Sytuacja ciepłownictwa i model współpracy przedsiębiorstw energetycznych

Transkrypt

1 Sytuacja ciepłownictwa i model współpracy przedsiębiorstw energetycznych

2 Wprowadzenie Ciepłownictwo w liczbach Źródło: Urząd Regulacji Energetyki

3 Struktura form organizacyjno-prawnych Ciepłownictwo w liczbach Źródło: Urząd Regulacji Energetyki

4 Sytuacja ciepłownictwa Udział ciepłownictwa systemowego w pokrywaniu zapotrzebowania na ciepło ( dane EuroHeat&Power ) Kraj Udział (%) Kraj Udział (%) Islandia 99 Czechy 38 Łotwa 64 Rumunia 23 Dania 61 Austria 20 Litwa 60 Słowenia 17 Estonia 53 Niemcy 14 Polska 50 Chorwacja 10 Finlandia 49 Francja 8 Szwecja 42 Włochy 4 Słowacja 41 Norwegia 1

5 Struktura zużycia paliw do produkcji ciepła w 2011 roku (mierzona ilością ciepła zawartego w paliwach)

6 Poziom krajowy przydział darmowych uprawnień CO2 na zasadach ogólnych Udział bezpłatnych uprawnień w % dla trzech granicznych dat określony dla ciepłownictwa w dyrektywie W przypadku zastosowania odniesienia do 10% najefektywniejszych instalacji w UE startowy poziom udziału bezpłatnych uprawnień będzie wynosił tylko ok. 45% Oznacza to konieczność dokupienia nie 20% a ok 55% uprawnień

7 Poziom krajowy - przydział darmowych uprawnień CO2 dla gospodarstw domowych Decyzja Komisji w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii na mocy art. 10a dyrektywy 2003/87/WE ( r. ) Artykuł 10 ust 3 Decyzji: O ile mierzalne ciepło jest eksportowane do prywatnych gospodarstw a wstępna roczna liczba uprawnień do emisji, określona zgodnie z ust. 2 lit.b) ppkt (i), na rok 2013 jest niższa niżśrednie roczne emisje historyczne związane z produkcją mierzalnego ciepła eksportowanego do prywatnych gospodarstw domowych przez daną pod-instalację w okresie od dnia 1 stycznia 2005 r. do dnia 31 grudnia 2008 r., wstępna roczna liczba uprawnień do emisji na rok 2013 zostanie dostosowana w oparciu o tę różnicę. Każdego roku w okresie wstępna roczna liczba uprawnień do emisji określona zgodnie z ust. 2 lit. b) ppkt. (i) jest dostosowywana, o ile wstępna liczba rocznych uprawnień do emisji dla danego roku jest niższa niż wartość procentowa wyżej wymienionych średnich rocznych historycznych emisji. Ta wartość procentowa w roku 2014 wyniesie 90 % i będzie się zmniejszać o 10 % w każdym kolejnym roku. Prywatne gospodarstwo domowe lokal mieszkalny, w którym osoby podejmują działania, indywidualnie lub grupowo, mające na celu zaopatrzenie ich w mierzalne ciepło

8 Poziom krajowy - konsekwencje projektu dyrektywy IED standardy emisyjne dla SO Standard SO2-TERAZ (mg/m3) Standard SO2-PLANOWANY (mg/m3) Moc (MW)

9 Poziom krajowy - konsekwencje projektu dyrektywy IED standardy emisyjne dla NOx

10 Poziom krajowy - konsekwencje projektu dyrektywy IED standardy emisyjne dla pyłu

11 Poziom krajowy - projekt Ustawy o Odnawialnych Źródłach Energii Rok Ciepło ( % ) 12 12,3 12,6 12,9 13,2 13,6 14,3 15,0 15,7 16,2 17,0 E ( % ) 6,2 7,22 8,22 9,25 10,40 11,52 12,9 14,35 15,68 17,73 19,43 T ( % ) 5,3 5,8 6,6 7,2 7,8 8,3 8,7 9,1 9,6 10,0 10,2 Całkowity udział ( % ) 9,1 9,6 10,2 10,7 11,2 11,7 12,5 13,2 13,9 14,7 15,5 Źródło: Krajowy plan dla OZE

12 Rentowno ć w ciep ownictwie (w %) Rentowność = (Przychody ogółem Koszty ogółem)/ (Przychody ogółem).dla porównania: Wskaźnik rentowności netto podmiotów gospodarczych w 2011 r. wyniósł 4,0%

13 Wskaźnik dekapitalizacji majątku trwałego (w %) Wskaźnik dekapitalizacji = wartość umorzenia majątku / wartość aktywów trwałych brutto

14 Współpraca przedsiębiorstw Obszary konkurencji: Dostawa nośników energetycznych ( dla wytwórców ciepła ). Wytwarzanie ciepła a. w źródłach scentralizowanych ( przede wszystkim elektrociepłownie i ciepłownie dostarczające ciepło do sieci, z koncesją ale i poniżej 5 MW ), b. źródła lokalne ( głównie dostarczające ciepło bezpośrednio do odbiorców zarówno zbiorowych jak i indywidualnych ). Dostawa ciepła a. dostawcy ciepła systemowego ( w oparciu o system ciepłowniczy ), b. inne dostawy ciepła ( np., ogrzewanie elektryczne, gazowe, olejowe, kolektory słoneczne, pompy ciepła różne technologie i techniki realizacji ). Przedsiębiorstwa ciepłownicze a. w zakresie procesów prywatyzacji, b. na rynkach lokalnych

15 WSPÓŁPRACA ŹRÓDEŁ CIEPŁA I SIECI W MIASTACH

16 Czynniki wpływające na współpracę przedsiębiorstw Do istotnych należy zaliczyć: prywatyzacje, zróżnicowaną rentowność dla wytwarzania i przesyłu, nowe podmioty na rynku, zróżnicowanie świadomości istnienia konkurencji na poziomie klienta, zadania i działania gminy

17 Operator sytemu ciepłowniczego nowe rozwiązania prawne Analizowano czy możliwym jest w ciepłownictwie utworzenie operatora systemu ciepłowniczego, który między innymi miałby: posiadać księgowo wydzielone koszty dystrybucji lub przesyłu, być zainteresowany formułą partnerstwa publiczno prywatnego, w zakresie realizacji zadań własnych gminy dotyczących zaopatrzenia w ciepło i energię, w ramach dystrybucji, na zasadach aukcji kupować ciepło stosując priorytet ceny (w aukcji, jako strona uczestniczyłby samorząd /gmina /, który nadzorowałby jej przebieg ), być odpowiedzialny za bilansowanie systemu, w tym za zmawianie mocy szczytowych, na zasadzie równoprawnego traktowania przyłączać podmioty do sieci i świadczyć usługi przesyłu ciepła

18 Zasada TPA W odniesieniu do ciepłownictwa należy pamiętać, że: zasada TPA wywodzi się z regulacji unijnych (tzw. pakietów liberalizacyjnych ) mających zastosowanie do sektora elektroenergetycznego oraz gazowego (aktualnie w trzecim pakiecie liberalizacyjnym tj. dyrektywie 2009/72/WE oraz dyrektywie 2009/73/WE). Powyższe regulacje, ani żadne inne przepisy unijne, nie ustanawiają jednak zasady TPA dla ciepłownictwa; w Europie Zachodniej, z której to zasada TPA się wywodzi nie istnieje żaden pozytywny przykład funkcjonowania zasady TPA w ciepłownictwie. Natomiast nawet w krajach o najbardziej zaawansowanych rynkach ciepła systemowego w krajach skandynawskich prowadzone analizy teoretyczne tego rozwiązania wykazują bardzo ograniczoną poprawę konkurencyjności wobec bardzo wysokiej nieefektywności. Obowiązujące regulacje antymonopolowe, regulacje dotyczące funkcjonowania systemu ciepłowniczego, a także wymogi koncesyjne postawione przedsiębiorstwom sieciowym stanowią o: nie dyskryminacyjnym traktowanie wytwórców; nienadużywaniu pozycji dominującej przez przedsiębiorstwa sieciowe, kierowaniu ruchem sieci w sposób efektywny ekonomicznie, minimalizacji kosztów dostarczania ciepła do odbiorców. Wniosek praktyczny: można zaakceptować obecną regulację zasad dostępu do sieci w odniesieniu do ciepłownictwa pomimo, iż zasada TPA nie odpowiada TPA w elektroenergetyce czy rynku gazu

19 Podział obciążeń nowe zagadnienie dotyczące konkurencji na lokalnych rynkach ciepła Stan obecny Rozporządzenie systemowe zawiera kryteria podziału obciążeń i odnosi się do ochrony wytwórców ciepła przez nieuprawnionymi działaniami ze strony przedsiębiorstw sieciowych: zgodnie z rozporządzeniem systemowym ciepłowniczym ( 17 ust. 2) kryterium podziału obciążeń jest minimalizacja kosztów dostarczania ciepła do odbiorców; obowiązek optymalizacji kosztów dostarczania ciepła do odbiorców jest często wprost zapisany w udzielonych przez Prezesa URE koncesjach na prowadzenie działalności gospodarczej w zakresie przesyłania lub dystrybucji ciepła; przepisy antymonopolowe zapewniają ochronę wytwórców ciepła przez nieuprawnionymi działaniami ze strony przedsiębiorstw sieciowych. Możliwe zmiany w ustawie Można wprowadzić przepis, gwarantujący stosowanie dotychczasowych kryteriów podziału obciążeń na poziomie ustawowym: Art. [ ]. Przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie przesyłania lub dystrybucji ciepła zobowiązane jest do doboru obciążeń dla jednego lub kilku źródeł ciepła zasilających sieć ciepłowniczą, z uwzględnieniem minimalizacji kosztów dostarczania ciepła do odbiorców, przy jednoczesnym zapewnieniu bezpieczeństwa dostaw dla odbiorców oraz bezpieczeństwa pracy sieci. Dla wzmocnienia praktycznego funkcjonowania egzekwowania zasad uczciwej konkurencji i równego traktowania podmiotów warto rozważyć dodanie do projektu odpowiednio skonstruowanego odniesienia do ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów ( Dz. U. nr 50, poz.331 )

20 Plany rozwoju przedsiębiorstw W świetle projektu ustawy Pe, plan rozwoju przedsiębiorstwa ciepłowniczego: powinien uwzględniać miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego albo kierunki rozwoju gminy określone w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy... przy czym elementem obowiązkowym miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jest plan zaopatrzenia w ciepło i energię elektryczną zatem plan rozwoju uwzględnia niezbędne wymagania gminy ma zapewniać minimalizację nakładów i kosztów ponoszonych przez przedsiębiorstwo energetyczne, tak aby nakłady i koszty nie powodowały w poszczególnych latach nadmiernego wzrostu cen i stawek opłat za energię elektryczną lub ciepło ( ) zatem plan rozwoju zapewnia racjonalizację przedsięwzięć inwestycyjnych w zakresie budowy nowych źródeł, w tym ochronę odbiorców przez nadmiernym wzrostem kosztów. sprawozdania z realizacji planu rozwoju są corocznie przekazywane Prezesowi URE zatem istnieje nadzór Prezesa URE nad realizacją planów rozwoju. Elementem wartym rozważenia byłoby wsparcie rozwoju lokalnych rynków ciepła poprzez wzmocnienie roli planów rozwoju przedsiębiorstw, które powinny zawierać analizy ekonomiczno techniczne możliwości funkcjonowania nowych źródeł w danym systemie.

21 Sytuacja ciepłownictwa i model współpracy przedsiębiorstw energetycznych Dziękuję za uwagę Jacek Szymczak