Przyk³ady atrakcyjnych form zabawowych w specjalistycznym treningu bramkarza pi³ki no nej Opracowanie zawiera zbiór przyk³adowych æwiczeñ do wykorzystania w specjalistycznym treningu bramkarza. Pojêcie formy zabawowej nie do koñca odzwierciedla ich charakter, bowiem nie tyle maj¹ one formê zabawy ile pozwalaj¹ na urozmaicenie jednostki treningowej, stworzenie sympatycznej atmosfery w jej czasie, a nawet wywo³anie uœmiechu na twarzach bramkarzy. Poza t¹ specyficzn¹ konwencj¹ prezentowane æwiczenia doskonal¹ podstawowe elementy techniki gry bramkarza. Poprzez swój charakter pozwalaj¹ równie na kszta³towanie odpowiedzialnoœci za partnerów i nauczaj¹ pracy w grupie. yczê owocnej pracy. Marek ragosz
ZEGR 4 x 02:00 Ustawienie i plac zabawy jak na rysunku powy ej. Æwicz¹cy w postawie bramkarskiej stoi wewn¹trz kwadratu o przek¹tnej ok. 6 m, maj¹c za sob¹ pi³kê oznaczon¹ umownie godzin¹ 12, przed sob¹ godzinê 6 a po swoich bokach odpowiednio godziny 3 i 9. Trener pocz¹tkowo wskazuje wybran¹ przez siebie pi³kê i przekazuje komendê zgodn¹ z okreœleniem godziny przypisanej do niej. ramkarz ma za zadanie wykonaæ w jej kierunku krok i chwyciæ j¹ z upadkiem. Po chwycie pozostawia j¹ na poprzednim miejscu i zajmuje pozycjê w punkcie wyjœciowym do æwiczenia. Po 6-8 powtórzeniach trener teraz celowo myli bramkarza wskazuj¹c pi³kê ale wydaje komendê okreœlaj¹c¹ inn¹ ni wskazana pi³ka. Na przyk³ad pokazuj¹c na pi³kê okreœlon¹ godzin¹ 12 wo³a szósta. ramkarz ma za zadanie chwyciæ z upadkiem pi³kê okreœlon¹ komend¹ s³own¹. Zabawa znakomicie kszta³tuje refleks oraz zdolnoœæ postrzegania i reakcji, jednoczeœnie doskonali technikê chwytu pi³ki z upadkiem. 2
WYIERZ JJK 6 x 10-12 x 02:00 Ustawienie i plac zabawy jak na rysunku powy ej. Prostok¹t zbudowany z 6 znaczników. W jednej czêœci w obrêbie pola bramkowego bez pi³ek. W drugiej siêgaj¹cej do koñca pola karnego znajduje siê 10-12 pi³ek. Na sygna³ trenera obaj æwicz¹cy bramkarze, i wbiegaj¹ w czêœæ z pi³kami i staraj¹ siê w jak najkrótszym czasie wypchn¹æ w kierunku trenera, b¹dÿ bramkarzy i jak najwiêcej pi³ek. Wygrywa ten któremu uda siê wypchn¹æ poza plac zabawy wiêksz¹ iloœæ pi³ek. Po zakoñczeniu æwiczenia bramkarze zamieniaj¹ siê rolami. Na plac gry wêdruj¹ i a i zajmuj¹ miejsca na obwodzie. Pamiêtajmy, by pi³ki wypychane przez bramkarzy zawsze trafia³y do graczy znajduj¹cych siê na obwodzie w takim jak prezentowane ustawieniu. Nie stawiajmy nigdy partnera na czwartym boku prostok¹ta znajduj¹cym siê w œwietle bramki. To uczy prawid³owych zachowañ i orientacji bramkarza w polu karnym. 3
ZTERY KOZIO KI 4 x 4 x 02:00 Ustawienie i plac zabawy jak na rysunku powy ej. W æwiczeniu bierze udzia³ czwórka bramkarzy. Ka dy z nich trzyma pi³kê w rêkach i zajmuje pozycjê wyjœciow¹ - siad p³aski. Na sygna³ trenera ka dy z æwicz¹cych uderza pi³kê mocno w kozio³ o pod³o e i jak najszybciej zajmuje miejsce kolegi po lewej stronie równie przyjmuj¹c pozycjê wyjœciow¹ i staraj¹c siê chwyciæ jego pi³kê zanim ta zetknie siê z pod³o em. zia³anie powtarzane jest do czasu kiedy zawodnicy wróc¹ na swoje pozycje. Po przerwie odpoczynkowej æwiczenie nale y powtórzyæ. Odmian¹ æwiczenia mo e byæ zadanie dla bramkarzy aby po zajêciu pozycji kolegi i przyjêciu pozycji wyjœciowej pozwoliæ pi³ce odbiæ siê od ziemi pomiêdzy rozstawionymi nogami i dopiero potem j¹ chwyciæ. Utrudnieniem mo e byæ zadanie dla bramkarzy, by sygna³ do rozpoczêcia æwiczenia nadawali sobie sami. 4
W KOZIO KI 2-4 x 2 x 02:00 Ustawienie i plac zabawy jak na rysunku powy ej. Na dystansie 14-15 m ograniczonym dwiema chor¹giewkami bramkarze przemieszczaj¹ siê w luÿnym truchcie koz³uj¹c pi³kê na przemian praw¹ i lew¹ rêk¹. Na sygna³ trenera uderzaj¹ pi³kê nieco mocnej o ziemiê i zamieniaj¹ siê miejscami miêdzy sob¹ tak aby przej¹æ do koz³owania pi³kê kolegi. Po przebiegniêciu czterech 14-15 m odcinków bramkarze kontynuuj¹ æwiczenie jednak sygna³ do zamiany miejsc i pi³ek wyznaczaj¹ sobie sami. 5
WG 2-4 x 02:00 Ustawienie i plac zabawy jak na rysunku powy ej. Znaczniki i chor¹giewki nie s¹ potrzebne, chyba, e trener uzna, i nale y ograniczyæ pole zabawy. Æwiczy dwóch bramkarzy. Zawodnik trzyma w wyprostowanych na bok rêkach dwie pi³ki. rugi, bramkarz staje twarz¹ do niego w odleg³oœci 1,5 m. W dowolnej kolejnoœci, niekoniecznie na przemian bramkarz upuszcza jedn¹ z pi³ek, któr¹ musi z³apaæ bez upadku zanim zetknie siê z pod³o em. Po kilku chwytach utrudniamy æwiczenie przez zadanie dla bramkarza, który ma markowaæ upuszczenie jednej z pi³ek wykonuj¹c ruchy podobne do szalkowej wagi. Po chwili zmieniamy ustawienie bramkarzy odsuwaj¹c zawodnika na odleg³oœæ 2,5 m tak aby wykonywa³ chwyty upuszczanych pi³ek z upadkiem. ramkarze æwicz¹ na przemian. Zabawa kszta³tuje refleks, zdolnoœæ postrzegania i reakcji, znakomicie spe³nia sw¹ rolê w koñcowej fazie treningu, gdy zale y nam na poprawieniu koncentracji æwicz¹cych. Jednoczeœnie daje bramkarzom sporo zadowolenia i uœmiechu gdy mog¹ narzuciæ koledze kolejnoœæ dzia³añ. 6
PI K PRZY 2-4 x 4 x 03:00 Ustawienie i plac zabawy jak na rysunku powy ej. Plac ograniczony czterema chor¹giewkami. Jedna pi³ka. Æwiczy ca³a czwórka bramkarzy. Na sygna³ trenera bramkarze rozpoczynaj¹ luÿny trucht w dowolnych kierunkach pozostaj¹c przez ca³y tok æwiczenia w ruchu. W pierwszej fazie zadaniem zawodników jest podawanie pi³ki miêdzy sob¹ bez chwytu poprzez przepychanie jej otwart¹ d³oni¹ pomiêdzy w³asnymi nogami tak aby trafi³a do partnera. Ten gasi pi³kê na rêkawicy i przyjmuj¹c odpowiedni¹ pozycjê wykrok przepycha pi³kê miêdzy w³asnymi nogami dalej do kolejnego, dowolnie wybranego kolegi. W kolejnej fazie æwiczenia podania nastêpuj¹ w powietrzu, otwart¹ d³oni¹ zza pleców. 7
NKRYWK 4 x 6-8 x 03:00 Ustawienie i plac zabawy jak na rysunku powy ej. Plac ograniczony czterema znacznikami b¹dÿ chor¹giewkami. la czwórki bramkarzy maksymalnie 5-6 pi³ek. Na sygna³ trenera bramkarze rozpoczynaj¹ luÿny trucht w dowolnych kierunkach pozostaj¹c przez ca³y tok æwiczenia w ruchu. Na kolejny sygna³ bramkarze wykonuj¹ chwyt dowolnie wybranej przez siebie pi³ki z upadkiem. Po chwili kontynuujemy zabawê zabieraj¹c z jej pola jedn¹ z pi³ek. Po jakimœ czasie czynnoœæ znów powtarzamy tak aby liczba pi³ek by³a równa liczbie æwicz¹cych. W ostatniej fazie æwiczenia zabieramy kolejn¹ pi³kê, tak aby na placu zabawy pozosta³a liczba pi³ek o jeden mniejsza ni liczba bramkarzy. 8
MPOS 2-4 x 05:00 Ustawienie i plac zabawy jak na rysunku powy ej. Æwiczy czterech bramkarzy ustawionych w rzêdzie jeden za drugim w odleg³oœci do 7 m przed lini¹ bramkow¹. Trener ustawiony 12-14 m przed bramk¹. ramkarz wybiega zza pleców zawodnika i otrzymuje od trenera podanie rêk¹ na bok, do chwytu pi³ki z upadkiem. ramkarz po chwycie oddaje pi³kê trenerowi, sam zajmuj¹c miejsce na czele rzêdu. ramkarz przebiega na koniec rzêdu. o wybiegniêcia zza placów kolegi i chwytu pi³ki przystêpuje bramkarz, a potem kolejno jego koledzy. Trener po chwili modyfikuje sposób zagrywania pi³ek, uderzaj¹c pi³kê po pod³o u, w powietrzu, po koÿle, uderzaj¹c nog¹ z woleja i pó³woleja. Wa ne, by o ile to mo liwe æwiczenie prowadziæ w obrêbie pola karnego, tak by bramkarz mia³ œwiadomoœæ e za nim znajduje siê bramka. 9
KTO WY EJ 4 x 2-4 x 03:00 Ustawienie i plac zabawy jak na rysunku powy ej. W prostok¹cie ograniczonym znacznikami æwicz¹cy bramkarze ustawieni w rozsypce. Jeden z nich z pi³ka w rêkach. W zale noœci od polecenia trenera podrzuca b¹dÿ uderza podrzucon¹ pi³kê mocno w górê prostym podbiciem. Wywo³uje przy tym imiê kolegi, który ma chwyciæ pi³kê i powtórzyæ czynnoœæ. Uderzaj¹cy b¹dÿ podrzucaj¹cy mo e równie nie wywo³ywaæ nastêpnego zawodnika, pozostawiaj¹c ca³ej trójce walkê o pi³kê. 10
Z P Z OZIEJ 6 x 6-8 x 3 x 03:00 Ustawienie i plac zabawy jak na rysunku powy ej. Ka dy zespó³ z³o ony z dwóch bramkarzy. oisko ma 16 m d³ugoœci i ograniczone jest z jednej strony chor¹giewkami z drugiej znacznikami. Podzielone jest lini¹ stworzon¹ z 6-8 pi³ek na dwie po³owy. Na po³owie boiska nale ¹cej do dru yny z³odziei wyznaczamy z znaczników liniê startu odleg³¹ od linii pi³ek o 3 m. Na sygna³ trenera oba zespo³y: z³odziei i goni¹cych startuj¹ w kierunku pi³ek. Ekipa z³odziei ma za zadanie zabraæ dowolne dwie pi³ki i uciec z nimi w kierunku chor¹giewek. Rywale - dru yna goni¹cych w tym czasie stara siê chwyciæ uciekaj¹cych. Jeœli uda im siê to przed lini¹ wyznaczon¹ z chor¹giewek otrzymuj¹ punkt za ka dego schwytanego z³odzieja. Zabawê powtarzamy 3-4 razy po czym zespo³y zamieniaj¹ siê rolami. 11
SZYKI 3 x 2-4 x 03:00 Ustawienie i plac zabawy jak na rysunku powy ej. Znaczniki ustawione w kszta³cie litery L. Odleg³oœci pomiêdzy znacznikami nie wiêksza ni 6 m. Æwiczenie rozpoczyna bramkarz podrzucaj¹c pi³kê rêkoma w górê. Po podrzucie biegnie zajmuj¹c miejsce za zawodnikiem. W tym czasie bramkarz dobiega do opadaj¹cej pi³ki, chwyta j¹ zanim upadnie na pod³o e. Po chwycie i przyci¹gniêciu pi³ki do klatki piersiowej podaje pi³kê do bramkarza i biegnie na jego miejsce. Podanie nastêpuje obur¹cz sprzed klatki piersiowej, mocno, na wysokoœci twarzy partnera. ramkarz po chwycie pi³ki i przyci¹gniêciu jej do klatki piersiowej biegnie z pi³k¹ w rêkach na miejsce opuszczone przez i podrzucaj¹c pi³kê w górê biegnie zajmuj¹c miejsce za zawodnikiem. W tym czasie do opadaj¹cej pi³ki dobiega bramkarz. W ten sposób zawodnicy przemieszczaj¹ siê ok. 3 minut wykonuj¹c podane czynnoœci. Po przerwie odpoczynkowej zabawê mo na powtórzyæ zamieniaj¹c chwyt opadaj¹cej pi³ki na uderzenie jej wewnêtrzn¹ czêœci¹ stopy w kierunku partnera tak by umo liwiæ mu skuteczny chwyt. 12
KOLEZE N Z OŒÆ 10-12 x 03:00 Ustawienie i plac æwiczenia jak na rysunku. ramkarz w bramce w postawie bramkarskiej przygotowany do obrony strza³u. ramkarz przed nim w odleg³oœci 2-3 m. Trener w odleg³oœci 11-12 m od bramki oddaje strza³y w kierunku bramki tak, by golkiperowi umo liwiæ skuteczny chwyt bez upadku. ramkarz stara siê w tym czasie absorbowaæ uwagê bramkarza przez zastawianie pola widzenia. Po serii 8-10 strza³ów trener uderza kolejne 6-8 razy w œwiat³o bramki jednak tak by umo liwiæ skuteczn¹ obronê. Po przerwie odpoczynkowej trener uderza pi³kê kolejne 8-10 razy wprost w broni¹cego zawodnika mocno po ziemi tak by umo liwiæ mu skuteczn¹ obronê pi³ki nogami. Zadanie bramkarza w dalszym ci¹gu siê nie zmienia. Po tych trzech seriach bramkarze zamieniaj¹ siê rolami. Rozpoczêcie kolejnej fazy zabawy polega na zmianie zadañ dla bramkarza, który absorbuje uwagê broni¹cego kolegi. ramkarze ustawieni jak na rysunku. Trener zagrywa tym razem pi³kê rêk¹ na wysokoœci bioder bramkarza, który otwart¹ d³oni¹ przepycha pi³kê za siebie zmieniaj¹c tor jej lotu. ramkarz æwicz¹c w ten sposób refleks stara siê zagrodziæ pi³ce drogê do bramki. Po 10-12 powtórzeniach bramkarze zamieniaj¹ siê rolami. 13
K MOJ 2-4 x 03:00 Æwiczenie jest odmian¹ poprzedniej zabawy. Ustawienie i plac æwiczenia jak na rysunku. ramkarz w bramce w postawie bramkarskiej przygotowany do obrony strza³u. ramkarze, i przed nim w odleg³oœci 2-3 m. Wszyscy pozostaj¹ w ci¹g³ym ruchu absorbuj¹c uwagê broni¹cego i ograniczaj¹c mu pole widzenia. Trener w odleg³oœci 11-12 m od bramki oddaje strza³y w kierunku bramki szukaj¹c mo liwie najtrudniejszych sytuacji dla broni¹cego bramkarza. Pamiêtajmy, by golkiper stara³ siê chwytaæ pi³kê a jeœli bêdzie j¹ wybija³ niech za wszelk¹ cenê robi to na bok, poza œwiat³o bramki, nigdy przed siebie. Æwiczenie ukierunkowane na obronê sytuacyjn¹, doskonalenie refleksu i odwagê. Zabawê mo na przeprowadziæ równie z udzia³em obroñców i napastników. Jedni bêd¹ asekurowaæ bramkarza a drudzy (oby dla bramkarza takich sytuacji jak najmniej!) ewentualnie dobijaæ pi³kê. 14
O ELU 2-4 x 4 x 05:00 04:00 Ustawienie zawodników i plac zabawy jak na rysunku powy ej. W naro nikach pola karnego ustawiamy chor¹giewki. Przy ka dej z nich jeden z bramkarzy. wóch dowolnych z nich posiada pi³ki. Na sygna³ obaj posiadaj¹cy pi³ki bramkarze wprowadzaj¹ pi³kê do gry zagrywaj¹c j¹ zale nie od dyspozycji trenera rêk¹ b¹dÿ nog¹, tylko w praw¹ stronê, tylko w lew¹ b¹dÿ w dowolnym kierunku. Istotne w zabawie jest, by zagrywaæ pi³kê celnie do r¹k kolegi. Po pewnym czasie mo na wprowadziæ formê rywalizacji polegaj¹cej na tak szybkim dzia³aniu bramkarza eby nie znalaz³ siê on w posiadaniu dwóch pi³ek równoczeœnie. 15
SITKONOG 4 x 1 x 2-3 x 10:00 Ustawienie zawodników i plac zabawy jak na rysunku powy ej. Rozgrywkê mo na prowadziæ w zespo³ach dwuosobowych b¹dÿ jeden na jednego. Rozmiar boiska dostosowany do liczby bior¹cych udzia³ w grze. o stworzenia umownej siatki mo emy wykorzystaæ inne akcesoria dostêpne w klubie. Mog¹ to byæ pacho³ki, nawet pi³ki czy choæby zwyk³y sznurek rozci¹gniêty pomiêdzy dwoma patykami. Pod adnym pozorem nie dopuszczajcie do organizowania gry gdy siatkê ma zast¹piæ bramka. Upadek w pobli u haków na s³upku b¹dÿ palików podtrzymuj¹cych bramkê mo e doprowadziæ do tragedii. Zawodnicy zagrywaj¹ pi³kê na po³owê rywala nog¹ b¹dÿ rêk¹, w zale noœci od poleceñ trenera. Zagrywka ma na celu zmuszenie przeciwnika do chwytu pi³ki zanim ta zetknie siê z pod³o em. Punktacja podobna do siatkarskiej. Liczba punktów potrzebna do wygrania seta jest kwesti¹ umown¹ zale n¹ od za³o eñ szkoleniowca. Kszta³tuj¹c spryt i wspó³dzia³anie æwiczymy w tej grze wszystkie elementy techniki gry bramkarza. 16
FLIPPER 12 x 03:00 Ustawienie i plac zabawy jak na rysunku powy ej. Przed bramkarzem rozsypane w dowolnej konfiguracji 10-12 pi³ek. Wa ne jednak by znajdowa³y siê one w miarê blisko siebie. Trener uderza pi³kê nog¹ b¹dÿ rzuca rêk¹ tak by trafi³a ona w grupê le ¹cych pi³ek. Zadaniem bramkarza jest zagrodziæ dostêp do bramki mo liwie wielu pi³kom. Æwiczenie nale y powtórzyæ w ró nych sektorach bramki, zwiêkszaj¹c i zmniejszaj¹c odleg³oœæ od bramki uderzaj¹cego w jej kierunku trenera. Æwiczenie w znakomity sposób kszta³tuje refleks i zachowania w obronie sytuacyjnej. 17
TRZY ZTERY 10-12 x 02:00 Nie jestem zwolennikiem oddawania strza³ów na bramkê na sucho bez konkretnej sytuacji meczowej, konkretnego zadania do wykonania poprzedzaj¹cego strza³, ale w koñcowej czêœci treningu kiedy mo e odezwaæ siê zmêczenie mo na tak dla podniesienia pozytywnych energii zaordynowaæ zawodnikom z pola i bramkarzom seriê strza³ów. Element zabawy w tym zadaniu? Otó po oddaniu 1-2 serii strza³ów kiedy ka dy zawodnik uderza³ pi³kê w okreœlonej kolejnoœci, ostatnia seria zostaje oddana na trzy-cztery trenera. Wszyscy naraz oddaj¹ strza³ na bramkê a grad pi³ek zasypuje bramkarza. Nie ma miejsca na pi³karskim œwiecie gdzie takie zdarzenie nie wywo³a³oby œmiechu na boisku. 18
Podsumowanie Prezentacja æwiczeñ nie ma charakteru jednostki treningowej a jest jedynie zbiorem przyk³adowych æwiczeñ do wykorzystania w czasie budowania atrakcyjnego treningu dla bramkarza. zêœæ z nich mo na wykorzystaæ w elementach rozgrzewki, czêœæ w fazie g³ównej, a jeszcze inne znakomicie spe³niaj¹ sw¹ rolê w czêœci koñcowej treningu. o trenera nale y prawid³owe ich wkomponowanie w stworzone przez siebie zajêcia dla golkiperów. Wybór tych przyk³adów nast¹pi³ œwiadomie na bazie kilkunastoletniej praktyki autora w pracy z bramkarzami. Zawodnicy graj¹cy na tej pozycji s¹ czêsto równie specyficzni jak pozycja, na której wystêpuj¹. latego chêtnie i czêsto przelewaj¹ na treningach pot byleby tylko udoskonaliæ sw¹ grê. Pamiêtajmy jednak, e to nie iloœæ potu warunkuje prawid³owy trening i rozwój zawodnika. udowaæ warsztat jego bramkarskiego rzemios³a mo na równie daj¹c mu okazjê do rywalizacji, uœmiechu czy spontanicznych zachowañ. la cz³owieka nara onego w meczu na dziesi¹tki sytuacji wymagaj¹cych brawury i odwagi takie elementy treningu wydaj¹ siê byæ nieodzowne. uduj¹c jednostkê treningow¹, równie z przedstawionymi w tym opracowaniu elementami zabaw pamiêtajmy o zabezpieczeniu dla æwicz¹cych warunków bezpieczeñstwa a nade wszystko nie powielajmy b³êdów pope³nianych w wielu klubach gdzie bramkarze pozostawieni s¹ sami sobie. Elementy graficzne w opracowaniu wskazuj¹ na zapotrzebowanie na potrzebne sprzêty i przyrz¹dy do prawid³owego przeprowadzenia æwiczeñ oraz okreœlaj¹ czas na ich wykonanie. Jest to czas na wykonanie jednej serii æwiczeñ. Oczywiœcie, zarówno sposób ich przeprowadzenia jak i czas mo na wed³ug w³asnych zapotrzebowañ modyfikowaæ. Mam nadziejê, e zaprezentowane przyk³ady zabaw oka ¹ siê pomocne w Waszej pracy. yczê tego Wam i sobie. W razie pytañ i niejasnoœci s³u ê pomoc¹. Marek ragosz 19
www.marekdragosz.prv.pl e-mail: marekdragosz@gazeta.pl tel. 508 695 873