Lp. Element Opis 1 Nazwa modułu Gospodarka odpadami 2 Typ modułu obowiązkowy 3 Instytut Instytut Nauk Technicznych 4 Kod modułu wypełnia Uczelnia Kierunek, kierunek: inżynieria środowiska 5 specjalność, specjalność: geologia inżynierska poziom i profil poziom : studia pierwszego stopnia profil : praktyczny 6 Forma studiów stacjonarne niestacjonarne Rok studiów, Rok studiów: 3; Rok studiów: 3; 7 semestr Semestr: V Semestr: V Forma zajęć i Stacjonarne: liczba godzin dydaktycznych 8 wymagających wykłady: 30, bezpośredniego ćwiczenia laboratoryjne: 30 udziału nauczyciela i studentów 9 10 Punkty ECTS (wg planu studiów) Forma aktywności studenta Obciążenie studenta na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich, w tym: 5 Niestacjonarne: wykłady: 15, ćwiczenia laboratoryjne: 30 Nakład pracy studenta bilans punktów ECTS Obciążenie studenta Studia stacjonarne Studia niestacjonarne godz.: 69 ECTS: 3 godz.: 54 ECTS: 2 Udział w wykładach (godz.) 30 15 Udział w ćwiczeniach/ seminariach/ zajęciach praktycznych/ praktykach zawodowych (godz.) 30 30 Dodatkowe godziny kontaktowe z nauczycielem (godz.) 7 7 Udział w egzaminie (godz.) 2 2 Obciążenie studenta związane z nauką samodzielną, w tym: godz.: 60 ECTS: 2 godz.: 75 ECTS: 3 Samodzielne studiowanie tematyki zajęć/ przygotowanie się do 20 35 ćwiczeń (godz.) Przygotowanie do zaliczenia/ egzaminu (godz.) Wykonanie prac zaliczeniowych (referat, projekt, prezentacja itd.) (godz.) 20 20 20 20
11 12 13 Obciążenie studenta w ramach zajęć związanych z praktycznym godz.:75 ECTS:3 godz.:75 ECTS:3 przygotowaniem zawodowym Suma (obciążenie studenta na zajęciach wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich oraz związane z nauką samodzielną) godz.: 129 ECTS: 5 godz.: 129 ECTS: 5 Nauczyciel akademicki odpowiedzialny za przedmiot/ dr hab. inż. Urszula Aleksander-Kwaterczak, dr hab. Ewa Kmiecik moduł (egzaminujący) Nauczyciele akademiccy prowadzący dr hab. inż. Urszula Aleksander-Kwaterczak, dr hab. Ewa Kmiecik przedmiot/ moduł Wymagania (kompetencje) podstawy chemii, geochemii i ochrony środowiska, wpis na V semestr studiów wstępne 14 15 Założenia i cele przedmiotu Efekty Znajomość podstawowych zasad gospodarki odpadami oraz zakresu zastosowań poszczególnych metod, technik i urządzeń wykorzystywanych do magazynowania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Umiejętność doboru optymalnej metody zagospodarowania określonej grupy odpadów. W1 W2 W3 W4 U1 U2 Opis w zakresie: WIEDZY Zna zasady gospodarki odpadami oraz zakres zastosowań poszczególnych metod i technik ich unieszkodliwiania Zna i rozumie podstawowe metody prowadzenia badań laboratoryjnych i terenowych Ma podstawową wiedzę na temat metod i narzędzi stosowanych przy rozwiązywaniu zadań Zna podstawowe zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii podczas wykonywania prac terenowych i laboratoryjnych UMIEJĘTNOŚCI Potrafi przeprowadzić prace, pomiary laboratoryjne i terenowe Posiada umiejętność posługiwania się aparaturą badawczą podczas badań laboratoryjnych i terenowych Odniesienie do kierunkowych K_W01 K_W09 K_W12 K_W13 K_W15 K_U02 K_U03 Odniesienie do dla obszaru T1P_W01 T1P_W02 InzP_W03 T1P_W05 T1P_W07 InzP_W01 InzP_W04 T1P_W06 InzP_W02 T1P_W08 InzP_W05 T1P_U08 T1P_U09 T1P_U11 T1P_U17 InzP_U01 InzP_U02 InzP_U10 T1P_U11 T1P_U17 InzP_U10
U3 U4 U5 U6 Posiada umiejętność interpretacji i prezentacji wyników analiz fizykochemicznych. Potrafi poszerzać wiedzę pozyskując informacje z literatury oraz źródeł elektronicznych Potrafi przygotować w formie pisemnej proste opracowanie zadania lub projektu inżynierskiego Potrafi zagospodarować czas przewidziany na samodzielną naukę K_U11 K_U14 K_U19 K_U21 T1P_U04 T1P_U08 InzP_U01 T1P_U01 T1P_U03 T1P_U05 K1 K2 K3 KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH Ma świadomość ważności i rozumie pozatechniczne aspekty i skutki działalności inżyniera, w tym jej wpływ na środowisko, i K_K02 związaną z tym odpowiedzialność za podejmowane decyzje Ma świadomość odpowiedzialności za wspólnie realizowane zadania podczas prac K_K03 zespołowych, potrafi działać i pracować w K_K08 grupie przyjmując w niej różne role Rozumie potrzebę i zna możliwości ciągłego dokształcania się, podnoszenia kompetencji K_K01 zawodowych, osobistych i społecznych T1P_K02 InzP_K01 T1P_K03 T1P_K01
16 Treści Wykłady: Definicja i klasyfikacja odpadów. Podstawy formalno-prawne gospodarki odpadami. Stan aktualny gospodarki odpadami w Polsce. Krajowy plan gospodarki odpadami. Program Gospodarki Odpadami w gminie jego cele i zadania. Rodzaje, źródła, ilości i charakterystyka wytwarzanych odpadów przemysłowych i komunalnych w Polsce. Zapobieganie powstawaniu odpadów; technologie małoodpadowe i bezodpadowe. Selektywna zbiórka i segregacja odpadów. Transport i przeładunek. Zasady odzysku i recyklingu. Technologie unieszkodliwiania odpadów. Chemiczne i fizykochemiczne metody odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Metody recyklingu organicznego (kompostowanie, fermentacja metanowa). Termiczne przekształcanie odpadów (piroliza, zgazowanie, spalanie bezpośrednie). Wytwarzanie i wykorzystanie paliw z odpadów. Składowanie i magazynowanie odpadów dobór optymalnej lokalizacji, technologie wykonywania składowisk i właściwa eksploatacja, zagrożenia dla środowiska. Rekultywacja i zagospodarowanie poeksploatacyjne terenu składowiska. Odpady komunalne; charakterystyka, gospodarcze wykorzystanie i unieszkodliwianie, technologie i skutki składowania. Ocieki ze składowisk; powstawanie, charakterystyka i metody usuwania. Odgazowanie składowisk fazy powstawania biogazu, metody odgazowania i zagospodarowania biogazu. Kompostowanie odpadów; metody, jakość kompostu i jego wykorzystanie. Osady wodne i ściekowe; charakterystyka i sposoby zagospodarowania. Odpady przemysłowe; charakterystyka, wytwarzanie i zagospodarowanie, metody utylizacji i unieszkodliwiania. Odpady niebezpieczne; charakterystyka, ocena ryzyka, odzysk i unieszkodliwianie. Zagrożenia dla środowiska wynikające z gospodarki odpadami, sposoby ograniczania negatywnego oddziaływania na środowisko. Systemy gromadzenia informacji o odpadach w Polsce. 17 18 19 Stosowane metody dydaktyczne Metody weryfikacji (w odniesieniu do poszczególnych ) Kryteria oceny osiągniętych Ćwiczenia: Zasady pracy w laboratorium i regulamin BHP. Zasady i metody pobierania reprezentatywnych próbek różnych typów odpadów. Opracowanie podstawowej charakterystyki odpadu. Przygotowanie prób odpadów do badań. Metody bezpośrednie i pośrednie badania odpadów. Oznaczenie wilgotności całkowitej metodą wagową. Określenie składu granulometrycznego odpadów (analiza sitowa). Określenie odczynu oraz konduktywności. Oznaczenie ogólnej zawartości substancji organicznej. Oznaczenie zawartości węglanów metodą objętościową. Przygotowanie wyciągu wodnego z odpadów stałych. Określenie podatności odpadów na wymywanie (testy wymywania). Określenie składu chemicznego wyciągów wodnych. Chemiczne formy metali w odpadach stałych. Próba immobilizacji metali w odpadach. Wykonanie i zaliczenie sprawozdań z prowadzonych prac i oznaczeń. Wykład z prezentacją multimedialną, ćwiczenia manualne laboratoryjne, praca w terenie, rozwiązywanie zadań, praca w grupach Efekt W1 W2 W3 W4 U1 U2 U3 U4 U5 U6 K1 K2 Sposób weryfikacji np. egzamin ustny, egzamin pisemny, zaliczenie ustne, kolokwium, projekt, referat, prezentacja, sprawozdanie, dyskusje, obserwacja w czasie zajęć itd. egzamin, egzamin, egzamin, egzamin, egzamin, egzamin kryteria ocen: 51-60% dst; 61-70% +dst; 71-80% db; 81-90% +db; 91-100% bdb
20 21 22 23 Forma i warunki zaliczenia modułu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu / zaliczenia z oceną Wykaz literatury podstawowej Wykaz literatury uzupełniającej Wymiar, zasady i forma odbywania praktyk zawodowych Forma zakończenia przedmiotu: egzamin Zaliczenie wszystkich projektów wykonywanych w czasie zajęć. Biblioteka Monitoringu Środowiska, 2003. Fizyko-chemiczne i biologiczne, referencyjne metody badań odpadów komunalnych osadów ściekowych. Warszawa. Biegańska J., 2008. Metody analizy w gospodarce odpadami. Zbiór instrukcji do ćwiczeń laboratoryjnych. Wydaw. Politechniki Śląskiej. Bilitewski B., Härdtle G., Marek K., 2006. Podręcznik gospodarki odpadami teoria i praktyka. Wydaw. Seidel-Przywecki Sp. z o.o., Warszawa. Boruszko D., 2001. Przeróbka i unieszkodliwianie osadów ściekowych. Ćwiczenia laboratoryjne. Politechnika Białostocka. D Obyrn K., Szalińska E., 2005. Odpady komunalne zbiórka, recykling, unieszkodliwianie. Wydaw. Politechniki Krakowskiej. Górski M., Zabawa S. (red.), 2008. Zarządzanie gospodarką odpadami. Technicznoorganizacyjno-prawne aspekty gospodarki odpadami. PZITS, Poznań. Jurasz F., 1998. Kompleksowa gospodarka odpadami w gminie. Wydaw. ARP POLIGRFIA. Marcinkowski T., 2009. Kompleksowe zarządzanie gospodarką odpadami. Integrated waste management. PZITS, Poznań. Olaszkiewicz J., 1999. Eksploatacja składowiska odpadów. Poradnik decydenta. LEM PROJEKT s.c., Kraków. Rosik-Dulewska C., 2008. Podstawy gospodarki odpadami. PWN, Warszawa. Wandrasz J.W., Biegańska J., 2003. Odpady niebezpieczne podstawy teoretyczne. Wydaw. Politechniki Śląskiej, Gliwice. Żygadło M. (red.), 2001.Strategia gospodarki odpadami komunalnymi. Wyd. PZITS, O. Wielkopolski w Poznaniu. Aktualne przepisy prawne z zakresu gospodarki odpadami oraz normy z zakresu badań odpadów Alwaeli M., 2005. Gospodarcze wykorzystanie niektórych odpadów jako surowców wtórnych. Odzysk Odpadów - Technologie i możliwości. Wydawnictwo IGSMiE PAN, Kraków. Biegańska J., Czop M., Kajda-Szcześniak M., 2010. Gospodarka odpadami niebezpiecznymi. Materiały do zajęć laboratoryjnych. Wydaw. Politechniki Śląskiej. Girczys J., 2004. Procesy utylizacji odpadów stałych. Wydaw. Politechniki Częstochowskiej. Janiak T., 2003. Ćwiczenia laboratoryjne z utylizacji odpadów. Wyd. Uniwersytetu Gdańskiego Jędrczak A., Szpadt R., 2006. Określenie metodyki badań składu sitowego, morfologicznego i chemicznego odpadów komunalnych. Kamieniec Wr.-Zielona Góra. Nadziakiewicz J., Wacławek K., Stelmach S., 2007. Procesy termiczne utylizacji odpadów. Politechnika Śląska. Piecuch T., 2000. Utylizacja odpadów przemysłowych. Wydaw. Uczelniane WSI. Pieniak U., Roszczyńska I., Skalmowski K., Wolska K., 2004. Badania właściwości technologicznych odpadów komunalnych. Ćwiczenia laboratoryjne. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej. Skalmowski K. (red.), 1998. Poradnik gospodarowania odpadami. Wyd. Verlag Dashöfer Sp. z o.o., Warszawa. Zasady budowy składowisk odpadów. Instrukcje, Wytyczne, Poradniki 444/2009. ITB, Warszawa.