WOJEWÓDZKI INSPEKTORAT INSPEKCJI HANDLOWEJ 25-950 Kielce, ul. Sienkiewicza 76 tel. 041 366-19-41, fax 366-22-34 e-mail : wiih.kielce@pro.onet.pl ŻG- 0331-12/2010 Kielce dn. 20. 10. 2010r. Informacja o wynikach kontroli oraz rekontroli jakości i prawidłowości oznakowania masła w kierunku ujawnienia zafałszowania Kielce, październik 2010
Świętokrzyski Wojewódzki Inspektorat Inspekcji Handlowej w Kielcach zgodnie z wytycznymi Prezesa U. O. K. i K. Departament Inspekcji Handlowej w Warszawie zawartymi w programie DIH-81-15 (1)/09/GS w I kwartale 2010 roku przeprowadził ogółem 4 kontrole w zakresie przestrzegania przepisów dotyczących jakości i prawidłowości oznakowania masła w kierunku ujawnienia zafałszowania. Kontrolą objęto : - 2 sklepy należące do sieci handlowych, - 2 sklepy w grupie pozostałe sklepy tj. delikatesy w Skarżysku Kam. i sklep w Sandomierzu. Ustalenia kontroli wg zagadnień tematycznych przedstawiają się następująco : I. Ocena jakości masła i pozostałych tłuszczów mlecznych w odniesieniu do deklaracji producenta zamieszczonej w oznakowaniu produktu oraz w kierunku ujawnienia zafałszowania tłuszczami niemlecznymi. Pod względem cech organoleptycznych i parametrów fizykochemicznych oceniono ogółem 7 partii wartości 3510 zł w tym: - 6 partii masła ekstra wartości 3374 zł, - 1 partię tłuszczu mlecznego do smarowani 73 procent wartości 136 zł. Uzyskane wyniki analiz, w odniesieniu do oznaczeń na opakowaniach jednostkowych oraz przepisów rozporządzeń Rady (WE) Nr 1234/2007 i Komisji (WE) Nr 273/2008 dały podstawę do zakwestionowania 4 partii wartości 3125 zł, w tym 3 partie wartości 2989 zł masła ekstra i 1 partię wartości 136 zł tłuszczu mlecznego do smarowania. Wskaźnik wadliwości zbadanych partii wyniósł 57 procent. Kwestionowano jakość następujących partii masła i tłuszczu mlecznego: 1.980 szt. a 200 g Masła Ekstra 82% tłuszczu, wartości 2636,20 zł, produkcji: przepisów rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych ( rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku )- ze względu na obecność steroli pochodzenia roślinnego co świadczy o jego zafałszowaniu. Skład trójglicerydów w badanych próbkach wskazywał na obecność około 6,75 procent tłuszczu obcego, co jest niezgodne z Rozporządzeniem Komisji (WE) nr 273/2008 z dnia 5 marca 2008 ustanawiającym szczegółowe zasady stosowania Rozporządzenia Rady (WE) nr 1255/1999 w odniesieniu do metod analizy oraz oceny jakości mleka i przetworów mlecznych. 2
deklaracji na opakowaniu oraz przepisów Rozporządzenia Komisji (WE) Nr 273/2008 z dnia 5 marca 2008 roku.- ze względu na zawyżenie zawartości tłuszczu wynoszące średnio 84 procent przy deklarowanej 82 procent. 2. 92 szt. a 200g MASŁA EKSTRA LAKTAL zawartość tł. 82%. PRODUKT ZŁOŻONY MAŚLANY. MASŁO TRZYCZWARTE. SMAROWNE, JOGURTOWE Z NISKIM CHOLESTEROLEM, wartości 275 zł produkcji parametry jakościowe badanego masła nie odpowiadały wymaganiom określonym w Rozporządzeniu Rady (WE) nr 1234/2007 cytowanym powyżej, z uwagi na obecność tłuszczów obcych co świadczy o jego zafałszowaniu. 3. 15 szt. a 200 g PIERWSZEGO PRO-ZDROWOTNEGO MASŁA EKSTRA OMEGA 3+6, 82 % tł., wartości 78 zł, według deklaracji na opakowaniu oraz przepisów Rozporządzenia Komisji (WE) nr 273/2008 - ze względu na wyższą zawartości tłuszczu, wynoszącą średnio 84 procent, przy deklarowanej 82 procent, 4. 39 szt. a 200 g Tłuszczu mlecznego do smarowania 73% STOŁOWE ŚMIETANKOWE, wartości 136,11 zł, według deklaracji na opakowaniu oraz przepisów Rozporządzenia Komisji (WE) nr 273/2008 ze względu na zawyżenie zawartości tłuszczu, wynoszące średnio 75 procent przy deklarowanej 73 procent. Pozostałe 3 partie masła, w zakresie badanych parametrów, takich jak cechy organoleptyczne, zawartości wody, tłuszczu, suchej masy beztłuszczowej, współczynnika S określającego zakres wartości dla czystego tłuszczu mlecznego, obecności tłuszczu obcego, odpowiadały wymaganiom zawartym w opisie produktu na opakowaniu oraz przepisom rozporządzenia Komisji (WE) Nr 273/2008 z dnia 5 marca 2008 r. ustanawiające szczegółowe zasady stosowania rozporządzenia Rady (WE) Nr 1255/1999 w odniesieniu do metod analizy oraz oceny jakości mleka i przetworów mlecznych. Partię 980 szt. zafałszowanego tłuszczem obcym Masła Ekstra oferował do sprzedaży w promocyjnej cenie 2,69 zł/szt. a 200 g Przeprowadzone przez producenta postępowanie wyjaśniające wykazało, że wynikło ono z niewłaściwej jakości dostarczanego surowca tj. śmietanki, w której stwierdzono obecność tłuszczy obcych na poziomie 14,72 15,77 procent. Zawyżone zawartości tłuszczu w kwestionowanych produktach producenci tłumaczyli zachwianiami w procesie produkcji spowodowanymi czynnikami zewnętrznymi takimi, jak spadek napięcia prądu, błąd ludzki. Z ocenionych w zakresie zgodności masy netto deklarowanej z rzeczywistą 30 próbek masła, 9 posiadało masy netto zgodne z deklarowanymi, dla pozostałych 21 próbek, wartości błędu ujemnego masy nie przekraczały dwukrotnej wartości błędu T ı, określonego w Ustawie o towarach paczkowanych, w związku powyższym uznać należy że oceniane partie masła posiadały masy netto zgodne z deklarowanymi. 3
II. Ocena prawidłowości oznakowania W zakresie prawidłowości oznakowania opakowań jednostkowych oceniono ogółem 17 partii masła i tłuszczy mlecznych wartości 4052 zł., kwestionując sposób oznakowania 3 partii wartości 341 zł. MASŁA EKSTRA zawartość tł. 82%. PRODUKT ZŁOŻONY MAŚLANY. MASŁO TRZYCZWARTE. SMAROWNE, JOGURTOWE Z NISKIM CHOLESTEROLEM, produkcji którego sposób oznakowania był następujący: nazwa produktu MASŁO EKSTRA zaw. tłuszczu 82% uwidoczniona była dużymi literami w głównym polu widzenia, z wizerunkiem skopków z mlekiem, w bocznej części opakowania, znacznie mniejszą czcionką (napisy w kolorze czerwonym na złotym tle, mało czytelne zwłaszcza przy sztucznym oświetleniu) w podanej kolejności znajdowały się następujące informacje: - Produkt złożony maślany - Przechowywać w temperaturze nie wyższej niż 10 C, - Chronić przed światłem, najlepiej spożyć przed: - Data i numer partii na perforacji, - Masło Trzyczwarte, - Smarowne Jogurtowe z niskim cholesterolem, - Składniki: zawartość tłuszczu ogółem 82%, tłuszcz mleczny 62%, serwatka jogurtowa z tłuszczem roślinnym, barwnik- mieszanina karotenów. Taki sposób oznakowania produktu narusza przepisy: art. 46 ust. 1 pkt 1a ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia,, ze względu na fakt, że podany skład i użyte nazwy wprowadzają w błąd co do charakterystyki środka spożywczego ponieważ zastosowana dla tego produktu nazwa masło, ze względu na obecność tłuszczu roślinnego jest niezgodna z definicjami zawartymi w Załączniku XII oraz Dodatku do Załącznika XV rozporządzenia Rady (WE) Nr 1234/2007 z dnia 22 października 2007 r. ustanawiającego wspólną organizację rynków rolnych oraz przepisy szczegółowe dotyczące niektórych produktów rolnych ( rozporządzenie o jednolitej wspólnej organizacji rynku ) art. 49 ust.2 cytowanej ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, ze względu na brak informacji dotyczącej wartości odżywczej, przy podanym oświadczeniu żywieniowym z niskim cholesterolem. Na kierowane wnioski pokontrolne, przekazane do wiadomości właściwego miejscowo inspektoratu Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych, o znakowanie wprowadzanego do obrotu produktu zgodnie z obowiązującymi przepisami, producent nie udzielił odpowiedzi. III. Warunki przechowywania - zgodność z obowiązującymi przepisami i zaleceniami producentów. W skontrolowanej sklepach, przetwory mleczne przechowywane były w prawidłowych 4
warunkach z zachowaniem temperatury określonych na opakowaniach przez producentów a stan ich opakowań jednostkowych nie budził zastrzeżeń. IV. Przestrzeganie postanowień art. 59 ust. 4 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. Nr 171, poz. 1225 ze zm.), dotyczącego przechowywania i udostępniania na żądanie organów urzędowej kontroli żywności orzeczeń lekarskich wydawanych osobom bezpośrednio stykającym się z żywnością. W sklepach objętych kontrolą, zatrudniony personel posiadał aktualne orzeczenia lekarskie do celów sanitarno epidemiologicznych. V. Identyfikacja kontrolowanego przedsiębiorcy zakres i rodzaj prowadzonej działalności oraz rejestracja i zatwierdzenie zakładu. Z przedłożonych dokumentów wynika, że objęte kontrolą podmioty gospodarcze prowadzą działalność zgodnie z wpisami do Krajowego rejestru Sądowego lub zaświadczeniami o wpisie do ewidencji działalności gospodarczej oraz są zatwierdzone przez służby sanitarne. VI. Inne nieprawidłowości stwierdzone w toku przeprowadzonych kontroli. 1. Nieprzestrzeganie obowiązujących przepisów w zakresie uwidaczniania cen tj. - brak cen jednostkowych na wywieszkach cenowych, - brak oznaczenia cenami bezpośrednio na opakowaniach towarów w cenie powyżej 5 zł/szt., przy jednoczesnym braku czytnika cen dla klientów, - rozbieżności między cenami uwidocznionymi dla klientów i stosowanymi. 2. Nieprawidłowości w zakresie ekspozycji towarów i informacji uwidocznionych dla klientów przez sklep tj. - użycie nazwy masło dla Miksów tłuszczowych, - podanie niewłaściwego producenta, - eksponowanie Miksów tłuszczowych razem z masłem i tłuszczami mlecznymi. VII. Działania podjęte przez Inspekcję Handlową. Materiały z przeprowadzonych kontroli dały podstawę do: wydania 3 decyzji administracyjnych związanych z nałożeniem kar pieniężnych w kwocie po 500 zł., z art. 40 a ust. 1 pkt. 3 ustawy z dnia 21 grudnia 2000 r. o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych (tekst jednolity: Dz. U. z 2005 r. Nr 187, poz. 1577 ze zm.), Wszystkie postępowanie administracyjne zostały zakończone, należności wpłacone. nałożenia 2 mandatów na łączną kwotę 200 zł za wykroczenie z art. 137 1 KW, 5
skierowania wystąpień pokontrolnych - do jednostek nadrzędnych i właścicieli 3 pisma, - do producentów zakwestionowanych ze względu na niewłaściwą jakość i oznakowanie tłuszczy mlecznych, przesyłając je do wiadomości właściwych miejscowo Wojewódzkich Inspektoratów Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych- 5 pism P O D S U M O W A N I E : Z ustaleń kontroli wynika, że proceder fałszowania masła tłuszczem obcym jest nadal uprawiany i wynika najczęściej z dążenia do obniżania kosztów produkcji masła. Często więc, pod szyldem PROMOCJA sprzedaje się produkty zafałszowane, o niewłaściwych parametrach jakościowych, oznakowane w sposób wprowadzający w błąd nabywcę co do faktycznego jego składu. Producenci/dystrybutorzy stosują takie metody celem oszukania nabywców, co do faktycznego składu produktów.. Z tego też względu zasadne jest kontynuowanie przez Inspekcję Handlową kontroli w powyższym zakresie. Załączniki szt. 1 zestawienie tabelaryczne Zatwierdził Naczelnik Wydziału ŻG Opracowanie: st. spec. Jadwiga Tworek Stanisław Magdziarz 6