UKŁAD WSPÓŁRZĘDNYCH NA PŁASZCZYŹNIE Szanowna Koleżanko, Szanowny Kolego! Pragniemy przedstawić Ci scenariusz lekcji przeprowadzonej w klasie VI szkoły podstawowej, wprowadzającej pojęcie układu współrzędnych na płaszczyźnie. Lekcja przeprowadzona została metodą bez słów, która bardzo aktywizuje uczniów. Teresa Kiełek, nauczyciel matematyki w SP nr 27 w Kielcach temat Układ współrzędnych na płaszczyźnie. poziom nauczania szkoła podstawowa, kl. VI czas jedna jednostka lekcyjna - 45 minut cele uczeń : - zna pojęcie prostokątnego układu współrzędnych na płaszczyźnie - potrafi zaznaczyć na płaszczyźnie punkt, mając dane jego współrzędne - potrafi odczytać współrzędne punku zaznaczonego na płaszczyźnie środki dydaktyczne - plansze do wyświetlania na grafoskopie: nr 1 - gra Okręty, nr 2 - mapa Polski, nr 3 Szyfr, nr 4 co to jest układ współrzędnych, nr 5 - symbole i - plansza nr 3 odbitka dla każdego ucznia (ew. na każdą ławkę) - tablica kratkowana z narysowanym układem współrzędnych metody pracy metoda bez słów formy pracy praca z całą klasą przebieg lekcji
Umawiamy się z dziećmi, że na lekcji nie mówimy ani słowa. Aby zwiększyć atrakcyjność lekcji, przygotowuję cukierki mini oraz dwie buźki : i. Wyświetlam na grafoskopie planszę do gry w Okręty (załącznik nr 1) i piszę na tablicy: 1G zatopiony (z) 6C trafiony (t) 6E pudło (nietrafiony) (p) 10A... Kieruję pytający wzrok na uczniów i na migi zachęcam ich do uzupełnienia zapisu. Do tablicy podchodzą chętni uczniowie. Ponieważ gra jest dzieciom znana, zazwyczaj nie ma problemu z wykonaniem zadania. Każda poprawna odpowiedź jest nagradzana cukierkiem i pokazaniem buźki. Następnie wyświetlam mapkę Polski z siatką kartograficzną (załącznik nr 2) i piszę na tablicy: D2 Kielce E2...... Ełk I z tym zadaniem uczniowie zwykle radzą sobie świetnie. Teraz już czas na zapoznanie uczniów z pojęciem prostokątnego układu współrzędnych, który został wcześniej narysowany na tablicy kratkowanej. Pod rysunkiem zapisuję pytanie: Co przedstawia ten rysunek? i rozdaję uczniom kartki z szyfrem (załącznik 3). Zadaniem uczniów jest uzupełnić tekst, posługując się SZYFREM. Wyświetlam na grafoskopie (załącznik nr 4): Prostokątny układ współrzędnych to: a) dwie przecinające się proste b) dwie przecinające się osie liczbowe c) dwie prostopadłe osie liczbowe, przecinające się w punkcie zero d) dwie osie liczbowe przecinające się pod kątem prostym Również na grafoskopie albo na tablicy pojawia się polecenie: Wybierz właściwą odpowiedź. Po chwili proszę kilku uczniów o wskazanie, którą odpowiedź wybrali (nadal bez słowa) lub przeprowadzam głosowanie. Na koniec zapisuję poprawną odpowiedź (można zasłonić na grafoskopie pozostałe odpowiedzi paskami papieru).
Uzupełniam układ współrzędnych, numerując ćwiartki i nazywając osie (rzędnych, odciętych) i początek układu współrzędnych. Zaznaczam w układzie współrzędnych kilka punktów A, B, C, D... Kolejne zadanie dla uczniów: A.. ćwiartka B...... IV ćwiartka... oś X A = (3,-2) B = (, )... = (5, 0) W tym momencie można wrócić do tradycyjnej metody prowadzenia zajęć. Wyjaśniam uczniom, jak czytamy symbol: A = (4, -3). Można się przy tym posłużyć przygotowaną planszą (załącznik nr 5). Dalsza część lekcji to ćwiczenia w odczytywaniu współrzędnych punktów oraz zaznaczaniu punktów o danych współrzędnych. Na zakończenie lekcji ZAGADKA z Zeszytu ćwiczeń GWO : Zachowanie Narysowany obok układ współrzędnych przedstawia wyniki w nauce i oceny z zachowania kilku uczniów VI klasy. Dopasuj punkty do krótkich charakterystyk tych uczniów. Napisz przy punktach pierwsze litery imion. Andrzej wyjątkowy łobuz, choć dobrze się uczy. Bogdan bardzo dobry uczeń, raczej grzeczny. Czarek grzeczny i uczynny, ale nauka sprawia mu kłopoty. Darek najlepszy i najsympatyczniejszy uczeń w klasie. Emil sprawia kłopoty wychowawcze i bardzo źle się uczy. wyniki w nauce Jeśli nigdy nie widzieli Państwo lekcji przeprowadzanej bez słów, to scenariusz ten może się wydać nierealny. Jak nauczyciel może prowadzić lekcję, nic nie mówiąc? Jak ma zdyscyplinować uczniów? Okazuje się, że lekcja bez słów zazwyczaj szalenie wciąga uczniów zapewne jako przeciwieństwo normalnych lekcji. Absolutną ciszę i aktywny udział uczniów łatwiej osiągnąć wtedy, gdy nauczyciel konsekwentnie się nie odzywa nawet uwagę rozmawiającym czy rozrabiającym należy zwracać gestem lub mimiką.
Załącznik nr 1 J I H G F E z D C B A 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 Załącznik nr 2 5 4 3 2 1 A B C D Dokument pochodzi ze strony www.gwo.pl E
Załącznik nr 3 D B Ę A I 5 N W G C U 4 K R Ł F H 3 Y S J P L 2 M O Z T Ó 1-5 -4-3 -2-1 0 RYSUNEK PRZEDSTAWIA PROSTOKĄTNY Ł (-1, 4) (-5, 3) (, ) (-2, 5)(-5, 5) W P Ł Z C (, ) (-4, 2) (, ) (-1, 1) (, ) (-4, 3) (, ) (-3, 5) (-5, 5)(-5, 4)(-5, 2) (, ) (-1, 3)
Załącznik Nr 4 Prostokątny układ współrzędnych to: a) dwie przecinające się proste b) dwie przecinające się osie liczbowe c) dwie prostopadłe osie liczbowe, przecinające się w punkcie zero d) dwie osie liczbowe przecinające się pod kątem prostym
Symbol: Załącznik Nr 5 A = ( 4, -3 ) czytamy: Punkt A ma współrzędne 4, -3 A = ( 4, -3 ) pierwsza współrzędna x druga współrzędna y