Analiza wydajności pracy w rolnictwie zachodniopomorskim

Transkrypt

1 Jacek Batóg Barbara Batóg Uniwersytet Szczeciński Analiza wydajności pracy w rolnictwie zachodniopomorskim Znaczenie poziomu i dynamiki wydajności pracy odgrywa znaczącą rolę w kształtowaniu wzrostu gospodarczego i dobrobytu społeczeństw. Związek ten jest widoczny zwłaszcza w długim okresie, zarówno na poziomie krajowym, jak i regionalnym. W artykule przeprowadzone zostanie badanie wydajności pracy w rolnictwie w województwie zachodniopomorskim w ujęciu przekrojowym i czasowym. Otrzymane rezultaty zostaną przedstawione na tle kraju i pozostałych województw. Wykorzystane dane statystyczne pochodzą z Banku Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego 1. Szczególnie wartościowe wyniki analiz zjawisk ekonomicznych uzyskać można w przypadku stosowania podejścia przestrzennego. W większości zagadnień dopiero aspekt przestrzenny, a więc zróżnicowania i rozpiętości regionalne wskazują na charakterystyczne cechy zjawisk społeczno-ekonomicznych, determinujące kierunki dalszego rozwoju i zdolność do podnoszenia konkurencyjności regionów 2 Wnioski z tego typu analiz dostarczają wskazówek, które mogą być następnie wykorzystywane w tworzeniu polityki gospodarczej sprzyjającej wzrostowi wydajności pracy. Badania w zakresie porównywania struktur przestrzennych stanowią istotny element poznania otaczającej nas rzeczywistości i pozwalają usprawnić proces podejmowania właściwych decyzji na drodze kształtowania optymalnej strategii rozwoju gospodarczego 3. Obserwacja wydajności pracy na tle dochodów na 1 mieszkańca w ujęciu regionalnym w Polsce potwierdza występowanie silnej zależności między tymi zmiennymi (zob. rys.1). Identyczne wnioski formułowane były również na podstawie badań dotyczących regionów Unii Europejskiej 4. 1 Obecnie dostępne dane pozwalają przeprowadzać analizę wydajności pracy w latach Zob. Malina, 2004, s Zob. Malina, 2004, s Zob. Benito, Ezcurra, 2003; Dall erba, Kamarianakis, Le Gallo, Plotnikova, 2005.

2 Dochód per capita (tys. zł) Wydajność pracy (tys. zł) Rys. 1. Związek między wydajnością pracy i poziomem dochodów w ujęciu regionalnym w 2005 roku Rysunek 1 pozwala zauważyć, że najwyższymi wartościami wydajności pracy oraz dochodów na 1 mieszkańca charakteryzowało się w 2005 roku województwo mazowieckie. Korzystną sytuację w tym zakresie posiadały również województwa: śląskie, dolnośląskie, zachodniopomorskie i pomorskie. Na poziom wydajności pracy w danym województwie znacząco wpływa między innymi istniejąca struktura sektorowa, zarówno pod względem zatrudnienia, jak i wytwarzanej produkcji. Wysoka przeciętna wydajność pracy w danym województwie występuje, gdy dominują w nim sektory charakteryzujące się wysoką wydajnością pracy. Struktura sektorowa województwa zachodniopomorskiego została zaprezentowana na rysunku 2.

3 wydajność (tys. zł) rolnictwo przemysł budownictwo usługi rynkowe niefinansowe usługi rynkowe finansowe usługi nierynkowe Rys. 2. Wydajność pracy w poszczególnych sektorach w województwie zachodniopomorskim w latach Wydajność w sektorze rolniczym w województwie zachodniopomorskim w latach kształtowała się praktycznie na tym samym poziomie około 30 tys. zł na 1 pracującego. W pozostałych sektorach wydajność pracy w badanym okresie wyraźnie rosła. Należy jednocześnie zauważyć, że poziom wydajności pracy w rolnictwie był znacząco niższy w porównaniu do innych sektorów. Szczególnie duża różnica występowała w stosunku do wydajności pracy w sektorze usług rynkowych finansowych. Bardzo podobne tendencje można zaobserwować również na poziomie krajowym. W dalszej kolejności wydajność pracy w rolnictwie w województwie zachodniopomorskim została porównana do wydajności pracy w rolnictwie w pozostałych województwach oraz w Polsce (zob. rys. 3).

4 Polska Rys. 3. Wydajność pracy w rolnictwie w poszczególnych województwach w latach Jakkolwiek wydajność pracy w rolnictwie, jak to stwierdzono powyżej, kształtuje się na znacznie niższym poziomie niż w pozostałych sektorach gospodarczych, to warto odnotować fakt, że wydajność ta w przypadku województwa zachodniopomorskiego przewyższała w całym badanym okresie wydajność w rolnictwie w pozostałych województwach. Dodatkowo poddano analizie zmienne determinujące poziom wydajności pracy, czyli liczbę pracujących oraz wartość dodaną brutto. Udziały tych zmiennych w rolnictwie w stosunku do ich wartości ogółem w poszczególnych województwach zostały przedstawione odpowiednio na rysunkach 4 i 5.

5 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% Polska Rys. 4. Udział pracujących w rolnictwie w pracujących ogółem w poszczególnych województwach w latach

6 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 0% Polska Rys. 5. Udział wartości dodanej brutto w rolnictwie w wartości brutto ogółem w poszczególnych województwach w latach Okazuje się, że wysoki poziom wydajności pracy w rolnictwie w województwie zachodniopomorskim na tle kraju w badanym okresie wynika z niskiego udziału pracujących w rolnictwie w pracujących ogółem (niższe udziały posiadają tylko województwa śląskie i dolnośląskie) oraz stosunkowo wysokiego udziału wartości dodanej brutto w rolnictwie w wartości dodanej brutto ogółem, który kształtuje się na nieco wyższym poziomie niż przeciętna wartość dla Polski. Pomimo tego, że wydajność pracy w rolnictwie zachodniopomorskim znacząco przekracza przeciętny poziom dla kraju, należy zauważyć, że niski poziom zatrudnienia w tym sektorze jest zjawiskiem bardzo korzystnym ze względu na najniższą wydajność pracy w rolnictwie wśród wszystkich sektorów gospodarczych w Polsce. Struktura sektorowa charakteryzująca się niskim udziałem rolnictwa świadczy o dojrzałości tejże struktury, a tym samym sprzyja zarówno wzrostowi, jak i rozwojowi społeczno-gospodarczemu.

7 Literatura Benito J. M., Ezcurra R. (2003), Spatial Disparities in Productivity and Industry Mix. The Case of the European Regions, Department of Economics, Universidad Pública de Navarra. Dall erba S., Kamarianakis Y., Le Gallo J., Plotnikova M. (2005), Regional Productivity Differentials in Three New Member Countries: What Can We Learn from the 1986 Enlargement to the South? The Review of Regional Studies, Vol. 35, No. 1. Malina A. (2004), Wielowymiarowa analiza przestrzennego zróżnicowania struktury gospodarki Polski według województw, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Krakowie, Kraków.