Projekt OPERACJA SUKCES unikatowy model kształcenia na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Medycznego w Łodzi odpowiedzią na potrzeby gospodarki opartej na wiedzy współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego, w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. KARTA PRZEDMIOTU 1. Nazwa przedmiotu ZAGROŻENIA CYWILIZACYJNE 2. Numer kodowy BIO08e 3. Język, w którym prowadzone są zajęcia polski 4. Typ kursu fakultatywny 5. Grupa treści kształcenia nauki podstawowe 6. Poziom studiów według klasyfikacji bolońskiej studia magisterskie 7. Rok studiów/semestr II rok/semestr 4 8. Formuła przedmiotu wykłady/ zajęcia w grupach łączonych/ ćwiczenia zajęcia w grupach dziekańskich; zajęcia stacjonarne 9. Liczba godzin zajęć 15 10. Rodzaj zajęć z uwzględnieniem podziału godzin wykłady w wymiarze 6 godzin, ćwiczenia w wymiarze 9 godzin 11. Liczba punktów ECTS 1
12. Jednostka dydaktyczna prowadząca przedmiot Zakład Biologii i Parazytologii Lekarskiej Katedra Biologii i Parazytologii Lekarskiej 13. Imię i nazwisko osoby egzaminującej lub zaliczającej przedmiot Prof. dr hab. Piotr Kurnatowski 14. Osoby prowadzące zajęcia Pracownicy kadrowi Katedry: prof. dr hab. Piotr Kurnatowski, dr hab. Joanna Błaszkowska, dr Anna Wójcik 15. Wymagania wstępne i wymagania równoległe 16. Zaliczenie przedmiotu jest wymagane przed rozpoczęciem zajęć z: 17. Cele i założenia nauczania przedmiotu Poszerzenie wiedzy na temat zagrożeń środowiskowych występujących w warunkach naturalnych oraz związanych z rozwojem cywilizacji człowieka, w tym wynikających z trybu/stylu życia oraz postępów współczesnej medycyny. 18. Metody dydaktyczne wykłady z prezentacjami multimedialnymi, ćwiczenia prezentacja danych literaturowych i analiza/omawianie wybranych przypadków klinicznych; doświadczenia laboratoryjne, wykonywanie i obserwacja preparatów makro- i mikroskopowych, 19. Wykaz literatury podstawowej i uzupełniającej Ekologia medyczna wybrane zagadnienia, red. A. Kurnatowska, P. Kurnatowski, PROMEDI, Łódź, 2003; Ekologia. Jej związki z różnymi dziedzinami wiedzy, red. A. Kurnatowska, PWN, Warszawa-Łódź 2002, wyd. IV; Katastrofy i zagrożenia we współczesnym świecie, red. W. Baturo, PWN, Warszawa 2008, wyd. I; Wybrane problemy higieny i ekologii człowieka, red. E. Kolarzyk, Kraków, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego 2008; Parazytologia kliniczna w ujęciu wielodyscyplinarnym, red. Z. S. Pawłowski i J. Stefaniak, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2004, wyd. I; Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa, red. Z. Jethon i A. Grzybowski, PZWL, Warszawa 2000, wyd. II, popr. I uzupełn.
20. Forma i warunki zaliczenia przedmiotu, w tym zasady dopuszczenia do egzaminu Zaliczenie: pisemne w sesji zimowej: test wyboru 21. Treści merytoryczne budujące wiedzę Choroby uwarunkowane przez genotyp i środowisko (elementy farmakogenetyki). Skutki zdrowotne narażenia człowieka na szkodliwe czynniki środowiskowe (biologiczne, chemiczne i fizyczne). Monitoring środowiskowy i biologiczny, Biomarkery narażenia, skutków i wrażliwości - rola biomarkerów w ocenie skutków narażenia. Choroby środowiskowe (zespół przewlekłego zmęczenia, zespół długu czasowego, choroby związane z budownictwem, choroby zawodowe). Czynniki ryzyka wybranych chorób cywilizacyjnych (alergia, astma, uzależnienia, otyłość, powikłania sercowo-naczyniowe, cukrzyca, zespół metaboliczny). Parazytozy importowane i czynniki sprzyjające zarażeniu w tropiku. Niepożądane efekty ingerencji człowieka w środowisko. Czynniki sprzyjające rozprzestrzenianiu się pasożytów i ich wektorów. Zasady bezpieczeństwa i higieny życia w tropiku. Chemioprofilaktyka malarii i szczepienia ochronne. Zakażenia/zarażenia jatrogenne (wirusy, bakterie, grzyby i pasożyty, jako czynniki jatrogenne). Biofilmy powstawanie i rola. 22. Zagadnienia integrujące wiedzę podstawową i kliniczną 1. Czynniki środowiskowe, jako potencjalne źródło ryzyka dla zdrowia człowieka. Możliwości oceny narażenia populacji na czynniki środowiskowe. Środowiskowe uwarunkowania chorób cywilizacyjnych. 2. Czynniki etiologiczne zarażeń jatrogennych drogi i sposoby wnikania patogenów do organizmu człowieka. 3. Lekooporność czynnik warunkujący nieskuteczność terapii oraz występowanie chorób jatrogennych. 4. Medycyna podróży (choroby pasożytnicze profilaktyka, choroby importowane ; zaburzenia biorytmów). 5. Choroby pasożytnicze - zagrożenie dla podróżujących do tropiku. 23. Efekty kształcenia umiejętności i kompetencje Student po zakończeniu fakultetu Zagrożenia cywilizacyjne powinien: rozpoznać czynniki etiologiczne (bakterie, grzyby, pasożyty) najczęściej występujących zakażeń/zarażeń jatrogennych; wykryć mikroorganizmy tworzące biofilm na biomateriałach i sprzęcie medycznym; ocenić biologiczne zagrożenia w środowisku pomieszczeń środowiska szpitalnego (powietrze, powierzchnie);
rozpoznać środowiskowe alergeny wziewne (alergeny pyłki roślin, zarodniki grzybów pleśniowych, roztocze); ocenić ryzyko rozwoju powikłań sercowo-naczyniowych, cukrzycy, zespołu metabolicznego na podstawie wybranych parametrów i wskaźników dla organizmu człowieka;. wykazać na modelach wpływ używek na organizm człowieka (nikotynizmkumulacja składników dymu tytoniowego w płucach; alkoholizm - zaburzenia widzenia); zanalizować zagrożenia zdrowia człowieka na podstawie analizy wybranych biomarkerów narażenia i skutków biologicznych. 24. Opis efektów kształcenia na poszczególnych zajęciach w grupach studenckich (10-12 osobowych) Ćwiczenie 1. Zakażenia jatrogenne. Środowisko szpitala, jako źródło zakażeń. Wiedza: student wymienia i opisuje potencjalnie chorobotwórcze gatunki mikroorganizmów (bakterii, grzybów i pasożytów) mogące występować w środowisku szpitalnym, definiuje zakażenia szpitalne egzogenne i endogenne, wrota zakażeń, omawia skutki zakażeń i zarażeń szpitalnych, a także procedury zapobiegające tego typu infekcji. Student poznaje zagadnienia związane z kontrolą zakażeń szpitalnych, które stanowią jeden z ważniejszych problemów w zarządzaniu opieką zdrowotną. Student zna problematykę wrażliwości i oporności drobnoustrojów na leki omawia na przykładzie grzybów potencjalnie chorobotwórczych dla człowieka. Umiejętności i kompetencje: student potrafi rozpoznawać czynniki etiologiczne (bakterie, grzyby, pasożyty) najczęściej występujących zakażeń/zarażeń jatrogennych, wykonać badania pozwalające wykryć drobnoustroje obecne w powietrzu atmosferycznym i na powierzchniach szpitalnych, a także ocenić ich stopień zanieczyszczenia biologicznego, przeprowadza doświadczenie wykazujące obecność mikroorganizmów na sprzęcie medycznym (biofilmy tworzone przez mikroorganizmy); ocenia wrażliwości mikroorganizmów na leki w wybranych testach. Ćwiczenie 2. Używki i ich wpływ na organizm człowieka Wiedza: student definiuje rodzaje uzależnień lekowych, opisuje wpływ używek (nikotyny, alkoholu, narkotyków) na organizm człowieka, przedstawia negatywny wpływ używek na rozwijający się płód w następstwie spożywania ich przez kobiety w ciąży, opisuje cechy zespołu embriopatii alkoholowej. Umiejętności i kompetencje: student przeprowadza doświadczenie wykazujące działanie dymu tytoniowego na płuca człowieka oraz wpływ alkoholu na ostrość widzenia widzenie w zależności od spożytej dawki; ocenia ryzyko zgonu z powodu chorób układu krążenia
w zależności płci, wieku, skurczowego ciśnienia tętniczego, cholesterolu całkowitego i palenia tytoniu tabele SCORE. Ćwiczenie 3. Choroby cywilizacyjne (alergie, astma, otyłość, zespół metaboliczn Wiedza: student zna alergeny wziewne występujące w środowisku człowieka (pyłki roślin, roztocze kurzu domowego, zarodniki grzybów), definiuje alergię, astmę oraz uwarunkowania środowiskowe powyższych schorzeń, podaje podstawy rozwoju nadwrażliwości. Student opisuje ekologiczne i socjomedyczne uwarunkowania otyłości, podstawowe parametry diagnostyczne otyłości; zna choroby związane z otyłością, omawia - uwarunkowany tzw. otyłością centralną - zespół metaboliczny. Umiejętności i kompetencje: student potrafi rozpoznać wybrane alergeny wziewne i wykonać badania wykazujące ich obecność w środowisku; wykonać odpowiednie pomiary ciała konieczne dla oceny nadwagi i otyłości zbadanej osoby, zinterpretować uzyskane wartości parametrów diagnostycznych w otyłości mierników stopnia otyłości, typu otyłości i prawdopodobieństwa zaburzeń metabolicznych. 25. Kontynuacja przedmiotu przewidziana na zajęciach z: mikrobiologii, higieny, farmakologii, chorób zakaźnych, chorób wewnętrznych 26. Informacje dodatkowe dostępne są pod adresem www.umed.lodz.pl > Studenci > Materiały dydaktyczne > Biologia i Parazytologia Lekarska