Raport końcowy z badania ewaluacyjnego kampanii Sopocianie sopocianom 1%
Wstęp Kampania Sopocianie sopocianom 1% jest realizowana nieprzerwalnie od 2009 r. w ramach zadania publicznego Sopockie Centrum Organizacji Pozarządowych, przez pracowników Stowarzyszenia Na Drodze Ekspresji. Jej celem jest wspieranie sopockich organizacji pożytku publicznego, poprzez upowszechnianie informacji promujących działalność lokalnych OPP, uprawnionych do pozyskiwania 1% podatku od osób fizycznych w danym roku kalendarzowym. Kampania ma koncentrować uwagę oraz zachęcać sopocian i sympatyków miasta do przekazywania swojego 1% podatku na rzecz lokalnych OPP.
Opis sposobu organizacji badania Ewaluacja została przygotowana i przeprowadzona przez pracowników i członków Stowarzyszenia Na Drodze Ekspresji, pod opieką zewnętrznego tutora. W miesiącu kwietniu podczas spotkań roboczych opracowano koncepcję i harmonogram prowadzenia badania w celu pozyskania danych pierwotnych i wtórnych. Równolegle w miesiącu kwietniu opracowano narzędzia badawcze, jak również określono sposób doboru próby. Proces głównego badania zbierania i analizy danych przypadł na okres II połowy kwietnia i początku maja 2016 r. Po zebraniu danych zespół badawczy dokonał analizy pozyskanych materiałów, sformułował wnioski, opracował rekomendacje i raport końcowy
Przedmiot i zakres ewaluacji Badanie dotyczy kampanii prowadzonej w latach 2010-2016. Niektóre elementy były badane w perspektywie czasowej 2010-2015 (dane wtórne: dane statystyczne pozyskane z Urzędu Skarbowego oraz analiza dokumentów zastanych dotyczących kampanii). Dane pierwotne dotyczyły okresu 2015-2016 i pochodziły z ankietyzacji sopocian, sopockich organizacji pożytku publicznego oraz przeprowadzonych wywiadów z realizatorami kampanii i przedstawicielami Urzędu Miasta Sopotu.
Cele ewaluacji Przeprowadzana wewnętrzna ewaluacja on-going kampanii Sopocianie sopocianom 1% ma na celu zbadanie wpływu kampanii na zwiększenie świadomości sopocian o możliwościach przekazywania 1% podatku sopockim organizacjom pożytku publicznego oraz spowodowania wzrostu liczby sopocian wspierających lokalne OPP. Dzięki realizacji ewaluacji nastąpi obiektywna ocena dotychczasowych działań, wskazująca kierunek prowadzenia kampanii w przyszłych latach.
Kryteria ewaluacyjne i pytania badawcze Badanie prowadzone było pod kątem dwóch kryteriów ewaluacyjnych, szczegółowo doprecyzowanych pytaniami ewaluacyjnymi. Kryterium SKUTECZNOŚCI Pytania badawcze: Czy realizacja kampanii wpływa na przekazywanie 1% podatku na rzecz sopockich OPP? Jeśli tak, które z narzędzi w największym stopniu mają na to wpływ? Jeśli nie dlaczego?
Kryteria ewaluacyjne i pytania badawcze Kryterium UŻYTECZNOŚCI Pytania badawcze: Czy kampania jest przydatna dla sopockich organizacji pożytku publicznego? Jeśli tak, dlaczego? Jeśli nie dlaczego?
Kwestie metodologiczne W badaniu ewaluacyjnym skorzystano z kilku źródeł informacji oraz wykorzystano różne metody/techniki badawcze w pozyskaniu danych prowadzących do odpowiedzi na postawione pytania badawcze (triangulacja źródeł i metod) Poniżej zestawione zostały źródła informacji, metody/techniki badawcze, dobór próby oraz wykorzystane narzędzia badawcze.
Źródła informacji Uczestnicy kampanii sopockie organizacje pożytku publicznego grupa odbiorców, dla których jest dedykowane zadanie Mieszkańcy Sopotu grupa odbiorców, do których jest kierowane działanie Pracownicy Urzędu Miasta Sopotu główny specjalista ds. organizacji pozarządowych, przedstawiciel biura promocji Urzędu Miasta Sopotu Zespół projektu Sopockie Centrum Organizacji Pozarządowych, w ramach którego realizowana jest kampania Sopocianie sopocianom 1% Dane zastane dane z Urzędu Skarbowego w Sopocie, materiały projektowe dot. kampanii, plakaty, ulotki, materiały prasowe, źródła internetowe
Użyte metody/techniki badawcze Desk reaserch - analizie poddano dane zastane: dane z Urzędu Skarbowego, materiały projektowe dot. kampanii, plakaty, ulotki, materiały prasowe, źródła internetowe Kwestionariusz ankiety CAWI (Computer-Assisted Web Interview); 2 rodzaje: jeden z kwestionariuszy skierowany do mieszkańców Sopotu, drugi kwestionariusz przeznaczony dla sopockich organizacji pożytku publicznego Indywidualny wywiad pogłębiony IDI (Individual In-depth Interview) - przeprowadzono 2 IDI: pierwszy z głównym specjalistą ds. organizacji pozarządowych, drugi z pracownikiem Biura Promocji i Komunikacji Urzędu Miasta Sopotu Wywiad grupowy zogniskowany FGI (Focus Group Interview) - przeprowadzono jeden FGI z czteroosobowym zespołem projektu Sopockie Centrum Organizacji Pozarządowych.
ODPOWIEDZI NA POSTAWIONE PYTANIA BADAWCZE
Czy realizacja kampanii wpływa na przekazywanie 1% podatku na rzecz sopockich OPP? Jeśli tak, które z narzędzi w największym stopniu mają na to wpływ? Jeśli nie dlaczego? Obiektywnie trudno stwierdzić, czy kampania ma wpływ na przekazywanie1% sopockim OPP. Dane statystyczne pokazują, że ilość uprawnionych podatników Sopotu przekazujących 1% rośnie (w 2015 r. w stosunku do roku 2010 o 6 punktów procentowych). Nadal ok. 50% uprawnionych sopockich podatników w ogóle nie przekazuje 1%. 80% ankietowanych sopocian potwierdziła, iż realizacja kampanii nie miała wpływu na ich decyzję. Wśród nich 82% przekazuje 1% podatku, w tym 60% na sopockie OPP, głównie z powodu wspierania konkretnej organizacji (55%) lub konkretnej osoby (30%). Przekazują swój 1%, przede wszystkim z poczucia niesienia pomocy, możliwości wpływu na rozwój organizacji oraz możliwości decydowania o swoim podatku. Znaczącym jest fakt, iż w przekonaniu 80% ankietowanych OPP kampania wywiera wpływ na przekazywanie 1% podatku sopockim OPP.
Wykres: Procent uprawnionych sopocian przekazujący 1% podatku na rzecz OPP 54% 53% 52% 51% 52% 51% 50% 48% 47% 46% 44% 42% 2010 2011 2012 2013 2014
Czy kampania jest przydatna dla sopockich organizacji pożytku publicznego? Jeśli tak, dlaczego? Jeśli nie dlaczego? Tak, badanie potwierdza, że kampania jest przydatna dla sopockich OPP. W ich opinii kampania wywiera wpływ na przekazywanie 1% podatku sopockim OPP (80% ankietowanych OPP). 53% ankietowanych OPP wskazało na zwiększającą się liczbę podatników wspierających swym 1% działania organizacji. Kampania bezdyskusyjnie przynosi również korzyści pozamaterialne. 73% ankietowanych OPP wśród korzyści kampanii wymienia wzmocnienie poczucia jedności sopockich OPP, a 60% - wzrost zainteresowania działaniami organizacji przez sopocian, także po czasie kampanii. Wpływa to na zwiększenie wiedzy i świadomości sopocian o działalności lokalnych OPP.
Wnioski i rekomendacje
WNIOSEK 1 Nie można jednoznacznie stwierdzić czy kampania przekłada się na decyzje mieszkańców o przekazaniu 1%. Jednocześnie mieszkańcy znają plakaty i inne materiały promocyjne kampanii. Blisko 50% mieszkańców nie przekazuje 1% wcale. REKOMENDACJA 1 Rekomenduje się zmianę/korektę sposobu realizacji kampanii, by dotrzeć do potencjalnych sopocian nieprzekazujących 1% podatku i zachęcić ich.
Wniosek 1.1. Największa liczba podatników sopockich rozlicza się w miesiącach luty oraz kwiecień. Rekomendacja 1.1. Aktualizacja harmonogramu kampanii, z uwzględnieniem konieczności intensyfikacji działań w miesiącach luty oraz kwiecień.
Wniosek 1.2. Niektóre narzędzia promocyjne uznane zostały za mocne strony kampanii Rekomendacja 1.2. Wzmocnienie ogólnego wizerunku kampanii poprzez odświeżenie, aktualizację albo wypracowanie nowych narzędzi promocyjnych, w szczególności: Personalizacja hasła kampanii Pozyskanie, rozpoznawalnej twarzy Sopotu, firmującej kampanię Współpraca informacyjna z samorządem (informacja do pracowników instytucji publicznych skierowana przez Prezydenta, zachęcająca do wspierania lokalnych OPP), z sektorem biznesu i mediami lokalnymi Wykorzystanie zasobów internetu (portale społecznościowe, youtube krótkie filmiki promujące kampanię) Wykorzystanie w promocji nośników Urzędu Miasta Sopotu (słupy i tablice ogłoszeniowe, bilbordy, kubiki, Przepis na Sopot, newsletter UMS, informacja na www Sopotu) oraz upowszechnianie informacji we współpracy ze spółdzielniami mieszkaniowymi, szkołami, bibliotekami oraz autobusami/trolejbusami kursującymi po Sopocie (ZTM Gdańsk i Gdynia)
Wniosek 1.3: Posiadanie budżetu finansowego na kampanię, w tym w szczególności oddelegowanie pracownika do prowadzenia kampanii, przekłada się na większą ilość działań podejmowanych w kampanii Rekomendacja 1.3: Należy podjąć próbę pozyskania środków finansowych na realizację kampanii, w tym na pracownikarealizatora.
WNIOSEK 2 Kampania przynosi korzyści sopockim OPP REKOMENDACJA 1 Kampania powinna być kontynuowana. Przy czym należy rozpatrzyć możliwość powołania międzysektorowego zespołu roboczego ds. kampanii Sopocianie sopocianom 1%. W skład zespołu powinni wejść reprezentanci zainteresowanych sopockich OPP, Radni Miasta Sopotu oraz przedstawiciele Urzędu Miasta Sopotu, w szczególności odpowiedzialni za współpracę z organizacjami oraz z Wydziału Promocji i Komunikacji Społecznej. Warto też do współpracy zaprosić przedstawicieli Sopockiej Rady Organizacji Pozarządowych, zespołu konsultacyjnego ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi, przedstawicieli sektora biznesu i innych instytucji publicznych (szkoły, biblioteki, spółdzielnie mieszkaniowe). Sposób prowadzenia/ usprawnienia kampanii planowanej na kolejny rok, powinien być partycypacyjnie wypracowany w pierwszej połowie IV kwartału roku poprzedzającego kampanię.
Wniosek 2.1: Realizacja kampanii przynosi korzyści pozafinansowe zarówno sopockim organizacjom pożytku publicznego, jak i mieszkańcom. Rekomendacja 2.1: Wykorzystanie powyższego faktu w możliwościach poszukiwania zewnętrznego finansowania kampanii.
Wniosek 2.2 Pomimo zmniejszającej się liczby podatników ilość osób przekazujących swój 1%, jak również przekazane kwoty rosną. Ok. 50% uprawnionych podatników nie przekazuje 1%. Rekomendacja 2.2 Przeniesienie punktu ciężkości kampanii z pozyskania środków pieniężnych na zwiększenie świadomości i odpowiedzialności sopocian nieprzekazujących 1% podatku oraz możliwości ich wpływu na wsparcie i rozwój sopockiego sektora pozarządowego.