NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w WARSZAWIE Warszawa, dnia 31 stycznia 2008 r. ul. Filtrowa 57, 00-950 Warszawa tel. 444 57 72 fax. 444 57 62 P/07/070 LWA-41051-2-2007 Pan Jan Telecki Dyrektor PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zakładu Linii Kolejowych w Warszawie WYSTĄPIENIE POKONTROLNE Na podstawie art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli (Dz. U. z 2007 r. Nr 231, poz. 1701), zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Warszawie przeprowadziła kontrolę w PKP Polskie Linie Kolejowe Zakładzie Linii Kolejowych w Warszawie (zwanym dalej ZLK lub Zakładem Linii ), w zakresie stanu technicznego i przygotowania kolejowych obiektów dworcowych do obsługi pasaŝerów w latach 2005 2007 (I półrocze). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 17 stycznia 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli negatywnie ocenia stan techniczny i przygotowanie kolejowych obiektów dworcowych do obsługi pasaŝerów, w tym osób niepełnosprawnych. Działalność w zakresie obsługi pasaŝerów ZLK prowadził na 138 dworcach kolejowych (stacje i przystanki osobowe), zarządzając składnikami majątkowymi stanowiącymi: 194 perony, 18 przejść dla pieszych nad torami (kładki), 35 tuneli. Kontrolą objęto: 44 perony (22,7%), 11 tuneli (31,4%), 6 kładek (33,3%) zlokalizowanych w obrębie
2 16 dworców kolejowych w: Kutnie, Łowiczu, Sochaczewie, Grodzisku Mazowieckim, Teresinie-Niepokalanowie, Płochocinie, OŜarowie Mazowieckim, Nowym Dworze Mazowieckim, Legionowie, Otwocku oraz 6 w Warszawie (Wschodnia, Stadion, Powiśle, Ochota, Zachodnia i Gdańska). Ustalono, Ŝe zarządzaną przez ZLK infrastrukturę kolejową stanowią obiekty w większości w pełni wyeksploatowane, poza peronami Warszawa Powiśle, których modernizacja została wymuszona w związku z remontem tunelu średnicowego w 2006 r. Spośród 16 obiektów dworcowych objętych kontrolą, stan 13 z nich w konfrontacji z przepisami ustaw: z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (Dz. U z 2006 r. Nr 156, poz. 1118 ze zm.), z dnia 28 marca 2003 r. o transporcie kolejowym (Dz. U. z 2007 r. Nr 16, poz. 94 ze zm.), z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2007 r. Nr 19, poz. 115 ze zm.) oraz rozporządzeniach Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej: z dnia 10 września 1998 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budowle kolejowe i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 151, poz. 987) oraz z dnia 2 marca 1999 r. w sprawie warunków technicznych jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 43, poz. 430) wskazuje na to, Ŝe kontrolowane obiekty w całości lub częściowo były niedostosowane do potrzeb obsługi pasaŝerów, w tym osób niepełnosprawnych. Przyczyną powyŝszego stanu był brak remontów i modernizacji tych obiektów od ponad 20 lat. Zdaniem NIK brak systemowych rozwiązań w zakresie przystosowania infrastruktury kolejowej do wymagań określonych w ww. aktach prawnych, powoduje trwający zastój i postępującą dekapitalizację majątku. Wyjątek w tym zakresie stanowiły obiekty infrastruktury kolejowej zlokalizowane w obrębie stacji PKP Sochaczew oraz przystanków PKP Płochocin i Teresin Niepokalanów, które były zmodernizowane w latach 1997 1999 i spełniały normy określone w ww. przepisach. W latach 2005-2007 (I półrocze) na bieŝące remonty i utrzymanie składników infrastruktury (perony i wiaty, tunele, kładki) wydatkowano 7.143,2 tys. zł, z czego na remonty peronów i wiat 4.030,3 tys. zł, tuneli 1.680,3 tys. zł, kładek 1.432,4 tys. zł. Wykonany zakres remontów, mający na celu utrzymanie infrastruktury na nie pogorszonym poziomie, bez poprawy standardu obsługi pasaŝerów był niewystarczający w odniesieniu do skali podstawowych potrzeb w zakresie przygotowania obiektów pod względem eksploatacyjno - technicznym do obsługi podróŝnych. Inwestycjami związanymi z modernizacją zarządzanych przez ZLK obiektów infrastruktury kolejowej zajmowały się
3 Polskie Linie Kolejowe S.A. (PLK). RównieŜ PLK określały wysokość środków finansowych na remont i utrzymanie składników majątkowych. Oględziny infrastruktury kolejowej wykazały niedostateczny stan utrzymania składników majątkowych zarządzanych przez ZLK, co zdaniem NIK, znacząco pogarsza warunki i walory eksploatowanej infrastruktury pod kątem korzystania z niej przez pasaŝerów, w tym osób niepełnosprawnych. W wyniku oględzin 16 obiektów dworcowych: w zakresie spełniania wymogów ogólno-eksploatacyjnych stwierdzono, Ŝe: wszystkie dworce warszawskie dla ruchu w komunikacji kolejowej wschód - zachód perony (Wschodnia, Zachodnia, Powiśle, Ochota i Stadion w kierunku Śródmieścia) nie posiadały pochylni, co uniemoŝliwiało osobom poruszającym się na wózkach inwalidzkich swobodny dojazd na peron i korzystanie z podmiejskiej komunikacji kolejowej, na 2 stacjach (Kutno i Warszawa Stadion) nie było pomieszczeń (np. wiat) umoŝliwiających podróŝnemu schronienie się przed opadami atmosferycznymi (do tego celu wykorzystywali zadaszenia wejść do tuneli), natomiast na 3 przystankach PKP (Sochaczew, Teresin-Niepokalanów, Płochocin) stwierdzono powybijane szyby, bądź ubytki w ścianach, które były obite blachą, stan techniczny 37 peronów (84,1%) i 25 wiat (43,9%) wymagał przeprowadzenia niezbędnych robót remontowych, a na stacjach Sochaczew, Płochocin, Teresin Niepokalanów ubytki i zapadnięcia nawierzchni, ubytki przykryć kanału deszczowego utrudniały komunikację pasaŝerom, w urządzenia do elektronicznej informacji o odjeździe pociągów była wyposaŝona jedynie stacja PKP Warszawa Wschodnia (perony oraz tunele środkowy i zachodni), na peronach 13 dworców oraz w 9 tunelach nie było informacji o rozkładach jazdy pociągów, spośród 11 tuneli (objętych kontrolą) stan techniczny oceniony jako dobry (zapis w ksiąŝkach kontroli obiektów) posiadał dworzec w Sochaczewie, pozostałe wymagały wykonania niezbędnych robót remontowych, w 6 tunelach (Warszawa Zachodnia, Warszawa Wschodnia 3 tunele, Powiśle, Stadion) stwierdzono zacieki na suficie, odpryski elewacji świadczące o nieszczelności izolacji i niesprawnych urządzeniach odprowadzających wody opadowe,
4 2 tunele (Warszawa-Stadion, Powiśle) nie posiadały swobodnego dostępu dla osób niepełnosprawnych, natomiast pochylnie (dwa pasy w schodach ) o nachyleniu powyŝej 7% posiadały 3 tunele (Kutno, Grodzisk Mazowiecki, Warszawa Zachodnia), spośród 6 (objętych kontrolą) kładek, 5 z nich (Łowicz, Grodzisk Mazowiecki, Legionowo, Warszawa Ochota 2) wymagało wykonania niezbędnych robót remontowych, Ŝadna z nich nie była wyposaŝona w urządzenia (windy, pochylnie) pomocne w obsłudze osobom niepełnosprawnym. w zakresie dostosowania do przyjęcia i obsługi osób niepełnosprawnych stwierdzono, Ŝe: w obrębie 6 dworców (Legionowo, Warszawa Zachodnia, Grodzisk Mazowiecki, Łowicz, OŜarów Mazowiecki, Kutno) wystąpiła konieczność przejścia przez torowiska z wykorzystaniem schodów, słuŝbowe dojście do peronów na stacji w Łowiczu nie było równe z poziomem szyn (brak płyty wyrównującej poziom w torze), przebudowane w 2005 r. przejście nad torami na stacji PKP w OŜarowie Mazowieckim nie zostało wyposaŝone w urządzenia dźwigowe umoŝliwiające dojście do peronów osobom niepełnosprawnym poruszającym się na wózkach inwalidzkich. Ustalono, Ŝe ZLK zawarł umowy na świadczenie usług w zakresie utrzymania czystości we wszystkich obiektach infrastruktury kolejowej w obrębie dworców objętych oględzinami. W 59 umowach z podmiotami zewnętrznymi na prowadzenie działalności usługowo handlowej określono zasady dotyczące utrzymania czystości i estetyki w obrębie przedmiotu dzierŝawy. W trakcie oględzin nie stwierdzono zanieczyszczeń w obrębie zarządzanych i dzierŝawionych terenów, za wyjątkiem dworca w Sochaczewie (butelki po alkoholu, kałuŝe uryny, odór). NIK stwierdziła, Ŝe ZLK prowadził ewidencję środków trwałych (w wersji elektronicznej) z wyszczególnieniem: nazwy składnika, lokalizacji, roku budowy, jednostki miary, sekcji eksploatującej, opisu środka z uwzględnieniem znajdujących się w nim innych składników majątkowych (np. ławki, kosze, lampy oświetleniowe, tablice informacyjne itp.). Ustalono, Ŝe w obrębie 16 dworców kolejowych (stacje i przystanki) stan ewidencyjny składników majątkowych był zgodny ze stanem faktycznym. KaŜdy środek trwały (peron, wiata, tunel, kładka) posiadał ksiąŝkę obiektu budowlanego w której odnotowywano coroczne kontrole i przeglądy.
5 Przedstawiając powyŝsze uwagi i oceny, NajwyŜsza Izba Kontroli wnosi o: 1. Podjęcie skutecznych działań zmierzających do przystosowywania infrastruktury kolejowej leŝącej w obiektach zarządzanych przez ZLK do wykonywania sprawnej obsługi pasaŝerów, w tym osób niepełnosprawnych. 2. Wykonywanie bieŝących remontów i konserwacji zarządzanych obiektów kolejowych. NajwyŜsza Izba Kontroli, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje od Pana Dyrektora, w terminie 14 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczynach niepodjęcia takich działań. Stosownie do art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, przysługuje Panu Dyrektorowi prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Warszawie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o której mowa wyŝej, liczy się od dnia otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK.