Bezpieczeństwo w kontekście samochodów słuŝbowych Prezentacja wyników badania dla: Stowarzyszenia Partnerstwo dla Bezpieczeństwa Drogowego Warszawa, Kwiecień 2009 Wprowadzenie Cele badania Metoda badawcza Próba 1
Wprowadzenie (1) CELE BADANIA Głównym celem badania była ocena działań firm w kontekście bezpieczeństwa floty samochodowej. Szczegółowe cele badania obejmowały: Poznanie działań organizacji w zakresie profilaktyki bezpieczeństwa drogowego Standardy zachowań związanych z wypadkami Liczba i przyczyny wypadków Poznanie standardów zachowań związanych z kierowcami Określenie stosunku korporacji do bezpieczeństwa pojazdów 3 Wprowadzenie (2) METODA BADAWCZA Badanie przeprowadzono metodą ilościową, przy uŝyciu standardowego kwestionariusza. Zastosowano technikę wywiadów telefonicznych (Computer Assisted Telephone Interviews). Przeprowadzono łącznie 50 wywiadów. PRÓBA Próbę badawczą stanowiły firmy posiadające flotę samochodową. Wielkość floty samochodów słuŝbowych w badanych firmach wynosiła minimum 50 pojazdów. 4 2
Profilaktyka bezpieczeństwa ruchu drogowego Istotność bezpieczeństwa ruchu drogowego Podręczniki lub inne wytyczne Cele jakościowe lub ilościowe Plany poprawy bezpieczeństwa Priorytety w zakresie poprawy bezpieczeństwa Istotność bezpieczeństwa ruchu drogowego Q2. Jak waŝne jest bezpieczeństwo ruchu drogowego dla Państwa działań związanych z transportem? 9 8 7 6 5 3 12% 1 88% 84% Trudno powiedzieć NiewaŜne WaŜne Bardzo waŝne Osoby odpowiedzialne za flotę samochodową w firmach uwaŝają, Ŝe bezpieczeństwo ruchu drogowego jest bardzo waŝne lub waŝne dla ich działań. śadna z badanych osób nie uznała, Ŝe jest to niewaŝne. W porównaniu z poprzednią falą badania ocena waŝności bezpieczeństwa ruchu drogowego nie zmieniła się istotnie. 6 3
Podręcznik lub inne wytyczne Q4. Czy Państwa organizacja posiada regulamin, politykę samochodową* podręcznik lub inne wytyczne dotyczące bezpieczeństwa ruchu drogowego dla pracowników? 9 8 7 27% Nie 6 5 3 73% 94% Tak 94% badanych firm posiada podręcznik lub wytyczne dotyczące bezpieczeństwa ruchu drogowego. * Zmiana treści pytania w porównaniu z 2005 rokiem (elementy o które nie pytano) 7 Cele jakościowe lub ilościowe Q5. Czy Państwa organizacja ustala cele ilościowe lub jakościowe związane z wypadkami drogowymi, np. zero wypadków śmiertelnych? 9 8 7 6 5 4% 55% 44% Nie wiem Nie 3 41% 5 Tak Ponad połowa badanych firm (5) ustala cele ilościowe lub jakościowe związane z wypadkami drogowymi. Odsetek firm ustalających cele ilościowe lub jakościowe nie zmienił się znacząco od 2005 roku. 8 4
Plan poprawy bezpieczeństwa Q6. Czy Państwa organizacja posiada plan poprawy bezpieczeństwa floty, którego celem jest zmniejszenie liczby wypadków drogowych?* 9 8 7 6 5 3 4% 4% 57% 39% 24% 72% Nie wiem Nie Tak 72% badanych firm posiada plan poprawy bezpieczeństwa floty. Planu takiego nie posiada 24% badanych firm. * Zmiana treści pytania w porównaniu z 2005 rokiem 9 Priorytety w zakresie poprawy bezpieczeństwa Q20. Jakiego rodzaju czynniki poprawiające bezpieczeństwo mają priorytet w Państwa organizacji? MoŜliwość wskazania 3 czynników Standardy bezpieczeństwa ruchu drogowego i zasady działań dla flot Polepszenie szkoleń dla kierowców Zakup lub leasing bezpieczniejszych modeli samochodów Bazy danych dotyczących wypadków drogowych Polepszenie utrzymania pojazdów Więcej wyposaŝania poprawiającego bezpieczeństwo w samochodach słuŝbowych Polepszenie monitoringu kierowców Polepszenie zasad doboru kierowców Podręcznik prowadzenia pojazdu Inne 14% 14% 25% 29% 42% 24% 28% 28% 22% 24% 37% 35% 43% 51% 62% 52% Czynniki mające priorytet to standardy bezpieczeństwa (wskazane przez 62% badanych firm), polepszenie szkoleń dla kierowców (52%) i zakup/leasing bezpieczniejszych modeli samochodów (42%). W porównaniu z poprzednim badaniem istotnie wzrosło znaczenie czynnika polepszenie szkoleń dla kierowców, spadło natomiast znaczenie polepszenie zasad doboru kierowców. 10 5
Wypadki Roczna liczba wypadków w organizacji Główne przyczyny wypadków Niezgłoszone wypadki Wewnętrzne dochodzenie Powypadkowe bazy danych Liczba wypadków drogowych w organizacji Q10. Ile wypadków drogowych, z udziałem samochodów słuŝbowych Państwa organizacji, zostało zgłoszonych w 2008 roku? 73% 62% Wypadki śmiertelne Suma wypadków 05: 1 Suma wypadków 09: 3 8 6 2% 1 Kolizje Suma kolizji 05: 1584 Suma kolizji 09: 2458 8 6 29% 22% 22% 12% do 10 od 11 do 20 więcej niŝ 20 Wypadki z obraŝeniami ciała Suma wypadków 05: 24 Suma wypadków 09: 33 8 6 22% do 10 Wszystkie wypadki Suma wypadków 05:1609 Suma wypadków 09:2494 8 6 72% 62% 31% 1 25% 42% do 10 od 11 do 20 więcej niŝ 20 Najczęstszym rodzajem wypadków drogowych były kolizje (suma to 2458 kolizji na 50 firm w 2008 roku). W jedynie firm zgłoszony został wypadek śmiertelny, w zgłoszono wypadek z obraŝeniami ciała. W porównaniu z poprzednim badanie istotnie zmalała ilość firm, w których zgłoszono ogólnie do 10 wypadków. 12 6
Główne przyczyny wypadków Q12. Proszę zaznaczyć który z 3 wymienionych poniŝej czynników jest Pana/Pani zdaniem główną przyczyną wypadków drogowych w Państwa organizacji? 9 8 7 6 5 3 8% 4% 33% 59% 28% 68% Trudno powiedzieć Złe warunki drogowe lub pogodowe Defekt pojazdu Błąd kierowcy W opinii 68% osób odpowiedzialnych za flotę samochodową w firmie główną przyczyną wypadków był błąd kierowcy. Dla 28% przyczyną były złe warunki drogowe lub pogodowe. Nikt natomiast jako przyczyny wypadku nie wskazał defektu pojazdu. Uzyskane wyniki nie róŝnią się istotnie od wyników z 2005 roku. 13 Niezgłoszone wypadki Q10a.Czy uwaŝa Pan(i), Ŝe Ŝe część wypadków drogowych z udziałem pojazdów Państwa nie zostało zgłoszonych Wszystkie badane organizacje zarówno w 2005 jak i w 2009 roku wymagają zgłaszania wszelkich zdarzeń drogowych. 9 8 7 6 5 3 68% 2 Nie wiem Nie Tak W opinii osób odpowiedzialnych za flotę samochodową więcej niŝ co czwarty wypadek (2) nie został zgłoszony. 14 7
Wewnętrzne dochodzenie Q8. Czy Państwa organizacja przeprowadza wewnętrzne dochodzenia powypadkowe w celu ustalenia okoliczności wypadków i winnych? 9 8 2% 14% nie wiem 28% Nie wiem 7 6 5 3 84% 72% Nie Tak W 72% badanych organizacji prowadzone jest wewnętrzne dochodzenie mające na celu ustalenie okoliczności wypadków i winnych. Wynik z 2009 roku nie róŝni się istotnie od tego z 2005 roku. 15 Powypadkowe bazy danych Q9. Jakiego typu bazy danych dotyczące wypadków drogowych prowadzi Państwa organizacja? 9 8 7 31% 2% 24% Brak systemu do gromadzenia danych 6 5 3 57% 74% Tabele wypełniane ręcznie Komputerowa baza danych Niemal ¾ badanych organizacji (74%) prowadzi komputerową bazę danych dotyczących wypadków. Jedynie 2% firm nie gromadzi takich danych. Otrzymane wyniki nie róŝnią się istotnie od tych z 2005 roku. 16 8
Kierowcy Kryteria przy zatrudnianiu kierowców Szkolenia i wytyczne dla kierowców zawodowych Szkolenia i wytyczne dla innych pracowników Obowiązki nakładane na kierowców Sposoby egzekwowania obowiązków Zachęty i kary Kryteria przy zatrudnianiu kierowców Q13. Jeśli Państwa organizacja zatrudnia pracowników korzystających w pracy z samochodów firmowych to w jaki sposób są sprawdzane ich kwalifikacje? Krajowe prawo jazdy Badanie lekarskie wewnątrz organizacji Krajowe zaświadczenie lekarskie Egzamin praktyczny wewnątrz organizacji 55% 6 7 58% 53% 5 94% 98% Minimalne wykształcenie 41% 4 Niekaralność Badanie wzroku wewnątrz organizacji Referencje od poprzednich pracodawców Egzamin teoretyczny wewnątrz organizacji Granica wieku Brak wykroczeń w ruchu drogowym Inne wymagania Trudno powiedzieć 4 51% 44% 51% 38% 37% 34% 14% 24% 12% 4% 2% 71% 98% firm zatrudniając kierowców sprawdza czy posiadają oni krajowe prawo jazdy. Kierowcy sprawdzani są równieŝ poprzez badanie lekarskie (badanie wewnątrz organizacji 6, krajowe zaświadczenie lekarskie 58%), oraz egzamin praktyczny (5). W porównaniu z badaniem z 2005 roku istotnie spadło znaczenie niekaralności kandydata na kierowcę. 18 9
Szkolenia i wytyczne dla kierowców kierowcy zawodowi Q14. Jakie szkolenia lub wytyczne Państwa organizacja zapewnia kierowcom i pracownikom? Instrukcja postępowania w razie wypadku 4 59% Podręcznik prowadzenia pojazdu 42% Kurs pierwszej pomocy 38% 47% Ulotka na temat bezpieczeństwa Kurs defensywnej jazdy 18% 2 24% Ulotka z przepisami ruchu drogowego Ulotka nt. pierwszej pomocy 25% 24% 22% Kierowcy zawodowi w badanych firmach szkoleni są przede wszystkim z zasad postępowania w razie wypadku (4) oraz otrzymują podręcznik prowadzenia pojazdu (42%). W porównaniu z poprzednim pomiarem kierowcy istotnie częściej otrzymują podręcznik prowadzenia pojazdu. 19 Szkolenia i wytyczne dla kierowców inni pracownicy Q14. Jakie szkolenia lub wytyczne Państwa organizacja zapewnia kierowcom i pracownikom? Podręcznik prowadzenia pojazdu 72% Instrukcja postępowania w razie wypadku 53% 72% Kurs pierwszej pomocy 33% 64% Ulotka na temat bezpieczeństwa 18% 4 Kurs defensywnej jazdy 2% 44% Ulotka nt. pierwszej pomocy Ulotka z przepisami ruchu drogowego 18% 28% 12% Pracownicy inni niŝ zawodowi kierowcy najczęściej w ramach szkoleń otrzymują podręcznik prowadzenia pojazdu (72%), instrukcję postępowania w razie wypadku (72%) oraz przechodzą kurs pierwszej pomocy (64%). Porównując wyniki z poprzednią falą badania zauwaŝyć moŝna istotny wzrost szkoleń / wytycznych dla pracowników innych niŝ kierowcy zawodowi. 20 10
Obowiązki nakładane na kierowców Q15. Jakie obowiązki Państwa organizacja nakłada na kierowców? Zgłaszanie wszystkich wypadków drogowych 98% 98% Zapinanie pasów bezpieczeństwa 8 92% Ograniczenie spoŝycia alkoholu do zera 9 8 Ograniczenie prędkości 82% 84% Obowiązujące w kraju ograniczenie spoŝycia alkoholu 75% 82% Ograniczenie ilości godzin przy prowadzeniu samochodu 7 94% Zakaz przewozu osób nieupowaŝnionych Zakaz prowadzenia samochodu nocą 38% 59% Podstawowe obowiązki nakładane na kierowców to zgłaszanie wypadków drogowych (98%), zapinanie pasów (92%), ograniczenie spoŝycia alkoholu (do zera 8, do obowiązującego limitu w danym kraju 82%) i ograniczenie prędkości (84%). W porównaniu z 2005 rokiem istotnie zmniejszyło się ograniczenie dotyczące ilości godzin pracy i zakaz przewozu osób nieupowaŝnionych. 21 Sposoby egzekwowania obowiązków Q16. W jaki sposób Państwa organizacja egzekwuje powyŝsze obowiązki/ zasady? Polegamy na egzekwowaniu przepisów przez policję i inne słuŝby 8 94% Losowe kontrole prowadzone przez kierownictwo 78% 78% Inne sposoby 2% Brak kontroli 2% 94% firm egzekwuje wyznaczone zasady polegając na kontroli policji i innych słuŝb. 78% organizacji samodzielnie przeprowadza kontrole swoich pracowników. W porównaniu z poprzednim badaniem wyniki nie zmieniły się istotnie. 22 11
Zachęty i kary Q17. Jakiego typu wewnętrzne zachęty i kary stosuje Państwa organizacja w celu promowania bezpiecznej jazdy? Potrącenia od zarobków za łamanie przepisów lub zawiniony wypadek 78% 7 Nagroda za bezpieczną jazdę Premie za bezwypadkową jazdę 27% 38% 33% 3 Brak zachęt i kar Inne 14% 8% moŝliwość tańszego wykupienia samochodu bonus w postaci lepszego samochodu słuŝbowego Najczęstszym sposobem wpływania na kierowców, aby bezpiecznie jeździli są potrącenia od zarobków za łamanie przepisów lub spowodowanie wypadku (7). Promowanie bezpiecznej jazdy poprzez nagradzanie jest rzadziej stosowane nagrody przyznaje 38% firm, premie 3. Sposoby promowania bezpiecznej jazdy zbliŝone są do tych z 2005 roku. 23 Bezpieczeństwo pojazdów Obowiązkowe wyposaŝenie bezpieczeństwa Kontrole pojazdu przed podróŝą 12
Obowiązkowe wyposaŝenie bezpieczeństwa Q18. Jakie wyposaŝenie bezpieczeństwa jest obowiązkowe we wszystkich pojazdach w Państwa organizacji? Trójkąt awaryjny Gaśnica Instrukcja postępowania w razie uczestniczenia w wypadku Apteczka pierwszej pomocy Kamizelki odblaskowe Reflektory \ światła przeciwmgielne Zapasowe Ŝarówki Latarka Inne 1 32% 49% 48% 63% 63% 53% 52% 9 9 8 9 82% ABS łańcuchy nóŝ do przecinania pasów poduszki powietrzne zestaw głośnomówiący We wszystkich badanych firmach obowiązkowym wyposaŝeniem jest trójkąt awaryjny i gaśnica. Zdecydowana większość samochodów wyposaŝonych jest takŝe w instrukcję postępowania w razie uczestniczenia w wypadku (9), apteczkę (8) i kamizelkę odblaskową (82%). W porównaniu z 2005 rokiem samochody istotnie częściej posiadają instrukcję postępowania w razie uczestniczenia w wypadku i kamizelkę odblaskową. Rzadziej natomiast wyposaŝone są w zapasowe Ŝarówki. 25 Kontrole pojazdu przed podróŝą Q19. Czy jest wymagane, aby kierowcy przeprowadzali kontrole stanu technicznego i bezpieczeństwa pojazdów przed rozpoczęciem podróŝy? 9 8 7 6 5 3 12% 1 88% 84% Nie Tak Zdecydowana większość firm (84%) wymaga, aby kierowcy przeprowadzali kontrole stanu technicznego i bezpieczeństwa pojazdów przed rozpoczęciem podróŝy. Uzyskane wyniki nie róŝnią się istotnie od wyników z 2005 roku. 26 13
Rekomendacje Rekomendacje Wydaje się, Ŝe działania po 2005 roku wpłynęły na wzrost świadomości bezpieczeństwa w ruchu drogowym. NaleŜy zachęcać firmy do ustalania celów związanych z wypadkami oraz poprawy bezpieczeństwa ruchu drogowego. NaleŜy zachęcać firmy do proaktywnych działań poprawiających bezpieczeństwo ruchu drogowego w firmach (dochodzenia wewnętrzne, analiza przyczyn wypadków) NaleŜy teŝ utrzymać poziom szkoleń pracowników i zwiększyć szkolenia kierowców zawodowych. Szkolenia i wytyczne naleŝało by bardziej sprofilować w kierunku bezpiecznej jazdy. Firmy powinny większą uwagę poświęcić ograniczeniu liczby kolizji. MoŜna to osiągnąć poprzez polepszenie zasad doboru i monitoringu kierowców. Wśród firm moŝna by promować politykę nagradzania kierowców za bezpieczną jazdę, zamiast kar za spowodowanie wypadków. 28 14