Scenariusz lekcji języka polskiego w klasie III Liceum Zawodowego opracowany przez p. Edytę Góral Temat lekcji: Niemoralni w Moralności pani Dulskiej rozważania o postawach bohaterów. Cele lekcji: A ) Poziom wiadomości: -uczeń zna treść tragikomedii i jej problematykę, - rozumie pojęcia: moralność, niemoralność, etyka, kodeks etyczny, - zna postawy bohaterów, - zna autorytety moralne i źródła wzorców etycznych - zna przejawy moralności i niemoralności we współczesnym świecie - zna synonimiczne określenia słów moralność niemoralność B) Poziom umiejętności: -uczeń potrafi charakteryzować postawy bohaterów -potrafi wskazać odpowiednie fragmenty tekstu na temat bohaterów -umie analizować i interpretować tekst literacki -potrafi argumentować swoją wypowiedź -umie sformułować wnioski -doskonali umiejętność poprawnego wypowiadania się -potrafi zinterpretować pojęcia: moralność, etyka, kodeks etyczny -umie wskazać przejawy moralności i niemoralności w świecie -potrafi odróżnić moralność od niemoralnośći C) Poziom postaw: -kształtowanie postawy moralnej -pokazanie przykładów niemoralności -uświadomienie konieczności odróżniania dobra od zła w życiu -wskazanie na konieczność przestrzegania zasad moralnych -kształtowanie postawy odpowiedzialności za swoje czyny Środki dydaktyczne: G.Zapolska Moralność pani Dulskiej M.Czaja, M.Żmigrodzka Wychowanie do człowieczeństwa Słownik Języka Polskiego Słownik Wyrazów Obcych plakat
Metoda: -praca z tekstem, problemowa, praca w grupach, zajęć praktycznych -oglądowa Forma pracy: - zbiorowa, grupowa
Etapy lekcji Czynności nauczyciela Czynności ucznia Umiejętności kluczowe Nauczyciel stwarza sytuację Uczniowie przyjmują postawę - komunikowanie problemową zadając uczniom zaangażowania, aktywnie się, pytania: odpowiadają na pytania - aktywność, - Co kojarzy wam się ze nauczyciela? słowem moralność? -Cotoznaczy,że ktoś postępuje moralnie? -Cotoznaczy,że ktoś postępuje niemoralnie? -Czykażdy może stwarzać sobie indywidualną moralność? -Czymożna zmieniać sobie ogólnie przyjęte zasady, normy postępowania i dopasowywać je tak jak komu wygodnie? - Dlaczego ludzie modyfikują zasady moralne? Uwagi Zaangażowanie Nauczyciel informuje uczniów, iż moralność dotyczy wyborów człowieka; jest to także wybór między dobrem a złem. Mahatma Gandhi Powiedział, że dobro i zło muszą istnieć obok siebie, a człowiek musi dokonywać wyboru. Takich wyborów dokonują ba bohaterowie literaccy. Na dzisiejszej lekcji zajmiemy się oceną postaw bohaterów Moralność pani Dulskiej G. Zapolskiej. Uczniowie z wielkim zaangażowaniem słuchają uwag i informacji podawanych przez nauczyciela. Nauczyciel podaje temat lekcji: T: Niemoralni w Moralności pani Dulskiej. Rozważania o moralnych postawach bohaterów. Podział uczniów na grupy. Każda grupa otrzymuje kartki zawierające pytania na temat określonych bohaterów utworu (pytania te pomogą uczniom ukazać iocenić postępowanie wybranych postaci). Nauczyciel prosi uczniów o poparcie swoich wypowiedzi odpowiednimi fragmentami tekstu, ukazującymi moralne postawy bohaterów. Uczniowie zapisują do zeszytu temat lekcji. Uczniowie uważnie słuchają uwag i poleceń nauczyciela, aktywnie odpowiadają na zadawane pytania i wyszukują fragmenty utworu dotyczące charakterystyki postaci. - aktywność Uczniowie znają treść utworu G. Zapolskiej pt. Moralność pani Dulskiej
Praca w grupach. Grupa I: Aniela Dulska: 1. Jakie cechy posiada Dulska? Jakie zachowanie ją charakteryzuje? 2. Jakie maksymy moralne wygłasza pani Dulska? 3. Jaki jest jej stosunek do innych? Jak zachowuje się w stosunku do: służby, rodziny, lokatorów? 4. W jakim celu Dulska sprowadza do domu Hankę? Co twierdzi na temat pieniędzy pobieranych od lokatorki, która jest prostytutką. Oczymto świadczy? 5. Jakie słowa wypowiada Dulska po odejściu Hanki? Jak się zachowuje? 6. Jak ocenia bohaterka samą siebie? Dlaczego? 7. Czym charakteryzuje się niemoralne postępowanie bohaterki? Badanie i przekształcanie Grupa II: Zbyszko 1. Jaki jest Zbyszko? Jaki tryb życia prowadzi? 2. Co mówi Zbyszko o własnym kołtuństwie? Jak należy rozumieć pojęcie kołtunerii? 3. Co sądzi o swojej rodzinie i atmosferze panującej w domu? 4. Czy Zbyszko walczy z zasadami panującymi w domu? W jaki sposób? Czym kończy się jego bunt? Czy jest konserwatywny w głoszonych przez siebie poglądach? 5. Jaki ma on stosunek do Hanki? Czy ją kocha? Jak z nią postępuje? Co robi, w sytuacji gdy okazuje się, że H Hanka jest w ciąży?
Hanka jest w ciąży? 6.Dlaczego Zbyszko podejmuje decyzję rozstania się zhanką? 7.Na czym polega niemoralne zachowanie Zbyszka? Grupa III: Hesia, Mela, Hanka 1. Jakie cechy posiadają córki pani Dulskiej? Jak się zachowują? Czy buntują się przeciw atmosferze panującej w domu? 2. Czy cenią sobie jakieś zasady moralne jeżeli chodzi o sprawę Hanki? 3. Jak oceniają Melę - Zbyszko, Hesia i Juliasiewiczowa, a jak ocenia ją Hanka? 4. Co łączyło Hankę z domem Dulskich? Jaki był jej stosunek do nich? 5. Co Hanka sądzi o planach Zbyszka dotyczących ślubu z nią? 3. Jak postępuje Hanka w swojej sprawie? Grupa IV: Juliasiewiczowa, Felicjan 1. Jaką postawę prezentuje Juliasiewiczowa? Czy kieruje się wswoim postępowaniu zasadami moralnymi? (np. w rozmowie z Tadrachową). 2. Co odróżnia Juliasiewiczową od pani Dulskiej? 3. Jak bohaterka traktuje życie? 4.Ze względu na jakie cechy można zaliczyć ją do grona niemoralnych?
Preze ntacja 1.Czy Felicjan bierze udział w życiu rodziny? Jak się zachowuje? Czym kieruje się w swoim zachowaniu? 2. Jak Dulska traktuje i ocenia swego męża i syna? 3. Jak Zbyszko ocenia układ między matką aojcem? 4.Na czym polega niemoralność postępowania nieobecnego ojca? Nauczyciel prosi uczniów o prezentację swojej pracy. Uczniowie prezentują wyniki swojej pracy. Uczniowie aktywnie, z wielkim zaangażowaniem udzielają odpowiedzi na pytania zadawane przez nauczyciela. - komunikowanie się, - aktywność, - prezentacja, - aktywność, Pods umo wanie Nauczyciel zadaje uczniom kolejne pytania: -Czymjestżycie dla bohaterów? - Jak je pojmują? -Comyślelibyście o Dulskich, gdyby byli waszymi sąsiadami? - Jakie robią wrażenie? - Czy podobaliby się wam jako sąsiedzi? - Czy chcielibyście utrzymywać z nimi kontakty? -Jaką moralność prezentują nasi bohaterowie? - Czy w ogóle można nazwać ją moralnością? - Człowiek ma wolną wolę, co może zrobić z wolnością swojego wyboru? Nauczyciel informuje uczniów, iż nie istnieje moralność czyjaś, indywidualna, a jednak Zapolska tworzy moralność pani Dulskiej. Nauczyciel prosi uczniów o próbę stworzenia definicji Uczniowie podejmują próbę stworzenia definicji moralności wg Dulskiej. - komunikowanie się, - aktywność,
moralności wg Dulskiej. Zadaje pytania: - Jaka jest moralność pani Dulskiej? -Naczymsię opiera? Nauczyciel zadaje pytania zmierzające do podsumowania lekcji: - Czy takich bohaterów jak Dulscy, można spotkać we współczesnym świecie? - Czy potraficie wskazać przejawy podwójnej moralności w naszej rzeczywistości? - W jaki sposób się ona ujawnia? -Oczymtoświadczy? Jak rozumieć słowa pochodzące z Biblii: Ludzie często widzą drzazgę w oku swego brata, a belki w swoim oku nie widzą? -Skąd można czerpać wzorce moralności, moralnego zachowania? - Kto możebyć dla nas autorytetem moralności? Uczniowie odczytują myśli z plakatu i komentują je. Nauczyciel prezentuje przygotowany wcześniej plakat, zawierający myśli o moralności, które mogą być dla uczniów wskazówką i przesłaniem na dalsze życie. Uczniowie zapisują polecenie do zeszytu. Zadanie: Czym dla Ciebie jest moralność?
Myślizawartenaplakacie: 1. Życie moralne świadczy o godności osoby (...).Człowiek jest zobowiązany kierowania się prawem moralnym, które przynagla go do czynienia dobra, a unikania zła. Prawo to rozbrzmiewa w jego sumieniu. Niedopuszczalne jest czynienie zła, by wynikało z niego dobro. (...) Cel nie uświęca środków. ( Katechizm Kościoła Katolickiego,s.407,415,416 ) 2. Etyka i moralność potrzebne są nam do prawdziwego życia, jak powietrze. ( Ewa Jasień ). 3. Łatwo jest nawracać innych, lecz bardzo trudno nawrócić samego siebie ( Oskar Wilde ).