AUTOR Izabela Saganowska III etap edukacyjny gimnazjum Przedmiot język polski Klasa III TEMAT: Zrozumieć bohatera literackiego. CELE OGÓLNE: KONSPEKT LEKCJI OTWARTEJ - kompetencje kluczowe porozumiewanie się w języku ojczystym, umiejętność rozwiązywania problemów w twórczy sposób, kompetencje społeczne; - podstawa programowa: z zakresu szkoły podstawowej II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. 2. Analiza: 10) uczeń charakteryzuje i ocenia bohaterów. z zakresu gimnazjum - II. Analiza i interpretacja tekstów kultury. 3. Interpretacja: 1) uczeń przedstawia propozycję odczytania konkretnego tekstu kultury i uzasadnia ją. CELE OPERACYJNE: - uczeń potrafi poddać szczegółowej analizie działanie, postępowanie wybranego bohatera literackiego, - uczeń charakteryzuje bohatera literackiego, - uczeń kształci umiejętności społeczne (pracy w grupie). PRZEBIEG ZAJĘĆ: 1. Część wprowadzająca (ok. 10 minut): a) czynności organizacyjne, b) określenie celu lekcji, c) prezentacja metody drzewka ambitnego celu.(załącznik nr 1) 2. Część zasadnicza (ok. 30 minut): a) wyjaśnienie reguł gry lekcyjnej :
- podział klasy na grupy tworzymy 5 grup, uczniowie samodzielnie zgłaszają się do pracy nad konkretnym bohaterem literackim; przygotowują drzewko ambitnego celu bohatera literackiego; - przydział punktów: 5 pkt. grupa, która wybierze Harpagona; 6 pkt. grupa, która wybierze Rejenta Milczka lub Cześnika Raptusiewicza (załącznik nr 2); 7 pkt. grupa, który samodzielnie wybierze innego niż wskazany bohatera literackiego; - zasady gry każda grupa ma 15 minut na przygotowanie drzewka ambitnego celu wybranego bohatera na papierze pakowym markerami; skorzystanie z pomocy nauczyciel 1 raz bez utraty punktów, każdy kolejny raz odejmujemy 1 pkt.; - prezentacja prac na forum klasy każda grupa może otrzymać max. 5 punktów od jury (wybranego spośród nauczycieli obserwatorów); za uzasadnioną krytyczną uwagę lub wprowadzenie dodatkowego, cennego elementu do pracy innej grupy zgłaszająca uwagę grupa otrzymuje 1 pkt.; - punktami mogą być, np. cukierki, batony, lizaki ; - grupy, który uzyskały największą ilość punktów otrzymują oceny bdb. (5); b) praca na realizacją projektów i prezentacja ich na forum klasy, c) ocena praca, przyznanie grupom punktów. 3. Część podsumowująca (ok. 5 minut) a) podsumowanie zajęć swobodne odpowiedzi na pytanie, czego się dziś nauczyliśmy; b) praca domowa ( do wyboru jedno polecenie) (załącznik nr 3) Wybierz dowolnego bohatera literackiego, zapisz pięć jego cech i je uzasadnij, odwołując się do treści lektury (w formie tabelki): Cecha bohatera 1. 2. 3. 4. 5. Uzasadnienie cechy Przygotuj drzewko ambitnego celu wybranego bohatera.
ZAŁĄCZNIK NR 1 Ambitny cel trzecioklasisty dostać się do wymarzonej szkoły. Przeszkody Cele pośrednie Działania 1. Egzaminy gimnazjalne. - osiągnąć jak najwyższe wyniki z egzaminów gimnazjalnych; - wziąć udział w Maratonie Wiedzy; - wybrać jedne zajęcia dodatkowe i systematycznie na 2. Oceny na świadectwie. - zawalczyć o jak najwyższą średnią na świadectwie końcowym; 3. Duży wybór szkół ponadgimnazjalnych. - określić predyspozycje i zainteresowania; - wybrać szkołę; 4. STRES!!! I zmęczenie - pokonać stres egzaminacyjny - nie doprowadzić do nadmiernego, wyczerpującego zmęczenia organizmu; nie uczęszczać; - sprawdzić, z jakich przedmiotów oceny mają znacznie przy rekrutacji; - wypracować 5 na świadectwie z historii przygotować jednodniówkę z okazji rocznicy historycznego wydarzenia; wziąć udział w konkursie historycznym; - wziąć udział w zajęciach zawodoznawczych z pedagogiem szkolnym i psychologiem z poradni psychologiczno-pedagogicznej; - wybrać się na Giełdę Szkół; - rozmawiać ze znajomymi starszymi kolegami i koleżankami; - wybrać się na dzień otwarty do wybranych szkół; - świętować małe sukcesy (np. pozwalać sobie na ciacho z przyjaciółmi z okazji piątki ); - racjonalnie się odżywiać (energetyczne śniadanie to podstawa, nie przejadać się na kolację, zamiast batona na odstresowanie orzechy i owoce); - raz w tygodniu przez godzinę pływać lub biegać; - wyznaczyć sobie dzienne limity nauki (np. mam dwie godziny na odrobienie wszystkich lekcji);
ZAŁĄCZNIK NR 2 Ambitny cel Harpagona posiadać pieniądze. Przeszkody Cele pośrednie Działania 5. Rozrzutne dzieci. - ograniczyć wydatki na dzieci - pozbyć się dzieci - wydać Elizę za Anzelma, bo nie chce posagu; - robić uwagi Kleantowi dotyczące jego stroju; 6. Utrzymanie służby. - ograniczyć wydatki na utrzymanie służby 7. Koszty utrzymania domu. 8. Konieczność wydania przyjęcia dla Marianny. - zatrudnić Jakuba na dwóch stanowiskach (stangreta i kucharza); - nie kupować służbie nowych ubrań, niech chodzą w starych; - drukować kalendarz z podwójną ilością postów; - unikać płacenia służbie pensji; - ograniczyć wydatki na dom - zakazać służbie porządnego sprzątania, wycierania mebli, żeby się nie niszczyły; - nie karmić porządnie konia, skoro nie jest wykorzystywany do pracy; - oszczędnie gospodarować świecami, gasić zbędne oświetlenie domu; - zminimalizować koszty przyjęcia 9. Potencjalni złodzieje. - zabezpieczyć pieniądze przed kradzieżą - nakazać służbie, by opieszale obsługiwała gości gość ma dwukrotnie prosić o coś, by to dostać; - służący w dziurawych strojach mają chodzić blisko ściany, żeby nie było widać dziury i żeby nie kupować nowych strojów; - kucharz ma przyrządzić potrawy jak najtańszym kosztem (z niczego) i ograniczyć menu; - oddać do sklepu to, co zostanie; - zakopać szkatułkę z pieniędzmi w ogrodzie; - przeszukiwać podejrzanych o kradzież; - wobec wszystkich (także domowników i samego siebie) być nieufnym, kontrolować i sprawdzać;
Ambitny cel Cześnika Raptusiewicza dokuczyć sąsiadowi. Przeszkody Cele pośrednie Działania - nie dopuścić do załatania dziury w murze; 1. Próba załatania dziury w murze przez sąsiada. 2. Brak informacji o działaniach sąsiada. - poznać pomysły sąsiada, dowiedzieć się, co knuje; 3. Nie przegrać! - zrobić wszystko, co możliwe, żeby wygrać spór z sąsiadem; 4. Brak umiejętności knucia intryg. 5. Brak majątku (połowa zamku należy do Klary). - spróbować uknuć intrygę przeciw sąsiadowi; - wysłać służbę na czele z Papkinem, by przepędziła murarzy; - grozić sąsiadowi dubeltówką; - krzyczeć w stronę sąsiada, zagrzewać do walki służących i Papkina; - wysłać Papkina na przeszpiegi; - nie narażać się na nieprzyjemności, wykorzystać zależność Papkina i zmusić go do roli posła; - wyzwać sąsiada na pojedynek, licząc na swoją żwawość i umiejętność władania szablą; - zmusić Klarę do ślubu z Wacławem, żeby zrobić na złość sąsiadowi; - wzbogacić się; - ożenić się z Podstoliną; Ambitny cel Rejenta Milczka dokuczyć sąsiadowi. Przeszkody Cele pośrednie Działania 1. Konserwatyzm sąsiada. - sprowokować sąsiada - wysłać mularz, żeby naprawili konkretnym działaniem; dziurę w murze dzielącym 2. Przewaga sąsiada w aktywnym działaniu. 3. Plany małżeńskie Cześnika. - wykorzystać swoje atuty do walki; zamek; - spisać zeznania mularzy ( i podać sąsiada do sądu; - zrobić wszystko, żeby zeznania były obciążające Cześnika; - zburzyć szczęście sąsiada; - ożenić własnego syna z wybranka Cześnika Podstoliną, nawet wbrew woli Wacława; - wykorzystać syna jako broń przeciwko sąsiadowi; 4. Opinia otoczenia. - uchodzić za osobę pobożną; - często powtarzać: Niech się dzieje wola nieba, z nią się zawsze zgadzać trzeba ; - udawać pokornego, religijnego właściciela połowy zamku; 5. Miłość Wacława i Klary. - wybić synowi z głowy małżeństwo z Raptusiewiczówną; - ożenić Wacława z Podstoliną; - zawrzeć umowę finansową z Podstoliną, płacąc jej za małżeństwo z synem; - wykorzystać władzę ojcowską, by przekonać syna do ślubu;
ZAŁĄCZNIK NR 3 PRACA DOMOWA Wykonaj jedno wybrane polecenie: 1) Wybierz dowolnego bohatera literackiego, zapisz pięć jego cech i je uzasadnij, odwołując się do treści lektury (w formie tabelki): Cecha bohatera: 1. 2. 3. 4. 5. Uzasadnienie cechy: 2) Przygotuj drzewko ambitnego celu wybranego bohatera literackiego. PRACA DOMOWA Wykonaj jedno wybrane polecenie: 1) Wybierz dowolnego bohatera literackiego, zapisz pięć jego cech i je uzasadnij, odwołując się do treści lektury (w formie tabelki): Cecha bohatera: 1. 2. 3. 4. 5. Uzasadnienie cechy: 2) Przygotuj drzewko ambitnego celu wybranego bohatera literackiego. PRACA DOMOWA Wykonaj jedno wybrane polecenie: 1) Wybierz dowolnego bohatera literackiego, zapisz pięć jego cech i je uzasadnij, odwołując się do treści lektury (w formie tabelki): Cecha bohatera: 1. 2. 3. 4. 5. Uzasadnienie cechy: 2) Przygotuj drzewko ambitnego celu wybranego bohatera literackiego.
MATERIAŁY DODATKOWE DO LEKCJI OTWARTEJ CO TO JEST TOC TOC (skrót od angielskiej nazwy Theory of Constraints, tłumacz. Teoria ograniczeń), to program, który pozwala na identyfikację i zarządzanie ograniczeniami występującymi w otaczającym nas świecie, przy czym ograniczenie rozumiane jest tu jako czynnik spowalniający nasze osiągnięcia, czy realizację wyznaczonego celu. Program (narzędzia) pozwalają na identyfikację ograniczeń i późniejszą ich eliminację, co wpływa na poprawę całego systemu. KTO WYMYSLIŁ TOC Program powstał w latach 70-tych, a jego twórcą jest dr Eliyahu Goldratt, fizyk, lider biznesowy i autor 12 bestsellerów w dziedzinie biznesu, m.in. Celu, czy Łańcucha krytycznego. Dr Goldratt wykładał na uczelniach ekonomicznych na całym świecie. Całokształt jego pracy zapewnił mu miejsce w czołówce naukowców zajmujących się zarządzaniem w biznesie, a także tytuł Guru Biznesu, przyznany przez tygodnik FORBES. Stworzone przez siebie zasady dr Goldratt, wykorzystywał z ogromnym sukcesem w zakresie rozwiązywania problemów w największych międzynarodowych korporacjach takich jak General Motors, Intel Corporation, Boeing, Ford i wielu innych. Metoda ta ma bardzo szerokie zastosowanie: w praktycznie każdej branży biznesu, armii, służbie zdrowia, edukacji, życiu prywatnym. TOC DLA EDUKACJI W 1995 roku powstała Fundacja TOC dla Edukacji (TOCFE TOC for Education), której celem jest rozpowszechnianie programu na całym świecie. Dziś metoda jest znana i stosowana w prawie 30 krajach, dzięki 100 tys. pedagogów, którzy nie tylko poznali program, ale również pracują tymi technikami na co dzień. W efekcie ok. 8 milionów dzieci i młodzieży uczestniczyło w warsztatach TOC dla edukacji, lub korzysta z tych technik w codziennej pracy w szkole. W Polsce program obecny jest od 2006r. W ciągu tych lat miały miejsce dwie Międzynarodowe Konferencji TOC dla Edukacji z udziałem zagranicznych trenerów (Warszawa 2008 i Płock 2011). Istnieje grupa polskich certyfikowanych trenerów, którzy pracują w całej Polsce. Jednym z nich jest dr Agnieszka Zielińska, która prowadziła szkolenie z technik TOC dla nauczycieli w Mińsku Mazowieckim w marcu 2103r. FILOZOFIA TOC W SZKOLE Co należy zmienić? uczniowie nie rozumieją tekstów, które czytają; starają się raczej zapamiętać niż zrozumieć; nie potrafią wyrazić swoich pomysłów; nie potrafią zastosować w życiu wiedzy zdobytej w szkole; nie są odpowiedzialni za swoje postępowanie; często nie widzą celu swojej nauki; W co należy to zmienić? nauczyć uczniów samodzielnego krytycznego myślenia! Jak należy to zmienić? przenieść odpowiedzialność za proces uczenia się na samych uczniów.
NARZĘDZIA TOC TOC w szkole to uniwersalny program w formie trzech prostych narzędzi graficznych, za pomocą których uczymy KRYTYCZNEGO MYŚLENIA. Narzędzia można wykorzystywać na wszystkich poziomach edukacji od przedszkola do szkoły ponadgimnazjalnej, na wszystkich typach zajęć (przedmiotowych, wychowawczych, pedagogicznych, rozwijających zainteresowania, uzupełniających, dodatkowych itd.). NARZĘDZIA TOC: CHMURKA analizowanie przyczyn konfliktu, znajdowanie logicznych rozwiązań, rozwiązywanie sporów; LOGICZNA GAŁĄZKA uczy logicznego myślenia i odkrywania związków przyczynowo-skutkowych, pomaga określać logiczne konsekwencje zdarzeń i przewidywać następstwa własnego zachowania i podjętych decyzji; DRZEWKO AMBITNEGO CELU narzędzie ułatwiające stworzenie strategicznego planu z podziałem na etapy działania, określeniem przeszkód i sposobem pokonywania tych przeszkód. DRZEWKO AMBITNEGO CELU
Narzędzie to pomaga w kształtowaniu u dzieci umiejętności definiowania własnych celów, odpowiedzialnego planowania dnia. Program wspiera dzieci i młodzież w procesie przejmowania odpowiedzialności za osiąganie własnych czy grupowych celów. Korzyści ze stosowania drzewka ambitnego celu: Ustanawianie własnych celów, przewidywanie trudności oraz planowanie sposobów uporania się z tymi trudnościami. W domu dziecko będzie bardziej odpowiedzialne i będzie lepiej planowało swój dzień. W szkole dziecko będzie umiało określić własne cele i rozwinie wczesne umiejętności przywódcze. Opracowanie Izabela Saganowska (na podstawie www.toc.edu.pl)