Leasing operacyjny samochodów osobowych wybrane problemy podatkowe
Autor artykułu: Ewelina Nowakowska Menedżer oraz Doradca Podatkowy w firmie HLB M2 Audyt CZĘŚĆ I - VAT Pomimo, iż leasing samochodów osobowych jest obecnie powszechną formą finansowania zakupu czy korzystania z pojazdu, wciąż budzi liczne kontrowersje podatkowe. Przykładem niech będzie chociażby ostanie orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, które dotyczyło opodatkowania VAT usług ubezpieczeniowych oferowanych przez leasingodawcę. Pomimo, iż istota orzeczenia odnosi się nie tyle do samej umowy leasingu, co raczej do interpretacji pojęcia świadczeń złożonych i tego, czy dane dwie usługi traktujemy jako jedno świadczenie czy też dwa odrębne, to jednak po jego wydaniu tysiące leasingodawców i leasingobiorców stanęło przed dylematem związanym ze sprzecznym ze wspomnianym orzeczeniem naliczeniem i odliczeniem VAT od usług ubezpieczeniowych związanych z samochodami w leasingu. Ograniczone odliczenie Leasing operacyjny samochodów osobowych, podobnie jak ich nabycie, podlega szczególnym uregulowaniom w zakresie odliczenia VAT. Generalnie, odliczyć można wyłącznie 60% kwoty podatku naliczonego od czynszu (raty leasingowej) lub innych płatności wynikających z zawartej umowy, udokumentowanych fakturą, przy czym suma kwot w całym okresie użytkowania tych samochodów, dotycząca jednego samochodu lub pojazdu, nie może przekroczyć kwoty 6000 zł. W praktyce, powyższe ograniczenie przekłada się na obowiązek monitorowania wartości VAT wynikającej z kolejnych faktur za leasingowany samochód. Należy bowiem pamiętać o dwóch aspektach: odliczeniu wyłącznie części VAT z danej faktury (60% jego wartości) łączny limit odliczenia dla wszystkich faktur dla danego samochodu wystawionych na podstawie danej umowy leasingowej nie może przekroczyć 6000 zł. Tym samym nie jest dopuszczalne odliczanie VAT w całości, do momentu gdy wartość VAT już odliczonego osiągnie kwotę 6000 zł. Niezależnie od wysokości danej faktury za leasing, w VAT naliczonym można uwzględnić wyłącznie 60% wartości VAT na danej fakturze. 2
Limit również dla leasingu z zagranicy Należy pamiętać, że ograniczenie w odliczeniu VAT dotyczy również sytuacji, kiedy umowę leasingu samochodu osobowego wykorzystywanego w Polsce zawarliśmy z zagranicznym leasingodawcą, który nie posiada w Polsce siedziby ani stałego miejsca prowadzenia działalności. W takiej sytuacji faktury za czynsz leasingowy nie będą wykazywały polskiego VAT, jednak będzie należało go naliczyć, ponieważ takie nabycie będzie stanowiło import usług. O ile jednak VAT należny będzie wynosił 23% od całej wartości zagranicznego czynszu leasingowego, to VAT naliczony będzie stanowił tylko 60% obliczonego w ten sposób VAT należnego. Tym samym import usług w przeciwieństwie do zakupów innego typu usług z zagranicy nie będzie neutralny dla naszego zobowiązania w VAT, albowiem VAT naliczony będzie stanowił tylko 60% wykazanego z tego tytułu VAT należnego. Należy również pamiętać, że łączna wartość odliczonego VAT dla danej umowy leasingowej nie może przekroczyć 6000 zł. 3
Jak uniknąć limitu Pozornie proste i powszechnie znane regulacje dotyczące ograniczenia w odliczeniu VAT zawierają w rzeczywistości wiele niuansów, z których nie wszyscy przedsiębiorcy zdają sobie sprawę. Istnieje również kilka wyjątków dla których nie będzie miało zastosowanie ograniczenie odliczenia, warto o niech wiedzieć. - Umowa leasingowa czy serwisowa Przepisy VAT dotyczące ograniczenia odliczenia odwołują się wyłącznie do VAT za płatności wynikające z umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innej umowy o podobnym charakterze, której przedmiotem jest samochód osobowy. Tym samym płatności za zawarcie umów innego typu nie podlegają ograniczeniom w odliczeniu. Leasingodawcy mając na uwadze powyższe oferują często zawarcie dwóch odrębnych umów: jednej dotyczącej stricte udostępnienia pojazdu umowa ta będzie więc stanowić umowę leasingową bądź najmu podlegającą ograniczeniu w odliczeniu VAT. Natomiast pozostałe świadczenia związane z obsługą użytkowanego pojazdu, tak jak np. jego serwis czy dodatkowe usługi są objęte odrębnymi umowami nazywanymi często umowami o świadczenie 4
usług serwisowych lub umowami o zarządzenie flotą samochodową. Płatności wynikające z tych umów są zazwyczaj fakturowane odrębnie od samego czynszu leasingowego. Konsekwencje podatkowe dla leasingobiorcy są niewątpliwie korzystne odliczenie VAT z faktur za usługi serwisowe wynikające z odrębnej umowy nie podlega ograniczeniu. Odliczać można 100% VAT z takiej faktury, również limit 6000 zł nie ma zastosowania. Takie ograniczenia będą dotyczyć wyłącznie faktur dokumentujących czynsz leasingowy. Dlatego też zawierając umowę leasingu z pakietem serwisowym warto rozważyć zawarcie dwóch odrębnych umów, aby korzystać z pełnego odliczenia VAT od usług serwisowych. - Działalność dealerska i leasingowa Warto mieć na uwadze, że ograniczenia w odliczaniu VAT nie dotkną dealerów handlujących samochodami czy wynajmujących. W przepisach VAT przewidziane zostały bowiem wyłączenia w ograniczeniu dla odliczenia (a więc pełne prawo dla odliczenia) dla sytuacji, gdy przedmiotem działalności podatnika jest: odsprzedaż samochodów lub oddanie w odpłatne używanie tych samochodów na podstawie umowy najmu, dzierżawy, leasingu lub innych umów o podobnym charakterze i te samochody są przez podatnika przeznaczone wyłącznie do wykorzystania na te cele przez okres nie krótszy niż sześć miesięcy. - A może bankowóz W ramach ciekawostki, a może nie tylko, bo odnotowuje się wzrost zainteresowania tzw. pojazdami specjalnymi, warto zwrócić uwagę na wyłączenia określonych kategorii pojazdów z limitów odliczenia. Są to przede wszystkim samochody inne niż osobowe, a więc m.in. samochody typu van z jednym rzędem siedzeń, który jest oddzielony od przestrzeni przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą a także do pojazdów samochodowych konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą - jeżeli z dokumentów wydanych na podstawie przepisów prawa o ruchu drogowym wynika takie przeznaczenie. Dodatkowo ograniczenie nie dotyczy wspomnianych pojazdów specjalnych w rozumieniu ustawy Prawo o ruchu drogowym. Do takich pojazdów są zaliczane m.in. bankowozy. Jeszcze do niedawna, bowiem do końca listopada 2012 r., wymogi techniczne dla bankowozów nie były zbyt wymagające. W praktyce, wystarczało zamontowanie kasetki dla przewozu pieniędzy czy przedmiotów wartościowych Od 1 grudnia 2012 r. bankowóz musi być również wyposażony w szyby o określonych parametrach, bez możliwości ich otwierania, a więc wymóg ten może zniechęcić do powszechnego stosowania tego typu pojazdów. Istotnym jest jednak, że zgodnie 5
z przeważającymi wyrokami sądów, nie ma konieczności prowadzenia działalności bankowej czy kantorowej, aby przysługiwało pełne odliczenie VAT od nabycia bankowozu. W jednym z ostatnich wyroków wydanych w tej sprawie Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygn. akt III SA/Wa 3158/12) uchylił interpretację indywidualną ministra finansów, która odmawiała prawa do pełnego odliczenia VAT w przypadku wykorzystywania bankowozu w działalności prawniczej. WSA wskazał, że ustawa o VAT nie przewiduje ograniczenia zgodnie z którym odliczenie VAT możliwe jest tylko od tych towarów lub usług, które są niezbędne do wykonywania czynności opodatkowanych. Taka interpretacja przepisów regulujących prawo podatnika do odliczenia VAT oraz przepisów ograniczających to prawo jest nieprawidłowa, jako naruszająca zasadę neutralności VAT. Dodatkowo, wyłączenie ograniczenia w prawie do pełnego odliczenia VAT dotyczy konkretnych pojazdów, w tym bankowozu. Nie dotyczy zaś samej osoby podatnika i działalności gospodarczej prowadzonej przez niego. Dlatego też, planujemy zakup drogiego samochodu, a charakter naszej działalności uzasadnia stosowanie zwiększonych środków bezpieczeństwa jak ma to miejsce np. w działalności prawniczej (konieczność zabezpieczenia dokumentów i akt), warto rozważyć zakup bankowozu i skorzystanie z pełnego odliczenia VAT. Tym bardziej, że wówczas pełne odliczenie będzie dotyczyło również paliwa nabywanego do napędu bankowozu. Należy jednak mieć na uwadze, że organy podatkowe próbują kwestionować zasadność odliczenia, co jednak skutecznie ucinają sądy, podobnie jak miało to miejsce we wskazanym orzeczeniu. Ponowne odliczenie dla wykupu Zdarza się, że po zakończeniu umownego okresu leasingu przedsiębiorca decyduje się na wykup leasingowanego samochodu, za odrębną odpłatnością. W takiej sytuacji, organy podatkowe traktują zakup samochodu i poprzedni leasing jako dwie odrębne transakcje z punktu widzenia odliczenia VAT. Dlatego też, nawet w sytuacji, gdy z danej umowy leasingu został już odliczony w VAT w wysokości 6000 zł, wykup samochodu po zakończeniu umowy uprawnia do kolejnego odliczenia VAT. Taka transakcja wykupu jest traktowana jako standardowe nabycie samochodu, a więc przysługuje prawo odliczenia 60% VAT, nie więcej niż 6000 zł. 6
www.assecobs.pl www.hlbm2.pl 7