Duży może taniej proponowany kształt sektora elektroenergetycznego w Polsce

CORPORATE FINANCE Duży może taniej proponowany kształt sektora elektroenergetycznego w Polsce 6 lutego 2006 ADVISORY

Ograniczenie odpowiedzialności KPMG Corporate Finance oferuje globalnie usługi bankowości inwestycyjnej w zakresie: fuzji i przejęć, wycen i organizowania finansowania. Zatrudnia ponad 1.600 bankierów inwestycyjnych w 51 krajach. W 2004 roku KPMG Corporate Finance zajęło pierwsze miejsce w rankingu doradców finansowych za najwyższą liczbę transakcji zawartych na świecie (361 transakcji o łącznej wartości 18.899 mln USD) według Thomson Financial Securities Data league tables (4/1/05). KPMG Corporate Finance w Polsce jest częścią KPMG Sp. z o.o. (dalej KPMG ). Niniejszy dokument został przygotowany KPMG Corporate Finance w dobrej wierze i przy zastosowaniu standardów stosowanych w przypadku podobnych opracowań. KPMG wyklucza jakąkolwiek swoją odpowiedzialność za poniesione straty czy też utracone potencjalne korzyści w związku z podejmowanymi w oparciu o niniejszy dokument działaniami, decyzjami lub zaniechaniem działania. Niniejszy dokument jest subiektywną opinią KPMG Corporate Finance przygotowaną na podstawie ogólnodostępnych informacji, wiedzy rynkowej i własnego doświadczenia. Jest prawdopodobne, że nie wszystkie istotne informacje i okoliczności mogące mieć wpływ na treść niniejszego materiału i przedstawione wnioski były znane KPMG Corporate Finance w momencie przygotowywania tego materiału i w związku z tym nie zostały w nim zawarte i wzięte pod uwagę. KPMG we własnym imieniu oraz w imieniu innych podmiotów stowarzyszonych z KPMG, wszystkich swoich partnerów, pracowników oraz agentów nie ponosi jakiejkolwiek odpowiedzialności w stosunku do osób trzecich lub innych podmiotów, za poniesione straty lub utracone korzyści wynikające z lub w związku z decyzją lub działaniami podjętymi w oparciu o niniejszy dokument i/lub pozostałe rezultaty prac. Informacje zawarte w niniejszym dokumencie powinny być interpretowane wyłącznie w kontekście treści przekazanych w trakcie ustnej prezentacji KPMG. 2

Definicje i skróty BOT BOT Górnictwo i Energetyka S.A. PCC Podatek od czynności cywilnoprawnych CIT Podatek dochodowy od osób prawnych PKE Południowy Koncern Energetyczny S.A. Dyrektywa UE Dyrektywa 2003/54/UE PLN Złoty polski ELKO EUR Elektrownia "Kozienice" S.A. Euro Prawo energetyczne Ustawa Prawo energetyczne z dnia 10 kwietnia 1997 wraz z późniejszymi zmianami KDT KPMG KPMG Corporate Finance Kontrakt(y) długoterminowe na dostawę energii elektrycznej zawarte pomiędzy PSE a wytwórcami w latach 1994-2001 KPMG Sp. z o.o. Grupa Corporate Finance KPMG PSE PSE Operator Opracowanie SP Polskie Sieci Elektroenergetyczne S.A. PSE-Operator S.A., spółka zależna PSE Niniejsze opracowanie Duży może taniej proponowany kształt sektora elektroenergetycznego w Polsce Skarb Państwa MSP, Ministerstwo NS Majątek Ministerstwo Skarbu Państwa Nowopowstała spółka majątkowa utworzona przez PSE lub SP na bazie majątku przesyłowego PSE TPA UE VAT Dostęp stron trzecich do sieci (ang. Third Party Access) Unia Europejska Podatek od towarów i usług OSD Operator Systemu Dystrybucyjnego ZEDO Zespół Elektrowni Dolna Odra S.A. OSP Operator Systemu Przesyłowego 3

Spis treści Strategiczne cele państwa dlaczego sektor elektroenergetyczny jest istotny Gdzie jesteśmy i co wynika z doświadczeń innych krajów Kto z kim i dlaczego proponowany kształt sektora elektroenergetycznego Kontakt 4

Rola państwa w sektorze elektroenergetycznym CELE NADRZĘDNE BEZPIECZEŃSTWO ENERGETYCZNE KONKURENCYJNA GOSPODARKA OPTYMALIZACJA WARTOŚCI AKTYWÓW Zobowiązania międzynarodowe Sprostanie pozostałym strategicznym wyzwaniom stojącym przed polską energetyką, w tym realizacji zobowiązań wynikających z przynależności Polski do UE CELE CZĄSTKOWE Konkurencyjne przedsiębiorstwa Konkurencyjność podmiotów będących pod kontrolą/własnością Skarbu Państwa w skali europejskiej i budowanie ich wartości Otwarty rynek Budowanie konkurencyjnego i efektywnego rynku energii w celu poprawy konkurencyjności gospodarki 5

Warunki konieczne do osiągnięcia celów cząstkowych (1) Ryzyko dominacji inwestorów zagranicznych Konkurencyjne przedsiębiorstwa Otwarty rynek Zobowiązania międzynarodowe Ryzyko dominacji nieefektywnych podmiotów krajowych TPA Transgraniczne moce przesyłowe Dywersyfikacja własności Konsolidacja pionowa i pozioma Aktywny nadzór właścicielski Restrukturyzacja Otwieranie rynku energii Nadzór w obszarach strategicznych Efektywna regulacja Konkurencyjność i budowa wartości polskich spółek energetycznych Dla zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego, utrzymywania atrakcyjnych cen energii i podnoszenia konkurencyjności gospodarki konieczne jest zapewnienie równowagi pomiędzy tempem otwierania rynku a tempem podnoszenia konkurencyjności i wartości polskich spółek energetycznych W tym celu niezbędne jest efektywne funkcjonowanie systemu nadzoru oraz regulacji w obszarach strategicznych TEMPO OTWIERANIA RYNKU DETERMINOWANE PRZEZ DYREKTYWY UE NARZUCA KONIECZNOŚĆ EFEKTYWNEJ REGULACJI ORAZ PRZYŚPIESZENIA DZIAŁAŃ SKARBU PAŃSTWA W OBSZARACH STRATEGICZNYCH, ABY PODNIEŚĆ KONKURENCYJNOŚĆ SPÓŁEK ENERGETYCZNYCH 6

Najważniejsze zadania i wyzwania dla sektora elektroenergetycznego w Polsce Ministerstwo Skarbu Państwa Wpływy do budżetu z prywatyzacji Nadzór właścicielski i ład korporacyjny Uskarbowienie OSP Rozwiązanie KDT Otwarty i efektywny rynek energii Pozostałe zobowiązania wobec UE Bezpieczeństwo energetyczne kraju Regulacja i ochrona konsumentów Konkurencyjność gospodarki Ministerstwo Gospodarki Wzrost wartości spółek Konkurencyjność spółek Odtworzenie mocy wytwórczych Spółki Skarbu Państwa Finansowanie inwestycji Restrukturyzacja i podniesienie wydajności Oczekiwania pracowników REFORMA SEKTORA POWINNA KONCENTROWAĆ SIĘ NA OSIĄGNIĘCIU TYCH CELÓW 7

Warunki konieczne do osiągnięcia celów cząstkowych (2) Nadzór i działania w obszarach strategicznych: efektywny nadzór właścicielski (dobór kadry, zarządzanie przez cele, zarządzanie wartością) uskarbowienie PSE Operator i majątku przesyłowego oraz jego rozbudowa alokacja uprawnień do emisji CO2 działania na rzecz odtworzenia mocy wytwórczych i redukcji emisji (SO2 i NOx) Efektywna regulacja: promowanie i eliminacja barier dla konkurencji wewnętrznej (subsydiowanie skrośne, ograniczenia techniczno-formalne), m.in.: określenie zasad wydzielenia i funkcjonowania OSD zapewnienie konkurencyjnych zasad funkcjonowania rynku bilansującego zapewnienie opłacalności długoterminowych inwestycji w sektorze przewidywalność regulacji i przejrzystość mechanizmów regulacji ochrona odbiorców 8

Bezpieczeństwo zaopatrzenia UE w energię elektryczną Źródła zaopatrzenia w węgiel (2003) Struktura zużycia paliw w wytwarzaniu energii elektrycznej w UE(15) - 2003 Energia odnawialna Energia atomowa 33% 15% 27% 20% 5% Gaz Inne kraje RPA Węgiel Rosja 21% 22% Ropa naftowa 11% Australia Bliski Wschód 27% Źródła zaopatrzenia w gaz ziemny (2003) 37% 5% USA 6% Polska 8% Rosja Inne kraje 15% Wydobycie UE (15) Źródła zaopatrzenia w ropę naftową (2003) 36% 8% 37% Wydobycie UE (15) 19% OPEC 15% Wydobycie UE (15) Algieria 3% 3% Nigeria Norwegia Ponad 50% energii elektrycznej w krajach Europy Zachodniej (UE-15) jest wytwarzane z paliw takich jak węgiel, ropa naftowa i gaz ziemny, które w zdecydowanej większości (60%-70%) są importowane spoza kontynentu europejskiego Energetyka atomowa, która nie wymaga ciągłego dostarczania paliwa, pokrywa jedynie 1/3 zapotrzebowania Europy Zachodniej w energię elektryczną Energetyka odnawialna (15% udział w strukturze wytwarzania energii elektrycznej w Europie Zachodniej) ma ograniczoną dyspozycyjność, uzależnioną od czynników naturalnych Prowadzi to do wniosku, że Europa Zachodnia (państwa UE-15) nie jest samowystarczalna pod względem wytwarzania energii elektrycznej, co ma wpływ na jej bezpieczeństwo energetyczne (zwłaszcza w świetle niedawnych zakłóceń w dostawach gazu ziemnego z Rosji) Źródło: Eurostat, 2005 Norwegia 18% 9% Algieria 10

Bezpieczeństwo zaopatrzenia Polski w energię elektryczną Struktura zużycia paliw w wytwarzaniu energii elektrycznej w Polsce (2003) Węgiel kamienny 54% Źródło: Eurostat, 2005 39% 7% Inne Gaz Węgiel brunatny 3% 1% 3% Ropa naftowa Energia odnawialna Na tle UE, Polska charakteryzuje się zdecydowaną dominacją w strukturze mocy zainstalowanej jednostek węglowych: na węgiel kamienny (54% wytwarzania) na węgiel brunatny (39% wytwarzania) Polska posiada bezpośredni dostęp do złóż węgla kamiennego i brunatnego w ilości zabezpieczającej wydobycie przez najbliższe dziesięciolecia Zaopatrzenie w gaz ziemny i ropę naftową jest realizowane w niewielkim stopniu z własnych złóż (które są niewystarczające) pod tym względem Polska jest uzależniona od Rosji. Tym niemniej, te paliwa mają niewielki udział w strukturze mocy zainstalowanej. Znaczenie energetyki wodnej i odnawialnej jest także relatywnie niewielkie (w porównaniu z innymi krajami UE) DOMINACJA WĘGLA (KAMIENNEGO I BRUNATNEGO) W ELEKTROENERGETYCE JEST ISTOTNYM ELEMENTEM NIEZALEŻNOŚCI I BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO POLSKI 11

Otwarcie i integracja rynków narodowych państw UE Dyrektywa Energetyczna (2003/54) znacznie przyspieszyła otwarcie rynków w krajach UE Stopień otwarcia rynku: -całkowity (100%) -duży (>50%) - średni (od 30% do 50%) - znikomy (od 10% do 30%) - nie dotyczy (państwa poza UE) co idzie w parze z postępującą ekspansją europejską największych graczy i prowadzi do integracji narodowych rynków we wspólny rynek UE 12

Rozdrobnienie rynku polskiego na tle innych krajów UE Udział w rynku 3 największych wytwórców w wybranych krajach UE Wielka Brytania Polska Węgry Niemcy Czechy Włochy Hiszpania Skandynawia Słowacja Źródło: Komisja Europejska Średni udział największego wytwórcy Średni udział 3 największych wytwórców Polski rynek energii elektrycznej jest jednym z najbardziej rozdrobnionych w całej Unii Europejskiej. Wśród zaprezentowanych państw, średni udział największego wytwórcy w rynku wynosi około 48%, a trzech największych wytwórców około 73%. W Polsce udziały te wynoszą odpowiednio: 23% oraz 45%, co wskazuje na możliwość dalszej konsolidacji poziomej. Dodatkową cechą polskiego Francja Belgia 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% sektora elektroenergetycznego jest brak konsolidacji pionowej, powodujący, że polskie firmy są relatywnie słabe w porównaniu z konkurentami z UE. Udział największego wytwórcy Udział 3 największych wytwórców 13

Konkurencyjność polskich firm na tle Unii Europejskiej Dwie największe polskie grupy energetyczne (BOT i PKE) są jednymi z mniejszych graczy w całej UE, a brak bezpośredniego dostępu do odbiorców końcowych dodatkowo pogarsza ich konkurencyjność Nazwa firmy Produkcja energii brutto* (TWh) Moc zainst.* (GW) Liczba odbiorców* (mln) Obszary działalności EDF 487 101 28 W P O D RWE 205 35 12 W W P O D G E.ON 131 28 8 W W P O D G Enel 126 42 29 W O D G Endesa 98 23 11 W W O D G Vattenfall 88 17 1 W P O D EnBW 73 14 5 W P O D G CEZ 62 12 3 W W O D Iberdrola 61 23 10 W O D G BOT 49 8 0 W W PKE 19 5 0 W W * Parametry działalności na rynkach i w krajach W macierzystych Źródło: Opracowanie własne KPMG Corporate Finance wydobycie W wytwarzanie P przesył O obrót D dystrybucja G gaz 14

Wymogi ochrony środowiska naturalnego Struktura mocy zainstalowanych w Polsce według roku uruchomienia (MW) 12 000 10 000 8 000 6 000 4 000 2 000 0 265 4 311 10 431 5 870 2 631 802 1950-1959 1960-1969 1970-1979 1980-1989 1990-1999 2000-2004 Źródło: Agencja Rynku Energii Pomimo występowania względnie dużej nadwyżki mocy (teoretycznie około 30-40%), krajowy potencjał wytwórczy (elektrownie, elektrociepłownie) jest w dużym stopniu wyeksploatowany: ponad 60% zainstalowanych mocy dotyczy bloków które przekroczyły 25 lat od uruchomienia i zbliżają się do kresu ich technicznej sprawności ponad 40% zainstalowanych mocy nie spełnia surowych limitów emisji SO2 obowiązujących już od 2008 roku ponad 90% zainstalowanych mocy nie spełnia zaostrzonych wymogów emisji NOx które będą obowiązywały od 2016 roku Oszacowanie nakładów koniecznych do poniesienia Wyszczególnienie Spełnienie norm ochrony środowiska w istniejących blokach (SO2, NOx, pył) Nowe moce wytwórcze Konieczne nakłady w latach 2006-2015 (mld EUR) Źródło: Opracowanie własne KPMG Corporate Finance 2 4 7-10 Pomimo dokonanych w ostatniej dekadzie znacznych inwestycji w elektrowniach (finansowanych w dużej mierze z kredytów zabezpieczonych KDT), konieczne są dalsze nakłady inwestycyjne w celu spełnienia norm ochrony środowiska i odtworzenia tych mocy które z uwagi na niską sprawność powinny być zlikwidowane Szacuje się, że w ciągu najbliższych 10 lat inwestycje te powinny wynieść co najmniej 9-14 mld EUR (nie licząc inwestycji związanych z energetyką odnawialną ani ewentualnych dodatkowych projektów związanych z rosnącym popytem na energię elektryczną lub potencjalnym rozwojem eksportu energii elektrycznej) 15

Wymagane nakłady inwestycyjne Wskaźniki inwestycyjne dla wybranych firm (średnia 2000-2004) Scottish Power Union Fenosa Iberdrola Scott. & Sout. El. CEZ EdF ELSAM Fortum ENDESA PKE RWE Edison ENEL Statkraft BOT* EnBW PSE British Energy E.ON Vattenfall Sweden Vattenfall Europe Średni wskaźnik Inwestycje / Amortyzacja dla prezentowanych firm 0% 50% 100% 150% 200% Elektroenergetyka należy do wysoko kapitałochłonnych gałęzi gospodarki utrzymywanie odpowiednich mocy i zdolności przesyłowych/dystrybucyjnych wymaga stałego ponoszenia nakładów inwestycyjnych Dotychczasowe inwestycje największych polskich firm sektora elektroenergetycznego (PKE, BOT, PSE) kształtowały się na poziomie niższym lub zbliżonym do amortyzacji Firmy europejskie, zwłaszcza te które operują na rynkach szybko rozwijających się (np. Hiszpania, Czechy) inwestowały znacznie więcej środków zarówno w wymiarze bezwzględnym jak i względnym (w stosunku do przychodów i amortyzacji) Ponadto, znaczna część nakładów inwestycyjnych BOT i PKE w ostatnich latach była zagwarantowana przez KDT, które stanowiły parasol ochronny nad podsektorem wytwarzania Inwestycje / Przychody Inwestycje / Amortyzacja * W przypadku Grupy BOT wykorzystano dane za lata 2004-2005 Źródło: Opracowanie własne KPMG Corporate Finance 16

Wymagane nakłady inwestycyjne (cd.) Planowane projekty inwestycyjne na nowe moce wytwórcze (2006-2010) Kraj Moc zainst. (GW) Planowane nakłady (mld EUR) Główne technologie (według paliw) Niemcy 23,2 20 Węgiel, gaz ziemny, turbiny wiatrowe Wielka Brytania 13,9 10 Gaz, turbiny wiatrowe Skandynawia 11,8 17 Gaz, turbiny wiatrowe, elektrownie tomowe Francja 6,2 20 Elektrownie atomowe, gaz, turbiny wiatrowe Włochy 43,5 22 Gaz Hiszpania 58,2 29 Gaz, turbiny wiatrowe Średnia 26,1 20 - Polska 1,8 2 Węgiel Źródła: Platts, analizy KPMG Corporate Finance Wymogi środowiska naturalnego oraz konieczne odtworzenie mocy będzie wymagało znacznych nakładów inwestycyjnych tak w Polsce jak i w innych krajach UE Skala realizowanych obecnie projektów inwestycyjnych w polskim podsektorze wytwarzania jest niewielka w porównaniu z innymi dużymi krajami UE W latach 2006-2010 polskie firmy powinny znacznie rozbudować plany inwestycyjne (ponad obecnie realizowane projekty). Tym niemniej, pojawi się problem finansowania (w sytuacji rozwiązania KDT): ze środków własnych: polskie spółki energetyczne nie posiadają wystarczająco dużo płynnych aktywów (w stosunku do potrzeb) z rynków finansowych: będą wymagane zabezpieczenia sprzedaży energii elektrycznej 17

Najważniejsze wnioski z doświadczeń europejskich Doświadczenia europejskie Wnioski dla Polski Na zliberalizowanym rynku dominują gracze zintegrowani pionowo rozdrobniony model brytyjski nie sprawdził się Tylko silne grupy mają szanse przetrwania i rozwoju na otwierającym się rynku europejskim Rząd powinien wykreować narodowego lidera w sektorze elektroenergetycznym Duży stopień koncentracji oraz integracja pionowa nie powodują wzrostu cen energii Koncentracja terytorialna i integracja pionowa nie są szkodliwe dla konsumentów przy zachowaniu efektywnej regulacji W świetle wydzielenia OSP i OSD każdy odbiorca będzie miał realną możliwość wyboru dostawcy Wymagania ekologiczne oraz spadek nadwyżki mocy wymuszają inwestycje w nowe moce Europa jest coraz bardziej uzależniona od importu paliw (węgiel, ropa naftowa, gaz) W planach należy uwzględnić nowe moce, które powinny być uruchomione za 5-10 lat Wobec rozwiązania KDT, konsolidacja pionowa jest warunkiem koniecznym dla finansowania niezbędnych inwestycji W przeciwnym wypadku Polska będzie zmuszona do importu netto energii elektrycznej z Niemiec i Czech Polski węgiel jest paliwem przyszłości należy modernizować kopalnie i inwestować w sprawne, ekologiczne technologie oparte na węglu Źródła zaopatrzenia Polski w ropę naftową i gaz ziemny powinny zostać zdywersyfikowane 18

Priorytety dla Ministra Skarbu Państwa w sektorze elektroenergetycznym Strategiczne Niższy priorytet Bezpośredni wpływ i obszar działania MSP Zmiany strukturalno-własnościowe dla podniesienia konkurencyjności i wartości spółek Skarbu Państwa Uskarbowienie OSP i rozwiązanie KDT Nadzór właścicielski i ład korporacyjny Wpływy do budżetu z prywatyzacji (perspektywa krótko- i/lub długoterminowa) Oczekiwania pracowników spółek Pośredni wpływ MSP Bezpieczeństwo energetyczne kraju Konkurencyjność gospodarki i niskie ceny energii Odtworzenie mocy wytwórczych i jego finansowanie Restrukturyzacja spółek i podniesienie ich wydajności Otwarty i efektywny rynek energii Regulacja i ochrona konsumentów 19

Aktywa Skarbu Państwa w sektorze elektroenergetycznym: stan obecny Wytwórcy produkcja energii brutto (TWh) i udział w rynku wg produkcji (2004) Dystrybutorzy udział w rynku według liczby odbiorców (2004) Grupa BOT 49,0 (30%) PKE 19,5 (12%) ZE PAK (Elektrim) 12,2 (8%) Elektrownia Kozienice 10,9 (7%) Elektrownia Rybnik (EdF) 10,4 (6%) El. Połaniec (Electrabel) 6,3 (4%) Elektrownia Dolna Odra 4,6 (3%) El. Skawina (PSEG) 2,6 (2%) ZE Ostrołęka 2,5 (2%) 0 10 20 30 40 50 Źródła: Agencja Rynku Energii, analizy KPMG Corporate Finance Enea (14%) Energia- Pro (10%) GZE (Vattenfall) (7%) Energa (18%) ŁZE+ ZEŁT (7%) Enion (15%) STOEN (RWE) (5%) WGE (20%) Energetyka Podkarpacka (4%) OKOŁO 65% MOCY WYTWÓRCZYCH I 85% RYNKU DYSTRYBUCJI JEST POD BEZPOŚREDNIĄ KONTROLĄ SKARBU PAŃSTWA. STWARZA TO UNIKALNĄ SZANSĘ NA TWORZENIE SILNYCH, PIONOWO ZINTEGROWANYCH SPÓŁEK ENERGETYCZNYCH 21

Kryteria wyboru scenariusza przekształceń Biorąc pod uwagę omówione cele strategiczne państwa i zadania w obrębie kompetencji Ministra Skarbu Państwa, należy wskazać kryteria, które powinny być wzięte pod uwagę w celu wyboru scenariusza przekształceń: Bezpieczeństwo energetyczne narodowy lider stabilny finansowo i zdolny do konkurencji w UE inwestycje w rozbudowę połączeń transgranicznych Zapewnienie konkurencji usunięcie barier rozwoju rynku energii (rozwiązanie KDT) asymetria wytwarzania i dystrybucji rzeczywista dywersyfikacja właścicielska (powyżej 50% + 1) inwestycje w rozbudowę połączeń transgranicznych Optymalizacja wartości aktywów Skarbu Państwa integracja pionowa (korzyści skali i zmniejszenie ryzyka) konsolidacja i restrukturyzacja (synergie i integralność terytorialna) Powiązanie przekształceń z uskarbowieniem OSP Minimalizacja obciążeń Skarbu Państwa z tytułu rozwiązania KDT WSKAZANE JEST PRZEPROWADZENIE SZCZEGÓŁOWYCH ANALIZ, KTÓRE POTWIERDZĄ MOŻLIWOŚĆ SPEŁNIENIA POWYŻSZYCH KRYTERIÓW PRZEZ POSZCZEGÓLNE SCENARIUSZE 22

Proponowane scenariusze przekształceń Wstępne analizy KPMG Corporate Finance wskazują na to, że: Narodowy lider powinien zostać zbudowany na bazie Grupy BOT (strategicznego zasobu energetycznego Skarbu Państwa), PSE (bez działalności i majątku przesyłowego) oraz spółek dystrybucyjnych, których łączny udział w rynku zapewni stabilną pozycję Takie rozwiązanie wraz z wniesieniem do grupy energetycznej spółek dystrybucyjnych pozwoliłoby na jednoczesne uskarbowienie OSP (wraz z majątkiem) oraz dobrowolne rozwiązanie KDT Elektrowni Turów i Elektrowni Opole Przekształcenia pozostałych spółek powinny być uzależnione od tego, czy Skarb Państwa preferuje uzyskanie szybkich wpływów z prywatyzacji El. Kozienice i ZE Dolna Odra, czy też raczej maksymalizację wartości tych spółek w dłuższym terminie poprzez dołączenie ich do grup zintegrowanych pionowo Jednocześnie wskazane byłoby rozwiązanie kwestii ZE PAK i związanych z nim kopalni poprzez: porozumienie z Elektrimem w celu wspólnej sprzedaży akcji nowemu inwestorowi strategicznemu lub wykup akcji ZE PAK posiadanych przez Elektrim przez BOT-PSE i wniesienie pozostałych akcji ZE PAK i kopalni przez Skarb Państwa do BOT-PSE Dodatkowo można rozważyć wzmocnienie Grup Energetycznych poprzez wniesienie KWK Budryk do BOT-PSE i wybranych kopalni śląskich do PKE Możliwe scenariusze przekształceń Scenariusz Zachodni 3 Scenariusz Wschodni 3 Scenariusz Północ/Południe 2 23

Scenariusz Zachodni 3 Konfiguracja Grup Energetycznych Grupa BOT-PSE na bazie: Grupy BOT, PSE (bez majątku i działalności przesyłowej), ZE Dolna Odra oraz dystrybucji: ŁZE i ZEŁT, Energia-Pro, Energa oraz Enea Grupa PKE na bazie: PKE, Enion i Energetyki Podkarpackiej Grupa WGE na bazie: Wschodniej Grupy Energetycznej oraz El. Kozienice i El. Ostrołęka Obszar Grup Energetycznych WGE Szanse z punktu widzenia MSP Zachowanie bezpieczeństwa energetycznego (stabilna pozycja BOT- PSE) Wzrost wartości BOT-PSE (perspektywa sprzedaży pakietu akcji w ofercie publicznej) Włączenie strategicznie zlokalizowanej ZE Dolna Odra do narodowego lidera (BOT- PSE) Sprzedaż PKE i WGE inwestorowi strategicznemu w celu pozyskania przychodów do budżetu i zapewnienia finansowania programów inwestycyjnych Zachowanie konkurencji na rynku (3 grupy dystrybutorów) Ryzyka z punktu widzenia MSP Wyszczególnienie Moc zainstalowana (GW) Produkcja brutto (TWh) Udział w prod. krajowej (%) Liczba odbiorców (mln) Udział w krajowej liczbie odbiorców (%) BOT-PSE 12 56 35% 8 Źródło: Opracowanie własne KPMG Corporate Finance 49% PKE 5 19 12% 3 19% WGE 4 13 8% 3 20% Konieczność unieważnienia przetargów na sprzedaż akcji ZE Dolna Odra, El. Kozienice i El. Ostrołęka Brak wpływów z prywatyzacji sektora elektroenergetycznego w 2006 roku Konieczność przeprowadzenia konsolidacji w grupie PKE i WGE Nadzór nad konsolidacją i restrukturyzacją BOT-PSE 24

Scenariusz Wschodni 3 Konfiguracja Grup Energetycznych Obszar Grup Energetycznych Szanse z punktu widzenia MSP Grupa BOT-PSE na bazie: Grupy BOT, PSE (bez majątku i działalności przesyłowej), El. Kozienice, ZE Ostrołęka oraz dystrybucji: ŁZE i ZEŁT, Energia-Pro, Energa oraz WGE Grupa PKE na bazie: PKE, Enion i Energetyki Podkarpackiej Grupa ZGE (Zachodnia Grupa Energetyczna) na bazie: ENEA oraz ZE Dolna Odra ZGE Zachowanie bezpieczeństwa energetycznego (stabilna pozycja BOT- PSE) Wzrost wartości BOT-PSE (perspektywa sprzedaży pakietu akcji w ofercie publicznej) Włączenie El. Kozienice do narodowego lidera (BOT-PSE) Sprzedaż PKE i ZGE inwestorowi strategicznemu w celu pozyskania przychodów do budżetu i zapewnienia finansowania programów inwestycyjnych Zachowanie konkurencji na rynku (3 grupy dystrybutorów) Ryzyka z punktu widzenia MSP Wyszczególnienie Moc zainstalowana (GW) Produkcja brutto (TWh) Udział w prod. krajowej (%) Liczba odbiorców (mln) BOT PSE 14 65 40% 9 PKE 5 19 12% 3 ZGE 2 5 3% 2 Konieczność unieważnienia przetargów na sprzedaż akcji ZE Dolna Odra, El. Kozienice i El. Ostrołęka Brak wpływów z prywatyzacji sektora elektroenergetycznego w 2006 roku Udział w krajowej liczbie odbiorców (%) 55% 19% 14% Konieczność przeprowadzenia konsolidacji w grupie PKE i ZGE Źródło: Opracowanie własne KPMG Corporate Finance Nadzór nad konsolidacją i restrukturyzacją BOT-PSE 25

Scenariusz Północ/Południe 2 Konfiguracja Grup Energetycznych Grupa BOT-PSE na bazie: Grupy BOT, PSE (bez majątku i działalności przesyłowej), ZE Ostrołęka oraz dystrybucji: ŁZE i ZEŁT, Energia-Pro, Energa, ENEA oraz 3 zakładów dystrybucyjnych WGE (ZE Białystok, ZE Warszawa-Teren, LUBZEL) Grupa PKE na bazie: PKE, Enion, Energetyki Podkarpackiej oraz 2 zakładów WGE (ZEORK i Zamojskie ZE) Sprzedaż El. Kozienice i ZE Dolna Odra inwestorom strategicznym, przy równoczesnym rozwiązaniu KDT Obszar Grup Energetycznych Szanse z punktu widzenia MSP Zachowanie bezpieczeństwa energetycznego (stabilna pozycja BOT- PSE) Wzrost wartości BOT-PSE (perspektywa sprzedaży pakietu akcji w ofercie publicznej) Wpływy z prywatyzacji El. Kozienice i ZE Dolna Odra (możliwe jeszcze w 2006 roku) Wpływy z prywatyzacji PKE przez sprzedaż inwestorowi stratgicznemu lub przez ofertę publiczną Dostęp BOT-PSE do granicy z Litwą (możliwość rozwijania projektów z partnerami litewskimi) Dostęp PKE do granicy z Ukrainą (możliwość rozwoju projektów z partnerami ukraińskimi) Wyszczególnienie BOT PSE PKE Ryzyka z punktu widzenia MSP Moc zainstalowana (GW) Produkcja brutto (TWh) Udział w prod. krajowej (%) Liczba odbiorców (mln) Udział w krajowej liczbie odbiorców (%) 11 54 35% 10 61% 5 19 12% 4 26% Pomniejszenie wpływów do budżetu z tytułu prywatyzacji El. Kozienice i ZE Dolna Odra o wysokość kosztów osieroconych Konieczność podziału WGE (jeszcze nie skonsolidowanej) Źródło: Opracowanie własne KPMG Corporate Finance Nadzór nad konsolidacją i restrukturyzacją BOT-PSE oraz PKE 26

Docelowy model biznesowy grup energetycznych Model Grupy Energetycznej Funkcje strategiczne (zarządcze) Zarządzanie strategiczne Spółka Holdingowa Organizacja finansowania Funkcje Zarządzanie inwestycjami i zakupami operacyjne Docelowy model grupy energetycznej powinien być oparty na strukturze holdingowej, podobnie jak w przypadku dużych europejskich firm energetycznych Wskazana byłaby centralizacja najważniejszych funkcji strategicznych w Spółce Holdingowej, stojącej na czele grupy energetycznej Funkcje operacyjne powinny być podzielone według rodzajów działalności, przy zachowaniu odrębności dla wydobycia (górnictwo), wytwarzania energii, dystrybucji i obrotu energią elektryczną Wydobycie i Wytwarzanie Dystrybucja Obrót energią Najpóźniej do 1 lipca 2007 roku należy doprowadzić do prawnego i organizacyjnego rozdzielenia dystrybucji i obrotu w spółkach dystrybucyjnych Zewnętrzni usługodawcy (np. remonty) Funkcje wsparcia Centrum usług wspólnych (księgowość, kadry, informatyka, administracja, finanse, inne) Funkcje wsparcia powinny być stopniowo wydzielane na zewnątrz, a niektóre z nich mogą być świadczone przez niezależnych dostawców Z uwagi na kontrolowanie całości holdingu oraz dużą siłę przetargową, organizacja finansowania (w tym na potrzeby inwestycji) powinna być realizowana przez Spółkę Holdingową Źródło: Opracowanie własne KPMG Corporate Finance 27

Orientacyjny harmonogram działań Narodowy Lider (Grupa Energetyczna BOT-PSE): 2006 2007 2008 kolejne lata Uskarbowienie OSP według postulowanego wariantu, połączone z wniesieniem akcji dystrybutorów Połączenie BOT i PSE wraz z rozwiązaniem KDT El. Opole i El. Turów (ewentualne) wniesienie wytwórców (ZE Dolna Odra, El. Kozienice lub ZE Ostrołęka) i rozwiązanie ich KDT Konsolidacja i restrukturyzacja celem wdrożenia Modelu Biznesowego i osiągnięcia oszczędności i synergii Wydzielenie OSD do 1 lipca 2007 roku Wydzielenie funkcji wsparcia na zewnątrz Oferta publiczna mniejszościowego pakietu akcji (<50%) na giełdzie Ewentualne jednoczesne podniesienie kapitału celem pozyskania środków na inwestycje (przy zachowaniu kontrolnego pakietu przez Skarb Państwa) Realizacja niezbędnych inwestycji (modernizacja El. Bełchatów, ewentualne nowe bloki El. Opole i/lub El. Turów) Przygotowanie do nowych inwestycji strategicznych (nowe moce, do rozważenia elektrownia jądrowa) Źródło: Opracowanie własne KPMG Corporate Finance 28

Orientacyjny harmonogram działań (c.d) Pozostałe Grupy Energetyczne: 2006 2007 Rozstrzygnięcie konfiguracji Grup Energetycznych (ewentualnie) Prywatyzacja El. Kozienice i ZE Dolna Odra (z dobrowolnym rozwiązaniem KDT) Utworzenie 1-2 Grup Energetycznych (PKE, WGE, ZGE) oraz wniesienie do nich akcji odpowiednich wytwórców i dystrybutorów przy jednoczesnym dobrowolnym rozwiązaniu KDT Konsolidacja i restrukturyzacja utworzonych Grup Energetycznych celem zwiększenia efektywności i rentowności Prywatyzacja holdingów energetycznych poprzez sprzedaż inwestorom strategicznym (celem zapewnienia konkurencji na rynku) lub w wariancie Północ/Południe 2 alternatywne wprowadzenie PKE na giełdę Źródło: Opracowanie własne KPMG Corporate Finance 29

Kontakt Krzysztof Rozen Partner, KPMG Corporate Finance Szef Zespołu Energetyki i Zasobów Naturalnych w Polsce Tel.: (+48) 22 528 1212 Fax: (+48) 22 528 1209 E-mail: krozen@kpmg.pl KPMG Sp. z o.o. ul. Chłodna 51 00-867 Warszawa 31