika controllingu, analizy finansowej i ocena projektów inwestycyjnych w przedsiębiorstwach energetycznych.

Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)

Planowanie przychodów ze sprzedaży na przykładzie przedsiębiorstwa z branży budowa obiektów inżynierii lądowej i wodnej Working paper

Aleksandra Rabczyńska. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu. Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie

Średnio ważony koszt kapitału

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu.,,Analiza finansowa kontrahenta na przykładzie przedsiębiorstwa z branży 51 - transport lotniczy " Working paper

INSTRUMENTY FINANSOWE W SPÓŁKACH

Rozdział 1. Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych Irena Olchowicz

/Przyjęte Uchwałą Nr 45/IX/16 Rady Nadzorczej KGHM Polska Miedź S.A. z dnia 17 maja 2016 r./

W praktyce firma rozwija się dynamicznie, a mimo to wciąż odczuwa brak gotówki - na pokrycie zobowiązań lub na nowe inwestycje.

Struktura aktywów spółki a struktura kapitału w połączeniach polskich jednostek gospodarczych w latach

Ewelina Kosior. Wroclaw University of Economics. Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa

Współczesna Gospodarka

Wielowymiarowa analiza porównawcza kondycji finansowej przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego w województwie opolskim

RAPORT BIEŻĄCY NUMER 55 /2007

Analiza finansowa. Wykład 2

Prezentacja danych finansowych za okres, w którym nastąpiło połączenie lub nabycie innej jednostki

Przeanalizuj spółkę i oceń, czy warto w nią zainwestować, czyli o fundamentach "od kuchni"

Sprawozdanie Rady Nadzorczej TAURON Polska Energia S.A.

OGŁOSZENIE O ZMIANIE STATUTU ALIOR SPECJALISTYCZNEGO FUNDUSZU INWESTYCYJNEGO OTWARTEGO

Ekonometryczna analiza popytu na wodę

Sprawozdanie. Rady Nadzorczej z oceny Sprawozdania Finansowego i Sprawozdania Zarządu. z działalności spółki Polski Holding Nieruchomości S.A.

Struktura kapitału w przedsiębiorstwie Wykład 1 - sprawy organizacyjne

2. Składniki sprawozdania finansowego opisujące sytuację finansową (aktywa, zobowiązania i kapitały własne, przychody i koszty).

Podstawowe pojęcia, które leżą u podstaw nauki finansów: - finanse; - pieniądz; - aktywo; - kapitał; - przepływ pieniężny.

Analiza ekonomiczna w przedsiębiorstwie

Krótkoterminowe decyzje w zakresie finansów przedsiębiorstw z branży 10 - Manufacture of food products

Informacja o stanie księgowym spółki Getin Holding S.A., sporządzona w formie oświadczenia dla celów podziału

Fuzje i przejęcia przedsiębiorstw Logistyka

Rozdział XII. Teoretyczne aspekty oceny sytuacji majątkowej jednostki gospodarczej na podstawie wstępnej analizy bilansu

SPRAWOZDANIE Z ADEKWATNOŚCI KAPITAŁOWEJ DOMU MAKLERSKIEGO PRICEWATERHOUSECOOPERS SECURITIES SPÓŁKA AKCYJNA

Analiza wydajności pracy w rolnictwie zachodniopomorskim

Wykres 1 EBIT i EBITDA w pierwszym kwartale lat 2010, 2011 i 2012

Prezentacja danych finansowych za okres, w którym nastąpiło połączenie lub nabycie innej jednostki

Zjawisko wypłat dywidend w przedsiębiorstwach rolniczych i w spółkach giełdowych sektora spożywczego

Plan połączenia wraz z dokumentami, o których mowa w art KSH stanowi załącznik do niniejszego raportu bieżącego.

Port Lotniczy Gdańsk Sp. z o.o. Kwartalna Skrócona Informacja Finansowa za IV kwartały 2017 roku. Gdańsk, styczeń 2018

Badanie przeprowadzono w biurze rachunkowym w dniach od do r.

K. Kasprzyk. Wroclaw University of Economics. Zarządzanie ryzykiem w tworzeniu wartości na przykładzie przedsiębiorstwa z branży produkującej pojazdy

RAPORT ROCZNY ZA ROK OBROTOWY 2017

Wyniki finansowe funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych w 2014 roku

SKONSOLIDOWANE INFORMACJE FINANSOWE PRO FORMA ZA ROK ZAKOŃCZONY DNIA 31 GRUDNIA 2013 ROKU

Rodzaj inwestycji. Przyjęte zasady rachunkowości. Korekty w przepływach pieniężnych

Zarządzanie projektem inwestycyjnym

Aktywność inwestycyjna największych

Kondycja ekonomiczna drzewnych spółek giełdowych na tle innych branż

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 544 EKONOMICZNE PROBLEMY USŁUG NR

E-SAF: e-fin. Elektroniczny System Analizy Fundamentalnej : e-analiza Finansowa. kontakt@analizyontime.pl

FOLIA POMERANAE UNIVERSITATIS TECHNOLOGIAE STETINENSIS Folia Pomer. Univ. Technol. Stetin. 2010, Oeconomica 284 (61),

Sprawozdanie z przepływów pieniężnych Spółki za okres od 01 stycznia 2016 r. do 31

OCENA RADY NADZORCZEJ SYTUACJI FINANSOWEJ TUP S.A. W ROKU 2010

Analiza majątku polskich spółdzielni

Sprawozdawczość finansowa według standardów krajowych i międzynarodowych. Wydanie 2. Irena Olchowicz, Agnieszka Tłaczała

Warszawa, marzec 2014 r.

Finanse i rachunkowość. Alina Dyduch, Maria Sierpińska, Zofia Wilimowska

ZESZYTY NAUKOWE UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO NR 766 FINANSE, RYNKI FINANSOWE, UBEZPIECZENIA NR

Wyniki finansowe funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych w I półroczu 2015 roku

W. - Zarządzanie kapitałem obrotowym

Liczba godzin Punkty ECTS Sposób zaliczenia. ćwiczenia 30 zaliczenie z oceną

Wyniki finansowe funduszy inwestycyjnych i towarzystw funduszy inwestycyjnych w 2013 roku 1

Analiza ekonomiczna. Wykład 2 Analiza bilansu. K. Mazur, prof. UZ

/Przyjęte Uchwałą Nr 39/IX/16 Rady Nadzorczej KGHM Polska Miedź S.A. z dnia 17maja 2016 r./

Akademia Młodego Ekonomisty

RAPORT ROCZNY HM INWEST S.A. ZA ROK OBROTOWY 2016

Zestawy zagadnień na egzamin magisterski dla kierunku EKONOMIA (studia II stopnia)

Transkrypt:

217 Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej we Wrocławiu Nr 1(33)/2013 Politechnika Opolska Zakres przedmiotowy decyzji inwestycyjnych w spółkach giełdowych sektora lekkiego w Polsce Streszczenie. W artykule podjęte zostały rozważania związane z decyzjami inwestycyjnymi w spółkach giełdowych sektora lekkiego w Polsce. Głównym celem pracy była identyfikacja i analiza charakteru podejmowanych decyzji inwestycyjnych we wspomnianych spółkach. Struktura artykułu obejmuje dwie części. W pierwszej z nich przeprowadzona została dyskusja nad teoretycznymi aspektami związanymi z problematyką decyzji inwestycyjnych. Natomiast druga część pracy zawiera wyniki badań empirycznych w zakresie decyzji inwestycyjnych podejmowanych w spółkach giełdowych sektora lekkiego w Polsce. Słowa kluczowe: decyzje inwestycyjne, sektor lekki, spółka giełdowa Wstęp Funkcjonowanie przedsiębiorstwa rozpatrywane szczególnie w perspektywie długoterminowej wiąże się na ogół z nieodzownością podejmowania decyzji inwestycyjnych. Stanowią one nie tylko podstawę rozwoju, ale przede wszystkim przez decyzje o charakterze odtworzeniowym umożliwiają utrzymanie dotychczasowej pozycji przedsiębiorstwa. Istotne znaczenie decyzji inwestycyjnych w kształtowaniu kierunków i skali dalszego funkcjonowania przedsiębiorstwa sprawia, że problematyka dotycząca decyzji inwestycyjnych jest kluczowa w działalności przedsiębiorstwa.

218 Zagadnieniu decyzji inwestycyjnych poświęconych jest szereg rozważań zarówno o charakterze teoretycznym, jak i empirycznym. Podkreślić należy przy tym, że wieloaspektowość kwestii związanych ze wspomnianymi decyzjami determinuje relatywnie duże zróżnicowanie podejmowanych w tym zakresie zagadnień. Obejmują one m.in. identyfikację związku występującego między decyzjami inwestycyjnymi a finansowymi przedsiębiorstwa (Franco Modigliani i Merton Miller 1 ) czy też zależności między decyzjami inwestycyjnymi a wyborem określonych źródeł finansowania inwestycji (m.in.: Stewart C. Myers i Nicholas Majluf 2, Milton Harris i Artur Raviv 3, Raghuram G. Rajan i Luigi Zingales 4, Lakshmi Shyam-Sunder i Myers 5, Gajdka 6 ). Decyzje inwestycyjne rozpatrywane są także w kontekście ich wrażliwości na ograniczenia finansowe przedsiębiorstwa (m.in.: Steven M. Fazzari, Glenn R. Hubbard oraz Bruce C. Petersen 7, James Poterba 8, Timothy Erikson i Toni M. Whited 9 ). Podejmowane są również badania zmierzające do określenia determinant podejmowania decyzji inwestycyjnych, w tym m.in. nad wpływem czynników behawioralnych na podejmowanie decyzji inwestycyjnych (m.in.: Burton G. Malkiel i Richard E. Quandt 10, William R. Pasewark i Mark E. Riley 11 ) czy też oddziaływaniem czynników makroekonomicznych na wspomniane decyzje (m.in. Jochen Hundsdoerfer i Marcin Jamroży 12 ). Analiza literatury przedmiotu prowadzi przy tym jednocześnie do konkluzji o niedostatku 1 F. Modigliani, M.H. Miller, The Cost of Capital, Corporate Finance and the Theory of Investment, American Economic Review 1958, (48), s. 261-297. 2 S.C. Myers, N. Majluf, Corporate Financing and Investment. When Firms Have Information that Investors Do Not Have, Journal of Financial Economics 1984, Vol. 13, s. 187-221. 3 M. Harris, A. Raviv, The theory of capital structure, Journal of Finance 1991, Vol. 46, s. 297-355. 4 R.G. Rajan, L. Zingales, What do we know about capital structure? Some evidence from international data, Journal of Finance 1995, Vol. 50, s. 1421-1460. 5 L. Shyam-Sunder, S.C. Myers, Testing static tradeoff against pecking order models of capital structure, Journal of Financial Economics 1999, No. 51, s. 219-244. 6 J. Gajdka, Teorie struktury kapitału i ich aplikacja w warunkach polskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2002, s. 230-248. 7 S. Fazzari, R. Hubbard, B. Petersen, Finance constraints and corporate investment, Brookings Papers on Economic Activity 1998, Vol. 19 (1), s. 141-195. 8 J. Poterba, Financing Constraints and Corporate Investment: Comment, Brookings Paper on Economic Activity 1988, (1), s. 200-204. 9 T. Erickson, T.M. Whited, Measurement error and the relationship between investment and q, Journal of Political Economy 2000, Vol. 108, s. 1027-1057. 10 B.G. Malkiel, R.E. Quandt, Moral Issues in Investment Policy, Harvard Business Review 1971, 49 (2), s. 37-47. 11 W.R. Pasewark, M.E. Riley, It s a matter of principle: the role of personal values in investment decisions, Journal of Business Ethics 2010, s. 237-253. 12 J. Hundsdoerfer, M. Jamroży, Wpływ podatków na decyzje inwestycyjne przedsiębiorstwa, Przegląd Podatkowy 1999, nr 11, s. 13-16.

Zakres przedmiotowy decyzji inwestycyjnych w spółkach giełdowych sektora lekkiego... 219 rozważań nad decyzjami inwestycyjnymi podejmowanymi w polskich spółkach giełdowych 13. Dlatego też w głównym celem artykułu jest identyfikacja i analiza charakteru podejmowanych decyzji inwestycyjnych, na przykładzie spółek giełdowych sektora lekkiego. 1. Zakres przedmiotowy decyzji inwestycyjnych ujęcie teoretyczne Decyzje inwestycyjne posiadają fundamentalne znaczenie w funkcjonowaniu przedsiębiorstwa. Jak podkreśla Mirosław Wypych decyzje te są kluczowym czynnikiem wyznaczającym rozwój przedsiębiorstwa i kształtującym jego długookresową efektywność 14. Traktować można je jako podstawę realizacji nadrzędnego celu działania przedsiębiorstwa wyrażającym się w maksymalizacji jego wartości. Stwierdzić można wobec powyższego, że decyzje inwestycyjne wpływają znacząco na przyszły kierunek rozwoju przedsiębiorstwa. W tym kontekście Halina Towarnicka określa wspomniane decyzje jako strategiczne decyzje gospodarcze 15. Decyzje inwestycyjne charakteryzują się relatywnie dużym poziomem złożoności. Obejmują one bowiem swoim zakresem nie tylko problematykę wyboru kierunków i rozmiarów inwestowania, ale także m.in. zdefiniowania horyzontu czasowo-rzeczowego inwestycji w powiązaniu z odpowiednim harmonogramem finansowym. Podkreślić należy przy tym, że decyzje inwestycyjne podejmowane są zazwyczaj w warunkach ryzyka, które wynika przede wszystkim z niepewności dotyczącej kształtowania się w przyszłości określonych czynników makroi mikroekonomicznych oddziałujących na realizację danej inwestycji. Zauważyć należy także, że decyzje inwestycyjne wiążą się na ogół z zaangażowaniem przez przedsiębiorstwo stosunkowo dużych środków finansowych, co w połączeniu z występującą często nieodwracalnością skutków wspomnianych decyzji pozwala wnioskować o zasadniczym znaczeniu tych decyzji w procesach decyzyjnych 13 W literaturze przedmiotu zauważyć można inne rozważania dotyczące polskich spółek giełdowych. Na przykład A. Zygmunt podejmuje problematykę kształtowania się sytuacji finansowej w tych spółkach. Zob. szerzej: A. Zygmunt, The financial situation estimation of enterprises belonged to light industry in Poland, w: Conference Proceedings: International Masaryk Conference for PhD Students and Young Researchers 2011. MMK 2011, Hradec Kralowe: Magnimitas. Vol. II, Hradec Králové, 12-16 prosinces 2011, s. 684-692. 14 Finanse przedsiębiorstwa z elementami zarządzania i analizy, red. M. Wypych, ABSOLWENT, Łódź 1999, s. 361. 15 H. Towarnicka, Strategia inwestycyjna przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 2003, s. 7.

220 przedsiębiorstwa. Stąd też, biorąc równocześnie pod uwagę istotne znaczenie decyzji inwestycyjnych w działalności przedsiębiorstwa, można stwierdzić, że podejmowanie tych decyzji powinno być spójne ze strategią funkcjonowania przedsiębiorstwa. Złożoność problematyki związanej z decyzjami inwestycyjnymi implikuje niejednorodność formułowania ich zakresu przedmiotowego w literaturze przedmiotu. Na przykład Waldemar Rogowski stwierdza, że decyzje inwestycyjne dotyczą aktywów trwałych przedsiębiorstwa 16. Z kolei Elżbieta Ostrowska akcentuje, że decyzje te polegają na wyborze rodzajów i rozmiarów inwestycji w aktywa rzeczowe i finansowe 17. Natomiast Aleksandra Duliniec w oparciu o obserwacje Alfreda Rappaporta wskazuje, że decyzje te dotyczą inwestycji w środki trwałe oraz w kapitał obrotowy netto 18. Krytyczna analiza literatury przedmiotu pozwala przy tym zaobserwować, że mimo pojawiających się rozbieżności w definiowaniu zakresu rzeczowego decyzji inwestycyjnych, istnieje niewątpliwie zgodność dotycząca wskazywania inwestycji w środki trwałe jako zasadniczego kierunku podejmowania decyzji inwestycyjnych. Ten rodzaj decyzji inwestycyjnych odzwierciedla bowiem podstawowe zamierzenia przedsiębiorstwa ukierunkowane na ograniczanie skutków dekapitalizacji jego majątku. Realizacja tych decyzji umożliwia odtworzenie zużytych składników majątku, co w wąskim ujęciu stanowi warunek konieczny utrzymania posiadanych zdolności wytwórczych, a w szerszej perspektywie pozwala na zachowanie wartości przedsiębiorstwa na niezmniejszonym istotnie poziomie. W oparciu o powyższe rozważania zauważyć należy, że decyzje inwestycyjne posiadać mogą charakter rzeczowy. Podkreślić należy jednocześnie, że zakres wspomnianych decyzji może być także związany z długo- lub krótkoterminowym angażowaniem kapitału w instrumenty finansowe innych podmiotów zarówno w celu sprawowania nad nimi kontroli, jak i uzyskiwania korzyści ekonomicznych w postaci przede wszystkim odsetek czy też udziałów w zyskach. Związane mogą być one również z udzielaniem pożyczek innym podmiotom. W tym kontekście decyzje inwestycyjne posiadają wymiar finansowy. Przedmiotem decyzji inwestycyjnych mogą być też inwestycje niematerialne. Dotyczą one głównie wydatków na wartości niematerialne i prawne. Szczególnym ich rodzajem są inwestycje w kapitał ludzki. Na podstawie powyższych rozważań zaobserwować można, że zakres przedmiotowy decyzji inwestycyjnych może być wieloraki. Posiadać może on wymiar: 16 W. Rogowski, Rachunek efektywność przedsięwzięć inwestycyjnych, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004, s. 75. 17 E. Ostrowska, Ryzyko projektów inwestycyjnych, PWE, Warszawa 2002, s. 18. 18 A. Duliniec, Struktura i koszt kapitału w przedsiębiorstwie, WN PWN, Warszawa 1998, s. 147.

Zakres przedmiotowy decyzji inwestycyjnych w spółkach giełdowych sektora lekkiego... 221 rzeczowy, finansowy bądź niematerialny. Podejmowanie poszczególnych rodzajów decyzji inwestycyjnych determinowane powinno być przy tym głównie strategią przyjętą przez przedsiębiorstwo. Stąd też analiza decyzji inwestycyjnych traktowana może być jako zasadnicze narzędzie nie tylko oceny charakteru wspomnianych decyzji, ale także podejmowanych przez przedsiębiorstwo działań ukierunkowanych na maksymalizację jego wartości. 2. Analiza zakresu przedmiotowego decyzji inwestycyjnych podejmowanych w spółkach giełdowych sektora lekkiego Badania empiryczne związane z zakresem przedmiotowym decyzji inwestycyjnych w spółkach giełdowych sektora lekkiego przeprowadzone zostały dla okresu 1997-2011. Próbę badawczą tworzą te spółki sektora lekkiego, które były notowane na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie przez cały okres badawczy. Warunek ten spełniły następujące spółki: Bytom S.A., Lubawa S.A., Novita S.A., Próchnik S.A., Vistula S.A. i stanowiły one podmiot dalszych badań. Charakterystyka zakresu przedmiotowego decyzji inwestycyjnych przeprowadzona została na podstawie przepływów pieniężnych z działalności inwestycyjnej w badanych spółkach. Przyjęto, że analiza wspomnianych przepływów pozwoli na szczegółowe zbadanie zakresu przedmiotowego decyzji inwestycyjnych przez obserwację rzeczywistych wydatków pieniężnych związanych z działalnością inwestycyjną. W badaniach dotyczących decyzji o charakterze niematerialnym przyjęto za Krystyną Dziworską, że inwestycje niematerialne stanowią o wielkości i strukturze majątku niematerialnego i prawnego 19. Stąd też w procesie analizy wspomnianego rodzaju decyzji inwestycyjnych bazowano na przepływach pieniężnych dotyczących wartości niematerialnych i prawnych. Podkreślić należy także, że na skutek nowelizacji ustawy o rachunkowości (wprowadzonej ustawą z dnia 9 listopada 2000 r. o zmianie ustawy o rachunkowości (Dz.U. nr 113, poz. 1186) ustawa weszła w życie od 01.01.2001 r.) przepływy pieniężne pozwalające na odrębną analizę decyzji inwestycyjnych rzeczowych i niematerialnych zostały złączone w jedną grupę. Dlatego też na potrzeby analizy wspomnianych decyzji okres badawczy podzielony został na następujące części: 1997-2001 oraz 2002-2011. W badaniach empirycznych dotyczących zakresu przedmiotowego decyzji inwestycyjnych podejmowanych w spółkach giełdowych sektora lekkiego zastosowano miary położenia oraz analizę szeregów czasowych. 19 K. Dziworska, Pojęcie i rodzaje inwestycji, w: Projekty inwestycyjne, red. T. Gostkowska- -Drzewicka, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gdańsk 1996, s. 13.

222 Na podstawie kształtowania się wydatków inwestycyjnych badanych spółek sektora lekkiego wnioskować można o zakresie przedmiotowym podejmowanych w nich decyzji inwestycyjnych. Przeciętną strukturę wydatków inwestycyjnych w badanych spółkach w latach 1997-2001 zaprezentowano na wykresie 1. Wykres 1. Przeciętna struktura wydatków inwestycyjnych w spółkach giełdowych sektora lekkiego w latach 1997-2001 Ź r ó d ł o: opracowanie własne na podstawie wyników badań empirycznych. Wyniki badań pozwalają skonstatować występowanie dominującego znaczenia decyzji inwestycyjnych o charakterze rzeczowym oraz finansowym w strukturze zrealizowanych decyzji inwestycyjnych w latach 1997-2001. W początkowych latach okresu badawczego fundamentalnymi decyzjami inwestycyjnymi spółek giełdowych sektora lekkiego były decyzje o wymiarze finansowym. Zauważalna jest przy tym rosnąca tendencja dotycząca decyzji o charakterze rzeczowym, jak również niematerialnym. Analiza przeciętnej struktury wydatków prowadzi jednocześnie do konkluzji o znikomym znaczeniu decyzji inwestycyjnych o charakterze niematerialnym w działalności badanych spółek w latach 1997-2000. Kształtowanie się przeciętnej struktury wydatków inwestycyjnych w spółkach giełdowych sektora lekkiego w latach 2002-2011 przedstawiono na wykresie 2. Uzyskane wyniki badań prowadzą do wniosku o występowaniu zmiennej tendencji zarówno decyzji o łącznym charakterze rzeczowym i niematerialnym, jak i decyzji inwestycyjnych o wymiarze finansowym w latach 2002-2011. Należy przy tym podkreślić, że w całym analizowanym okresie badawczym większość ponoszonych wydatków inwestycyjnych w badanych spółkach była skutkiem podjęcia decyzji o charakterze rzeczowym i niematerialnym. W oparciu o miary położenia zaobserwować można stosunkowo duże zróżnicowanie badanych spółek z punktu widzenia podejmowanych w nich decyzji dotyczących inwestycji w rzeczowe aktywa trwałe oraz wartości niematerialne i prawne (wykres 3).

Zakres przedmiotowy decyzji inwestycyjnych w spółkach giełdowych sektora lekkiego... 223 Wykres 2. Przeciętna struktura wydatków inwestycyjnych w spółkach giełdowych sektora lekkiego w latach 2002-2011 Ź r ó d ł o: opracowanie własne na podstawie wyników badań empirycznych. Wykres 3. Wykres ramkowy udziału wydatków na inwestycje rzeczowe i niematerialne w wydatkach inwestycyjnych badanych spółek Ź r ó d ł o: opracowanie własne na podstawie wyników badań empirycznych. W badanych spółkach udział wydatków na inwestycje rzeczowe i niematerialne w strukturze wszystkich wydatków inwestycyjnych charakteryzował się relatywnie dużą zmiennością, szczególnie w latach 1997-1999 oraz 2005-2008. Podkreślić należy też wysokie zaangażowanie większości spółek w realizację wspomnianych inwestycji w latach 2000-2004 oraz 2009-2011. Zaznaczyć należy przy tym, że na podstawie badań zaobserwowano, iż w roku 2010 badane spółki ponosiły wydatki inwestycyjne jedynie na rzeczowe aktywa trwałe i wartości niematerialne i prawne. Wyniki badań pozwalają stwierdzić, że w każdej badanej spółce w każdym roku okresu badawczego ponoszone były wydatki, które były skutkiem podejmowania w nich decyzji inwestycyjnych o charakterze rzeczowym i niematerialnym. Natomiast decyzje inwestycyjne o wymiarze finansowym podejmowane były relatywnie rzadziej. Kształtowanie

224 się udziału wydatków na inwestycje finansowe w wydatkach inwestycyjnych badanych spółek zaprezentowane zostało na wykresie 4. Wykres 4. Wykres ramkowy udziału wydatków na inwestycje finansowe w wydatkach inwestycyjnych badanych spółek Ź r ó d ł o: opracowanie własne na podstawie wyników badań empirycznych. Na podstawie przeprowadzonej analizy można zaobserwować, że decyzje inwestycyjne o wymiarze finansowym podejmowane były w badanych spółkach najczęściej w latach 1997-1999 oraz 2006-2007. Analiza danych pozwala przy tym zauważyć, że jedynie w latach 1998 i 1999 wszystkie badane spółki podejmowały wspomniane decyzje. Z kolei od roku 2009 widoczne jest ograniczanie realizacji inwestycji finansowych przez spółki. Wyniki badań szczegółowych wskazują, że najczęściej podejmowane decyzje inwestycyjne o wymiarze finansowym dotyczyły inwestycji w udziały i akcje jednostek zależnych, bądź też inwestycji w papiery wartościowe przeznaczone do obrotu. Natomiast stosunkowo rzadko podejmowane były decyzje inwestycyjne dotyczące udzielenia pożyczki innemu podmiotowi. Zakończenie Głównym celem artykułu była identyfikacja i analiza charakteru podejmowanych decyzji inwestycyjnych w spółkach giełdowych sektora lekkiego. Na podstawie przeprowadzonych badań empirycznych zaobserwowano, że zakres przedmiotowy decyzji inwestycyjnych podejmowanych w tych spółkach dotyczy zarówno decyzji o charakterze rzeczowym, niematerialnym, jak i finansowym. Uzyskane wyniki badań stanowią podstawę do konstatacji o stosunkowo dużym zróżnicowaniu wspomnianego zakresu przedmiotowego zarówno w ujęciu czasowym, jak i przestrzennym. Zauważyć należy przy tym, że relatywnie najczęściej

Zakres przedmiotowy decyzji inwestycyjnych w spółkach giełdowych sektora lekkiego... 225 podejmowane są decyzje inwestycyjne o charakterze rzeczowym, co stanowić może potwierdzenie tezy o istotnym znaczeniu działań odtworzeniowych w dążeniu spółki do utrzymania zdolności wytwórczych na niezmniejszonym poziomie. Wyniki badań empirycznych pozwalają na konkluzję o niewielkim podobieństwie zakresu przedmiotowego decyzji inwestycyjnych w badanych spółkach giełdowych sektora lekkiego. Stąd też wydaje się, że dalsze badania w tym zakresie powinny uwzględniać weryfikację znaczenia specyfiki branży w podejmowaniu decyzji inwestycyjnych przez spółki. Istotne wydaje się także zidentyfikowanie czynników zarówno makro, jak i mikroekonomicznych (w tym behawioralnych), które stanowiły podstawę podejmowania określonych decyzji inwestycyjnych, co w konsekwencji umożliwi rozpoznanie mechanizmów podejmowania decyzji inwestycyjnych w tych spółkach. Kluczowe również wydaje się zweryfikowanie uzyskanych wyników na grupie wszystkich spółek sektora lekkiego, niezależnie od długości ich notowań na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Literatura Duliniec A., Struktura i koszt kapitału w przedsiębiorstwie, WN PWN, Warszawa 1998. Dziworska K., Pojęcie i rodzaje inwestycji, w: Projekty inwestycyjne, red. T. Gostkowska-Drzewicka, Ośrodek Doradztwa i Doskonalenia Kadr Sp. z o.o., Gdańsk 1996. Erickson T., Whited T.M., Measurement error and the relationship between investment and q, Journal of Political Economy 2000, 108. Fazzari S., Hubbard R., Petersen B., Finance constraints and corporate investment, Brookings Papers on Economic Activity 1998, Vol. 19 (1). Finanse przedsiębiorstwa z elementami zarządzania i analizy, red. M. Wypych, ABSOLWENT, Łódź 1999. Gajdka J., Teorie struktury kapitału i ich aplikacja w warunkach polskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Łódź 2002. Harris M., Raviv A., The theory of capital structure, Journal of Finance 1991, Vol. 46. Hundsdoerfer J., Jamroży M., Wpływ podatków na decyzje inwestycyjne przedsiębiorstwa, Przegląd Podatkowy 1999, nr 11. Malkiel B.G., Quandt R.E., Moral Issues in Investment Policy, Harvard Business Review 1971, 49 (2). Modigliani F., Miller M.H., The Cost of Capital, Corporate Finance and the Theory of Investment, American Economic Review 1958 (48). Myers S.C., Majluf N., Corporate Financing and Investment. When Firms Have Information that Investors Do Not Have, Journal of Financial Economics 1984, Vol. 13. Ostrowska E., Ryzyko projektów inwestycyjnych, PWE, Warszawa 2002. Pasewark W.R., Riley M.E., It s a matter of principle: the role of personal values in investment decisions, Journal of Business Ethics 2010. Poterba J., Financing Constrains and Corporate Investment: Comment, Brookings Paper on Economic Activity 1988 (1).

226 Rajan G., Zingales L., What do we know about capital structure? Some evidence from international data, Journal of Finance 1995, Vol. 50. Rogowski W., Rachunek efektywność przedsięwzięć inwestycyjnych, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2004. Shyam-Sunder L., Myers S.C., Testing static tradeoff against pecking order models of capital structure, Journal of Financial Economics 1999, No. 51. Towarnicka H., Strategia inwestycyjna przedsiębiorstwa, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej im. Oskara Langego we Wrocławiu, Wrocław 2003. Zygmunt A., The financial situation estimation of enterprises belonged to light industry in Poland, w: Conference Proceedings: International Masaryk Conference for PhD Students and Young Researchers 2011. MMK 2011, Hradec Kralowe: Magnimitas. Vol. II, Hradec Králové, 12-16 prosinces 2011. Objective scope of investment decisions in Polish listed textiles and apparel companies Summary. The paper considers the investment decisions issues in Polish listed textiles and apparel companies. The principle purpose of the paper is to recognize and to analyse the investment decisions types in companies in question. The paper consists of two sections. First one includes the discussion over theoretical features of investment decisions. Second section is related to empirical research results over investment decisions made in Polish listed textiles and apparel companies. Key words: investment decisions, textiles and apparel companies, listed companies