Olsztyn, dnia 3 grudnia 2008 r. NAJWYśSZA IZBA KONTROLI DELEGATURA w OLSZTYNIE ul. Artyleryjska 3e 10-950 OLSZTYN tel/fax (0-89) 527-28-24, 534-94-00 LOL-410-36-03/08 P/08/076 Pan Tadeusz Skorupski Dyrektor Centrum Kształcenia Ustawicznego, Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli w GiŜycku Wystąpienie pokontrolne Na podstawie art. 2 ust. 2 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o NajwyŜszej Izbie Kontroli 1, zwanej dalej ustawą o NIK, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie, skontrolowała w Centrum Kształcenia Ustawicznego, Praktycznego i Doskonalenia Nauczycieli w GiŜycku ( CKU lub Centrum ), kształcenie osób dorosłych na tle potrzeb rynku pracy, w latach 2005-2008 (do zakończenia kontroli). W związku z kontrolą, której wyniki przedstawione zostały w protokole kontroli podpisanym w dniu 24 listopada 2008 r., NajwyŜsza Izba Kontroli, stosownie do art. 60 ustawy o NIK, przekazuje Panu Dyrektorowi niniejsze wystąpienie pokontrolne. NajwyŜsza Izba Kontroli pozytywnie ocenia, pomimo stwierdzonych nieprawidłowości, działania podjęte przez CKU w zakresie organizacji kształcenia osób dorosłych w powiązaniu z potrzebami lokalnego rynku pracy. PowyŜszą ocenę ogólną uzasadniają następujące oceny cząstkowe i uwagi. Centrum w kontrolowanym okresie prowadziło kształcenie zawodowe dorosłych w formach szkolnych i pozaszkolnych. Do szkół zawodowych, tj. zasadniczej szkoły zawodowej ( ZSZ ) oraz szkoły policealnej, w latach szkolnych 2007/2008 i 2008/2009 uczęszczało odpowiednio 168 i 133 słuchaczy, którzy kształcili się w dwudziestu zawodach. 1 j.t. Dz. U. z 2007 r. Nr 231 poz. 1701
2 Natomiast pozaszkolnymi formami kształcenia zawodowego w roku szkolnym 2007/2008 objęto 302 osoby, z tego 79 na siedmiu kursach i 223 na sześciu seminariach. NIK pozytywnie ocenia uwzględnianie w działalności edukacyjnej CKU potrzeb lokalnego rynku pracy. Zawody kształcone w szkołach dla dorosłych w latach szkolnych 2007/2008 i 2008/2009 występowały w raportach Powiatowego Urzędu Pracy w GiŜycku ( PUP ) w grupie zawodów deficytowych lub o największej liczbie ofert pracy. Ponadto, kaŝdorazowo przed sporządzaniem planu rekrutacji, zapoznawano się z bieŝącymi potrzebami rynku pracy na naradach z udziałem przedstawicieli organu prowadzącego, publicznych słuŝb zatrudnienia i kuratorium oświaty. Do kształcenia zawodowego zapewniono kadrę nauczycielską posiadającą odpowiednie kwalifikacje. Nauczanie organizowano w oparciu o dopuszczone do uŝytku szkolnego programy nauczania zawodu z uwzględnieniem wymagań dotyczących liczebności grup zajęciowych. Ponadto szkolne plany nauczania zawodu ujmowały wszystkie przedmioty kształcenia przewidziane w programach nauczania, a w przypadku ZSZ zachowano wymaganą proporcję zajęć teoretycznych i praktycznych. Zapewnione zostały równieŝ warunki materialne kształcenia zawodowego w szkołach dla dorosłych. Centrum, co prawda z uwagi na ograniczone środki finansowe oraz małą liczbę słuchaczy, nie posiadało wszystkich wymaganych w podstawach programowych pracowni specjalistycznych, ale dysponowało m.in. trzema, w pełni wyposaŝonymi, pracowniami komputerowymi z dostępem do internetu oraz pracownią fryzjerską i rysunku, a takŝe biblioteką. Nauka zawodów odbywała się w pracowniach uniwersalnych, wyposaŝanych na czas zajęć w niezbędne pomoce dydaktyczne. Pozytywnie naleŝy ocenić wpisanie Centrum do rejestru instytucji szkoleniowych oraz uzyskanie atestu do szkolenia i egzaminowania spawaczy. Pozwoliło to rozszerzyć ofertę szkoleniową oraz umoŝliwiło szkolenie bezrobotnych na zlecenie urzędu pracy. Badania kontrolne wykazały równieŝ uchybienia i nieprawidłowości w organizacji kształcenia osób dorosłych w formach szkolnych w zakresie: wprowadzania do kształcenia nowych zawodów, przyjmowania słuchaczy do klas pierwszych, zwalniania słuchaczy z praktycznej nauki zawodu, zabezpieczania w umowach warunków jej odbywania u pracodawców, uregulowań w statucie ZSZ kształcenia zawodowego oraz realizacji wymiaru godzin kształcenia zawodowego. I tak: 1. W szkole policealnej rozpoczęto kształcenie w zawodzie technik rolnik przed jego zaopiniowaniem przez powiatową radę zatrudnienia i kuratora oświaty, a dla zawodu
3 technik administracji w ogóle nie wystąpiono do ww. organów o wydanie opinii, co było niezgodne z art. 39 ust. 5 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty 2. 2. W latach szkolnych 2007/2008 i 2008/2009 do szkół zawodowych dla dorosłych, przyjęto 15 słuchaczy (10,6% ich ogółu), którzy nie przedstawili zaświadczeń lekarskich o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kształcenia w zawodzie. Stanowiło to naruszenie przepisu 7 ust. 4 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 20 lutego 2004 r. w sprawie warunków i trybu przyjmowania uczniów do szkół publicznych oraz przechodzenia z jednych typów szkół do innych 3. 3. W 29 przypadkach zwolnień słuchaczy z odbywania praktycznej nauki zawodu, w dokumentacji przebiegu kształcenia, nie podano zakresu zwolnienia oraz podstawy prawnej, co naruszało przepisy 30 ust. 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych 4. Ponadto w 25 przypadkach (86,2% zwolnień), nie zostały zachowane, określone w 30 ust. 1 pkt 1 ww. rozporządzenia, przesłanki dopuszczające ich dokonanie. Słuchacze zostali zwolnieni z odbycia praktycznej nauki zawodu pomimo, Ŝe nie udokumentowali wymaganego ww. przepisem staŝu pracy w kształconym zawodzie. 4. W umowach o organizację praktycznej nauki zawodu, zawartych w roku szkolnym 2007/2008 (zbadano próbę 15 umów), nie określono wszystkich obowiązków (podmiotu przyjmującego słuchaczy na naukę) wymaganych 8 ust 2 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu 5. M.in. nie zobowiązano ww. podmiotu do zapoznania słuchacza z organizacją i regulaminem pracy, sporządzenia dokumentacji powypadkowej, współpracy ze szkołą oraz powiadamiania jej o naruszeniu przez słuchacza regulaminu pracy. 5. W statucie ZSZ nie przewidziano organizacji, faktycznie funkcjonujących, oddziałów wielozawodowych. Statut nie określał równieŝ moŝliwości kształcenia zawodowego słuchaczy ZSZ na terenie innych jednostek organizacyjnych pomimo, Ŝe szkoła korzystała z takiej formy. NaleŜy równieŝ zwrócić uwagę, Ŝe na kształcenie zawodowe na terenie innych jednostek organizacyjnych szkoła nie zawierała umów, co stanowiło naruszenie 2 Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 ze zm. 3 Dz. U. Nr 26, poz. 232 4 Dz. U. Nr 83, poz. 562 ze zm. 5 Dz. U. Nr 113, poz. 988 ze zm.
4 przepisu 6 ust. 6 załącznika Nr 5b do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 21 maja 2001 r. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół 6. 6. W oddziałach wielozawodowych ZSZ stwierdzono, Ŝe w przypadku 4, na 8 zawodów, w których w roku szkolnym 2007/2008 zakończono kształcenie, nie został zrealizowany pełen wymiar godzin kształcenia zawodowego załoŝony w szkolnych planach nauczania, przyjętych zgodnie z ramowymi planami nauczania zamieszczonymi w załączniku Nr 13 do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 12 lutego 2002 r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych 7. Dotyczyło to zawodów: rolnika, montera instalacji gazowych, pracownika pomocniczego obsługi hotelowej oraz sprzedawcy, naukę których, z uwagi na małą liczbę słuchaczy (od 1 do 7 osób), zorganizowano w formie indywidualnych konsultacji ze zmniejszonym wymiarem godzinowym. Skutkiem takiego działania było niezrealizowanie w ww. zawodach od 40,5% do 80,9% zaplanowanego wymiaru zajęć w cyklu nauczania. Taka sama sytuacja miała miejsce równieŝ w przypadku zawodu technik rolnik w szkole policealnej, gdzie 7 słuchaczy, kształconych wyłącznie w formie konsultacji indywidualnych, zrealizowało 20,3% zaplanowanego wymiaru godzin zajęć kształcenia zawodowego. Stosowana w ZSZ oraz w szkole policealnej ww. organizacja nauczania nie zapewniała słuchaczom wymiaru zajęć, określonego w ramowych planach nauczania i mogła mieć wpływ na jakość kształcenia. Przykładem tego mogło być m.in. niezdanie w roku szkolnym 2007/2008 egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe technika rolnika przez wszystkich siedmiu absolwentów szkoły policealnej, uczących się zawodu na indywidualnych konsultacjach. Przedstawiając powyŝsze oceny i uwagi, NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie wnosi o: 1. Wystąpienie do powiatowej rady zatrudnienia oraz kuratora oświaty z wnioskiem o zaopiniowanie wprowadzonego do kształcenia w szkole policealnej kierunku technik administracji. 6 Dz. U. Nr 61, poz. 624 ze zm. 7 Dz. U. Nr 15, poz. 142 ze zm.
5 2. Wyegzekwowanie od słuchaczy, przyjętych w latach szkolnych 2007/2008 i 2008/2009 do szkół zawodowych, zaświadczeń lekarskich o braku przeciwwskazań zdrowotnych do kształcenia w zawodzie. 3. Poprawne prowadzenie dokumentacji przebiegu nauczania w zakresie zwolnień słuchaczy z odbywania praktycznej nauki zawodu oraz wyegzekwowanie od słuchaczy, którzy w roku szkolnym 2007/2008 zostali w całości z niej zwolnieni, zaświadczeń dokumentujących okres przepracowania w kształconym zawodzie. 4. Określanie, w umowach o praktyczną naukę zawodu wszystkich, wynikających z przepisów prawa, obowiązków podmiotu przyjmującego słuchaczy na naukę. 5. Uzupełnienie w statucie ZSZ organizacji wszystkich oddziałów wielozawodowych i moŝliwości kształcenia zawodowego na terenie innych jednostek organizacyjnych. 6. Realizowanie w szkołach pełnego wymiaru godzin zajęć kształcenia zawodowego określonego w ramowych planach nauczania. NajwyŜsza Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie, na podstawie art. 62 ust. 1 ustawy o NIK, oczekuje przedstawienia przez Pana Dyrektora w terminie 21 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego, informacji o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków, bądź o działaniach podjętych w celu realizacji wniosków lub przyczyn niepodjęcia takich działań. Zgodnie z treścią art. 61 ust. 1 ustawy o NIK, w terminie 7 dni od daty otrzymania niniejszego wystąpienia pokontrolnego przysługuje Panu Dyrektorowi prawo zgłoszenia na piśmie do dyrektora Delegatury NIK w Olsztynie umotywowanych zastrzeŝeń w sprawie ocen, uwag i wniosków, zawartych w tym wystąpieniu. W razie zgłoszenia zastrzeŝeń, zgodnie z art. 62 ust. 2 ustawy o NIK, termin nadesłania informacji, o którym mowa wyŝej, wynosi 14 dni od daty otrzymania ostatecznej uchwały właściwej komisji NIK w sprawie ich rozstrzygnięcia. Z powaŝaniem