. ALGIEBRA, nauka, której zadaniem jest badanie form, zbudowanych za pomocą skończonej liczby działań zasadniczych, równań z takich form utworzonych, liczb oraz funkcji przez takie równania określonych. ARYTMETYK, 1. zajmujący się arytmetyką, szczególnie badaniami teorji liczb. 2.człowiek liczący się, wyrachowany, oględny, oszczędny, skrupulant. ARYTMETYKA, nauka o liczbach i działaniach z niemi. Od Redakcji. W tomie 43 Wiadomości Matematycznych zamieściliśmy hasła matematyczne ze Słownika Języka Polskiego Samuela Lindego. W tomie 44 zamieszczamy te same hasła ze, sto lat późniejszego, Słownika Języka Polskiego, ułożonego pod redakcją Jana Karłowicza,, dzieła nagrodzonego przez Krakowską Akademię Umiejętności na Konkursie imienia Lindego i zalecanego przez Galicyjską Radę Szkolną do użytku szkół; wydanego z zapomogi Kasy im. Mianowskiego w drukarni Współczesnej, Warszawa 1919 r. Redakcja wyraża podziękowanie prof. Witoldowi Jarczykowi za jego udostępnienie.
CAŁKA, 1. rzepa całkiem mała w krajanych plastrach suszona lub wędzona. 2. niewinna dziewczyna. 3.ostawa, ściana z blatu surowiznowego, lanego w ognisku fryszerskim. 4. algorytm wyższego rachunku, suma nieskończonej liczby elementów nieskończenie małych, funkcja pierwotna względem funkcji pochodnej, rozwiązanie równania różniczkowego. CAŁKOWAĆ. 1. dopełniać, do całości uzupełniać. 2. zcalać. 3. szukać całki dla danej różniczki. CAŁKOWITKA, 1. liczba całkowita. 2. suma w dodawaniu.
GIEOMETRJA, JEOMETRJA, część matematyki zajmująca się badaniem form przestrzennych: G. początkowa, poglądowa, elementarna, wyższa, płaska, sferyczna. G. starożytnych, analityczna, syntetyczna, abstrakcyjna. G. miary, metryczna. G. położenia. G. wielowymiarowa, euklidesowa, nieeuklidesowa, paraboliczna, hiperboliczna, eliptyczna, różniczkowa, całkowa. G. przekształceń. GIEOMETRA, JEOMETRA, 1. matematyk, badacz zajmujący się poszukiwaniami matematycznemi. 2. zajmujący się specjalnie badaniami gieometrycznemi: Nie jest punkt gieometrów długi ni szeroki. 3. zajmujący się pomiarem gruntów i zdejmowaniem planów, mierniczy.
LICZMAN, 1. blaszka, znaczek w kształcie monety do liczenia, np. w grze. Ludzkie rozsądki nie liczmanami rachuj, ale waż sobie szalami. 2. rachownik, który przyjęcie i wydatek statecznie ma rachować. Teraz nie możemy mieć tak dobrych liczmanów, którzyby z nami około liczby tych złotych zasieść mieli (z listu Zygmunta Augusta). LICZBON, LICZMAN, Może połowiczny przekład (Rechen)bohne dosł. = bób (rachunkowy). LICZMANNICA, tablica do liczenia, np. abak, celbrat, szczoty. LICZYDŁO, 1. a) kokoryczka. b) konwalia. c) babia jagoda (streptopus amplexifolius) roś. z rodzaju lecznika 2. przyrząd do liczenia i do wykonywania prostych rachunków, używany w szkołach początkowych.
Tablica na ścianie budynku Instytutu Matematycznego UWr poświęcona profesorowi Stanisławowi Hartmanowi Fot. A. Raczyński
MATEMATYKA. 1. wielka gałąź wiedzy, złożona z arytmetyki, algiebry, rachunku wyższego i gieometrji we wszystkich ich działach, nauka o wszelkich formach liczbowych i przestrzennych. MATEMATYK. 1. zajmujący się matematyką, badacz uczony, pracujący nad matematyką. 2. student wydziału matematycznego. 3. astronom, astrolog. O którym to roku dawni matematycy pisali, że miał być dziwny, jakoż był po części.
PRAWDOPODOBIEŃSTWO. rzecz prawdopodobna. Prawdopodobieństwo matematyczne zdarzenia = stosunek liczby przypadków sprzyjających zdarzeniu do liczby wszystkich przypadków możliwych w założeniu, że wszystkie przypadki możliwe uważamy za równomożliwe. PRAWDOPODOBNY, PRAWDOPOZORNY. podobny do prawdy, mający pozór prawdy; przypuszczalny, możliwy, możebny na pozór; domniemany. Błąd prawdopodobny w pewnym szeregu spostrzeżeń określa się za pomocą rachunku prawdopodobieństwa.