Międzynarodowe Stosunki Ekonomiczne Makroekonomia gospodarki otwartej i finanse międzynarodowe Wykład 17: Elastycznościowe podejście do bilansu płatniczego. Warunek Marshalla-Lernera. Gabriela Grotkowska
Plan wykładu Wpływ deprecjacji wlauty na saldo handlowe: czy deprecjacja poprawia saldo obrotów bieżących? Warunek Marshalla-Lernera Uchylenie niektórych założeń warunku Badania empiryczne i krzywa J Stabilność rynku walutowego a warunek Marshalla-Lernera 2
Deprecjacja a bilans handlowy Zwykle spodziewamy się, że deprecjacja waluty krajowej poprawi konkurencyjność danego kraju Dobra eksportowane staną się tańsze dla konsumentów zagranicznych Dobra importowane drożeją dla konsumentów krajowych (poprawa względnej pozycji konkurencyjnej krajowych producentów) Pytanie: Czy deprecjacja waluty krajowej zawsze poprawia bilans handlowy? 3
Wstępny przykład 4
Wstępny przykład 5
Założenia analizy Marshalla i Lernera Ignorujemy przepływy kapitału. Brak przepływów kapitału netto (KA=0) typowe dla okresu sprzed 1973 roku. Wymiana tylko dwoma dobrami (bilans płatniczy w wąskim rozumieniu można przybliżyć bilansem handlowym) Dochód jest stały (pełne zatrudnienie): możemy zatem pomijać wpływ dochodu na popyt na krajowe i importowane dobra: tylko ceny decydują o wielkości popytu. 6
Założenia analizy Marshalla i Lernera Podejmując decyzje o wielkości popytu, konsumenci kierują się ceną dóbr krajowych i importowanych wyrażoną w walucie krajowej Zarówno podaż krajowych jak i zagranicznych dóbr jest doskonale elastyczna (cena dóbr eksportowanych wyrażona w walucie krajowej oraz cena dóbr importowanych wyrażona w walucie zagranicznej jest stała) produkcja jest determinowana tylko przez popyt (podejście keynesowskie) 7
Skutki deprecjacji dla bilansu handlowego (w walucie zagr.) Rys. dr Leszek Wincenciak 8
Skutki deprecjacji dla bilansu handlowego (w walucie zagr.) Rys. dr Leszek Wincenciak 9
Skutki deprecjacji waluty dla bilansu handlowego Skutki deprecjacji waluty krajowej Relatywna cena dóbr zagranicznych rośnie popyt krajowy na dobra zagraniczne spada spada import Dobra krajowe w cenach zagranicznych stają się tańsze - popyt na dobra krajowe za granicą rośnie Skutki deprecjacji waluty dla bilansu handlowego wyrażonego w walucie zagranicznej: Zmiana w wydatkach na import : p m M(E) spadek Zmiany w przychodach z eksportu: p x X(E)/E niejasny wynik (dwie przeciwne siły) 10
Bilans handlowy wyrażony w walucie zagranicznej Liczymy pochodną po E: Dzielimy obie strony Zdefiniujemy: 11
Bilans handlowy wyrażony w walucie zagranicznej Otrzymamy: Oznacza to, że jeśli bilans handlowy jest równy zero, warunek na poprawę salda handlowego wyrażonego w walucie zagranicznej brzmi: 12
Skutki deprecjacji waluty dla bilansu handlowego Skutki deprecjacji waluty krajowej Relatywna cena dóbr zagranicznych rośnie popyt krajowy na dobra zagraniczne spada spada import Dobra krajowe w cenach zagranicznych stają się tańsze - popyt na dobra krajowe za granicą rośnie Zmiany w bilansie handlowym wyrażonym w walucie krajowej: Zmiana w wydatkach na import : Ep m M(E) niejasny wynik (2 przeciwne siły) Zmiany w przychodach z eksportu: p x X(E) rosną 13
Bilans handlowy wyrażony w walucie krajowej Liczymy pochodną po E: Dzielimy obie strony przez Definiujemy: 14
Bilans handlowy wyrażony w walucie krajowej Otrzymujemy: Oznacza to, że jeśli bilans handlowy jest równy zero, warunek na poprawę salda handlowego wyrażonego w walucie krajowej brzmi: 15
Warunek Marshalla Lernera 16
A co jeśli początkowo TB 0? Prawdziwy warunek poprawy salda handlowego: gdzie α to relacja wartości eksportu do wartości importu Przy początkowym deficycie handlowym, warunek Marshalla Lernera jest za słaby dla zapewnienia poprawy bilansu handlowego pod wpływem deprecjacji Przykład: niech α = 0.7, ε x = 0.9, ε m = 0.3, warunek Marshalla-Lernera jest spełniony, a prawdziwy warunek nie jest: 0.7 0.9 + 0.3 = 0.56 < 1 17
A co jeśli początkowo TB 0? Przy początkowej nadwyżce bilansu, warunek Marshalla-Lernera jest zbyt silny Przykład: niech α = 1.2, ε x = 0.7, ε m = 0.2, warunek Marshalla-Lernera nie jest spełniony, a prawdziwy tak: 1.2 0.7 + 0.2 = 1.04 >1 18
Paradoks? Czy możliwe jest, że deprecjacja doprowadzi do poprawy bilansu wyrażonego w walucie zagranicznej, a pogorszenia bilansu w walucie krajowej? Tak! To oznacza, że Jest to możliwe, przy wyjściwoym deficycie 19
Paradoks Rys. dr Leszek Wincenciak 20
Wersja ogólna warunku Marshala Lernera Bickerdike-Robinson-Metzler Condition 21
Badania empiryczne Estymacja elastyczności handlu Hooper P., Johnson K. H., Marquez J. Trade Elasticities for G-7 Countries (1998). FRB International Finance DiscussionPaper No. 609. Dane kwartalne, 1950-1996 Tab. dr Leszek Wincenciak 22
Krzywa J Rys. dr Leszek Wincenciak 23
Krzywa J Wyjaśnienia krzywej J: elastyczność jest wyższa w długim okresie niż w krótkim z powodu: Długookresowych kontraktów Czasu potrzebnego konsumentom do substytucji Zjawiska Pricing to market utrzymywanie cen w walucie zagranicznej na stałym poziomie (kosztem marży) w celu zachowania udziału w rynku 24
Stabilność rynku walutowego Popyt na waluty obce D(E) wynika z konieczności płacenia za import D(E) = p m M(E) Deprecjacja waluty krajowej (wzrost E) powoduje spadek wolumenu importu spadek wydatków na import wyrażonych w obcej walucie krzywa popytu ma ujemne nachylenie 25
Stabilność rynku walutowego Podaż walut obcych S(E) bierze się z przychodów z eksportu: S(E) = p x EX(E) Deprecjacja waluty krajowej powoduje spadek jednostkowych przychodów z eksportu wyrażonych w walucie krajowej oraz zwiększenie wolumenu eksportu Nie jasny efekt łączny niejasne nachylenie krzywej podaży 26
Stabilność rynku walutowego 27