PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW IV ROKU STUDIÓW

Transkrypt

1 PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU OBOWIĄZKOWEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2015/2016 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY dla STUDENTÓW IV ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Medycyna paliatywna 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej przedmiot: Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej 3. Adres jednostki odpowiedzialnej za dydaktykę: Adres: os. Rusa 55; Poznań Tel. /Fax: Strona WWW: kwt@tobis.pl karinap@ump.edu.pl 4. Kierownik jednostki: Prof. dr hab. n. med. Katarzyna Wieczorowska - Tobis 5. Osoba zaliczająca przedmiot w E-indeksie z dostępem do platformy WISUS Prof. dr hab. n. med. Katarzyna Wieczorowska - Tobis 6. Osoba odpowiedzialna za dydaktykę na Wydziale Lekarskim I z dostępem do platformy WISUS ( listy studentów) ( koordynator przedmiotu) : Nazwisko: dr n. med. Aleksandra Kotlińska Lemieszek Tel. kontaktowy: Możliwość kontaktu - konsultacje (dni, godz., miejsce) wtorki, środy 12:00-14:00; Hospicjum Palium os. Rusa 55 Poznań alemieszek@ump.edu.pl Osoba zastępująca: dr n. med. Lidia Gorzelińska Kontakt: : l.gorzelinska@op.pl

2 7. Miejsce przedmiotu w programie studiów: Rok: IV Semestr: VII 8. Liczba godzin ogółem : 30 liczba pkt.ects: 2 Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr zimowy liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria Katedra i Klinika Medycyny Paliatywnej 20 C 10 Razem: 30 S Jednostki uczestniczące w nauczaniu przedmiotu Semestr letni liczba godzin W Ć Ćwiczenia kategoria S Razem: 9. Zakres wiedzy (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków Studiów: lekarskiego B.W30. C.W26. C.W35. C.W36. C.W37. C.W38. D.W4. D.W7. D.W8. D.W9. D.W12. D.W14. D.W15. zna związek między czynnikami zaburzającymi stan równowagi procesów biologicznych a zmianami fizjologicznymi i patofizjologicznymi zna podstawowe mechanizmy uszkodzenia komórek i tkanek zna główne mechanizmy działania leków oraz ich przemiany w ustroju zależne od wieku określa wpływ procesów chorobowych na metabolizm i eliminację leków zna podstawowe zasady farmakoterapii zna ważniejsze działania niepożądane leków, w tym wynikające z ich interakcji rozumie znaczenie komunikacji werbalnej i niewerbalnej w procesie komunikowania się z pacjentami oraz pojęcie zaufania w interakcji z pacjentem zna podstawowe psychologiczne mechanizmy funkcjonowania człowieka w chorobie rozumie rolę rodziny w procesie leczenia zna problematykę adaptacji do choroby jako sytuacji trudnej, etapów przystosowania do zagrażających wydarzeń i potrzeb pacjentów, umierania i procesu żałoby rodziny zna zasady informowania o niepomyślnym rokowaniu zna zasady altruizmu i odpowiedzialności klinicznej i ma świadomość zasad funkcjonowania zespołu terapeutycznego zna zasady pracy w grupie

3 E.W27. E.W28. E.W29. E.W31. zna i rozumie przyczyny, objawy, zasady diagnozowania i postępowania terapeutycznego w najczęstszych problemach medycyny paliatywnej zna zasady postępowania paliatywnego z pacjentem w stanie terminalnym zna zasady leczenia bólu, w tym bólu nowotworowego i przewlekłego zna rolę i metody stosowane w rehabilitacji medycznej 10. Umiejętności (zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie standardów kształcenia dla kierunków Studiów: lekarskiego C.U11. C.U14. C.U17. B.U8. D.U1. D.U4. D.U6. D.U7. D.U10. D.U11. D.U12. D.U13. D.U14. D.U15. D.U16. D.U17. E.U7. E.U13. E.U17. E.U18. powiązuje obrazy uszkodzeń tkankowych i narządowych z objawami klinicznymi choroby, wywiadem i wynikami oznaczeń laboratoryjnych dobiera leki w odpowiednich dawkach w celu korygowania zjawisk patologicznych w ustroju i w poszczególnych narządach posługuje się informatorami farmaceutycznymi i bazami danych o produktach leczniczych interpretuje dane liczbowe dotyczące podstawowych zmiennych fizjologicznych uwzględnia w procesie postępowania terapeutycznego subiektywne potrzeby i oczekiwania pacjenta wynikające z uwarunkowań społeczno-kulturowych buduje atmosferę zaufania podczas całego procesu leczenia informuje pacjenta o celu, przebiegu i ewentualnym ryzyku proponowanych działań diagnostycznych lub terapeutycznych i uzyskuje jego świadomą zgodę przekazuje pacjentowi i jego rodzinie informacje o niekorzystnym rokowaniu stosuje w podstawowym stopniu psychologiczne interwencje motywujące i wspierające komunikuje się ze współpracownikami zespołu, udzielając konstruktywnej informacji zwrotnej i wsparcia przestrzega wzorców etycznych w działaniach zawodowych posiada zdolność rozpoznawania etycznych wymiarów decyzji medycznych i odróżniania aspektów faktualnych od normatywnych przestrzega praw pacjenta, w tym: prawa do ochrony danych osobowych, prawa do intymności, prawa do informacji o stanie zdrowia, prawa do wyrażenia świadomej zgody na leczenie lub odstąpienie od niego oraz prawa do godnej śmierci wykazuje odpowiedzialność za podnoszenie swoich kwalifikacji i przekazywanie wiedzy innym rozpoznaje własne ograniczenia, dokonuje samooceny deficytów i potrzeb edukacyjnych, planuje własną aktywność edukacyjną krytycznie analizuje piśmiennictwo medyczne, w tym w języku angielskim, oraz wyciąga wnioski w oparciu o dostępną literaturę ocenia stan ogólny, stan przytomności i świadomości pacjenta ocenia i opisuje stan somatyczny i psychiczny pacjenta przeprowadza analizę ewentualnych działań niepożądanych poszczególnych leków oraz interakcji między nimi proponuje indywidualizację obowiązujących wytycznych terapeutycznych oraz inne metody

4 leczenia wobec nieskuteczności albo przeciwwskazań do terapii standardowej E.U20. E.U21. E.U24. E.U29. E.U31. E.U37. E.U38. kwalifikuje pacjenta do leczenia domowego i szpitalnego definiuje stany, w których czas dalszego trwania życia, stan funkcjonalny lub preferencje chorego ograniczają postępowanie zgodne z określonymi dla danej choroby wytycznymi interpretuje badania laboratoryjne i identyfikuje przyczyny odchyleń wykonuje podstawowe procedury i zabiegi lekarskie interpretuje charakterystyki farmaceutyczne produktów leczniczych oraz krytycznie ocenia materiały reklamowe dotyczące leków rozpoznaje agonię pacjenta i stwierdza jego zgon prowadzi dokumentację medyczną pacjenta 11. SYLABUS Sylabus w załączeniu 12.Tematyka poszczególnych wykładów, ćwiczeń i seminariów Wykłady - Semestr zimowy Tematyka wykładów Wykład 1. Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Wykłady - Semestr letni Tematyka wykładów Wykład 1. Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Ćwiczenia - Semestr zimowy Tematyka ćwiczeń Ćwiczenie 1. Opieka nad pacjentem na oddziale medycyny paliatywnej. Podstawowe objawy u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową. Badanie chorego w zaawansowanym okresie choroby nowotworowej, ustalanie planu postępowania uwzględniającego wybory chorego. Prowadzenie obserwacji, monitorowanie leczenia. Kryteria przyjęć na oddział medycyny paliatywnej. Badanie chorego i wybór postępowania. Prowadzenie dokumentacji. Rozpoznanie objawów zbliżającej się śmierci. Opieka nad chorym umierającym. Osoba odpowiedzialna dr Lidia Gorzelińska / dr Ewa Deskur Śmielecka / dr hab. Wojciech Leppert / dr hab. Maciej Sopata / dr Grzegorz Kowalski/dr Aleksandra Kotlińska Lemieszek

5 Ćwiczenie 2. Ćwiczenie 3. Ćwiczenie 4. Ćwiczenie 5. Ćwiczenie 6. Chory w poradni medycyny paliatywnej i leczenia bólu (anestezjologiczne metody leczenia bólu przewlekłego) oraz hospicjum domowym. Diagnostyka bólu u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową. Zasady wyboru leków stosowanych w leczeniu bólu i innych objawów. Zasady przeliczania dawek leków opioidowych. Drogi podawania leków u chorych z zaburzeniami połykania i nieprzytomnych w warunkach domowych. Sposoby podawania leków drogą podskórną. Sytuacja psychologiczna i społeczna chorego z zaawansowaną chorobą nowotworową i jego rodziny - zasady udzielania wsparcia. Komunikowanie niepomyślnych wiadomości. Rola fizjoterapii u pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową. Postępowanie w przypadku obrzęku limfatycznego. Przypadki kliniczne- prezentacja pacjentów z zaawansowaną chorobą nowotworową- rozpoznanie objawów wymagających uśmierzenia. Sposoby postępowania. dr Grzegorz Kowalski/ dr Aleksandra Kotlińska Lemieszek / dr Lidia Gorzelińska / dr Ewa Deskur Śmielecka / dr hab. Wojciech Leppert dr Aleksandra Kotlińska Lemieszek / dr Lidia Gorzelińska / dr Ewa Deskur Śmielecka / dr hab. Wojciech Leppert mgr Katarzyna Stachnik / mgr Marta Fludra / mgr Karolina Piskorz Kryk / mgr Maria Naglak / mgr Katarzyna Głów / mgr Katarzyna Bryk dr Lidia Gorzelińska / dr Ewa Deskur Śmielecka / dr hab. Wojciech Leppert / dr hab. Maciej Sopata / dr Grzegorz Kowalski/dr Aleksandra Kotlińska Lemieszek Ćwiczenia - Semestr letni Tematyka ćwiczeń Osoba odpowiedzialna Ćwiczenie 1. Seminaria - Semestr zimowy Tematyka seminariów Seminarium 1. Seminarium 2. Seminarium 3. Filozofia, zasady i organizacja opieki paliatywnej. Opieka holistyczna nad pacjentami u kresu życia. Zespół wielodyscyplinarny opieki paliatywnej. Rola wolontariuszy w hospicjach. Opieka nad chorym umierającym. Bóle u pacjentów z chorobą nowotworowąepidemiologia, patomechanizm, klasyfikacja. Rodzaje bólów u pacjentów z chorobą nowotworową nocyceptywny, neuropatyczny i mieszany. Zasady farmakoterapii bólów nowotworowych według zasad Światowej Organizacji Zdrowia. Zasady rozpoznawania i leczenia podstawowych objawów ze strony przewodu pokarmowego, Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia Lidia Gorzelińska/Ewa Deskur- Śmielecka/Katarzyna Wieczorowska- Tobis/Aleksandra Kotlińska-Lemieszek Aleksandra Kotlińska- Lemieszek /Ewa Deskur- Śmielecka//Lidia Gorzelińska/ Wojciech Leppert Lidia Gorzelińska/Ewa Deskur-

6 Seminarium 4. Seminarium 5. oddechowego i moczowego. Wyniszczenie nowotworowe- patogeneza i postępowanie. Żywienie pozajelitowe u chorych z zaawansowaną chorobą nowotworową. Podstawy etyki w pracy z pacjentem i rodziną oraz współpracy w zespole- omówienie wybranych trudnych przypadków wymagających podjęcia decyzji odnośnie właściwego całościowego postępowania. Cierpienie chorego. Ból duchowy/egzystencjalny. Stany naglące w medycynie paliatywnej - sposoby rozpoznawania i postępowania. Zasady postępowania w przypadku wystąpienia majaczenia/splątania i depresji. Test. Śmielecka/Wojciech Leppert/Katarzyna Wieczorowska- Tobis/Aleksandra Kotlińska-Lemieszek Wiesława Piotrowska/ Katarzyna Wieczorowska- Tobis Lidia Gorzelińska/Ewa Deskur- Śmielecka/Katarzyna Wieczorowska- Tobis/Aleksandra Kotlińska- Lemieszek/Wojciech Leppert Seminaria - Semestr letni Tematyka seminariów Seminarium 1. Imię i nazwisko osoby prowadzącej zajęcia 13. Organizacja zajęć: Poniedziałek 10:00 13:45 Ćwiczenia Wtorek 10:00 13:45 Ćwiczenia Środa 10:00 13:45 Ćwiczenia Czwartek 10:00 13:45 Ćwiczenia Piątek Aktualny podział grupy studenckiej odbywa się w pierwszym dniu zajęć.

7 REGULAMIN ZAJĘĆ: Studenci są zobowiązani do odbywania zajęć ze swoją grupą. Zamiana terminu zajęć jest możliwa wyłącznie w przypadkach uzasadnionych (wyjazd w celach naukowych i edukacyjnych na inną uczelnię lub sytuacje losowe) po wcześniejszym uzgodnieniu aktualnego terminu z Kierownikiem Katedry oraz z Dziekanatem. W trakcie zajęć seminaryjnych oraz klinicznych każdy student jest zobowiązany do posiadania własnego identyfikatora z wypisanym nazwiskiem, wydziałem. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest obecność oraz aktywności Studenta podczas wszystkich zajęć, przeprowadzenie analizy przypadku klinicznego i zaliczenie testu podsumowującego. Przypadki nieobecności na zajęciach będą rozpatrywane indywidualnie. W przypadku jednorazowej, usprawiedliwionej nieobecności student jest zobowiązany do odrobienia zajęć w uzgodnieniu z koordynatorem przedmiotu. W przypadku gdy w tygodniu, w którym odbywa się cykl seminariów i ćwiczeń dla danej grupy, przypada dzień wolny od zajęć dydaktycznych, harmonogram zajęć w pozostałe dni może ulec zmianie z uwagi na konieczność przekazania w skróconym czasie najważniejszych treści nauczania. PROGRAM ZAJĘĆ: DZIEŃ I SEMINARIUM 08:00 09:30 Filozofia, zasady i organizacja opieki paliatywnej. Opieka holistyczna nad pacjentami u kresu życia. Zespół wielodyscyplinarny opieki paliatywnej. Rola wolontariuszy w hospicjach. Opieka holistyczna nad chorym umierającym. ĆWICZENIA (kolejność ćwiczeń dla poszczególnych podgrup może być inna)*** 10:00 13:45 DZIEŃ II SEMINARIUM 08:00 09:30 Bóle u pacjentów z chorobą nowotworową- epidemiologia, patomechanizm, klasyfikacja. Rodzaje bólów u pacjentów z chorobą nowotworową nocyceptywny, neuropatyczny i mieszany. Zasady farmakoterapii bólów nowotworowych według zasad Światowej Organizacji Zdrowia. ĆWICZENIA (kolejność ćwiczeń dla poszczególnych podgrup może być inna)*** 10:00 13:45 DZIEŃ III

8 SEMINARIUM 08:00 09:30 Zasady rozpoznawania i leczenia podstawowych objawów ze strony przewodu pokarmowego, oddechowego i moczowego. Wyniszczenie nowotworowe- patogeneza i postępowanie. Żywienie pozajelitowe u chorych z zaawansowaną chorobą nowotworową. ĆWICZENIA (kolejność ćwiczeń dla poszczególnych podgrup może być inna)*** 10:00 13:45 DZIEŃ IV SEMINARIUM 08:00 09:30 Podstawy etyki w pracy z pacjentem i rodziną oraz współpracy w zespole- omówienie wybranych trudnych przypadków wymagających podjęcia decyzji odnośnie właściwego całościowego postępowania. Cierpienie chorego. Ból duchowy/egzystencjalny. ĆWICZENIA (kolejność ćwiczeń dla poszczególnych podgrup może być inna)*** 10:00 13:45 DZIEŃ V SEMINARIUM 08:00 09:30 Stany naglące w medycynie paliatywnej - sposoby rozpoznawania i postępowania. Zasady postępowania w przypadku wystąpienia majaczenia/splątania i depresji. Test. *** Ćwiczenia od poniedziałku do piątku odbywają się w systemie zmianowym. Każda podgrupa ma inny tygodniowy harmonogram. Zajęcia będą odbywały się Katedrze i Klinice Medycyny Paliatywnej. PROGRAM NAUCZANIA Wymagania wstępne: znajomość podstaw diagnostyki i leczenia chorób nowotworowych, patofizjologii bólu oraz leków przeciwbólowych Przygotowanie do zajęć: powtórzenie materiału z zakresu wymienionego powyżej. Wymagania końcowe: zaliczenie przedmiotu zgodnie z regulaminem. 14.Kryteria zaliczenia przedmiotu: zaliczenie, egzamin teoretyczny i praktyczny Egzamin teoretyczny kryterium zaliczenia: forma egzaminu (ustny, pisemny, testowy): nie dotyczy Egzamin praktyczny kryterium zaliczenia: nie dotyczy Zaliczenie kryterium zaliczenia Zaliczenie odbywa się na podstawie obecności oraz aktywności Studenta podczas wszystkich zajęć. Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest przeprowadzenie analizy przypadku klinicznego pacjenta i zaliczenie

9 testu podsumowującego. 15.Literatura: Zalecana literatura: 1. Opieka paliatywna w zaawansowanym okresie choroby nowotworowej. Materiały do nauczania medycyny paliatywnej - zawarte na stronie internetowej Katedry i Kliniki Medycyny Paliatywnej. oraz na platformie WISUS 2. de Walden-Gałuszko K. (red.): Podstawy opieki paliatywnej. PZWL, Warszawa Kübler-Ross E.: Rozmowy o śmierci i umieraniu. Media Rodzina of Poznań, Poznań 1998 r. 4. Krajnik M.: Umieranie. W: Adamczyk, K. Buczkowski, D. Jagielski, M. Krajnik, M. Rogiewicz. Opieka paliatywna. PZWL W-wa 2009: Kotlińska-Lemieszek A., Kluziak M., Łuczak J. Wybrane stany naglące u chorych na nowotwory. W: Choroby wewnętrzne. Stan wiedzy na rok Pod red.: A. Szczeklika. Medycyna Praktyczna, Kraków 2011: Ciałkowska-Rysz A., Leppert W. Medycyna paliatywna. W: Onkologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Pod red.: R. Kordka, J. Jassema, M. Krzakowskiego, A. Jeziorskiego. Wyd. 2. popr. i uzup. Gdańsk: Medical Press, 2004: Studenckie koło naukowe Opiekun koła: Prof. Katarzyna Wieczorowska-Tobis Tematyka: geriatria i medycyna paliatywna Miejsce spotkań: Pracownia Geriatrii, Katedra i Klinika Medycyny paliatywnej; Os. Rusa Podpis osoby odpowiedzialnej za nauczanie przedmiotu lub koordynatora 18. Podpisy osób współodpowiedzialnych za nauczanie przedmiotu ( w przypadku przedmiotów koordynowanych)