PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2016/2017 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW IV ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Geriatria 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: Pracownia Geriatrii, Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: os. Rusa 55; 61-245 Poznań Tel. /Fax: 61 8738-303 Strona WWW: www.kmp.ump.edu.pl E-mail: kwt@tobis.pl paliatywna@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. n. med. Katarzyna Wieczorowska - Tobis 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS Prof. dr hab. n. med. Katarzyna Wieczorowska - Tobis 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) : Nazwisko: Deskur Śmielecka Ewa Tel. kontaktowy: 61 8738 325, 61 8738 327 Możliwość kontaktu - konsultacje (dni, godz., miejsce) poniedziałki, środy 12:00-14:00; Hospicjum Palium os. Rusa 55 Poznań E-mail: edeskur@poczta.onet.pl Osoba zastępująca: Wieczorowska-Tobis Katarzyna Kontakt: : Środa: 12.00-14.00; Hospicjum Palium os. Rusa 55 Poznań
7. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: IV Semestr: VIII 8. Liczba godzin ogółem : 30 liczba pkt.ects: 2 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr zimowy liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria S Razem: Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Pracownia Geriatrii Katedry i Kliniki Medycyny Paliatywnej Razem: 30 Semestr letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria S 20 C 10 9. SYLABUS Nazwa przedmiotu/modułu Wydział Nazwa kierunku studiów Poziom kształcenia Forma studiów Język przedmiotu Lekarski I Lekarski Jednolite studia magisterskie Stacjonarne Polski Geriatria Rodzaj przedmiotu Obowiązkowy X fakultatywny Rok studiów/semestr Liczba godzin zajęć dydaktycznych z podziałem na formy prowadzenia zajęć Założenia i cele przedmiotu I II III IV X V VI 1 2 3 4 5 6 7 8 X 9 10 11 12 30 w tym: 10 - seminaria, 20 ćwiczenia Celem przedmiotu jest zapoznanie studenta z typowymi cechami medycyny geriatrycznej, (wielochorobowość, wielolekowość, kaskady i cykle geriatryczne, specyfika farmakoterapii geriatrycznej).
Symbol efektów kształcenia zgodnie ze standardami OPIS KIERUNKOWYCH EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Metody weryfikacji osiągnięcia zamierzonych efektów kształcenia: WIEDZA (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) B.W28. zna mechanizmy starzenia się organizmu C.W35. zna główne mechanizmy działania leków oraz ich przemiany w ustroju zależne od wieku C.W37. zna podstawowe zasady farmakoterapii C.W38. zna ważniejsze działania niepożądane leków, w tym wynikające z ich interakcji D.W3. D.W4. D.W14. rozumie znaczenie zdrowia, choroby, niepełnosprawności i starości w relacji do postaw społecznych, konsekwencje społeczne choroby i niepełnosprawności oraz bariery społeczno-kulturowe oraz zna aktualną koncepcję jakości życia uwarunkowaną stanem zdrowia rozumie znaczenie komunikacji werbalnej i niewerbalnej w procesie komunikowania się z pacjentami oraz pojęcie zaufania w interakcji z pacjentem zna zasady altruizmu i odpowiedzialności klinicznej i ma świadomość zasad funkcjonowania zespołu terapeutycznego D.W15. zna zasady pracy w grupie E.W7. E.W8. E.W9. E.W10. zna i rozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania i postępowania terapeutycznego w odniesieniu do najczęstszych chorób wewnętrznych występujących u osób dorosłych oraz ich powikłań zna i rozumie przebieg oraz objawy procesu starzenia się, a także zasady całościowej oceny geriatrycznej i opieki interdyscyplinarnej w odniesieniu do pacjenta w podeszłym wieku rozumie przyczyny i zna podstawowe odrębności w najczęstszych chorobach występujących u osób starszych oraz zasady postępowania w podstawowych zespołach geriatrycznych zna i rozumie podstawowe zasady farmakoterapii chorób ludzi w podeszłym wieku E.W11. zna i rozumie zagrożenia związane z hospitalizacją ludzi w podeszłym wieku E.W12. zna i rozumie podstawowe zasady organizacji opieki nad osobą starszą i obciążenia opiekuna osoby starszej E.W19. zna specyfikę zaburzeń psychicznych i ich leczenia w okresie starości
E.W20. zna objawy zaburzeń psychicznych w przebiegu chorób somatycznych, ich wpływ na przebieg choroby podstawowej i rokowanie oraz zasady ich leczenia E.W30. zna i rozumie pojęcie kalectwa, inwalidztwa i niepełnosprawności UMIEJĘTNOŚCI (ZGODNIE ZE SZCZEGÓŁOWYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) B.U7. opisuje zmiany w funkcjonowaniu organizmu w sytuacji zaburzenia homeostazy B.U8. wykonuje proste testy czynnościowe oceniające organizm człowieka jako układ regulacji stabilnej (testy obciążeniowe, wysiłkowe); interpretuje dane liczbowe dotyczące podstawowych zmiennych fizjologicznych powiązuje obrazy uszkodzeń tkankowych i narządowych z objawami klinicznymi choroby, wywiadem i wynikami oznaczeń laboratoryjnych C.U11. C.U14. dobiera leki w odpowiednich dawkach w celu korygowania zjawisk patologicznych w ustroju i w poszczególnych narządach C.U17. posługuje się informatorami farmaceutycznymi i bazami danych o produktach leczniczych D.U1. uwzględnia w procesie postępowania terapeutycznego subiektywne potrzeby i oczekiwania pacjenta wynikające z uwarunkowań społeczno-kulturowych D.U3. wybiera takie leczenie, które minimalizuje konsekwencje społeczne dla chorego D.U11. komunikuje się ze współpracownikami zespołu, udzielając konstruktywnej informacji zwrotnej i wsparcia D.U12. przestrzega wzorców etycznych w działaniach zawodowych D.U13. posiada zdolność rozpoznawania etycznych wymiarów decyzji medycznych i odróżniania aspektów faktualnych od normatywnych D.U14. przestrzega praw pacjenta, w tym: prawa do ochrony danych osobowych, prawa do intymności, prawa do informacji o stanie zdrowia, prawa do wyrażenia świadomej zgody na leczenie lub odstąpienie od niego oraz prawa do godnej śmierci wykazuje odpowiedzialność za podnoszenie swoich kwalifikacji i przekazywanie wiedzy innym D.U15. D.U16. rozpoznaje własne ograniczenia, dokonuje samooceny deficytów i potrzeb edukacyjnych, planuje własną aktywność edukacyjną D.U17. krytycznie analizuje piśmiennictwo medyczne, w tym w języku angielskim, oraz wyciąga wnioski w oparciu o dostępną literaturę E.U13. ocenia i opisuje stan somatyczny i psychiczny pacjenta E.U16. planuje postępowanie diagnostyczne, terapeutyczne i profilaktyczne E.U17. E.U18. przeprowadza analizę ewentualnych działań niepożądanych poszczególnych leków oraz interakcji między nimi proponuje indywidualizację obowiązujących wytycznych terapeutycznych oraz inne metody leczenia wobec nieskuteczności albo przeciwwskazań do terapii standardowej E.U22. dokonuje oceny funkcjonalnej pacjenta niepełnosprawnego
E.U24. interpretuje badania laboratoryjne i identyfikuje przyczyny odchyleń E.U29. wykonuje podstawowe procedury i zabiegi lekarskie E.U31. interpretuje charakterystyki farmaceutyczne produktów leczniczych oraz krytycznie ocenia materiały reklamowe dotyczące leków E.U35. ocenia odleżyny i stosuje odpowiednie opatrunki E.U38. prowadzi dokumentację medyczną pacjenta KOMPETENCJE SPOŁECZNE (ZGODNIE Z OGÓLNYMI EFEKTAMI KSZTAŁCENIA) potrafi nawiązać i utrzymać głęboki i pełen szacunku kontakt z chorym kieruje się dobrem chorego, stawiając je na pierwszym miejscu przestrzega tajemnicy lekarskiej i praw pacjenta posiada świadomość własnych ograniczeń i umiejętność stałego dokształcania się PUNKTY ECTS 2 TREŚCI MERYTORYCZNE PRZEDMIOTU: Tematyka Seminaria (10 godzin): 1. Specyfika pacjenta geriatrycznego (2 godziny) a. Wielochorobowość i wielolekowość, b. kaskady i cykle geriatryczne c. nietypowa symptomatologia przebiegu schorzeń d. efekt domino 2. Całościowa ocena geriatryczna jako narzędzie do oceny chorego w wieku podeszłym (2 godziny) a. Testy oceny sprawności funkcjonalnej (ADL i IADL) b. Testy oceny sprawności poznawczej - badanie przesiewowe w kierunku otępienia c. Skale przesiewowe w kierunku depresji d. Skale oceny stanu odżywienia e. Skale i testy oceny ryzyka upadków 3. Podstawowe problemy psychogeriatrii - zespół DDD (2 godziny) a. Otępienie b. Depresja c. Objawy psychiczne w przebiegu chorób somatycznych (delirium) 4. Odleżyny jako wielki zespół geriatryczny (2 godziny) a..patofizjologia odleżyn b. Epidemiologia, przyczyny i czynniki ryzyka rozwoju odleżyn c. Profilaktyka i leczenie odleżyn d. Powikłania 5. Wybrane wielkie zespoły geriatryczne i ich związek z niesprawnością funkcjonalną (2 godziny) a. Dyskusja wiedzy zdobytej w ramach samokształcenia Forma SEMINARIA
Ćwiczenia (20 godzin): 1. Specyfika przebiegu chorób u pacjentów starszych- zajęcia Poradni geriatrycznej/ Centrum Seniora - przygotowanie rekomendacji dla lekarza rodzinnego 2. Analiza poprawności farmakoterapii osób starszych 3A/3B. Geriatryczna opieka paliatywna - zajęcia w warunkach oddziału paliatywnego/ Zasady postępowania u chorych z ranami przewlekłymi - zajęcia w Poradni Leczenia Ran (2,5 godziny) 4. Analiza sprawności funkcjonalnej - zasady całościowej oceny geriatryczne i współpracy w ramach zespołu geriatrycznego ĆWICZENIA Samokształcenie: 1. Biologia starzenie i związek zmian inwolucyjnych z procesami chorobowymi 2. Przejściowe nietrzymanie moczu 3. Upadki 4. Niedożywienie 5. Sarkopenia i Zespół frailty (zespół kruchości) - kryteria diagnostyczne 6. Jatrogenny zespół geriatryczny LITERATURA PODSTAWOWA I UZUPEŁNIAJĄCA: 1. Rosenthal T, Naughton B, Williams M (red). Geriatria, Czelej 2009 2. Grodzicki T, Kocemba J, Skalska A. Geriatria z elementami gerontologii ogólnej. Via Medica, Gdańsk 2006. 3. Wieczorowska-Tobis K, Jóźwiak A, Grześkowiak E. Farmakoterapia geriatryczna. Akademia Medycyny, Warszawa 2008. 4. Galus K. (red): Geriatria - wybrane zagadnienia. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2007 5. Czasopismo Geriatria - dostępne w Bibliotece UM oraz na stronie internetowej http://www.akademiamedycyny.pl/geriatria WARUNKI UZYSKANIA ZALICZENIA PRZEDMIOTU: Zaliczenie odbywa się na podstawie obecności oraz aktywności Studenta podczas wszystkich zajęć. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest przeprowadzenie analizy przypadku klinicznego pacjenta, przygotowanie prezentacji i zaliczenie testu podsumowującego (próg zaliczający 60% i powyżej). Przypadki nieobecności na zajęciach będą rozpatrywane indywidualnie. 10.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów
Wykład 1. Wykłady - Semestr zimowy Tematyka wykładów Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Wykład 1. Wykłady - Semestr letni Tematyka wykładów Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Ćwiczenie 1. Ćwiczenia - Semestr zimowy Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna Ćwiczenia - Semestr letni Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna SALA Ćwiczenie 1. Ćwiczenie 2. Ćwiczenie 3. Ćwiczenie 4. Specyfika przebiegu chorób u pacjentów starszych przygotowanie rekomendacji dla lekarza rodzinnego Analiza poprawności farmakoterapii osób starszych przygotowanie rekomendacji dla lekarza rodzinnego Geriatryczna opieka paliatywna/ Zasady postępowania u chorych z ranami przewlekłymi Analiza sprawności funkcjonalnej - zasady całościowej oceny geriatryczne i współpracy w ramach zespołu geriatrycznego Prof. Katarzyna Wieczorowska- Tobis / dr Ewa Deskur Śmielecka / adiunkt do zatrudnienia Prof. Katarzyna Wieczorowska- Tobis / dr Ewa Deskur Śmielecka / adiunkt do zatrudnienia Prof. Katarzyna Wieczorowska- Tobis / dr Ewa Deskur Śmielecka / Dr hab. Maciej Sopata / adiunkt do zatrudnienia Dr Roma Krzymińska Siemaszko / Prof. Katarzyna Wieczorowska Tobis / Ewa Deskur Śmielecka / adiunkt do zatrudnienia Sala seminaryjna nr 1- os. Rusa 55 Sala seminaryjna nr 1- os. Rusa 55 Poradnia Leczenia Ranos. Rusa 55 Poradnia Geriatrycznaul. Bednarska Seminarium 1. Seminaria - Semestr zimowy Tematyka seminariów Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia
Seminaria - Semestr letni Seminarium 1. Seminarium 2. Seminarium 3. Seminarium 4. Tematyka seminariów Specyfika pacjenta geriatrycznego a. wielochorobowość i wielolekowość, b. kaskady i cykle geriatryczne c. nietypowa symptomatologia przebiegu schorzeń d. efekt domino Całościowa ocena geriatryczna jako narzędzie do oceny chorych starszych Wybrane wielkie zespoły geriatryczne Odleżyny jako wielki zespół geriatryczny a. patofizjologia odleżyn b. epidemiologia, przyczyny i czynniki ryzyka rozwoju odleżyn c. profilaktyka i leczenie odleżyn d. powikłania Pacjent geriatryczny - dyskusja wiedzy zdobytej w ramach samokształcenia Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Prof. Katarzyna Wieczorowska- Tobis / dr Ewa Deskur Śmielecka / dr Arkadiusz Styszyński Prof. Katarzyna Wieczorowska- Tobis / dr Ewa Deskur Śmielecka / dr Arkadiusz Styszyński/ Dr hab. Maciej Sopata / dr Ewa Deskur Śmielecka / Prof. Katarzyna Wieczorowska Tobis / dr Arkadiusz Styszyński/ dr Ewa Deskur Śmielecka / SALA Sala seminaryjna nr 1- os. Rusa 55 Sala seminaryjna nr 1 -os. Rusa 55 Sala seminaryjna nr 1- os. Rusa 55 Sala seminaryjna nr 1 - os. Rusa 55 11. Organizacja zajęć: PONIEDZIAŁEK- PIĄTEK Zajęcia odbywają się w godzinach 8.00-13.45 według indywidualnych schematach dla każdej z podgrup. Aktualny podział grupy studenckiej odbywa się w pierwszym dniu zajęć. REGULAMIN ZAJĘĆ: Studenci są zobowiązani do odbywania zajęć ze swoją grupą. Zamiana terminu zajęć jest możliwa wyłącznie w przypadkach uzasadnionych (wyjazd w celach naukowych i edukacyjnych na inną uczelnię lub sytuacje losowe) po wcześniejszym uzgodnieniu aktualnego terminu z Kierownikiem Katedry oraz z Dziekanatem. W trakcie zajęć seminaryjnych oraz klinicznych każdy student jest zobowiązany do posiadania własnego
identyfikatora z wypisanym nazwiskiem, wydziałem, rokiem studiów i numerem grupy studenckiej. Zaliczenie odbywa się na podstawie obecności oraz aktywności Studenta podczas wszystkich zajęć. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest przeprowadzenie analizy przypadku klinicznego pacjenta, przygotowanie prezentacji i zaliczenie testu podsumowującego. Przypadki nieobecności na zajęciach będą rozpatrywane indywidualnie. W przypadku gdy w tygodniu, w którym odbywa się cykl seminariów i ćwiczeń dla danej grupy, przypada dzień wolny od zajęć dydaktycznych, harmonogram zajęć w pozostałe dni może ulec zmianie z uwagi na konieczność przekazania w skróconym czasie najważniejszych treści nauczania. W przypadku jednorazowej, nieobecności student jest zobowiązany do odrobienia zajęć w uzgodnieniu z koordynatorem przedmiotu. Po wyrażeniu zgody przez koordynatora student może odrobić zajęcia z inną grupą lub indywidualnie u prowadzącego zajęcia. PROGRAM ZAJĘĆ: DZIEŃ I SEMINARIUM 08:00 09:30 Specyfika pacjenta geriatrycznego b. Wielochorobowość i wielolekowość, c. Kaskady i cykle geriatryczne d. Nietypowa symptomatologia przebiegu schorzeń e. Efekt domino Całościowa ocena geriatryczna jako narzędzie do oceny chorych starszych 09:30 10:00 Przerwa ĆWICZENIA (ćwiczenia odbywają się na dla poszczególnych podgrup u różnych schematach; trwać będą 4-5 godzin lekcyjnych w zależności od miejsca odbywania ćwiczeń)*** 10:00 13:45 DZIEŃ II Jedna z podgrup odbywa ćwiczenia w Poradni Geriatrycznej (ul. Bednarska 4) w godzinach 8.30-13.30 (6 godzin lekcyjnych) SEMINARIUM (dla 2 podgrup) 08:00 09:30 Wybrane wielkie zespoły geriatryczne
9:30-10:00 Przerwa ĆWICZENIA (ćwiczenia odbywają się na dla poszczególnych podgrup u różnych schematach; trwać będą 4-5 godzin lekcyjnych w zależności od miejsca odbywania ćwiczeń)*** 10:00 13:45 DZIEŃ III Dwie podgrupy odbywają ćwiczenia w Poradni Geriatrycznej (ul. Bednarska 4) w godzinach 8.30-13.30 (6 godzin lekcyjnych) SEMINARIUM (dla 2 podgrup) 08:00 08:45 Wybrane wielkie problemy geriatryczne. 9:30-10:00 Przerwa ĆWICZENIA (ćwiczenia odbywają się na dla poszczególnych podgrup u różnych schematach; trwać będą 4-5 godzin lekcyjnych w zależności od miejsca odbywania ćwiczeń)*** 10:00 13:45 DZIEŃ IV Jedna z podgrup odbywa ćwiczenia w Poradni Geriatrycznej (ul. Bednarska 4) w godzinach 8.30-13.30 (6 godzin lekcyjnych) ĆWICZENIA (ćwiczenia odbywają się na dla poszczególnych podgrup u różnych schematach; trwać będą 4-5 godzin lekcyjnych w zależności od miejsca odbywania ćwiczeń)*** 10:00 13:45 SEMINARIUM 08:00 10:15 Odleżyny jako wielki zespół geriatryczny DZIEŃ V a. Patofizjologia odleżyn b. Epidemiologia, przyczyny i czynniki ryzyka rozwoju odleżyn c. Profilaktyka i leczenie odleżyn d. Powikłania SEMINARIUM 10:45-13:45 Pacjent geriatryczny - dyskusja wiedzy zdobytej w ramach samokształcenia. Test *** Ćwiczenia od poniedziałku do piątku odbywają się w systemie zmianowym. Każda podgrupa ma inny tygodniowy harmonogram. Ćwiczenia odbywać się będą w Pracowni Geriatrii Katedry i Kliniki Medycyny Paliatywnej oraz w Hospicjum Palium
PROGRAM NAUCZANIA Wymagania wstępne: wiedza z zakresu chorób wewnętrznych, psychiatrii, neurologii, rehabilitacji i farmakologii. Przygotowanie do zajęć: powtórzenie materiału z zakresu wymienionego powyżej. Wymagania końcowe: zaliczenie przedmiotu zgodnie z regulaminem. 12.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Egzamin teoretyczny kryterium zaliczenia: forma egzaminu (ustny, pisemny, testowy) Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: Zaliczenie kryterium zaliczenia Zaliczenie odbywa się na podstawie obecności oraz aktywności Studenta podczas wszystkich zajęć. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest przeprowadzenie analizy przypadku klinicznego pacjenta, przygotowanie prezentacji i zaliczenie testu podsumowującego (zaliczenie 60% i powyżej). 13.Literatura: Zalecana literatura: 6. Rosenthal T, Naughton B, Williams M (red). Geriatria, Czelej 2009 7. Grodzicki T, Kocemba J, Skalska A. Geriatria z elementami gerontologii ogólnej. Via Medica, Gdańsk 2006. 8. Wieczorowska-Tobis K, Jóźwiak A, Grześkowiak E. Farmakoterapia geriatryczna. Akademia Medycyny, Warszawa 2008. 9. Galus K. (red): Geriatria - wybrane zagadnienia. Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2007 10. Czasopismo Geriatria - dostępne w Bibliotece UM oraz na stronie internetowej http://www.akademiamedycyny.pl/geriatria 14.Studenckie koło naukowe Opiekun koła: Prof. Katarzyna Wieczorowska-Tobis Tematyka: geriatria i medycyna paliatywna Miejsce spotkań: Pracownia Geriatrii, Katedra i Klinika Medycyny paliatywnej; Os. Rusa 55
15. Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora 16. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku przedmiotów koordynowanych)