Gimnazjum nr 2 im. Prymasa Tysiąclecia w Pyskowicach Future with English Przyszłość z językiem angielskim Innowacja pedagogiczna Dla klas I-III gimnazjum Nauczanie języka angielskiego w wersji rozszerzonej Autor innowacji: mgr Beata Wyka 1
Spis treści: 1. Założenia organizacyjno-programowe 2. Adresaci innowacji pedagogicznej 3. Założenia metodyczne 4. Cele innowacji 5. Opis innowacji 6. Treści nauczania w grupach objętych innowacją pedagogiczną 7. Procedury osiągania celów 8. Warunki niezbędne do realizacji innowacji 9. Ewaluacja 10. Zasady rekrutacji do grup objętych innowacją pedagogiczną 11. Bibliografia 2
Powiedz mi, a zapomnę. Pokaż mi, a zapamiętam. Pozwól mi zrobić, a zrozumiem. Konfucjusz Wstęp XXI wiek przyniósł ze sobą nieoczekiwane i nagłe zmiany w niemal wszystkich dziedzinach życia człowieka. Świat skurczył się, większość granic w Europie zniknęła lub powoli zanika, mamy nieograniczony dostęp do wielu dóbr. Możemy swobodnie podróżować po świecie, prowadzić rozmowy między kontynentami, szybko i wygodnie przenosić się z jednego miejsca na ziemi w inne. Potrzeba komunikacji stała się więc priorytetowa. Nie ma znaczenia czy porozumiewamy się wirtualnie czy w świecie rzeczywistym. Język obcy jest niezbędnym narzędziem umożliwiającym nam sprawne komunikowanie się w świecie. Język angielski jest od lat niekwestionowanym liderem komunikacji milionów ludzi na całym świecie. Biegła znajomość języka Szekspira nie jest już atutem, ale wręcz wymogiem we współczesnym świecie. W Polsce od paru lat jest to język obowiązkowy począwszy od szkoły podstawowej. Młodzież kontynuuje naukę również w późniejszych etapach edukacji: gimnazjum i szkole średniej. Część z nich uczęszcza na dodatkowe, prywatne lekcje języka angielskiego. Od paru lat w naszej szkole organizujemy wyjazdy uczniów na warsztaty językowe Euroweek do Długopola- Zdroju, gdzie uczniowie mają okazję doskonalić język angielski z obywatelami wielu krajów oraz poznać ich kulturę, tradycje i zwyczaje. Jako nauczyciel języka angielskiego obserwuję od lat wśród uczniów niesłabnącą chęć władania biegle tym językiem. Wychodząc naprzeciw potrzebom uczniów i ich rodziców zrodziła się idea wzbogacenia oferty edukacyjnej naszej szkoły poprzez utworzenie w gimnazjum grup z rozszerzonym programem nauczania języka angielskiego. Według założeń psychologii humanistycznej, na której opiera się program nauczania z języka angielskiego dla III etapu edukacyjnego, w procesie dydaktycznym to uczeń powinien znajdować się w centrum uwagi wraz z jego potrzebami, zainteresowaniami i zdolnościami, a proces kształcenia jest równie ważny jak osiągane efekty nauczania. Dlatego też głównym założeniem innowacji jest pogłębianie pasji, wiedzy i potrzeb uczniów w zakresie języka angielskiego oraz rozwijanie kompetencji językowych, ze szczególnym uwzględnieniem umiejętności komunikowania się. Dodatkowe cele, nie mniej ważne, to pogłębianie wiedzy o 3
krajach anglojęzycznych, ich historii, kultury, tradycji, rozwijanie pasji czytania literatury anglojęzycznej, promowanie idei tolerancji i otwartości na inne wzorce kulturowe, a w końcu zastosowanie zdobytej wiedzy w praktycznych sytuacjach życia codziennego. 1. Założenia organizacyjno-programowe Prezentowana innowacja jest pogłębieniem programu nauczania z języka angielskiego dla III etapu edukacyjnego. W grupach objętych innowacją planowane jest wprowadzenie dodatkowych 2 godzin języka angielskiego tygodniowo w 3-letnim cyklu nauczania. Godziny te zostaną zaplanowane w następujący sposób: 1 dodatkowa godzina zostanie przeznaczona na pogłębienie wiedzy o krajach anglojęzycznych (historia, geografia, tradycje, kultura). W klasie I planuje się wprowadzić materiał dotyczący Wielkiej Brytanii, w klasie II- Stanów Zjednoczonych, w klasie III-Australii. 2 dodatkowa godzina zostanie przeznaczona na doskonalenie umiejętności komunikowania się poprzez konwersacje i dyskusje. Zostaną tu wprowadzone elementy czytania i słuchania w oparciu o autentyczne materiały (multimedialne, adaptowane teksty literackie, adaptowane teksty prasowe). Planuje się również spotkania z native speakerami, studentami filologii angielskiej oraz wyjazdy na przedstawienia w języku angielskim. Podczas realizacji dodatkowych godzin uczniowie będą mogli pogłębiać swoją wiedzę poprzez stosowane metody aktywizujące i techniki multimedialne, jako że innowacja przewiduje tworzenie prezentacji, projektów i filmów. Na całym etapie kształcenia w ramach trzech godzin uczniowie zostaną przygotowani do egzaminu gimnazjalnego w oparciu o nową podstawę programową, według której powinni osiągnąć poziom biegłości w wersji III.I na poziomie A2 (według sześciostopniowej skali poziomów biegłości w zakresie poszczególnych umiejętności językowych nawiązujących do Europejskiego systemy opisu kształcenia językowego). Dodatkowe dwie godziny umożliwią uczniom dążenie do poziomu wyższego niż określony w podstawie (poziom B1-poziom samodzielności). Tym samym, pozwolą uczniom zdawać dodatkowe egzaminy, np.: egzaminy instytutu Cambridge uznawane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej i zdobywać certyfikaty, np.: FCE. Warunki kadrowe i organizacyjne niezbędne do realizacji planowanych działań innowacyjnych zostaną zapewnione w ramach budżetu przyznanego szkole oraz istniejących struktur organizacyjnych. 4
2. Adresaci innowacji pedagogicznej Gimnazjum nr 2 im. Prymasa Tysiąclecia w Pyskowicach Głównymi adresatami innowacji będą absolwenci klas 6 ze szkół podstawowych w Pyskowicach i okolic, których rodzice wyrażą zgodę na uczestnictwo ich dzieci w klasie o profilu językowym. Nauka w takiej grupie zakłada nie tylko naukę i doskonalenie umiejętności posługiwania się językiem angielskim, ale także przygotowanie uczniów do aktywnego uczestniczenia w różnych dziedzinach życia społecznego. Adresatami innowacji będą również rodzice, którzy znajdą w niej opis oczekiwanych osiągnięć uczniów oraz sposoby ewaluacji założonych osiągnięć. 3. Założenia metodyczne Jednym z zadań szkoły według nowej podstawy programowej jest wyposażenie ucznia w narzędzia niezbędne do poruszania się we współczesnym świecie. Jednym z nich jest sprawne posługiwanie się językiem obcym, w naszym przypadku językiem angielskim. Działania innowacyjne mają na celu wzbogacenie wiedzy uczniów o sobie samych i krajach anglojęzycznych, co z kolei uwrażliwi ich na występujące w świecie różnice kulturowe, poszerzy horyzonty, utrwali idee tolerancji i otwartości. Uczeń gimnazjum potrafi już samodzielnie podejmować decyzje, zdaje sobie sprawę z konsekwencji poczynionych przez siebie działań. Toteż jest świadom, że powinien czynnie i świadomie uczestniczyć w zajęciach, odrabiać systematycznie zadania domowe, sumiennie przygotowywać się do lekcji, brać udział we wszelkiego typu oferowanych mu formach doskonalenia. Tak pojmowane działania pozwolą uczniowi na osiągnięcie zamierzonych celów. Oznacza to nie tylko zdanie egzaminu po klasie III, ale również zdanie innych egzaminów, np.: egzaminu państwowego pierwszego stopnia-fce. Stosowane metody i działania podczas dodatkowych dwóch godzin tygodniowo (np. odgrywanie scenek, dyskusje, rozmowy z native speakerami) umożliwią rozwijanie wśród uczniów poczucia własnej wartości, wiary we własne możliwości językowe, samodzielności w podejmowaniu decyzji. Innowacyjność zajęć umożliwi uczniom dostęp do autentycznych materiałów użytkowych, zapewni jak najczęstszy kontakt z językiem angielskim ( projekty międzynarodowe, wymiany między szkołami), stopniowo przygotuje ucznia do samodzielności w procesie uczenia się języka obcego. 5
4. Cele innowacji 4.1 Cele ogólne -pogłębianie wiedzy i zainteresowań związanych z nauką języka angielskiego (poprzez poznanie krajów anglojęzycznych oraz konwersacje) -rozwijanie postaw tolerancji i otwartości na inne kultury -zastosowanie zdobytej wiedzy w różnych sytuacjach życia codziennego -sprawne posługiwanie się językiem angielskim na wszystkich poziomach (słuchanie, czytanie, pisanie, mówienie) 4.2 Cele szczegółowe Celem nadrzędnym jest osiągnięcie przez ucznia poziomu biegłości językowej, który mu zapewni sprawną komunikację w kontaktach anglojęzycznych. Cel ten zostanie osiągnięty za pomocą doskonalenia następujących sprawności językowych: Sprawność rozumienia ze słuchu: -rozumienie ogólnego sensu wypowiedzi -rozumienie sensu prostych wypowiedzi w różnych warunkach odbioru (np.: rozmowa przez telefon, komunikat na dworcu) -rozumienie sensu wypowiedzi zawierającej niezrozumiałe elementy, których znaczenia uczeń może się domyślić z kontekstu Sprawność mówienia: -tworzenie krótkich, płynnych i spójnych wypowiedzi na określone tematy -inicjowanie, podtrzymywanie i kończenie prostej rozmowy -właściwe reagowanie na wypowiedź rozmówcy Sprawność czytania: -rozumienie dłuższych i bardziej złożonych tekstów narracyjnych i dialogowych 6
-rozumienie ogólnego sensu tekstu, który zawiera elementy niezrozumiałe -rozumienie ogólnego sensu obszerniejszego tekstu przy pobieżnym czytaniu -wyszukiwanie żądanej informacji z częściowo niezrozumiałego tekstu Sprawność pisania: -napisanie listu -zredagowanie tekstu na podany temat -uczeń potrafi korzystać ze słownika dwujęzycznego oraz innych źródeł informacji (encyklopedia, czasopisma) Działania innowacyjne mają również na celu wspieranie autonomii ucznia, czyli przejmowanie przez niego samodzielności za proces uczenia się. Chodzi tu o rozwijanie takich umiejętności jak: - samodzielne korzystanie ze źródeł innych niż podręcznik -ocenianie własnych postępów -analizowanie własnego procesu uczenia się -stosowanie różnych strategii uczenia się w zależności od predyspozycji ucznia 5. Opis innowacji Tytuł: Innowacja pedagogiczna dla klas I-III gimnazjum Future with English Nauczanie języka angielskiego w wersji rozszerzonej Miejsce: Termin: Gimnazjum nr 2 im. Prymasa Tysiąclecia w Pyskowicach rok szkolny 2015/2016-2017/2018 oraz kolejne lata szkolne w przypadku następnych roczników Nauczyciel prowadzący: nauczyciel języka angielskiego wybrany przez dyrektora szkoły 7
W oparciu o program kształcenia na III etapie edukacyjnym innowacja pedagogiczna zmierza do realizacji celów przedstawionych w pkt. 4 ze szczególnym uwzględnieniem aspektu kulturowego (pogłębienie treści nauczania o elementy wiedzy o kulturze, literaturze, nauce i historii współczesnej krajów anglojęzycznych) oraz doskonalenie sprawności komunikowania się w języku angielskim. Zakłada się, że w trzyletnim cyklu, oprócz 3 godzin tygodniowo nauczania języka angielskiego, uczniowie realizować będą dodatkowe 2 godziny (konwersacje i nauka o krajach obszaru anglojęzycznego). 6. Treści nauczania Nauczanie w grupie objętej innowacją pedagogiczną zakłada, oprócz realizacji podstawy programowej, zajęcia obejmujące zagadnienia kulturowe. Zostały one podzielone następująco: Klasa I - Wielka Brytania Klasa II Stany Zjednoczone Klasa III Australia Wiedza o krajach anglojęzycznych będzie obejmowała następujące obszary: 1. Geografia ogólna: -położenie geograficzne -klimat -fauna i flora 2. Podróżowanie i turystyka: 8
-stolice i najważniejsze miasta -atrakcje turystyczne Gimnazjum nr 2 im. Prymasa Tysiąclecia w Pyskowicach 3. Styl życia: -jedzenie -tradycje -formy spędzania wolnego czasu -religia 4. Festiwale i uroczystości: -najważniejsze święta państwowe i religijne 5. Sport -sporty narodowe 6. Systemy edukacji: -porównanie z systemem polskim 7. Słynni ludzie 8. Historia -najważniejsze wydarzenia z historii krajów anglojęzycznych 9
7. Procedury osiągania celów Gimnazjum nr 2 im. Prymasa Tysiąclecia w Pyskowicach Podczas zajęć w grupie z rozszerzonym programem nauczania języka angielskiego planowane jest podejście komunikacyjne, jako że nadrzędnym celem będzie opanowanie sprawności mówienia-efektywnego porozumiewania się w sytuacjach życia codziennego. W tym celu stosowane będą następujące metody i formy pracy: Metody pracy -projekty (indywidualne i grupowe) -odtwarzanie scenek z życia codziennego -krótkie formy teatralne (przedstawienia, inscenizacje, piosenki, wiersze) -techniki multimedialne (poszukiwanie autentycznych materiałów w internecie, słuchanie radia anglojęzycznego, oglądanie wiadomości i filmów anglojęzycznych w telewizji) -uproszczone teksty literackie i popularno-naukowe -dyskusje na dany temat (np.: debata Oksfordzka) -pisanie pamiętników, historyjek, komiksów w języku angielskim -redagowanie strony angielskiej w internecie -korespondowanie z uczniami z krajów anglojęzycznych 8. Warunki niezbędne do realizacji innowacji -podręcznik i ćwiczenia (wybrany przez nauczyciela prowadzącego na podstawie testu diagnostycznego) -TeenLife UK, wyd. Scholastic - 24 stories through pictures, wyd. Scholastic -zasoby stron anglojęzycznych z Internetu -własne materiały i nagrania audio wydawnictw Oxford, Cambridge, Macmillan -uproszczone wersje tekstów literackich z serii Bookworm wyd. Oxford 9. Ewaluacja 10
Ewaluacji podlegać będą wszystkie działania zaplanowane w ramach innowacji pedagogicznej. Nauczyciel prowadzący zajęcia przedstawi dyrektorowi sprawozdanie w każdym semestrze roku szkolnego. Ponadto, nauczyciel będzie dokonywał oceniania bieżącego i końcowego postępów uczniów w trakcie całego roku szkolnego. Na początku roku szkolnego nauczyciel przeprowadzi test diagnostyczny, a pod koniec test na zakończenie. Pozwoli to ocenić w jakim stopniu uczeń opanował materiał. Jednocześnie nauczyciel otrzyma informację zwrotną, jakich zmian musi dokonać w swojej pracy dydaktycznej, jeśli będzie taka potrzeba. Rodzice otrzymywać będą systematycznie raport o postępach swoich dzieci podczas wywiadówek i dni otwartych. Pod koniec klasy I, II, III uczniowie napiszą próbny egzamin gimnazjalny, co przygotuje ich do pisania testów w języku angielskim. Przez cały 3-letni etap edukacji w grupie z rozszerzonym programem nauczania języka angielskiego uczniowie będą mogli sprawdzić swoje umiejętności podczas licznych konkursów, olimpiad oraz quizów. 10. Warunki rekrutacji do grupy z rozszerzonym programem nauczania j.angielskiego -na warunkach ogólnych: w przypadku gdy liczba chętnych nie przekracza planowanej liczby uczniów w klasie -w przypadku gdy liczba kandydatów jest większa niż liczba miejsc, stosuje się następujące zasady rekrutacji: do grupy zostaną przyjęci uczniowie z największą liczbą punktów według kryteriów: a) ocena z egzaminu z języka angielskiego po klasie 6 (od roku szkolnego 2015/2016) b) wynik sprawdzianu po szkole podstawowej c) wynik testu z języka angielskiego 11. Bibliografia 1. Dobrowolska J., Program nauczania języka angielskiego dla kursu początkowego i kontynuacyjnego gimnazjum (klas I-III), Cambridge 11
2. Niesobska M., Ellis M., Program nauczania języka angielskiego. Kurs kontynuacyjny dla klas I- III gimnazjum. Poziom III.I, Oxford 3. Komorowska H., 1993, Podstawy metodyki nauczania języków obcych, Warszawa, EDU 4. Komorowska H., 1999, O programach prawie wszystko. Warszawa, WSiP 12