Wymagania dla pomieszczeń z kotłami na olej opałowy Lokalizacja. Wysokość pomieszczenia nie moŝe być mniejsza niŝ 2,2 m, a kubatura nie mniejsza niŝ 8 m3. Kotły olejowe o mocy do 30 kw mogą być instalowane w pomieszczeniach nieprzeznaczonych na stały pobyt ludzi. Przy mocy wyŝszej w wydzielonych pomieszczeniach. Podłoga i ściany. JeŜeli kocioł zamontowany jest w pomieszczeniu znajdującym się nad kondygnacją uŝytkową, podłoga i ściany do wysokości 10 cm oraz progi drzwiowe o wysokości 4 cm powinny być wodoszczelne. Warunek wodoszczelności dotyczy równieŝ wszystkich przejść przewodów w podłodze oraz ścianach do wysokości 10 cm. Ściany wewnętrzne i stropy wydzielające kotłownię muszą mieć klasę odporności ogniowej EI 60, drzwi i inne zamknięcia EI 30, ściany wewnętrzne i stropy w pomieszczeniu, gdzie magazynowany jest olej opałowy EI 120, a drzwi EI 60. Wentylacja. Pomieszczenie powinno mieć zapewniony nawiew powietrza w ilości zapewniającej prawidłową pracę kotła, a takŝe nawiew i wywiew powietrza w celu wentylacji kotłowni tak, jak w kotłowniach z kotłami gazowymi. Komin. Odprowadzenie spalin z kotłów na olej opałowy powinno spełniać wymagania takie, jak dla urządzeń gazowych. Hałas. Pomieszczenie techniczne, w którym zainstalowany jest kocioł olejowy, moŝe znajdować się w bezpośrednim sąsiedztwie pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi, pod warunkiem spełnienia norm dotyczących dopuszczalnego poziomu hałasu w pomieszczeniach i szkodliwych drgań. Wymagania dla magazynu oleju Lokalizacja. Olej opałowy, którego temperatura zapłonu jest wyŝsza od 55 C, musi być magazynowany w piwnicy lub na najniŝszej kondygnacji nadziemnej budynku. Zbiornik moŝna umieścić w pomieszczeniu, w którym znajduje się kocioł, pod warunkiem, Ŝe pojemność zbiornika nie przekracza 1 m3 i spełnione są następujące warunki: odległość zbiornika od kotła nie jest mniejsza niŝ 1 m, zbiornik jest oddzielony od kotła ścianką murowaną o grubości co najmniej 12 cm, przekraczającą wymiary zbiornika o co najmniej 30 cm w pionie i 60 cm w poziomie, a zbiornik umieszczony jest w wannie zatrzymującej olej (wyjątkiem są zbiorniki dwupłaszczowe one są zabezpieczone przed wyciekiem oleju przez zamontowanie zewnętrznego zbiornika). Zbiorniki. Pojedyncze zbiorniki lub baterie zbiorników w magazynie oleju opałowego muszą być wyposaŝone w przewody do napełniania, odpowietrzania i czerpania oleju. Muszą mieć sygnalizator poziomu napełnienia oleju. W baterii zbiorników wszystkie muszą być tego samego rodzaju i wielkości. Zbiorniki, wykładziny wewnętrzne zbiorników i przewody wykonane z tworzyw sztucznych powinny być chronione przed elektrycznością statyczną. Izolacja. JeŜeli zbiornik jest jednopłaszczowy, wokół niego naleŝy wykonać izolację szczelną na przenikanie oleju, tzw. wannę, o pojemności jednego zbiornika oleju. Izolacji nie trzeba wykonywać, jeŝeli zbiornik jest dwupłaszczowy. Wentylacja. Wymagane są: wentylacja nawiewno-wywiewna (2-4 wymiany powietrza na godzinę), okno i gaśnice pianowe. W magazynie oleju moŝe być wyłącznie centralne ogrzewanie wodne, gdyŝ zastosowanie innego rodzaju ogrzewania moŝe doprowadzić do poŝaru w pomieszczeniu
Kotłownie olejowe W przypadku kotłowni olejowych jedną z najwaŝniejszych rzeczy jest składowanie oleju. Przy projektowniu takiej kotłowni naleŝy o tym pamiętać. Oprócz tego kotłownie na paliwo olejowe powinny spełniać wymagania budowlane i instalacyjne ogólne wspólne tak jak dla paliwa gazowego dotyczące: sytuowania kotłowni centralnego w stosunku do odbiorców ciepła, oświetlenia naturalnego i sztucznego, wyjść ewakuacyjnych, wymiarów i konstrukcji drzwi, odporności ogniowej elementów konstrukcyjnych, przejść przewodów i instalacji elektrycznych, wyposaŝenia w instalacje wodociagowo-kanalizacyjne, rozdzielni elektrycznych, wentylacji kotłowni. Dodatkowe wymagania są związane ze specyfiką oleju jako paliwa i moŝna je podać jako następujące: podłoga kotłowni powinna być szczelna, niepyląca i nienasiąkliwa, najlepiej w formie wanny szczelnej, aby uniemoŝliwić przedostanie się oleju do otoczenia w razie awarii, odwodnienie podłóg kotłowni olejowych powinno być zaopatrzone w zamknięcia i urządzenia zatrzymujące olej (separatory) oraz być włączone do sieci odwodnień budynku. Instalacja ta powinna być wykonana z materiałów odpornych na olej opałowy, kotłownie, w których jest składowany olej lub jest bezpośredni dostęp do magazynu oleju opałowego powinien mieć automatyczny wyłącznik dopływu oleju, w pomieszczeniu kotłowni w przypadku wykonania podłogi lub ścian z materiałów palnych, na odległości minimum 0,5 m od krawędzi kotła, muszą być one pokryte trwałym materiałem niepalnym, ustawienie kotłów w kotłowni powyŝej 60 kw powinno uwzględniać wymagania producenta. Przy braku takich wymagań naleŝy stosować odległości: odległość przodu kotła od ściany 2 m, odległość tyłu kotła od ściany - 0,7 m, odległość boku kotła od ściany - l,0 m, szerokość głównego przejścia za kotły > 0,5 m, Dla kotłów o mocy do 60 kw odległość od przegród powinna zapewniać swobodną konserwacją i obsługę. Odległość przodu kotła od ściany powinna wynosić minimum l m. Magazynowanie oleju Olej opałowy moŝe być magazynowany w zbiornika zewnętrznych (podziemnych lub naziemnych) lub w budynkach w specjalnych pomieszczeniach magazynowych albo w pomieszczeniu kotłowni (dla małych urządzeń). Zbiorniki montowane na zewnątrz budynku muszą być zlokalizowane w odległości nie mniejszej niŝ: 20 m od budynku o konstrukcji palnej, 10 m od budynku o konstrukcji niepalnej, 10 m od wjazdów i wyjazdów do garaŝy podziemnych, 15 m od osi trakcji elektrycznej, 40 m od: lasu o powierzchni 3 ha, gazociągu wysokiego ciśnienia, osi toru kolejowego. Do przechowywania oleju mogą być stosowane: zbiorniki z tworzyw sztucznych (pojedyncze lub łączone w baterie), stalowe jedno lub dwupłaszczowe. Aktualnie najpopularniejsze są zbiorniki z tworzyw sztucznych i magazyny oleju w budynku. W budynku stosuje się wyłącznie bezciśnieniowe zbiorniki zaopatrzone w układ do napełniania, odpowietrzania i czerpania paliwa, stanowiący fabryczne wyposaŝenie zbiornika. W przypadku magazynowania oleju w budynku obowiązują następujące zasady: Przechowywanie powyŝej 5000 dm3 musi się odbywać w wydzielonym pomieszczeniu. Pojemność oleju w wydzielonym magazynie moŝe wynosić maksimum 100 m3. Magazyn oleju moŝe się znajdować w podpiwniczeniu lub przyziemiu. Magazyn powinien stanowić wydzieloną strefę poŝarową. Przegrody budowlane powinny mieć odporność ogniową min 240 min dla ścian i stropów oraz 120 min dla zamknięć otworów. W pomieszczeniu naleŝy wykonać odpowiednie progi tworzące wannę o pojemności objętości łącznej zbiorników lub w przypadku pojedynczego zbiornika jego całkowitej objętości. Posadzkę i ściany do wysokości progów naleŝy wykonać z materiałów nienasiąkliwych np. przez zabezpieczenie powłokami ochronnymi. W przypadku zbiorników dwupłaszczowych nie ma konieczności wykonywania wanny wychwytującej. W pomieszczeniu magazynowym nie mogą być montowane przybory sanitarne i kratki ściekowe poza podłączonymi poprzez podejścia zaopatrzone w separatory cieczy palnych.
Magazyn powinien posiadać wentylację nawiewno-wywiewną o krotności wymian n = 2-4 w/h. Drzwi muszą być otwierane na zewnątrz, samozamykające się o odporności ogniowej minimum 60 min. Zbiorniki, wykładziny zbiorników oraz rurociągi z tworzyw sztucznych powinny mieć zapewnione odprowadzanie ładunków elektryczności statycznej. Temperatura w pomieszczeniu powinna być dodatnia, ale nie zagraŝająca wybuchem mieszaniny par oleju z powietrzem w zbiornikach. Odległości zbiornika lub baterii zbiorników od przegród budowlanych od strony czołowej i jednej graniczącej nie powinny być mniejsze niŝ 40 cm. Odległość od obu pozostałych ścian i między zbiornikami powinny odpowiadać wymaganiom producenta. Odległość zbiorników od stropu powinna wynosić minimum 25 cm. Zbiorniki stalowe powinny być zabezpieczone antykorozyjnie od wewnątrz i od zewnątrz i powinny być wyposaŝone w wskaźniki poziomu oleju. Osprzęt zbiorników stanowią: - przewód do napełniania z końcówką umoŝliwiającą szczelne podłączenie przewodu cysterny, - przewód odpowietrzający wyprowadzony 2,5 m nad poziomem terenu w odległości od okna w pionie i poziomie minimum 0,5 m. Najkorzystniejsze jest wyprowadzenie przewodu odpowietrzającego ponad dach budynku i zabezpieczenie wylotu przed opadami, - ogranicznik nadmiernego wypełnienia, - układ ssący z zaworem szybko zamykającym, - dla zbiorników stalowych właz umoŝliwiający kontrolę i czyszczenie. Dla małych urządzeń dopuszcza się ustawienie zbiorników o pojemności do 1000 dm3 w pomieszczeniu kotłowni w odległości minimum l m od kotła. Zbiornik powinien być w wannie wychwytującej oraz ekranowanej od kotła ścianką o grubości co najmniej 12 cm i przekraczającej wymiary zbiorników o co najmniej 30 cm w pionie i 60 cm w poziomie. Przy ustalaniu pojemności zbiorników oleju naleŝy wziąć pod uwagę: moc kotłowni, czas pracy kotłów, zalecany czas magazynowania zaleŝny od rocznego zapotrzebowania paliwa wynikającego z mocy cieplnej kotłów i ich czasu pracy, dostępności oleju opałowego, moŝliwości finansowych inwestora, warunków budowlanych, trwałości paliwa. Dla małych kotłowni zalecany jest roczny okres magazynowania. Minimalna ilość magazynowanego oleju powinna odpowiadać średnio miesięcznemu zapotrzebowaniu oleju. Instalacje doprowadzające olej wykonywane są z: rur miedzianych łączonych lutem twardym lub za pomocą złączy zaciskowych albo z rur stalowych łączonych za pomocą spawania, połączeń kołnierzowych lub gwintowanych. Wymagania dotyczące prowadzenia przewodów są następujące: przewody muszą być ułoŝone na stałe, nie mogą stanowić podpory dla innych rurociągów, przewody podziemne prowadzi się w kanale z przekryciem warstwą gruntu o grubości minimum 0,6 m, w pomieszczeniach przewody prowadzone są w bruzdach w posadzce lub na ścianie w osłonie z blachy, przejścia przez przegrody budowlane powinny następować w rurach ochronnych. Przewody olejowe mogą być rozprowadzone w układzie jednorurowym lub dwururowym. Dla zapewnienia efektywniejszego odpowietrzania oraz łatwiejszej regulacji wydajności palników zalecane są układy dwururowe z przewodem upustowym do zbiornika oleju. Przewody doprowadzające do kotła są wyposaŝone w filtr i zawór blokowy odcinający przepływ w obu przewodach. Palniki są zwykle podłączone do instalacji przewodami elastycznymi o długości około l m. W systemie jednorurowym pompa palnika olejowego musi być dostosowana do tego systemu i zaopatrzona w urządzenie odpowietrzające. Wymiarując przewody instalacji olejowej przyjmuje się następujące wartości: wydatek przewodu równy wymaganej wydajności pompy paliwowej w palniku, prędkość przepływu w rurociągach ssących 0,2-0,4 m/s, prędkość przepływu w rurociągach tłocznych 0,4-0,5 m/s, dopuszczalne podciśnienie 40 kpa, dopuszczalne temperatury oleju 40 C.
Projektowanie kotłowni olejowych Właściwie wykonany projekt kotłowni olejowej składa się z kilku elementów, z których kaŝdy ma równorzędne znaczenie. Przepisy regulują wielkość pomieszczenia, rozmieszczenie kotłów oraz odporność ogniową ścian i stropów kotłowni. W projekcie uwzględnia się takŝe rozmieszczenie dróg ewakuacyjnych zapewniających bezpieczeństwo. WaŜną rolę odgrywa wentylacja pomieszczenia i odprowadzenie spalin. NaleŜy takŝe zapewnić właściwe warunki magazynowania paliwa. Pomieszczenie kotłowni Kotły olejowe, o łącznej zainstalowanej mocy znamionowej powyŝej 50 kw, mogą być ustawione tylko w pomieszczeniach kotłowni, specjalnie wydzielonych do tego celu, usytuowanych w piwnicach lub przyziemiu. Pomieszczenia kotłowni mogą znajdować się powyŝej przyziemia, o ile zainstalowane kotły mają zabezpieczenia przed wpływem spalin. Kotłów nie naleŝy zestawiać ze sobą, a minimalna odległość między kotłami nie moŝe być mniejsza niŝ 0,5 m. Odległość pomiędzy przednią częścią kotła a przeciwległą ścianą powinna zapewniać swobodny dostęp do palników i moŝliwość czyszczenia kotła. Nie powinna być ona jednak mniejsza niŝ 2,0 m. Kotły naleŝy ustawiać na fundamencie wystającym co najmniej 5 cm ponad poziom podłogi. Kotłownia nie moŝe być bezpośrednio połączona z pomieszczeniami, w których mogą przebywać ludzie, z wyjątkiem pomieszczeń dla obsługi. W celu optymalnego rozprowadzenia ciepła kotłownia powinna być zlokalizowana centralnie. Pomieszczenia kotłowni powinny mieć wysokość w świetle konstrukcji nie mniejszą niŝ 2,2 m oraz mieć oświetlenie naturalne i sztuczne. Powierzchnia okien nie powinna być mniejsza niŝ 1/15 powierzchni podłogi. Komin Kominy powinny być usytuowane zgodnie z przepisami budowlanymi i zaleceniami kominiarskimi. Komin naleŝy umieszczać jak najbliŝej kotłów, w najwyŝszej części budynku przy ścianach wewnętrznych (wnętrze o stałym przekroju powinno być szczelne i gładkie). Dopuszcza się kominy dobudowane do ścian zewnętrznych i wolnostojące. Zaleca się, aby odległość od najdalej połoŝonego kotła do komina nie była większa niŝ 0,5 jego wysokości. Wymiary komina - wysokość i przekrój - muszą być dobrane do mocy kotła, ilości spalin i uzgodnione z producentem urządzeń. Minimalna wysokość komina ponad kalenicą wynosi 0,4 m. Ze względu na niską temperaturę spalin, kominy naleŝy wykonywać z materiałów odpornych na korozję powodowaną przez działanie kwaśnego kondensatu. Najczęściej stosowane są kominy ze stali nierdzewnej kwasoodpornej lub kominy ceramiczne z rur szamotowych, rzadziej ze specjalnego szkła Ŝaroodpornego. Wewnętrzna średnica wkładu kominowego nie powinna być mniejsza niŝ średnica wylotu spalin z kotła. NaleŜy równieŝ pamiętać o dopływie powietrza zewnętrznego, by zapewnić prawidłowy proces spalania oraz wentylację. Drogi ewakuacyjne Drogi ewakuacyjne z kotłowni powinny odpowiadać wymaganiom technicznym. Zaleca się, aby pomieszczenia kotłowni, w których zainstalowane są kotły o łącznej wydajności powyŝej 350 kw miały dwa, najlepiej przeciwlegle połoŝone, wyjścia ewakuacyjne. Co najmniej jedno z nich musi prowadzić na zewnątrz, drugie moŝe wychodzić na korytarz lub klatkę schodową, jeśli pomieszczenia te spełniają warunki stawiane drogom ewakuacyjnym. Drzwi i luki powinny: otwierać się zgodnie z kierunkiem drogi ewakuacyjnej, być wyposaŝone w samozamykacze oraz mieć szerokość w świetle wynoszącą minimum 90 cm. Pomieszczenie kotłowni powinno tworzyć wydzieloną strefę poŝarową. Odporność ogniową elementów konstrukcyjnych budynku, otaczających pomieszczenie kotłowni (ścian, słupów i stropów oraz drzwi) naleŝy ustalić zgodnie z wymaganiami warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki. Ściany i stropy Ściany i stropy wydzielające pomieszczenie kotłowni zlokalizowanej w budynku mieszkalnym lub uŝyteczności publicznej, w której zamontowane są kotły o wydajności powyŝej 50 kw, powinny mieć odporność ogniową co najmniej 60 minut, a zamknięcia otworów w ścianach i stropach co najmniej 30 minut. W budynkach wysokościowych wymagania te zaostrzono odpowiednio do 120 i 60 minut. Podłoga powinna być wykonana z materiałów nienasiąkliwych oraz niepalnych (na przykład lastriko, terakota lub beton) i pomalowana odpowiednimi impregnatami olejoodpornymi i wodoszczelnymi. Wentylacja Pomieszczenie kotłowni powinno mieć wentylację, umoŝliwiającą napływ oraz wywiew powietrza. Napływ powietrza czerpanego z zewnątrz powinien się odbywać przez co najmniej jedno urządzenie. Kotłownia powinna mieć kanały nawiewne umieszczone w przegrodzie zewnętrznej, przy czym dolna ich krawędź powinna być umieszczona nie wyŝej niŝ 30 cm ponad poziomem podłogi. Powierzchnia otworów i kanałów nawiewnych powinna wynosić co najmniej 5 cm 2 na kaŝdy kilowat nominalnej mocy cieplnej kotłów, nie mniej jednak niŝ 300 cm 2. Kanały i otwory nawiewne powinny być niezamykane. Otwory czerpne połoŝone w pobliŝu ruchliwych ulic o duŝej emisji spalin samochodowych i kurzu, naleŝy usytuować nie niŝej niŝ 1,8 m od poziomu jezdni. Kotłownia powinna mieć niezamykane kanały i otwory wywiewne, umieszczone moŝliwie blisko stropu. Powierzchnia otworów wywiewnych powinna być równa co najmniej połowie powierzchni otworów nawiewnych, nie mniejsza jednak niŝ 200 cm 2. Otwory przez które wywiewane jest powietrze naleŝy lokalizować w strefie podsufitowej dla gazów lŝejszych od powietrza, a dla gazów i par cięŝszych - w strefie przypodłogowej. Przewody wentylacyjne w kotłowni powinny mieć ognioodporność ścianek minimum 60 minut i
zabezpieczać przed przedostaniem się ognia do innych pomieszczeń. Magazyn opału Magazynowanie w budynku więcej niŝ 5000 dm 3 oleju opałowego moŝliwe jest tylko w wydzielonym i przystosowanym do tego celu pomieszczeniu. Magazyn opału powinien być wydzieloną strefą poŝarową i być oddzielony od sąsiednich pomieszczeń przegrodami budowlanymi o odporności ogniowej co najmniej 240 minut dla ścian i stropów oraz 120 minut dla zamknięć otworów. Drzwi muszą otwierać się na zewnątrz i mieć odporność ogniową co najmniej 60 minut. W razie awarii, pomieszczenie magazynowe musi przejąć i zatrzymać, w przestrzeni lub wannie wychwytującej, 2/3 objętości oleju wyciekającego z baterii zbiorników, a w przypadku jednego zbiornika - całej objętości magazynowej cieczy. Przestrzeń wychwytującą moŝe stanowić całe pomieszczenie magazynowe, jeŝeli progi w drzwiach są dostatecznie wysokie i nieprzesiąkliwe dla oleju opałowego. Wannę wychwytującą moŝna teŝ uzyskać poprzez zastosowanie zbiornika dwupłaszczowego. Pomieszczenie magazynu powinno mieć sprawną wentylację, zapewniającą 2-4 wymian powietrza na godzinę.