Załącznik nr 1 do SIWZ OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA na opracowanie metodologii obliczania wskaźnika monitorowania celu 4 (czwartego) Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 r.) Poziom wzajemnego zaufania oraz przeprowadzenie na jej podstawie badania poziomu zaufania w województwie lubelskim realizowanego w ramach projektu Regionalne Obserwatorium Terytorialne w województwie lubelskim współfinansowanego ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego, Program Operacyjny Kapitał Ludzki, Priorytet V Dobre rządzenie, Działanie 5.2 Wzmocnienie potencjału administracji samorządowej, Poddziałanie 5.2.1 Modernizacja zarządzania w administracji samorządowej I. Kontekst realizacji badania II. Cel badania III. Zakres badania IV. Zespół badawczy V. Minimum metodologiczne badania i sposób realizacji badania I. KONTEKST REALIZACJI BADANIA Województwo Lubelskie charakteryzuje znaczny potencjał rozwojowy. Możliwości rozwojowe mają charakter ukryty, a ich potencjalne uwolnienie zależne jest od racjonalnego i planowego uaktywnienia kapitału społecznego. Zgodnie ze Strategią Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014 2020 jednym z najważniejszych wg niektórych teorii najważniejszym czynnikiem rozwoju są dwa kapitały: społeczny i instytucjonalny 1. Kapitał społeczny, jest uogólnieniem zaufania do innych, tzw. obcych nam, ludzi. Poprzez ten rodzaj zaufania, budowana jest forma wyobrażonej lub ideologicznej wspólnoty opartej o systemy kontraktów i szerszych umów społecznych. W krajach, gdzie uwarunkowania historyczne, kulturowe i geograficzne sprzyjały tworzeniu się wspólnot konsensualnych (jak np. w Skandynawii czy Ameryce Północnej) zgeneralizowane zaufanie do obcych, tj. kapitał społeczny, stworzyły podstawę dla ukształtowania się instytucji publicznych i nowoczesnej relacji państwo obywatele. Innymi słowy, społeczne zaufanie jest najważniejszym czynnikiem legitymizacji państwa i jego instytucji na wszystkich szczeblach organizacyjnych. W społecznościach, w których dominują zaufania zindywidualizowane, a relacje społeczne są konkretne, z uwagi na fakt bezpośrednich styczności członków tych społeczności, legitymizacja instytucji ma charakter tożsamościowy, organizowany poprzez wspólnotę kulturową, dla której czynnikiem stabilizującym jest jeden czas i wspólna przestrzeń. Ten rodzaj zaufania, kapitału spajającego, jest typowy dla społeczności o silnych cechach tradycyjnych. Zarówno pierwszy przypadek, utożsamiany z nowoczesnością, jak i drugi typowy dla społeczeństw tradycyjnych, niesie głębokie pokłady zdolności kooperacyjnych ich członków. 1 http://www.lubelskie.pl/img/userfiles/files/teksty/rozwoj_regionalny/srwl_2014-2020_fin.pdf
W wielu opracowaniach dotyczących zdolności do zgeneralizowanej ufności, Polacy przedstawiani są jako naród bardzo nieufny wobec współobywateli i państwa. Jak już wspomniano Strategia Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014 2020 traktuje kapitał społeczny, w tym zaufanie do innych ludzi jako jeden z najważniejszych czynników mogących przyczynić się do rozwoju regionu. Nie bez znaczenia pozostaje fakt, iż dane na temat poziomu zaufania są ograniczone i odnoszą się najczęściej do poziomu całego kraju. II. CEL BADANIA Celem badania jest oszacowanie poziomu wzajemnego zaufania jako jednego z komponentów kapitału społecznego (zarówno pomostowego jak i spajającego) oraz opracowanie syntetycznego wskaźnika poziomu zaufania służącego monitorowaniu celu 4 (czwartego) Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020. Zamawiający określił wskaźniki kapitału pomostowego i spajającego następująco: A) Wskaźniki kapitału pomostowego 1. Poziom zaufania do większości ludzi w regionie. 2. Poziom zaufania do większości ludzi w biznesie. 3. Poziom zaufania do instytucji życia publicznego. 4. Poziom identyfikacji ze społecznością lokalną. 5. Poziom identyfikacji z regionem. 6. Poziom poczucia wpływu w wymiarze społeczności lokalnej i regionu. 7. Poziom zaufania obywateli do NGO. 8. Poziom zaufania do ludzi zagrożonych społecznym wykluczeniem, zmarginalizowanych. 9. Poziom zaangażowania społecznego na rzecz wspólnego dobra. 10. Poziom partycypacji publicznej poziom zaufania obywateli do władzy. 11. Poziom partycypacji publicznej poziom zaufania władzy do obywateli. B) Wskaźniki kapitału spajającego 1. Poziom zaufania do najbliższych. 2. Poziom chęci współpracy opartej na zaufaniu w środowisku lokalnym. 3. Poziom zaufania do środowiska lokalnego. 4. Poczucie tożsamości. Zamawiający określił wskaźniki w sposób szeroki co nie oznacza, że wszystkie wskaźniki muszą posłużyć do konstrukcji wskaźnika syntetycznego. III. ZAKRES BADANIA Zakres podmiotowy Badaniem powinni zostać objęci pełnoletni mieszkańcy województwa lubelskiego z uwzględnieniem struktury płci, klas wielkości miejscowości oraz wieku respondentów. Strona 2 z 7
Zakres przedmiotowy Przedmiotem badania jest określenie poziom wzajemnego zaufania wśród mieszkańców województwa lubelskiego według wskaźnika kapitału pomostowego i kapitału spajającego. Zakres terytorialny Badanie obejmuje obszar województwa lubelskiego. Wykonawca zapewni reprezentatywność próby minimum na poziomie podregionów (NUTS 3). Zakres czasowy Badanie obejmuje rok 2014 jako rok bazowy dla procesu monitorowania wskaźnika poziomu wzajemnego zaufania zawartego w Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020. Badanie zostanie wykonane w ciągu trzech (3) miesięcy od dnia podpisania umowy. IV. ZESPÓŁ BADAWCZY W skład zespołu badawczego wejdą co najmniej 2 osoby, w tym: a) Metodolog z tytułem naukowym co najmniej doktora habilitowanego socjologii, w ciągu ostatnich trzech (3) lat autor lub współautor co najmniej jednego (1) raportu z badań lub co najmniej jednej (1) ekspertyzy naukowej dotyczących problematyki zaufania społecznego, realizował co najmniej jeden (1) projekt badawczy lub innowacyjny dotyczący obszaru co najmniej jednego województwa (dopuszcza się inną równoważną województwu jednostkę podziału terytorialnego w przypadku realizacji usługi poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej); b) Członek zespołu z tytułem naukowym co najmniej doktora, posiadający doświadczenie w zakresie konstruowania narzędzi badawczych stosowanych w badaniach ilościowych w socjologii, w ciągu ostatnich trzech (3) lat realizował co najmniej jeden (1) projekt badawczy lub innowacyjny dotyczący obszaru co najmniej jednego województwa (dopuszcza się inną równoważną województwu jednostkę podziału terytorialnego w przypadku realizacji usługi poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej). V. MINIMUM METODOLOGICZNE BADANIA I SPOSÓB REALIZACJI BADANIA 1. Minimum metodologiczne badania W trakcie badania Zamawiający wymaga zastosowania co najmniej następujących metod i technik badawczych: a) badania ankietowe, b) analiza statystyczna. Zamawiający dopuszcza zastosowanie dodatkowych, wykraczających poza powyższy katalog, metod badawczych. Proces badawczy i stosowane narzędzia muszą być dobrane przez Wykonawcę w sposób gwarantujący wysoką skuteczność i użyteczność, zarówno na poziomie zbierania danych jak również analiz i wnioskowania. a) Badania ankietowe Strona 3 z 7
Technika badań kwestionariuszowych to jedna z najbardziej skutecznych metod zbierania rzetelnego materiału badawczego, dlatego Zamawiający wymaga przeprowadzenie badania w formie indywidualnych bezpośrednich wywiadów kwestionariuszowych na próbie badawczej liczącej co najmniej 500 osób z terenu województwa lubelskiego. Dobór próby powinien uwzględniać specyficzne cechy województwa lubelskiego; próba badawcza powinna zawierać respondentów z miast (różnej wielkości) i wsi w liczbie proporcjonalnej do liczby mieszkańców. Wyklucza się wywiady telefoniczne, ankiety mailowe, internetowe i pocztowe. Zamawiający wymaga aby Wykonawca przy konstruowaniu ankiety zastosował wszystkie wskaźniki kapitału pomostowego i spajającego, o których mowa w pkt. II niniejszego dokumentu, uszczegóławiając każdy wymieniony wskaźnik jednym pytaniem. Zamawiający oceni konstrukcję ankiety. b) Analiza statystyczna Uzasadnieniem wyboru statystycznej metody analizy danych jest fakt jej uniwersalności w badaniach w naukach społecznych. Statystyczna analiza danych jest przydatna nie tylko na etapie opracowywania wyników badań, ale także podczas planowania badań, doboru badanych obiektów oraz podczas merytorycznej interpretacji wyników analiz. 2. Sposób realizacji badania Etap I. Opracowanie metodologii badania W ramach etapu I Wykonawca zobowiązuje się do przygotowania metodologii badania w formie raportu metodologicznego. Metodologia powinna być dostosowana do specyfiki przedmiotu badania, a przez to zagwarantować osiągnięcie celu badania. Wykonawca w raporcie metodologicznym przedstawi szczegółowy opis m.in. następujących elementów: szczegółowa metodologia badania, w tym projekt narzędzi badawczych, szczegółowy opis obszaru badawczego, plan organizacji pracy badawczej, określenie doboru próby i sposobów dotarcia do danych, proponowane pytania, określenie źródeł danych. Raport metodologiczny powinien być opracowany w języku polskim, uwzględniać specyficzne cechy regionu lubelskiego oraz zapisy Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020. Wykonawca zaproponuje własną strukturę raportu, m. in. w oparciu o cele badania oraz zastosowane metody badawcze. Raport metodologiczny powinien zostać przygotowany i skonsultowany z Zamawiającym i przekazany Zamawiającemu wraz z wprowadzonymi poprawkami w terminie nie dłuższym niż 21 dni kalendarzowych od dnia podpisania umowy. Strona 4 z 7
Na zakończenie etapu I Wykonawca przekaże Zamawiającemu raport metodologiczny w wersji papierowej, który będzie stanowić podstawę do przeprowadzenia badania. Kompletny, poprawny i zaakceptowany przez Zamawiającego raport metodologiczny stanowić będzie podstawę do zapłacenia faktury za I etap. Etap II. Przeprowadzenie badania W oparciu o przygotowaną przez Wykonawcę i zaakceptowaną przez Zamawiającego metodologię Wykonawca przeprowadzi badanie w ciągu 6 tygodni od dnia Zaakceptowania metodologii przez Zamawiającego. Na zakończenie etapu II Wykonawca przekaże Zamawiającemu: 1. Raport (w wersji papierowej) przygotowany z badania, zawierający: a) opis sposobu przeprowadzenia badania, b) opis zastosowanych metod technik i narzędzi badawczych, c) opis próby badawczej z opisem zastosowanych wobec niej narzędzi badawczych. 2. Wypełnione kwestionariusze ankiet sporządzone na podstawie badania ankietowego w wersji papierowej. Jeżeli Wykonawca zastosuje dodatkowe metody badawcze i pozyska w ten sposób dane pierwotne, jest zobowiązany do przekazania Zamawiającemu dokumentacji (np. notatki, nagrania, transkrypcje wywiadów, bazy danych zgromadzone w trakcie realizacji badania) z uwzględnieniem zasady poufności informacji i ochrony anonimowości respondentów. Kompletne, poprawne i zaakceptowane przez Zamawiającego dokumenty będą stanowiły podstawę do zapłacenia faktury za II etap. Etap III. Oszacowania poziomu wzajemnego zaufania w województwie lubelskim W oparciu o zgromadzone w badaniu dane Wykonawca: a) opracuje metodologię obliczania wskaźnika monitorowania celu 4 (czwartego) Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2014-2020 (z perspektywą do 2030 r.) Poziom wzajemnego zaufania, b) dokona oszacowania poziomu wzajemnego zaufania w województwie lubelskim, zgodnie ze wskaźnikiem opisanym w metodologii. Na zakończenie etapu III Wykonawca przekaże Zamawiającemu raport w wersji papierowej, zawierający: a) opis sposobu oszacowania poziomu wzajemnego zaufania w województwie lubelskim, zgodnie ze wskaźnikiem opisanym w metodologii, b) analizę i interpretację uzyskanych wyników badania. Strona 5 z 7
Kompletny, poprawny i zaakceptowany przez Zamawiającego raport metodologiczny stanowić będzie podstawę do zapłacenia faktury za III etap. 1) Raport końcowy Etap IV. Raport końcowy i prezentacja wyników badania Na podstawie danych i informacji zgromadzonych w poszczególnych etapach Wykonawca przygotuje raport końcowy, prezentujący wyniki badania. Raport zostanie sporządzony w języku polskim. Objętość raportu nie powinna przekroczyć 100 stron A4 bez załączników. W szczególności raport powinien składać się między innymi z następujących elementów: 1) spis treści, 2) streszczenie raportu maksymalnie 10 stron bez załączników w streszczeniu powinny być zawarte najważniejsze wnioski i rekomendacje, 3) wprowadzenie, 4) syntetyczny opis zastosowanej metodologii oraz źródła informacji wykorzystywanych w badaniu, 5) opis wyników badania, zawierający szczegółową analizę poziomu wzajemnego zaufania w województwie lubelskim, 6) wnioski z przeprowadzonego badania (tzw. rekomendacje), 7) aneks zawierający między innymi: a) szczegółowy opis zastosowanej w badaniu metodologii, b) narzędzia badawcze zastosowane w badaniu, c) bazę danych dokumentujących zastosowane metody badawcze (w formacie umożliwiającym odczyt w programie Microsoft Office), d) zestawienie danych zebranych z poszczególnych metod badawczych, e) listę dokumentów, publikacji i innych materiałów źródłowych wykorzystywanych przy badaniu. Po ostatecznej akceptacji treści i formy raportu, Zamawiający zobowiązany będzie dostarczyć raport końcowy w wersji papierowej oraz w wersji elektronicznej (płyta CD/DVD w formacie umożliwiającym odczyt w programie Microsoft Office). 2) Prezentacja wyników badania Wykonawca będzie zobowiązany do zaprezentowania wyników prac na przynajmniej jednym spotkaniu, którego termin i miejsce zostanie uzgodnione z Wykonawcą w terminie nie późniejszym niż 30 czerwca 2015 r. Celem prezentacji będzie przedstawienie wyników badania, którego adresatem będą między innymi instytucje i podmioty zaangażowane w kształtowanie polityki rozwoju regionalnego oraz inne podmioty zainteresowane wynikami badań. Wykonawca przygotuje prezentację multimedialną, która musi być wykonana w formacie PowerPoint lub równoważnym, zapewniającym elementy animowane, tekst, wykresy, tabele, zdjęcia, itp. Wykonana prezentacja musi być zgodna z Wytycznymi dotyczącymi oznaczania Strona 6 z 7
projektów dla Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki oraz Systemem Identyfikacji Województwa Lubelskiego dostępnym na stronie: http://www.lubelskie.pl/index.php?pid=2130. Wykonanie prezentacji obejmuje przygotowanie koncepcji graficznej, nawigacji prezentacji, koncepcji prezentacji treści merytorycznych. Wymagany tryb odtwarzania prezentacji ręczny i automatyczny. Wykonawca zobowiązany jest przedłożyć Zamawiającemu projekt prezentacji na CD/DVD do zatwierdzenia. Wykonawca dostarczy do siedziby Zamawiającego: płytę CD z prezentacją, umożliwiającą edycję i aktualizację informacji w prezentacji. Wszelkie prawa do korzystania i przetwarzania prezentacji, zgodnie z umową, przechodzą na Zamawiającego. Na zakończenie etapu IV Wykonawca przekaże Zamawiającemu: 1. Raport końcowy. 2. Prezentację multimedialną przedstawiającą wyniki badania. Kompletny, poprawny i zaakceptowany przez Zamawiającego raport i prezentacja multimedialna będą stanowiły podstawę do zapłacenia faktury za IV etap. Strona 7 z 7