SYLABUS Nazwa przedmiotu: Nazwa jednostki prowadzącej przedmiot: Katedra: Kierunek: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Liczba punktów ECTS za zaliczenie przedmiotu Wybrane zagadnienia z historii filmu Wyższa Szkoła Artystyczna w Warszawie Malarstwa Malarstwo Studia pierwszego stopnia Ogólnoakademicki, praktyczny III semestr 2 ECTS, IV semestr 2 ECTS Studia Kierunek studiów Specjalność Forma studiów Malarstwo kostium i rekwizyt sceniczny, malarstwo w scenografii, obraz multimedialny, malarstwo sztalugowe stacjonarne Tytuł i/lub stopień naukowy/tytuł zawodowy, imię i nazwisko prowadzącego przedmiot: mgr Wojciech Starostecki Założenia i cele przedmiotu Celem przedmiotu jest zapoznanie studentów z dorobkiem kinematografii światowej (przede wszystkim europejskiej i amerykańskiej) poprzez prezentację historycznego rozwoju filmu jako zjawiska artystycznego oraz ułatwienie zrozumienia specyfiki dzieła filmowego jako wypowiedzi artystycznej. Celem jest też zapoznanie studenta z najważniejszymi nurtami kształtującymi oblicze filmu na świecie, zapoznanie z dorobkiem wybranych reżyserów, oraz z podstawową analizą wybranych dzieł filmowych, prezentowanych na tle przemian cywilizacyjnych, politycznych, społecznych i artystycznych jakie dokonywały się w wieku XX. Zajęcia maja także na celu zapoznanie studentów z pojęciem gatunku filmowego oraz z cechami poszczególnych gatunków. Celem zajęć jest też motywowanie do samodzielnego podejmowania prób analizy i interpretacji dzieł sztuki filmowej. Wymagania wstępne Kwalifikacja na pierwszy rok studiów.
Symbol efektu kształcenia na poziomie kierunku K_W03 Zamierzony efekt kształcenia Opis efektu kształcenia na poziomie przedmiotu Ma wiedzę na temat fachowej terminologii charakteryzującej najważniejsze nurty obecne w kinie, gatunki i nurty artystyczne, zna podstawowe pojęcia z zakresu estetyki i języka filmu, zna sylwetki i wybraną twórczość wybitnych twórców filmowych (reżyserów, scenarzystów, aktorów). Weryfikacja efektu kształcenia K_W08 K_W09 K_W10 K_W12 K_W16 K_U01 K_U17 Wie, jak odpowiedzialnie wykorzystać wiedzę na temat kinematografii światowej (przede wszystkim europejskiej i amerykańskiej) poprzez prezentację historycznego rozwoju filmu jako zjawiska artystycznego oraz ułatwienie zrozumienia specyfiki dzieła filmowego jako wypowiedzi artystycznej w celu rozwoju własnej osobowości artystycznej. Ma wiedzę i potrafi swobodnie poruszać się w obrębie podstawowych zagadnień z zakresu wybranych zagadnień z historii filmu. Ma wiedzę i rozumie znaczenie dorobku artystycznego twórców światowej kinematografii. Ma wiedzę i umiejętności pozwalające na samodzielną analizę dzieła filmowego pod względem warsztatowym (czyli: jak to jest zrobione ) i estetycznym (czyli dlaczego tak to zrobiono ). Potrafi przypisać poszczególne dzieła do określonego gatunku i nurtu artystycznego, nazywać i rozpoznawać charakterystyczne cechy twórczości wybitnych filmowców oraz znaleźć w ich filmach odniesienia do dzieł wcześniejszych jak i elementy nowatorskie. Posiada świadomą umiejętność analizy dzieła filmowego pod względem warsztatowym i estetycznym. Umie rozpoznawać i opisywać przy pomocy pojęć z dziedziny estetyki i języka filmu charakterystyczne cechy twórczości wybitnych filmowców oraz znajdować w ich filmach odniesienia do dzieł wcześniejszych jak i elementów nowatorskich. - zaliczenie z oceną (samodzielna analiza i interpretacja dzieł filmowych, dyskusja na temat interpretacji filmów) - egzamin K_K02 Jest zdolny do osiągnięcia niezbędnych dla świadomego odbiorcy poziomu krytycznego odbioru i samodzielnej oceny dzieła. K_K03 Jest zdolny i potrafi samodzielnie podejmować próby analizy i interpretacji dzieł sztuki filmowej. 2
Liczba godzin dydaktycznych i formy zajęć i punkty ECTS: Przedmioty Liczba godzin dydaktycznych (w tym): Wybrane zagadnienia z historii filmu Forma zajęć: (W - wykład, Ć - ćwiczenia, K - konwersatorium) Razem W Ć K W+Ć 60 50 10 Rok I Rok II Rok III Rok IV Semestr I Semestr II Semestr III Semestr IV Semestr V Semestr VI Semestr VII W Ć K ECTS R W Ć K ECTS R W Ć K ECTS R W Ć K ECTS R W Ć K ECTS R W Ć K ECTS R W Ć K ECTS R 20 10 2 Zo 30 2 E R rygor (egzamin, - E, zaliczenie z oceną Zo, zaliczenie - Z SEMESTR III Treści programowe nauczania [ treść zajęć] 1-3 Sprawy organizacyjne omówienie sylabusa, sposobu organizacji zajęć, formy zaliczenia, nieobecności, wymagań i sposobu oceniania. ORSON WELLES dyskusja i próba interpretacji filmu Obywatel Kane. Literatura podstawowa: Płażewski Jerzy: Historia filmu 1895-2000. Wydanie piąte popr. Warszawa: Książka i Wiedza. 2001 lub nowsze. 4 Po wojnie. Pierwsi budzą się Włosi. prezentujący założenia i dorobek neorealizmu włoskiego oraz sylwetki jego głównych twórców: R.Rosselini, V.De Sica, C.Zavattini i L.Visconti. Literatura podstawowa: Joanna Wojnicka, Olga Katafiasz: Słownik wiedzy o filmie, Wydawnictwo Park, Bielsko Biała 2005 lub nowsze. 5 Od neorealizmu do...felliniego. Prezentacja dokonań reżysera wywodzącego się z nurtu neorealistycznego a uznawanego za jednego z najwybitniejszych twórców kina światowego Federico Felliniego. opowiadający o początkach działalności Felliniego, aż do nakręcenia słynnej La strady Projekcja i próby interpretacji. Literatura podstawowa: Joanna Wojnicka, Olga Katafiasz: Słownik wiedzy o filmie, Wydawnictwo Park, Bielsko Biała 2005 lub nowsze. 6 Film o kinie i filmowcu. Fellini w rozkwicie artystycznej formy. Prezentacja dojrzałej twórczości F. Felliniego. 7 Autor kompletny czyli kino I. Bergmana. Przedstawienie znaczenia dla europejskiej kinematografii twórczości szwedzkiego reżysera teatralnego i filmowego. prezentujący filmowy dorobek Bergmana i stałe motywy poruszane w jego dziełach. 8 Nowa fala w kinie francuskim. Zaskakujące rozliczenie z dylematami czasu wojny w dziełach Alana Resnais. Pokolenie Truffaut, Godarda, Chabrola i innych, którzy szybko i odważnie wkroczyli na scenę pod hasłami walki ze starym kinem, a następnie... spokornieli. Projekcja filmu J.L.Godarda Do utraty tchu i dyskusja na temat bohaterów. Literatura podstawowa: Płażewski Jerzy: Historia filmu 1895-2000. Wydanie piąte popr. Warszawa: Książka i Wiedza. 2001 lub nowsze 9 Metafizyka Andrieja Tarkowskiego. Prezentacja najwyrazistszej indywidualności kina radzieckiego, jaką był A. Tarkowski. Tematyka jego dzieł i metody przenikania w psychikę bohaterów. 10 Europa odkrywa filmy japońskie. Akira Kurosawa. Omówienie okoliczności, w jakich nastąpiło 3
spotkanie kinematografii Japonii i Zachodu. powinien uzmysłowić odmienność konwencji artystycznych i tradycji kulturowych z jakich wyrasta kino azjatyckie. Szczególne miejsce twórczości Akiry Kurosawy w procesie przyswajania kina azjatyckiego w Europie. 11 Louis Buñuel. Z surrealizmem w tle. Prezentacja sylwetki artysty i omówienie antyklerykalnej, antymieszczańskiej, wolnościowej w wymowie twórczości hiszpańskiego twórcy, wywodzącego się z surrealizmu. 12 Moralista, czy esteta. M. Antonioni. Ukazanie twórczości M.Antonioniego na tle zmieniającej się sytuacji społecznej Włoch i Europy Zachodniej w latach 60tych. 13 Kino Czeskie. Obraz prowincji obrazem świata. Omówienie fenomenu artystycznego, jakim stało się kino czeskie w połowie lat 60tych. Specyficzna tonacja tych filmów i ujawnienie się wielkich talentów: M. Formana. i J. Mencla. i projekcja filmu J. Mencla. Pociągi pod specjalnym nadzorem. Literatura podstawowa: Płażewski Jerzy: Historia filmu 1895-2000. Wydanie piąte popr. Warszawa: Książka i Wiedza. 2001 lub nowsze. 14 Roman Polański lokator wielu domów. Prezentacja biografii artystycznej Romana Polańskiego toczącej się po debiucie poza granicami kraju. 15-16 Wojciech Jerzy Has. Prezentacja niezwykłego i odległego od aktualnych nurtów i obowiązujacych kanonów filmu W. J. Hasa. zwracający uwagę na narracyjną strukturę filmu, na formę pastiszu, plastyczne bogactwo i różnorodność kreacji aktorskich. Projekcja filmu pt: Rękopis znaleziony w Saragossie Literatura podstawowa: Joanna Wojnicka, Olga Katafiasz: Słownik wiedzy o filmie, Wydawnictwo Park, Bielsko Biała 2005 lub nowsze. 17 18 Woody Allen. Nowojorski sfrustrowany intelektualista w świecie filmowych konwencji. Prezentacja najwcześniejszych filmów Allena i próba odczytania inspiracji arcydziełami kina autorskiego. Literatura podstawowa Płażewski Jerzy: Historia filmu 1895-2000. Wydanie piąte popr. Warszawa: Książka i Wiedza. 2001 lub nowsze. 19-20 Stanley Kubrick. Zawsze kontrowersyjny i niejednoznaczny. Celem wykładu jest prezentacja twórczości Stanleya Kubricka jednego z najoryginalniejszych twórców XX wiecznego kina. Projekcja filmu Mechaniczna pomarańcza dyskusja na temat aktualności tematyki podjętej w filmie. Literatura podstawowa Płażewski Jerzy: Historia filmu 1895-2000. Wydanie piąte popr. Warszawa: Książka i Wiedza. 2001 lub nowsze Ćwiczenie 1-2 Projekcja filmu dokumentalnego na temat powstawania tego legendarnego dzieła. Ćwiczenie 3 Projekcja fragmentów filmów Vittorio de Sica Złodzieje rowerów L. Viscontiego Ziemia drży. Ćwiczenie 4 Omówienie i projekcja filmu Osiem i pół. Dyskusja o roli i miejscu artysty w świecie. Literatura podstawowa: Joanna Wojnicka, Olga Katafiasz: Słownik wiedzy o filmie, Wydawnictwo Park, Bielsko Biała 2005 lub nowsze. Ćwiczenie 5 Projekcja i omówienie filmu Tam, gdzie rosną poziomki. Dyskusja interpretacyjna. Literatura podstawowa: Płażewski Jerzy: Historia filmu 1895-2000. Wydanie piąte popr. Warszawa: Książka i Wiedza. 2001 lub nowsze. Ćwiczenie 6 i projekcja filmu Andriej Rublow. Literatura podstawowa: Joanna Wojnicka, Olga Katafiasz: Słownik wiedzy o filmie, Wydawnictwo Park, Bielsko Biała 2005 lub nowsze. Ćwiczenie 7 Projekcja filmu pt: Rashomon. Literatura podstawowa: Płażewski Jerzy: Historia filmu 1895-2000. Wydanie piąte popr. Warszawa: Książka i Wiedza. 2001 lub nowsze. Ćwiczenie 8 i projekcja filmu Louisa Buñuela Mroczny przedmiot pożądania. Dyskusja na temat bohaterki. Literatura podstawowa: Joanna Wojnicka, Olga Katafiasz: Słownik wiedzy o filmie, Wydawnictwo Park, Bielsko Biała 2005 lub nowsze. Ćwiczenie 9 Projekcja filmu Powiększenie dyskusja na temat bohatera filmu. Literatura podstawowa: Joanna Wojnicka, Olga Katafiasz: Słownik wiedzy o filmie, Wydawnictwo Park, Bielsko Biała 2005 lub nowsze. Ćwiczenie 10 i projekcja filmu Wstręt. Dyskusja interpretacyjna. Literatura podstawowa: Płażewski Jerzy: Historia filmu 1895-2000. Wydanie piąte popr. Warszawa: Książka i Wiedza. 2001 lub nowsze. 4
SEMESTR IV Lp. Forma zajęć/ data TEMATYKA I FORMA ZAJĘĆ HARMONOGRAM PRACY 1-2 wykład Sprawy organizacyjne omówienie sylabusa, sposobu organizacji zajęć, formy zaliczenia, nieobecności, wymagań i sposobu oceniania. Wprowadzenie do tematyki zajęć. Korzenie kina. Latarnie magiczne, teatry cieni, kamera obscura. 1 sprawdzenie obecności 2 wykład wprowadzający 3 pytania i odpowiedzi 3-4 5-6 7-8 Początki kina. Kinematograf Braci Loumierre. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z całym szeregiem zjawisk i faktów, które doprowadziły do pierwszego publicznego pokazu filmowego w 1895 roku. Studenci zdobywają także wiedzę na temat pierwszych filmów Braci Loumierre i ich doniosłości dla dziejów kina. uzupełniony jest o prezentację zestawu filmów oraz dyskusję na temat ich odbioru w czasie kiedy powstały i dziś. początki kształtowania się gatunków filmowych (dokument, komedia, kronika). Pokazywane są filmy: Wyjście robotników z fabryki, Wjazd pociągu na stację, Polewacz polany i kilka innych. Powstanie widowiska filmowego. Georges Melies pierwszy reżyser kina. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z dokonaniami pierwszego reżysera, twórcy pierwszej wytwórni filmowej, odkrywcy wielu filmowych tricków - Georges a Meliesa. G.Melies uczynił z filmu, który był dotąd techniczną ciekawostką,fascynujące widowisko dla mas. uzupełniony jest o prezentację filmów Meliesa Podróż na księżyc i Tunel pod Kanałem La Manche i kilku innych oraz dyskusję na temat jarmarcznej genezy kina. Niezwykła wyobraźnia i kreatywność twórcy każe dostrzec w nich początek drogi prowadzącej do efektownych widowisk fantastycznych z końca XX w. Wielkie lata kina niemego w Europie Zachodniej. Ekspresjonizm. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z dokonaniami pierwszej, decydującej fazy w rozwoju kinematografii na przykładzie Niemiec. prezentujący sytuację sztuki filmowej w trakcie i po I wojnie światowej zwraca szczególną uwagę na rolę plastyków, malarzy, scenografów w powstaniu najważniejszych dzieł ekspresjonizmu niemieckiego. Studenci rozpoznają elementy stylu ekspresjonistycznego we fragmentach filmiu Gabinet Doktora Caligari. 1 sprawdzenie obecności 2 wykład wprowadzający 3 pytania i odpowiedzi 4 projekcja filmów 1 sprawdzenie obecności 2 wykład wprowadzający 3 pytania i odpowiedzi 4 projekcja filmów 9-10 Od filmu grozy do krytyki społeczeństwa. Filmy Fritza Langa. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z dokonaniami wybitnego twórcy wywodzącego się z 5
11-12 nurtu ekspresjonistycznego Fritza Langa na tle dokonań innych twórców tego nurtu. Krótka prezentacja kierunku zwanego Kammerspiele i fragment filmu F.Murnaua Portier z hotelu Atlantic prezentuje sylwetkę i najważniejsze dzieła filmowe Fritza Langa i jest uzupełniony projekcją pierwszej części filmu METROPOLIS. Metropolis Fritza Langa. Epizod w dziejach kina czy wielkie dziedzictwo artystyczne Europy? Celem zajęć jest zapoznanie studentów ze znaczeniem filmu Fritza Langa pt: Metropolis ze względu na wielką siłę wizji plastycznej zawartej w tym dziele. Po projekcji drugiej części filmu Metropolis dyskusja na temat tego, jak wizje Fritza Langa odradzają się w późniejszych dziełach innych twórców. 4. projekcja filmów 4. projekcja filmów 13-14 15-16 Impresjoniści, awangarda i surrealizm. Celem zajęć jest krótkie zapoznanie studentów z twórczością działającego we Francji Carla Dreyera. Projekcja fragmentów filmu Męczeństwo Joanny Darc oraz z działalnością artystów skupionych pod hasłami surrealizmu z którym wiąże się początki kariery jednego z największych artystów kina Louisa Bunuela. uzmysławia wpływ wielu dziedzin sztuki i rozmaitych izmów na rozwój kina artystycznego. Dyskusja o tym, czy i jak idee plastyczne mogą przekładać się na dzieło filmowe. Projekcja filmu Louisa Bunuela Pies andaluzyjski. Geniusz kina. Film S. Eisensteina Pancernik Potiomkin. Celem zajęć jest zapoznanie studentów z jednym z najwybitniejszych i najbardziej kontrowersyjnych dzieł w całej historii kina. Studenci powinni potrafić rozpoznać sekwencje montażu synchronicznego, równoległego i skojarzeniowego. o powstaniu filmu Eisensteina, o nowatorskich środkach artystycznych zastosowanych w filmie i jego znaczeniu w historii sztuki filmowej. Projekcja filmu Pancernik Potiomkin 4. projekcja filmów 17-18 Rozkwit indywidualności Chaplin, Harold Lloyd, Buster Keaton. Celem zajęć jest prezentacja dokonań najwybitniejszych przedstawicieli amerykańskiej komedii niemej z okresu jej świetności. i projekcja filmu Bustera Keatona Generał. 19-20 Charlie Chaplin najwybitniejszy artysta kina. Celem zajęć jest prezentacja biografii i pierwszych dokonań artystycznych Charlsa Spencera Chaplina z 6
21-22 23-24 / Ćwiczenia 25-26 27-28 29-30 / Ćwiczenia okresu kina niemego. na temat roli jaką odegrał Chaplin w rozwoju sztuki filmowej ze szczególnym naciskiem na postać Charliego i jej znaczenie jako ikony kultury XXw. Projekcja filmu pt. Brzdąc Charlie Chaplin Gorączka złota szczytowe osiągnięcie niemej komedii. Celem zajęć jest prezentacja filmu ukazującego Chaplina jako wielkiego komika, doskonałego reżysera i scenarzystę oraz wnikliwego obserwatora ludzkich zachowań i charakterów. Charlie Chaplin Dyktator. Celem zajęć jest prezentacja filmu ukazującego Chaplina jako wnikliwego obserwatora i śmiałego krytyka współczesności. Zwrócenie uwagi na ponadczasowe przesłanie filmu. Projekcja. Obywatel Kane początek nowoczesnego kina. na temat nowatorskich środków artystycznych zastosowanych w mistrzowskim dziele Orsona Wellesa i projekcja filmu Obywatel Kane Kino w latach II wojny światowej. Film czarny. Przedstawienie tematyki i cech nurtu, zapoczątkowanego przez film Sokół maltański, Należące do tego nurtu dzieła odchodziły od prostego podziału na dobro i zło ukazując pogmatwanie wyrazistych granic oceny. i projekcja filmu Sokół maltański Johna Hustona Podsumowanie I semestru. Przypomnienie najważniejszych wątków stanowiących treść zajęć w I semestrze (Poczatki kina, ekspresjonizm, ZSRR, komedia i Chaplin, Welles, film noir) 3. projekcja filmu projekcja filmu Zagadnienia programowe nauczania: Narzędzie/ metody dydaktyczne: Forma i sposób zaliczenia oraz wymagania egzaminacyjne: aktywny prowadzony przy użyciu technik audiowizualnych (w tym projekcje fragmentów dzieł filmowych). Ćwiczenia, polegające na próbach samodzielnej analizy i interpretacji dzieł filmowych przez studentów. Dyskusja na temat możliwych interpretacji filmów i ich wpływu na inne dzieła kinematograficzne. Semestr III zaliczenie z oceną (samodzielna analiza i interpretacja dzieł filmowych, dyskusja na temat interpretacji filmów) Semestr IV - egzamin 7
Metody i kryteria oceny: Wymagania końcowe: aktywność na ćwiczeniach, zapoznanie się z literaturą; wynik z egzaminu ustnego; Sem III zaliczenie z oceną oraz frekwencja sem IV pozytywny wynik z egzaminu ustnego oraz frekwencja Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS Wybrane zagadnienia z historii filmu Liczba godzin (kontak towe i samodzi elna praca student a) 1 punk t ECT S= 25h 1 punk t ECT S= 30h Średnia arytmet yczna 25h-30h Liczb a punk tów ECT S Łączna liczba punktów ECTS z wyrówna niem Godziny kontaktowe z nauczycielem akademickim 60 2,00 2 1. Uczestnictwo w zajęciach dydaktycznych Samodzielna praca studenta 60 2,00 2 1. Przygotowanie do zaliczeń i egzaminów 25 0,83 1 2. Przygotowanie się do zajęć 10 0,33 0 3. Zapoznanie się ze wskazana literaturą 25 0,83 1 Formy weryfikacji osiągnięcia efektów kształcenia [ elementy składowe oceny w %] Język wykładowy Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia efektów kształcenia w godzinach oraz punktach ECTS 100% - wynik egzaminu polski 120 4,80 4,00 4,40 4,00 4 Literatura 1. Płażewski Jerzy: Język filmu. Warszawa 1982. 2. Przylipiak Mirosław: Kino stylu zerowego. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 1994. 3. Toeplitz Jerzy: Historia sztuki filmowej. Warszawa 1989. 4. Kino ma 100 lat, pod red. Jana Reka i Elżbiety Ostrowskiej. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 1998. 5. Płażewski Jerzy: Historia filmu 1895-2000. Wydanie piąte popr. Warszawa: Książka i Wiedza. 2001 lub nowsze. 6. Przylipiak Mirosław: Kino stylu zerowego. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. 1994 lub nowsze. 7. Joanna Wojnicka, Olga Katafiasz: Słownik wiedzy o filmie, Wydawnictwo Park, Bielsko Biała 2005 lub nowsze. 8
Podpis prowadzącego przedmiot: Podpis prorektora do spraw dydaktycznych: Oświadczenie i podpis prowadzącego zajęcia Oświadczam, że treści programowe zawarte w niniejszym sylabusie są rezultatem mojej indywidualnej pracy twórczej wykonywanej w ramach stosunku pracy/współpracy wynikającej z umowy cywilnoprawnej oraz że osobom trzecim nie przysługują z tego tytułu autorskie prawa majątkowe. Dnia:.... 9