SKRYPTY BECKA Prawo gospodarcze. Kompendium
W sprzedaży: M. Stec, T. Mróz PRAWO GOSPODARCZE PRYWATNE, wyd. 4 Studia Prawnicze J. Olszewski PUBLICZNE PRAWO GOSPODARCZE, wyd. 3 Podręczniki Prawnicze A. Kidyba PRAWO HANDLOWE, wyd. 18 Studia Prawnicze K. Bilewska, A. Chłopecki PRAWO HANDLOWE Podręczniki Prawnicze USTAWA O SWOBODZIE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ, wyd. 22 Twoje Prawo
Redaktor dr hab. Jan Olszewski, Prof. UR Uniwersytet Rzeszowski Wydział Prawa i Administracji Prawo gospodarcze Kompendium 7. wydanie Autorzy mgr Robert Bielaszka mgr Tomasz Miśko mgr Łukasz Mroczyński-Szmaj dr hab. Jan Olszewski, Prof. UR dr Beata Sagan mgr Rajmund Stapiński dr Roman Uliasz dr Dominika Wapińska pracownicy naukowi oraz osoby naukowo związane z Zakładem Prawa Handlowego i Gospodarczego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Rzeszowskiego WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2016
Poszczególne rozdziały opracowali: J. Olszewski Wprowadzenie do przedmiotu, VI, VII, VIII, IX, XV J. Olszewski, R. Bielaszka Rozdz. XII 78 93, 95 96 J. Olszewski, Ł. Mroczyński-Szmaj Rozdz. XIV B. Sagan Rozdz. III 14 18, Rozdz. XII 94 R. Uliasz Rozdz. II 8, Rozdz. III 10 12, Rozdz. X, Rozdz. XI 50 58 D. Wapińska Rozdz. III 9, IV R. Bielaszka Rozdz. XII 67 78 T. Miśko Rozdz. II 6 7, Rozdz. V, Rozdz. XI 59 63, 66 Ł. Mroczyński-Szmaj Rozdz. I, III 19, Rozdz. XI 64 65, Rozdz. XIII R. Stapiński Rozdz. III 13 Wydawca: Aneta Flisek Wydawnictwo C.H.Beck 2016 Wydawnictwo C.H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C.H.Beck Druk i oprawa: P.W.P. Interdruk, Warszawa ISBN 978-83-255-7744-5 ISBN e-book 978-83-255-7745-2
SPIS TREŚCI Przedmowa... XIX Wprowadzenie do przedmiotu... XXI I. Charakterystyka ustroju gospodarczego Polski... XXI II. Umiejscowienie prawa gospodarczego w obrębie nauk prawnych... XXIII Wykaz skrótów... XXV CZĘŚĆ I. Formy prowadzenia działalności gospodarczej Uwagi wstępne... 2 Rozdział I. Swoboda działalności gospodarczej... 3 1. Kontekst funkcjonowania... 3 2. Proces kształtowania się swobody działalności gospodarczej... 4 I. Stan wolności gospodarczej... 4 II. Okres XX-lecia międzywojennego... 5 III. Okres Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (1945 1989 r.)... 6 IV. Przemiany gospodarcze w Polsce po 1989 r.... 6 3. Ustawa o swobodzie działalności gospodarczej... 9 I. Struktura i zakres ustawy... 9 II. Ustawowe rozumienie swobody działalności gospodarczej... 10 III. Pojęcie działalności gospodarczej... 11 IV. Pojęcie przedsiębiorcy... 13 V. Pojęcie przedsiębiorcy zagranicznego... 14 VI. Mikro, mały i średni przedsiębiorca... 16 VII. Pojedynczy punkt kontaktowy... 16 VIII. Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej (CEIDG)... 18 4. Reglamentacja działalności gospodarczej... 21 I. Istota reglamentacji w obrocie gospodarczym... 21 II. Koncesja... 23 III. Działalność regulowana... 24 IV. Zezwolenie, licencja, zgoda... 25 5. Projekt nowej ustawy prawo działalności gospodarczej... 27 Rozdział II. Instytucje wspólne dla przedsiębiorców... 33 6. Firma... 33 I. Pojęcie firmy... 33
VI Spis treści II. Zasady prawa firmowego... 38 III. Ochrona prawa do firmy... 41 7. Przedsiębiorstwo... 41 I. Pojęcie przedsiębiorstwa... 42 II. Składniki przedsiębiorstwa... 42 III. Zbycie przedsiębiorstwa... 44 8. Prokura... 44 I. Uwagi ogólne... 45 II. Udzielenie prokury... 46 III. Zakres prokury... 47 IV. Rodzaje prokury... 48 V. Ustanie umocowania po stronie prokurenta... 49 Rozdział III. Poszczególne formy prowadzenia działalności gospodarczej... 51 9. Handlowe spółki osobowe... 54 I. Spółka jawna... 55 1. Definicja spółki jawnej... 55 2. Powstanie spółki jawnej... 55 3. Umowa spółki jawnej... 55 4. Rejestracja spółki jawnej... 57 5. Firma spółki jawnej... 57 6. Reprezentacja i prowadzenie spraw spółki jawnej... 58 6.1. Reprezentacja... 58 6.2. Prowadzenie spraw spółki... 58 7. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki jawnej... 59 8. Prawa i obowiązki wspólników spółki jawnej... 60 9. Majątek spółki jawnej... 62 10. Rozwiązanie spółki jawnej... 62 II. Spółka partnerska... 65 1. Definicja spółki partnerskiej... 65 2. Powstanie spółki partnerskiej... 65 3. Umowa spółki partnerskiej... 66 4. Rejestracja spółki partnerskiej... 66 5. Firma spółki partnerskiej... 67 6. Reprezentacja i prowadzenie spraw spółki partnerskiej... 67 7. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki partnerskiej... 69 8. Rozwiązanie spółki partnerskiej... 69 III. Spółka komandytowa... 70 1. Definicja spółki komandytowej... 70 2. Powstanie spółki komandytowej... 70 3. Umowa spółki komandytowej... 70 4. Rejestracja spółki komandytowej... 71 5. Firma spółki komandytowej... 72 6. Reprezentacja i prowadzenie spraw spółki komandytowej... 73 7. Odpowiedzialność za zobowiązania spółki komandytowej... 74 8. Rozwiązanie spółki komandytowej... 75 IV. Spółka komandytowo-akcyjna... 75
Spis treści VII 1. Definicja spółki komandytowo-akcyjnej... 75 2. Powstanie spółki komandytowo-akcyjnej... 75 3. Statut spółki komandytowo-akcyjnej... 76 4. Rejestracja spółki komandytowo-akcyjnej... 76 5. Firma spółki komandytowo-akcyjnej... 77 6. Reprezentacja i prowadzenie spraw spółki komandytowo-akcyjnej... 77 7. Rada nadzorcza spółki komandytowo-akcyjnej... 79 8. Walne zgromadzenie akcjonariuszy w spółce komandytowo-akcyjnej. 80 9. Odpowiedzialność komplementariuszy i akcjonariuszy za zobowiązania spółki komandytowo-akcyjnej... 81 10. Rozwiązanie spółki komandytowo-akcyjnej... 82 10. Spółki kapitałowe zagadnienia ogólne... 82 I. Spółki kapitałowe a spółki osobowe porównanie... 82 II. Najistotniejsze różnice pomiędzy spółką z o.o. a spółką akcyjną... 84 III. Spółki kapitałowe w organizacji... 85 11. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością... 88 I. Zagadnienia ogólne... 88 II. Tworzenie spółki z o.o... 90 1. Uwagi wstępne... 90 2. Tryb zakładania spółki z o.o. przy wykorzystaniu tradycyjnej procedury... 90 3. Tryb zakładania spółki z o.o. przy wykorzystaniu elektronicznego wzorca umowy... 99 III. Prawa i obowiązki wspólników... 100 1. Pojęcie udziału... 100 2. Zasady rozporządzania udziałami... 101 IV. Organy spółki... 104 1. Zarząd... 104 2. Organy kontrolne... 107 3. Zgromadzenie wspólników... 109 V. Zmiana umowy spółki... 116 VI. Wyłączenie wspólnika... 117 VII. Rozwiązanie i likwidacja spółki... 118 VIII. Odpowiedzialność cywilnoprawna... 119 12. Spółka akcyjna... 123 I. Zagadnienia ogólne... 123 II. Tworzenie spółki akcyjnej... 124 III. Prawa i obowiązki akcjonariuszy... 128 1. Akcje... 128 2. Rodzaje akcji... 129 3. Sposoby wykazywania legitymacji akcjonariusza w przypadku poszczególnych rodzajów akcji... 131 4. Zasady rozporządzania akcjami... 134 5. Inne dokumenty wydawane przez spółkę akcyjną... 135 IV. Organy spółki... 136 1. Zarząd... 136 2. Organy kontrolne... 139
VIII Spis treści 3. Walne zgromadzenie... 140 V. Pozostałe zagadnienia dotyczące spółki akcyjnej... 147 13. Agencje rządowe... 147 I. Zagadnienia wstępne... 147 II. Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości... 149 III. Polska Agencja Informacji i Inwestycji Zagranicznych... 151 IV. Polska Agencja Kosmiczna... 152 V. Agencja Mienia Wojskowego... 153 14. Spółdzielnie... 156 I. Uwagi ogólne... 156 II. Zakładanie spółdzielni... 160 III. Organy spółdzielni... 162 IV. Zakaz konkurencji... 167 V. Członkostwo w spółdzielni... 167 1. Nabycie członkostwa... 167 2. Ustanie członkostwa... 168 VI. Działalność gospodarcza spółdzielni... 168 VII. Lustracja... 169 VIII. Likwidacja spółdzielni... 170 IX. Upadłość spółdzielni... 172 15. Instytuty badawcze... 172 I. Zadania instytutów... 172 II. Tworzenie instytutów badawczych... 174 III. Zasady działania instytutów badawczych... 175 IV. Działalność gospodarcza instytutu... 178 V. Mienie instytutu oraz stosunki majątkowe... 178 VI. Łączenie, podział, reorganizacja, likwidacja instytutów badawczych... 179 VII. Komercjalizacja i prywatyzacja instytutów badawczych... 180 16. Fundacje... 181 I. Pojęcie i rodzaje fundacji... 181 II. Ustanowienie fundacji... 184 III. Statut fundacji... 186 IV. Rejestracja fundacji... 187 V. Organy fundacji... 187 1. Zarząd... 188 VI. Działalność gospodarcza fundacji... 189 VII. Likwidacja fundacji... 190 VIII. Nadzór nad fundacjami... 191 17. Stowarzyszenia... 192 I. Pojęcie stowarzyszenia... 192 II. Rodzaje stowarzyszeń... 192 III. Tworzenie stowarzyszeń... 193 IV. Członkostwo w stowarzyszeniu... 194 V. Organy stowarzyszenia... 195 1. Walne zebranie członków... 195 2. Zarząd... 196 3. Organ kontroli wewnętrznej... 196
Spis treści IX VI. Działalność gospodarcza stowarzyszenia... 196 VII. Nadzór nad działalnością stowarzyszenia... 197 VIII. Ustanie bytu stowarzyszenia... 198 18. Gospodarka komunalna... 199 I. Pojęcie gospodarki komunalnej... 199 II. Obszary działalności komunalnej... 201 III. Formy gospodarki komunalnej... 202 IV. Samorządowy zakład budżetowy... 203 V. Spółki komunalne... 204 VI. Powierzanie wykonywania zadań z zakresu gospodarki komunalnej na podstawie umów... 205 19. Przedsiębiorstwa państwowe... 207 I. Uwagi wstępne... 207 II. Definicja przedsiębiorstwa państwowego... 208 III. Organy... 210 1. Dyrektor... 210 2. Rada pracownicza... 211 3. Ogólne zebranie pracowników... 211 IV. Statut... 212 V. Rodzaje przedsiębiorstw państwowych... 212 VI. Łączenie, podział, likwidacja oraz upadłość przedsiębiorstw państwowych... 214 VII. Inne formy optymalizacji działalności przedsiębiorstwa państwowego... 215 1. Umowa o zarządzanie majątkiem przedsiębiorstwa państwowego... 215 2. Postępowanie naprawcze zarząd komisaryczny... 216 VIII. Nadzór założycielski... 216 IX. Komercjalizacja i prywatyzacja przedsiębiorstwa państwowego... 217 X. Tryb komercjalizacji... 217 1. Wyłączenia komercjalizacyjne... 217 2. Podmioty uprawnione do wystąpienia z wnioskiem o dokonanie komercjalizacji... 218 3. Akt komercjalizacji... 219 XI. Spółki Skarbu Państwa... 220 XII. Prywatyzacja przedsiębiorstwa państwowego... 222 CZĘŚĆ II. Obowiązki przedsiębiorców Uwagi wstępne... 224 Rozdział IV. Obowiązki dotyczące ewidencjonowania przedsiębiorców... 225 20. Funkcje ewidencjonowania przedsiębiorców... 225 I. Uwagi ogólne... 225 21. Krajowy Rejestr Sądowy... 226 I. Struktura organizacyjna Krajowego Rejestru Sądowego... 226 1. Podmioty podlegające wpisowi do rejestru przedsiębiorców... 227 2. Podmioty podlegające wpisowi do rejestru stowarzyszeń, innych organizacji społecznych i zawodowych, fundacji oraz publicznych zakładów opieki zdrowotnej... 228 3. Rejestr dłużników niewypłacalnych... 229
X Spis treści II. Obowiązek zgłoszenia danych do Rejestru... 230 III. Przebieg postępowania rejestrowego... 230 IV. Postępowanie przymuszające... 231 V. Ustanowienie kuratora... 231 VI. Wpis do rejestru przedsiębiorców... 232 VII. Rejestracja spółek w trybie S24... 232 VIII. Domniemania prawne związane z wpisem do KRS... 233 1. Domniemanie prawdziwości wpisu... 233 2. Domniemanie powszechnej znajomości wpisu... 233 IX. Rodzaje wpisów... 234 22. Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej... 235 I. Uwagi ogólne... 235 II. Struktura organizacyjna... 235 III. Dane podlegające wpisowi do ewidencji... 236 IV. Postępowanie ewidencyjne i wpis do CEIDG... 238 V. Zmiana i wykreślenie wpisu... 239 VI. Domniemanie prawdziwości wpisu... 239 Rozdział V. Obowiązki przedsiębiorcy w dziedzinie ochrony danych... 241 23. Ochrona danych osobowych... 241 I. Zakres stosowania ustawy... 244 II. Zakres podmiotowy ustawy... 245 III. Obowiązki związane z ochroną danych osobowych... 246 IV. Prawa osoby, której dane dotyczą... 249 V. Odpowiedzialność za naruszenie ustawowych zasad przetwarzania danych... 250 CZĘŚĆ III. Prawo uczciwej konkurencji Uwagi wstępne... 254 Rozdział VI. Zwalczanie czynów nieuczciwej konkurencji (zasady ogólne)... 255 24. Pojęcie czynu nieuczciwej konkurencji... 256 25. Zakres podmiotowy i przedmiotowy... 256 26. Wprowadzenie klientów w błąd co do tożsamości przedsiębiorstwa przez jego oznaczenie... 257 27. Oznaczanie towarów i usług fałszywymi lub oszukańczymi oznaczeniami geograficznymi... 258 28. Inne postacie nieuczciwego oznaczenia... 259 I. Błąd co do pochodzenia towaru lub usługi... 259 II. Błąd co do ilości i wagi... 260 III. Błąd co do jakości towaru... 260 IV. Błąd co do sposobu wykonania... 260 V. Błąd co do przydatności i możliwości zastosowania... 260 VI. Błąd co do warunków naprawy i konserwacji... 261 VII. Wprowadzanie w błąd przez zatajenie ryzyka, jakie wiąże się z korzystaniem z oferowanych towarów lub przez brak oznaczenia... 261 VIII. Opakowanie wywołujące błędne wyobrażenie... 261 IX. Naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa... 261
Spis treści XI 29. Nakłanianie do niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków i rozwiązania umowy... 262 30. Kopiowanie zewnętrznej postaci produktu... 263 31. Rozpowszechnianie informacji nieprawdziwych lub wprowadzających w błąd... 263 32. Utrudnianie innym przedsiębiorcom dostępu do rynku... 264 I. Dumping... 265 II. Bojkot... 265 III. Dyskryminacja... 265 IV. Opłaty za przejęcie towaru i ograniczenie wyboru... 266 V. Sprzedaż bez marży handlowej... 267 VI. Nieuczciwe znaki legitymacyjne... 267 VII. Przekupstwo... 268 VIII. Nieuczciwe naruszenie dostępu warunkowego... 268 33. Nieuczciwa reklama i reklama sprzeczna z prawem... 268 I. Pojęcie reklamy... 268 II. Reklama sprzeczna z dobrymi obyczajami i uchybiająca godności człowieka... 269 III. Reklama wprowadzająca w błąd... 269 IV. Reklama odwołująca się do uczuć klientów przez wywoływanie lęku, wykorzystywanie przesądów lub łatwowierności dzieci... 269 V. Reklama sprawiająca wrażenie neutralnej informacji... 270 VI. Reklama naruszająca prywatność... 270 VII. Reklama porównawcza... 270 VIII. Nieuczciwa reklama i ciężar dowodu... 271 IX. Reklama z prezentami, loterie promocyjne... 271 34. Nowe czyny nieuczciwej konkurencji i sprzedaż lawinowa... 272 I. Sprzedaż pod własną marką... 273 Rozdział VII. Postępowanie w sprawach czynów nieuczciwej konkurencji... 275 35. Uprawnieni do skargi na czyny nieuczciwej konkurencji... 275 Rozdział VIII. Przeciwdziałanie nieuczciwym praktykom rynkowym... 279 36. Uwagi ogólne... 280 37. Analiza nieuczciwych praktyk rynkowych... 284 I. Uwagi ogólne... 284 II. Nieuczciwe praktyki w każdych okolicznościach... 284 III. Agresywne praktyki rynkowe... 285 1. Uwagi ogólne i definicja... 285 IV. Nieuczciwe praktyki rynkowe związane z reklamą... 286 V. Nieuczciwe praktyki, których celem jest wyłudzenie pieniędzy... 287 VI. Nieuczciwe praktyki rynkowe przyjmujące postać twierdzeń... 287 VII. Inne formy nieuczciwych praktyk... 288 38. Odpowiedzialność cywilna (art. 12 14 PNPRU)... 289 39. Inne sankcje... 290 40. Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym a ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji... 290 41. Uwagi końcowe... 291
XII Spis treści Rozdział IX. Zakazy konkurencji... 295 42. Uwagi wstępne... 295 43. Zakaz konkurencji w spółkach prawa handlowego... 296 I. Uwagi ogólne... 296 II. Zakres zakazu konkurencji... 296 III. Zakaz konkurencji w spółce jawnej... 297 IV. Zakaz konkurencji w spółce partnerskiej, komandytowej i komandytowo-akcyjnej (uwagi ogólne)... 297 V. Przykładowa analiza zakazu konkurencji spółka komandytowo-akcyjna... 298 VI. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością... 299 VII. Spółka akcyjna... 299 44. Ochrona konkurencji w spółkach kapitałowych na podstawie innych instytucji prawnych... 300 45. Zakaz konkurencji w spółdzielni i przedsiębiorstwie państwowym... 302 I. Spółdzielnie... 302 II. Przedsiębiorstwo państwowe... 302 46. Ogólne uwagi o zakazie konkurencji w Kodeksie pracy... 303 47. Inne ograniczenia prowadzenia działalności gospodarczej i ich znaczenie dla uczciwej konkurencji... 304 CZĘŚĆ IV. Umowy w obrocie gospodarczym Uwagi wstępne... 308 Rozdział X. Umowy handlowe zagadnienia ogólne... 309 48. Pojęcie umów handlowych... 309 49. Umowy handlowe a umowy z udziałem konsumentów... 310 I. Niedozwolone postanowienia umowne... 311 II. Obowiązki przedsiębiorcy w umowach innych niż umowy zawierane poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość... 312 III. Obowiązki przedsiębiorcy w umowach zawieranych poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość... 314 IV. Prawo odstąpienia od umowy po zawarciu umowy na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa... 316 Rozdział XI. Poszczególne umowy handlowe... 319 50. Umowa sprzedaży... 319 I. Uwagi ogólne... 319 II. Strony umowy sprzedaży... 320 III. Przedmiot umowy sprzedaży... 321 IV. Oznaczenie ceny... 322 V. Szczególne postacie umowy sprzedaży... 323 VI. Przedawnienie roszczeń z umowy sprzedaży... 324 VII. Odpowiedzialność z tytułu rękojmi za wady fizyczne... 324 VIII. Odpowiedzialność z tytułu gwarancji... 330 1. Charakter prawny odpowiedzialności z tytułu gwarancji... 330 2. Zakres uprawnień kupującego... 331 3. Okres gwarancyjny... 332
Spis treści XIII 4. Odpowiedzialność z tytułu gwarancji, a odpowiedzialność w oparciu o inne podstawy prawne... 332 5. Przejście uprawnień kupującego wynikających z oświadczenia gwarancyjnego... 333 51. Umowa dostawy... 335 52. Umowa kontraktacji... 337 53. Umowa składu... 338 54. Umowa agencyjna... 340 55. Umowa komisu... 345 56. Umowa dealerska... 347 57. Umowa faktoringu... 349 58. Umowa franchisingu... 352 59. Umowa przewozu... 355 I. Zagadnienia wstępne... 355 II. Źródła regulacji umowy przewozu... 356 III. Charakter prawny umowy... 357 IV. Treść umowy... 358 V. Strony umowy... 359 VI. Zawarcie umowy... 360 VII. Obowiązek i ograniczenia kontraktowania... 360 VIII. Dokumenty przewozowe... 362 IX. Prawa i obowiązki stron... 363 X. Odpowiedzialność przewoźnika... 364 1. Odpowiedzialność za życie i zdrowie podróżnego... 364 2. Odpowiedzialność za bagaż podręczny przewożony przez pasażera... 364 3. Odpowiedzialność za przesyłkę bagażową... 365 4. Odpowiedzialność za utratę lub uszkodzenie pieniędzy, papierów wartościowych, cennych przedmiotów, w tym kosztowności i przedmiotów mających wartość naukową lub artystyczną... 365 5. Odpowiedzialność za stan przesyłki... 365 6. Odpowiedzialność za terminowe wykonanie przewozu... 365 60. Umowa czarteru środka transportowego... 365 I. Zagadnienia wstępne... 365 II. Charakter prawny... 366 III. Treść umowy... 367 IV. Odpowiedzialność oddającego w czarter... 368 61. Umowa spedycji... 368 I. Definicja umowy... 368 II. Charakter prawny umowy... 369 III. Cechy umowy... 369 IV. Strony umowy... 370 V. Zawarcie, zmiana i ustanie umowy... 371 VI. Prawa i obowiązki stron... 371 VII. Odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy. 372 62. Umowa rachunku bankowego... 373 I. Definicja umowy... 373 II. Charakter umowy... 373
XIV Spis treści III. Treść umowy... 375 IV. Strony umowy... 376 V. Zawarcie umowy... 376 1. Procedura zawarcia umowy... 376 2. Forma umowy... 377 VI. Zmiana i ustanie umowy... 377 VII. Wykonanie umowy... 377 VIII. Prawa i obowiązki stron umowy... 378 IX. Odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy... 379 63. Umowa ubezpieczenia... 379 I. Definicja umowy... 379 II. Przedmiot umowy... 380 1. Cel ubezpieczenia i jego realizacja... 380 2. Podziały ubezpieczeń... 381 III. Charakter umowy... 383 IV. Strony umowy... 384 V. Zawarcie umowy... 384 1. Formy zawarcia umowy ubezpieczenia... 384 VI. Zmiana i ustanie umowy... 386 VII. Wykonanie umowy... 386 VIII. Prawa i obowiązki stron... 387 IX. Odpowiedzialność za niewykonanie lub nienależyte wykonanie umowy... 387 64. Umowa leasingu... 388 I. Zagadnienia ogólne... 388 II. Definicja oraz rodzaje leasingu... 389 III. Zawarcie umowy leasingu... 391 IV. Prawa i obowiązki stron umowy leasingu... 392 V. Zmiana i zakończenie umowy leasingu... 393 65. Leasing konsumencki... 395 66. Umowa o dofinansowanie projektu... 398 I. Definicja umowy... 398 II. Strony umowy... 399 III. Przedmiot umowy... 399 CZĘŚĆ V. Procedury uzdrawiania i zakończenia działalnosci gospodarczej przez przedsiębiorców w postępowaniu restrukturyzacyjnym i upadłościowym Uwagi wstępne... 402 Rozdział XII. Prawo upadłościowe i restrukturyzacyjne... 403 67. Geneza powstania ustawy Prawo upadłościowe i ustawa Prawo restrukturyzacyjne... 404 68. Postępowanie restrukturyzacyjne (ogólna charakterystyka)... 406 I. Przedmiot regulacji Prawa restrukturyzacyjnego... 406 II. Postępowania restrukturyzacyjne uregulowane w ustawie... 408 III. Plan restrukturyzacyjny... 408
Spis treści XV 69. Sądowe organy prawa restrukturyzacyjnego... 410 I. Informacje ogólne... 410 II. Sąd restrukturyzacyjny... 410 III. Sędzia-komisarz... 411 70. Pozasądowe organy prawa restrukturyzacyjnego... 412 I. Zagadnienia ogólne... 412 II. Nadzorca układu... 415 III. Nadzorca sądowy... 416 IV. Zarządca... 417 71. Uczestnicy postępowania restrukturyzacyjnego... 417 I. Dłużnik... 417 II. Wierzyciel... 418 III. Zgromadzenie wierzycieli... 419 IV. Rada wierzycieli... 422 72. Pomoc publiczna w postępowaniu restrukturyzacyjnym... 425 I. Sposób udzielania pomocy publicznej... 425 II. Przesłanki udzielenia pomocy publicznej... 426 III. Zmiana wielkości pomocy publicznej... 427 73. Układ... 428 I. Pojęcie układu... 428 II. Propozycje układowe... 428 III. Zatwierdzenie układu... 430 IV. Skutki przyjęcia układu... 430 V. Zmiana układu... 431 VI. Uchylenie i wygaśnięcie układu... 432 74. Układ częściowy... 432 75. Postępowanie restrukturyzacyjne zagadnienia wspólne... 434 76. Spis wierzytelności... 436 I. Pojęcie spisu wierzytelności... 436 II. Sprzeciw... 438 77. Poszczególne postępowania restrukturyzacyjne... 440 I. Postępowanie o zatwierdzenie układu... 440 II. Przyspieszone postępowanie układowe... 441 1. Wniosek o otwarcie przyspieszonego postępowania układowego i postanowienie o otwarciu przyspieszonego postępowania układowego... 441 2. Skutki otwarcia przyspieszonego postępowania układowego... 443 3. Przebieg przyspieszonego postępowania układowego... 445 III. Postępowanie układowe... 445 1. Postępowanie o otwarcie postępowania układowego... 445 2. Skutki otwarcia postępowania układowego... 446 3. Przebieg postępowania układowego... 447 IV. Postępowanie sanacyjne... 447 1. Postępowanie o otwarcie postępowania sanacyjnego... 447 2. Skutki otwarcia postępowania sanacyjnego... 449 2.1. Co do osoby dłużnika... 449 2.2. Co do majątku dłużnika... 449
XVI Spis treści 2.3. Co do zobowiązań dłużnika... 449 2.4. Co do spadków nabytych przez dłużnika... 450 2.5. Bezskuteczność i zaskarżanie czynności prawnych dłużnika... 450 2.6. Wpływ postępowania sanacyjnego na postępowania sądowe, administracyjne, sądowoadministracyjne i przed sądami polubownymi... 452 2.7. Przygotowanie i realizacja planu restrukturyzacyjnego... 452 2.8. Przebieg postępowania sanacyjnego... 453 78. Zakończenie, umorzenie postępowania restrukturyzacyjnego lub wniosek o ogłoszenie upadłości... 453 79. Postępowanie upadłościowe (ogólna charakterystyka)... 454 80. Zakres podmiotowy ustawy Prawo upadłościowe i wyjątki... 455 81. Podstawy ogłoszenia upadłości... 456 82. Postępowanie w przedmiocie ogłoszenia upadłości... 457 I. Właściwość... 457 II. Podmioty uprawnione do złożenia wniosku i termin zgłoszenia... 458 83. Zabezpieczenie majątku dłużnika... 459 84. Orzeczenie o ogłoszeniu upadłości... 459 85. Przygotowana likwidacja... 461 86. Skutki ogłoszenia upadłości co do zobowiązań upadłego... 461 I. Ogólna charakterystyka ogłoszenia skutków upadłości... 461 II. Przykłady działań bezskutecznych upadłego (zasady ogólne)... 469 III. Przykłady działań bezskutecznych z niektórymi krewnymi... 469 87. Ważniejsi uczestnicy postępowania upadłościowego po ogłoszeniu upadłości. 470 I. Ogólna charakterystyka... 470 II. Uprawnienia syndyka... 472 III. Ustalenie upadłego... 472 IV. Sytuacje ustanawiania kuratorów... 473 V. Ustalanie wierzycieli... 473 VI. Zwoływanie zgromadzenia wierzycieli i jego uprawnienia... 474 VII. Rada wierzycieli... 475 88. Działania syndyka... 477 89. Układ w upadłości... 480 90. Kolejność dokonywania likwidacji masy upadłościowej... 481 I. Zasady ogólne... 481 II. Przetarg... 481 III. Likwidacja wierzytelności i praw majątkowych... 482 IV. Szczególne zasady likwidacji przedsiębiorstwa... 482 91. Kolejność zaspokajania wierzycieli... 483 I. Zasady ogólne... 483 II. Terminy zaspokajania... 484 III. Postępowanie w sprawie podziału funduszów masy upadłości... 485 IV. Wykonanie planu podziału... 485 92. Zakończenie i umorzenie postępowania upadłościowego oraz jego skutki... 486 93. Postępowanie w sprawach orzekania zakazu prowadzenia działalności gospodarczej... 486 94. Upadłość konsumencka... 488
Spis treści XVII 95. Centralny Rejestr Restrukturyzacji i Upadłości (dalej: CRRiU)... 491 96. Ocena kolejnej reformy prawa upadłościowego... 491 CZĘŚĆ VI. Prawo polubownego rozwiązywania sporów Uwagi wstępne... 494 Rozdział XIII. ADR w sporach gospodarczych... 495 97. Pojęcie ADR... 496 98. Rodzaje ADR... 497 99. Przepisy wchodzące w życie po 1.1.2016 r. dotyczące ADR... 498 I. Charakterystyka działań legislacyjnych... 498 II. Zmiany w obszarze ogólnych zasad prowadzenia procesu cywilnego... 499 III. Koszty sądowe a mediacja... 501 IV. Proceduralne i instytucjonalne zmiany dot. mediacji... 502 V. Zmiany w prawie arbitrażowym... 505 Rozdział XIV. Mediacja w sporach gospodarczych... 507 100. Pojęcie mediacji... 507 I. Uwagi wprowadzające... 507 II. Elementy wpierające rozwój mediacji... 509 101. Mediator i postępowanie mediacyjne... 510 I. Mediator (zwykły) i stały mediator... 510 II. Sposoby prowadzenia mediacji... 512 Rozdział XV. Postępowanie przed sądem polubownym... 519 102. Uwagi wstępne... 520 103. Zakres spraw podlegających pod sądy polubowne i miejsce jego postępowania... 521 104. Elementy zapisu na sąd polubowny... 522 105. Konsekwencje zapisu na sąd polubowny... 523 106. Prawo i język właściwy dla sporów przed sądem polubownym... 524 107. Skład sądu polubownego... 524 108. Orzekanie o właściwości sądu polubownego... 525 109. Arbiter... 526 I. Powołanie, odwołanie i ustąpienie arbitra... 526 1. Odwołanie arbitra... 526 2. Ustąpienie arbitra... 527 II. Podstawy i tryb wyłączenia arbitra... 527 III. Prawo do wynagrodzenia... 528 110. Procedura przed sądem polubownym... 528 I. Terminy rozpoczęcia postępowania, wniesienia pozwu, wymuszanie aktywności... 528 II. Uprawnienia procesowe sądu polubownego... 529 III. Przeprowadzenie dowodu przez sąd rejonowy... 529 IV. Rozprawa... 530 V. Zabezpieczenie roszczenia przez sąd polubowny... 530 VI. Skutki uchybienia przepisom... 531 111. Uznanie wyroków... 531
XVIII Spis treści I. Ostatnie nowelizacje i stan obecny... 531 II. Odmowa uznania wyroku... 532 1. Umorzenie postępowania przez sąd polubowny... 532 112. Sprostowania, rozstrzygnięcie wątpliwości co do treści, uzupełnienie wyroku... 533 113. Skarga o uchylenie wyroku sądu polubownego... 534 114. Przechowywanie akt sądów polubownych... 535 115. Uwagi końcowe... 536 I. Podsumowanie rozwiązań pozytywnych... 536 II. Uwagi krytyczne... 536 III. Podstawowe zalety sądów polubownych... 538 Indeks rzeczowy... 541
PRZEDMOWA Opracowanie niniejsze adresowane jest do studentów prawa, administracji, ekonomii, zarządzania, a także do osób, które pragną poznać ważniejsze instytucje prawa gospodarczego. Charakterystyczną cechą skryptu jest specyficzny dobór aktów i ich prezentacja. Przede wszystkim skrypt ten omawia jedynie najważniejsze akty prawne odnoszące się do aspektów gospodarczych. Pomija zaś kwestie drugorzędne. Ponadto niewiele jest tu rozważań teoretycznych, znacznie więcej miejsca poświęcone jest prezentacji tekstu regulacji. Dobór zagadnień wybranych do analizy charakteryzuje ich duże znaczenie praktyczne (które są również przydatne w pracy przedsiębiorcy i urzędnika). Wiele też uwagi poświęcono materii o skomplikowanym charakterze, mogącej powodować trudności interpretacyjne. Znaczącą zaletą skryptu jest także i to, że tekst opracowania został poddany specjalnej korekcie językowej. Liczne opisy instytucji posługują się językiem zbliżonym do języka potocznego. Jeśli już użyto pojęć typowo doktrynalnych, to usytuowane są one w takim kontekście, który umożliwia ich pełne zrozumienie także przez osoby bez przygotowania prawniczego. Pomocne przy lekturze, a potem przy wdrażaniu określonych przepisów w praktyce jest ich pogrupowanie w etapy w sposób chronologiczny dla prowadzenia działalności gospodarczej. Użyteczne przy przygotowaniu się do egzaminu mogą okazać się liczne tabele porównawcze lub schematy procedur. Zamieszczenie tabel ma także służyć ułatwieniu zapamiętania charakterystycznych elementów odróżniających poszczególne instytucje. Natomiast ukazanie podobieństw w tabelach umożliwia łatwiejszą klasyfikację i znalezienie określonych rozwiązań prawnych na drodze analogii. Literatura poprzedzająca poszczególne części skryptu ma zaś pomóc w szybkim znalezieniu materiałów na określony temat. Autorzy nie umieścili w problematyce skryptu omówienia szeregu zagadnień o charakterze publicznym z kilku powodów. Po pierwsze z tego powodu, iż istnieje podręcznik Publiczne prawo gospodarcze, wyd. 3, Wydawnictwo C.H.Beck, Warszawa 2015. Po drugie szereg tematów pominięto, gdyż zwykle omawiane są w ramach wyodrębnionych zajęć fakultatywnych. Ostateczne ograniczenia wynikają ze standardów wydawniczych. Charakterystyczną cechą skryptu jest także ukierunkowanie rozważań w nim zawartych na aspekty ochrony konkurencji. Wzmocnienie tego obszaru uzasadnia praktyka i liczne akty prawa z Unii Europejskiej. Na szczególną uwagę, ze względu na stałą aktualność i nadal niewielką literaturę, zasługuje także ostatnia VI część, w której prezentowane są sposoby rozstrzygania sporów gospodarczych w drodze arbitrażu i mediacji. Wyjątkowo praktyczny wymiar ma zawarte tam przedstawienie ostatnio znowelizowanej regulacji o mediacji, a także użyteczne są uwagi o tworzeniu, działalności sądów arbitrażowych (zwanych też polubownymi) i specyficznych procedurach