Przezwyciężanie trudności moduł 4 Temat 3, Poziom 1 PODRĘCZNIK PROWADZĄCEGO Akademia dla Młodych Materiały dla uczestników i prezentacje znajdziesz na stronie www.akademiadlamlodych.pl w zakładce nauczyciele albo w załączonym do podręcznika pendrivie.
Moduł 4 Temat 3 Poziom 1 Budowanie wytrwałości Przezwyciężanie trudności Podręcznik prowadzącego Cele szkolenia Nawet najlepiej sformułowane cele nie gwarantują, że wszystko pójdzie zgodnie z planem. Poważne trudności lub zmiany mogą mocno obniżyć motywację uczestników oraz ich wytrwałość (umiejętność wyjścia z trudnej sytuacji). Tylko mając pozytywne nastawienie oraz umysł otwarty na nowe możliwości, uczestnicy będą mogli pokonać trudności oraz osiągnąć cele w nauce i w pracy. Jest to bardzo ważne, ponieważ bez wytrwałości uczestnicy nie będą w stanie uwolnić swojego potencjału. Po ukończeniu tego tematu młodzi ludzie: określą jak pozytywne nastawienie może pomóc w radzeniu sobie w trudnych sytuacjach, dowiedzą się jak sobie radzić z porażkami wykorzystując pozytywne nastawienie, wyszukiwać możliwości i jak właściwie reagować wobec trudności. Niniejszy temat stanowi uzupełnienie dla Tematu nr 2 Reagowanie na zmianę. Temat Przezwyciężanie trudności pomoże uczestnikom poradzić sobie z poważniejszymi trudnościami, które wymagają przedefiniowania własnych celów. Reagowanie na zmianę pozwoli uczestnikom odpowiednio zareagować na daną sytuację oraz opanować sposoby pozytywnego reagowania na codzienne problemy. Informacja dla uczestników Wskazane jest, aby uczestnicy wcześniej poznali Tematy nr 1 i nr 2 z tego modułu oraz znali pojęcie wewnętrznego głosu. Nie jest konieczne, jednak dobrze byłoby, gdyby uczestnicy wybrali sobie cel SMART z Modułu nr 3. Przygotowanie Prezentacja oraz materiały dla uczestników. Możesz również przygotować dodatkowe przykłady problemów lub zmian, które często pojawiają się w życiu uczestników. Czas 45 min. Materiały Prezentacja Przezwyciężanie trudności Arkusz ćwiczeń Szukanie możliwości Arkusz ćwiczeń Budowanie wytrwałości podsumowanie: posłuż się nim, by pomóc podsumować temat i wręcz je uczestnikom na zakończenie zajęć Podsumowanie: tematy do refleksji - uczestnicy mogą je wypełnić po zajęciach 1
10 min. Podręcznik prowadzącego Wprowadzenie Góry i głos wewnętrzny POPROŚ uczestników o dobranie się w pary. SLAJD NR 2 Wyświetl slajd nr 2. Opowiedz następującą anegdotę: alpinista stoi u podnóża wielkiej góry i spogląda na jej szczyt. Pragnie dotrzeć na sam szczyt, ale nagle nachodzą go wątpliwości i przestaje wierzyć, że podoła wyzwaniu. Uczestnicy mają powiedzieć, co w tej chwili myśli alpinista oraz odegrać scenkę, w której zaprezentują myśli podpowiadane przez jego negatywny głos wewnętrzny, np. dlaczego może nie dotrzeć na szczyt, oraz pozytywny głos wewnętrzny, np. dlaczego osiągnie ten istotny dla niego cel (Przypomnij uczestnikom czym jest głos wewnętrzny, czyli wewnętrzną rozmową z samym sobą, która może wpłynąć na nasze zachowania. Taki głos może być pozytywny i przyjazny lub negatywny i nieprzyjazny). Poproś uczestników, aby zdecydowali czy chcą w swojej parze zaprezentować i odegrać myśli pozytywne czy też negatywne dotyczące wewnętrznego głosu alpinisty (Uczestnicy powinni używać słów, którymi posługują się na co dzień, gdy są w niekomfortowej sytuacji: za dużo, zbyt trudne, nie dam rady, nie jestem alpinistą, nigdy nie będę potrafił tego zrobić itd. Inni uczestnicy powinni z kolei używać słów, którymi się posługują, gdy są w doskonałej formie: dam radę, spróbuję, warto, ponieważ..., mogę wszystko itd.). Zachęć jednego z uczestników, by się wcielił w rolę alpinisty (jeśli nie będzie chętnych - sami odgrywamy tę rolę), poproś uczestników o wystąpienie na forum i zaprezentowanie myśli podsuwanych przez pozytywny i negatywny głos wewnętrzny (uczestnicy stoją po obu stronach wspinacza). Uczestnicy wypowiadają to, co według nich wspinacz mówi sam do siebie (Możemy to zadanie uatrakcyjnić, prosząc uczestników o wcielenie się w role diabła i anioła, które czasem pojawiają się na ramionach bohaterów filmów animowanych, gdy ci muszą podjąć jakąś ważną dla nich decyzję. Uczestnicy mogą się wczuć w rolę i modulować głosem dla podkreślenia poszczególnych myśli). Zapytaj uczestników w jaki sposób alpinita mógłby stawić czoła pojawiającym się złym myślom (Dobrze jest na początku przyjrzeć się czy myśli podsuwane przez głos wewnętrzny są prawdziwe czy fałszywe). 2
SLAJD NR 3 Omów cele szkolenia (Slajd nr 3) (Podkreśl, że tylko mając pozytywne nastawienie oraz umysł otwarty na nowe możliwości, uczestnicy będą mogli pokonać trudności oraz osiągnąć swoje cele w nauce i w pracy. Dodaj, że wszystko zależy od tego czy potrafimy myśleć pozytywnie. Jest to bardzo ważne, ponieważ bez wytrwałości uczestnicy nie będą w stanie uwolnić swojego potencjału). 25 min. Podręcznik prowadzącego ĆWICZENIE GŁÓWNE Czy potrafię dostrzec dobre strony? Wyjaśnij, że góra w ćwiczeniu wprowadzającym symbolizuje dowolny cel życiowy uczestników. Tak jak alpinista, każdy z nas czasem myśli, że czegoś nie potrafi zrobić. Jest tak najczęściej w obliczu poważnych problemów lub gdy zmieniają się nasze plany. Poproś uczestników o przypomnienie sobie problemów, jakich doświadczyli w życiu, zwłaszcza takich, które były związane z edukacją lub życiem zawodowym. ulegli negatywnym myślom czy też potrafili odnaleźć pozytywny głos wewnętrzny, który pomógł im pokonać trudności oraz skupić się na wyznaczonych sobie celach? W jaki sposób próbowali poradzić sobie z negatywnymi myślami? Jaki był tego wynik? Omów przykłady, postaraj się taktownie reagować na przykłady zaprezentowane przez uczestników. powiedz, że uczestnicy jeszcze wrócą do tego ćwiczenia, dlatego warto się zastanowić jak pozytywne myśli mogą wpłynąć na nasze reakcje. Rozdaj arkusz ćwiczeń Szukanie możliwości. Przydziel po jednym scenariuszu na parę. SLAJD NR 4 Wyświetl slajd nr 4. Poproś uczestników, aby przedyskutowali otrzymany scenariusz i zdecydowali czy chcą w swojej parze przedstawić pozytywny czy negatywny głos wewnętrzny, a następnie odegrali myśli, które każdy z tych głosów im podpowiada (Najlepiej będzie jeśli uczestnicy zamienią się wcześniej odgrywanymi rolami). 3
Jeśli czas pozwoli: Zachęć jedną lub więcej par do odegrania otrzymanych przez nich scenariuszy przed cała grupą. Albo: Poproś uczestników o dobranie się w grupy ośmioosobowe (każda para w grupie otrzymuje jeden scenariusz), a następnie odegranie myśli podpowiadanych przez głos wewnętrzny w każdym scenariuszu przed swoją grupą (Bez względu na wybrany wariant, uczestnicy zawsze mogą się wczuć w rolę i modulować głosem dla podkreślenia poszczególnych myśli). Pozytywny głos wewnętrzny oraz szukanie możliwości w skrócie Omów pomysły uczestników dotyczące pozytywnych myśli (głos wewnętrzny). ZAPYTAJ uczestników czy przypominają sobie przykłady takich pozytywnych myśli z Tematu nr 2. SLAJD NR 5 Wyświetl slajd nr 5. WYJAŚNIJ, że uczestnicy mogą wykorzystać te pomysły w obliczu poważnych problemów, które mają negatywny wpływ na realizację ich celów oraz do rozwiązania codziennych problemów. Pozytywny głos wewnętrzny pomoże nam dostrzec, że dana sytuacja oferuje także pewne możliwości nawet taka sytuacja, która na pierwszy rzut oka nie pozwala nam osiągnąć naszych celów. Omów w grupie różne możliwości, które mogą się pojawić w każdym z 4 scenariuszy. Przedstaw pomysły (Egzamin uczestnicy mogą zaakceptować taką sytuację jako ważną lekcję, ponieważ na ich drodze pojawiają się kolejne wyzwania. Mogą poprosić o radę czy na pewno wybrali dla siebie właściwą ścieżkę kariery. Mogą tę sytuację wykorzystać jako okazję do nauki i treningu pamięci przed kolejnym podejściem do egzaminu. Praca uczestnicy mogą spytać czy szef nie słyszał o podobnych stanowiskach w innym miejscu. Mogą tę sytuację wykorzystać jako okazję do zaprezentowania umiejętności, doświadczenia oraz opracowania CV, które zapewni im nową pracę. Mogą zdecydować się na poszukiwanie bardziej odpowiedzialnej pracy lub takiej, która rozwinie ich umiejętności oraz zagwarantuje nowe doświadczenia. Przyjaciel może stanowić okazję do nawiązania innych znajomości, które odmienią uczestnika oraz pozwolą mu otworzyć się na nowe pomysły oraz doświadczenia. Dbając o znajomość, uczestnik może rozwinąć umiejętności komunikacyjne, a podróże w celach towarzyskich pozwolą 4
mu zdobyć większą samodzielność. Studia uczestnicy mogą dowiedzieć się jak inni ludzie osiągnęli dane stanowisko, przygotowując się do niego na studiach. Gdzie się uczyli, jakie ukończyli studia? Czas przeznaczony na naukę otwiera nowe możliwości dla indywidualnego rozwoju uczestnika. Uczestnicy mogą również ponownie ocenić swoje plany oraz rozważyć inne studia oraz możliwość pracy na innym stanowisku). Wytrwałe podejście Wyjaśnij, że chciałbyś, aby uczestnicy zastanowili się jak mogą zastosować te pomysły w ich własnym życiu. Poproś uczestników o zastanowienie się nad celem, który chcieliby zrealizować teraz lub w najbliższej przyszłości. uczestnicy bardziej skorzystają ze szkolenia, jeśli wcześniej przypomną sobie cele SMART (Moduł nr 3) (Mogą się tam znaleźć następujące cele: staranie się o dobre oceny z egzaminu, dostanie się na kurs lub upragnione miejsce pracy, wypracowanie odpowiednich umiejętności poprzez zdobywanie nowych doświadczeń itp.). Rozdaj arkusz ćwiczeń Budowanie wytrwałości. SLAJD NR 6 Wyświetl slajd nr 6. Omów pojęcie wytrwałości z uczestnikami (Uczestnicy powinni zapamiętać z Tematów nr 1 i nr 2, że wytrwałość to zasoby energii, dzięki którym poradzą sobie w obliczu wyzwań oraz w trudnej sytuacji. Zasoby te można zwiększyć dbając o siebie, spotykając się ze znajomymi, odpoczywając oraz współpracując z innymi ludźmi. W skrócie omów na czym polega dbanie o siebie: zdrowe odżywianie, picie dużej ilości wody, wysypianie się, wypoczynek i aktywność fizyczna. Podkreśl, że doskonałym sposobem na poradzenie sobie z poważnym problemem jest metoda małych kroków. Na przykład można zastosować tę zasadę w ćwiczeniu z górą i alpinistą. Dodaj, że jeśli raz sprostamy wyzwaniu, nabierzemy pewności siebie, która pozwoli nam sprostać takim samym lub podobnym wyzwaniom w przyszłości). Poproś uczestników o pracę w parach i wspólne uzupełnienie arkusza ćwiczeń. wyjaśnij, dlaczego dana zmiana lub problem może mieć znaczenie i jak może ona negatywnie wpłynąć na realizację celów, jakie przed sobą postawili. przypomnij, że na początku mogli mieć negatywne myśli, które należy zastąpić pozytywnym myśleniem. Pozukaj możliwości wyjścia z trudnej sytuacji. Przedstaw przykłady i pomysły. 5
10 min. ZAKOŃCZENIE Podsumuj najważniejsze zagadnienia i powiedz, że wsłuchując się w pozytywny głos wewnętrzny, uczestnicy będą mogli zapanować nad trudną sytuacją oraz dostrzec jej dobre strony (Wyjaśnij, że przejmując kontrolę nad sytuacją, podejmujemy pozytywny wybór i nie poddajemy się. Oznacza to przemyślaną reakcję). Poproś uczestników, by przypomnieli sobie trudną sytuację, którą wcześniej przedstawili grupie oraz by wyobrazili sobie, że wyszli z niej zwycięsko i teraz po latach do niej wracają. Jaką radę mogliby zaoferować komuś, kto jest w tym samym wieku co oni wtedy i kto stoi przed podobnym wyzwaniem. Jak pozytywne nastawienie może im w tym pomóc? DAJ uczestnikom chwilę na zastanowienie (Jedną z zalet wspomnień jest to, że pozwalają nam dostrzec, jak wiele negatywnych myśli jest nieprawdziwych, nawet jeśli niektóre nich mają pokrycie w rzeczywistości. Doświadczenie może nam pomóc w rozpoznawaniu negatywnych myśli podsuwanych przez nasz głos wewnętrzny). Omów przykłady. uczestnicy mogą również zapisać zaproponowane przez siebie rady na karteczkach samoprzylepnych i umieścić je na flipcharcie. Zapisane myśli mają być podpowiadane przez pozytywny głos wewnętrzny. Wyświetl slajd nr 7 oraz skorzystaj z Podsumowania, aby zebrać najważniejsze informacje. Wyświetl slajd nr 8, który przedstawia krótkie studium przypadku, pokazujące praktyczne zastosowanie dla zdobytej wiedzy. Zakończ, wyświetlając slajd nr 9, aby zachęcić uczestników do zastosowania wiedzy w ich własnym życiu. Co dalej? Możemy poprosić uczestników o uzupełnienie Podsumowania: tematy do refleksji, zapisanie dla siebie kolejnego wyzwania oraz stworzenie planu działania. Przechodzimy do Modułu NR 5: Od pomysłu do realizacji. 6