e-poradnik dla inwestora i instalatora

Transkrypt

1 e-poradnik dla inwestora i instalatora System Gaz Centrum Automatyki Przemysłowej i Części Zamiennych Polska Warszawa, Korkowa 167 systemgaz.com.pl t-mobile: , Kotłownie na paliwo olejowe powinny spełniać wymagania budowlane i instalacyjne ogólne wspólne tak jak dla paliwa gazowego dotyczące: - sytuowania kotłowni centralnego w stosunku do odbiorców ciepła, - oświetlenia naturalnego i sztucznego, - wyjść ewakuacyjnych, wymiarów i konstrukcji drzwi, - odporności ogniowej elementów konstrukcyjnych, - przejść przewodów i instalacji elektrycznych, - wyposażenia w instalacje wodociągowo - kanalizacyjne, - rozdzielni elektrycznych, - wentylacji kotłowni. Dodatkowe wymagania są związane ze specyfiką oleju jako paliwa i można je podać jako następujące: podłoga kotłowni powinna być szczelna, nie pyląca i nienasiąkliwa, najlepiej w formie wanny szczelnej, aby uniemożliwić przedostanie się oleju do otoczenia w razie awarii, odwodnienie podłóg kotłowni olejowych powinno być zaopatrzone w zamknięcia i urządzenia zatrzymujące olej (separatory) oraz być włączone do sieci odwodnień budynku. Instalacja ta powinna być wykonana z materiałów odpornych na olej opałowy, kotłownie, w których jest składowany olej lub jest bezpośredni dostęp do magazynu oleju opałowego powinien mieć automatyczny wyłącznik dopływu oleju, w pomieszczeniu kotłowni w przypadku wykonania podłogi lub ścian z materiałów palnych, na odległości minimum 0,5 m od krawędzi kotła, muszą być one pokryte trwałym materiałem niepalnym, - ustawienie kotłów w kotłowni powyżej 60 kw powinno uwzględniać wymagania producenta. Przy braku takich wymagań należy stosować odległości: odległość przodu kotła od ściany 2 m, odległość tyłu kotła od ściany - 0,7 m, odległość boku kotła od ściany - l,0 m, szerokość głównego przejścia za kotły > 0,5 m,

2 Dla kotłów o mocy do 60 kw odległość od przegród powinna zapewniać swobodną konserwacją i obsługę. Odległość przodu kotła od ściany powinna wynosić minimum 1 m. Olej opałowy może być magazynowany w zbiornikach zewnętrznych (podziemnych lub naziemnych) lub w budynkach w specjalnych pomieszczeniach magazynowych albo w pomieszczeniu kotłowni (dla małych urządzeń). Zbiorniki montowane na zewnątrz budynku muszą być zlokalizowane w odległości nie mniejszej niż: 20 m od budynku o konstrukcji palnej, 10 m od budynku o konstrukcji niepalnej, 10 m od wjazdów i wyjazdów do garaży podziemnych, 15 m od osi trakcji elektrycznej, 40 m od: lasu o powierzchni 3 ha, gazociągu wysokiego ciśnienia, osi toru kolejowego. Do przechowywania oleju mogą być stosowane: zbiorniki z tworzyw sztucznych (pojedyncze lub łączone w baterie), stalowe jedno lub dwupłaszczowe). Aktualnie najpopularniejsze są zbiorniki z tworzyw sztucznych i magazyny oleju w budynku. W budynku stosuje się wyłącznie bezciśnieniowe zbiorniki zaopatrzone w układ do napełniania, odpowietrzania i czerpania paliwa, stanowiący fabryczne wyposażenie zbiornika. W przypadku magazynowania oleju w budynku obowiązują następujące zasady: przechowywanie powyżej 5000 dm3 musi się odbywać w wydzielonym pomieszczeniu. pojemność oleju w wydzielonym magazynie może wynosić maksimum 100 m3. magazyn oleju może się znajdować w podpiwniczeniu lub przyziemiu. magazyn powinien stanowić wydzieloną strefę pożarową. Przegrody budowlane powinny mieć odporność ogniową min 240 min dla ścian i stropów oraz 120 min dla zamknięć otworów. w pomieszczeniu należy wykonać odpowiednie progi tworzące wannę o pojemności objętości łącznej zbiorników lub w przypadku pojedynczego zbiornika jego całkowitej objętości. Posadzkę i ściany do wysokości progów należy wykonać z materiałów nienasiąkliwych np. przez zabezpieczenie powłokami ochronnymi. W przypadku zbiorników dwu płaszczowych nie ma konieczności wykonywania wanny wychwytującej. w pomieszczeniu magazynowym nie mogą być montowane przybory sanitarne i kratki ściekowe poza podłączonymi poprzez podejścia zaopatrzone w separatory cieczy palnych. magazyn powinien posiadać wentylację nawiewno wywiewną o krotności wymian n = 2-4 w/h. drzwi muszą być otwierane na zewnątrz, samozamykające się o odporności ogniowej min. 60 min. zbiorniki, wykładziny zbiorników oraz rurociągi z tworzyw sztucznych powinny mieć zapewnione odprowadzanie ładunków elektryczności statycznej. temperatura w pomieszczeniu powinna być dodatnia, ale nie zagrażająca wybuchem mieszaniny par oleju z powietrzem w zbiornikach. odległości zbiornika lub baterii zbiorników od przegród budowlanych od strony czołowej i jednej graniczącej nie powinny być mniejsze niż 40 cm. Odległość od obu pozostałych ścian i między zbiornikami powinny odpowiadać wymaganiom producenta. Odległość zbiorników od stropu powinna wynosić minimum 25 cm. zbiorniki stalowe powinny być zabezpieczone antykorozyjnie od wewnątrz i od zewnątrz i powinny być wyposażone w wskaźniki poziomu oleju. Osprzęt zbiorników stanowią: przewód do napełniania z końcówką umożliwiającą szczelne podłączenie przewodu cysterny, przewód odpowietrzający wyprowadzony 2,5 m nad poziomem terenu w odległości od okna w pionie i poziomie minimum 0,5 m. Najkorzystniejsze jest wyprowadzenie przewodu odpowietrzającego ponad dach budynku i zabezpieczenie wylotu przed opadami, ogranicznik nadmiernego wypełnienia, układ ssący z zaworem szybko zamykającym, dla zbiorników stalowych właz umożliwiający kontrolę i czyszczenie. Dla małych urządzeń dopuszcza się ustawienie zbiorników o pojemności do 1000 dm3 w pomieszczeniu kotłowni w odległości minimum l m od kotła. Zbiornik powinien być w wannie wychwytującej oraz ekranowanej od kotła ścianką o grubości co najmniej 12 cm i przekraczającej

3 wymiary zbiorników o co najmniej 30 cm w pionie i 60 cm w poziomie. Przy ustalaniu pojemności zbiorników oleju należy wziąć pod uwagę: - moc kotłowni, - czas pracy kotłów, - zalecany czas magazynowania zależny od rocznego zapotrzebowania paliwa wynikającego z mocy cieplnej kotłów i ich czasu pracy, dostępności oleju opałowego, możliwości finansowych inwestora, warunków budowlanych, trwałości paliwa. Dla małych kotłowni zalecany jest roczny okres magazynowania: Minimalna ilość magazynowanego oleju powinna odpowiadać średnio miesięcznemu zapotrzebowaniu oleju. Instalacje doprowadzające olej wykonywane są z: rur miedzianych łączonych lutem twardym lub za pomocą złączy zaciskowych albo z rur stalowych łączonych za pomocą spawania, połączeń kołnierzowych lub gwintowanych. Wymagania dotyczące prowadzenia przewodów są następujące: - przewody muszą być ułożone na stałe, nie mogą stanowić podpory dla innych rurociągów, - przewody podziemne prowadzi się w kanale z przekryciem warstwą gruntu o grubości minimum 0,6 m, - w pomieszczeniach przewody prowadzone są w bruzdach w posadzce lub na ścianie w osłonie z blachy, - przejścia przez przegrody budowlane powinny następować w rurach ochronnych. Dla zapewnienia efektywniejszego odpowietrzania oraz łatwiejszej regulacji wydajności palników zalecane są układy dwururowe z przewodem upustowym do zbiornika oleju. Przewody doprowadzające do kotła są wyposażone w filtr i zawór blokowy odcinający przepływ w obu przewodach. Palniki są zwykle podłączone do instalacji przewodami elastycznymi o długości około 1 m. W systemie jednorurowym pompa palnika olejowego musi być dostosowana do tego systemu i zaopatrzona w urządzenie odpowietrzające. Wymiarując przewody instalacji olejowej przyjmuje się następujące wartości: - wydatek przewodu równy wymaganej wydajności pompy paliwowej w palniku, - prędkość przepływu w rurociągach ssących 0,2-0,4 m/s, - prędkość przepływu w rurociągach tłocznych 0,4-0,5 m/s, - dopuszczalne podciśnienie 40 kpa, - dopuszczalne temperatury oleju 40 C. Pomieszczenie kotłowni olejowych Kotły olejowe, o łącznej zainstalowanej mocy znamionowej powyżej 50 kw, mogą być ustawione tylko w pomieszczeniach kotłowni, specjalnie wydzielonych do tego celu, usytuowanych w piwnicach lub przyziemiu. Pomieszczenia kotłowni mogą znajdować się powyżej przyziemia, o ile zainstalowane kotły mają zabezpieczenia przed wpływem spalin. Kotłów nie należy zestawiać ze sobą, a minimalna odległość między kotłami nie może być mniejsza niż 0,5 m. Odległość pomiędzy przednią częścią kotła a przeciwległą ścianą powinna zapewniać swobodny dostęp do palników i możliwość czyszczenia kotła. Nie powinna być ona jednak mniejsza niż 2,0 m. Kotły należy ustawiać na fundamencie wystającym co najmniej 5 cm ponad poziom podłogi. Kotłownia nie może być bezpośrednio połączona z pomieszczeniami, w których mogą przebywać ludzie, z wyjątkiem pomieszczeń dla obsługi. W celu optymalnego rozprowadzenia ciepła kotłownia powinna być zlokalizowana centralnie. Pomieszczenia kotłowni powinny mieć wysokość w świetle konstrukcji nie mniejszą niż 2,2 m oraz mieć oświetlenie naturalne i sztuczne. Powierzchnia okien nie powinna być mniejsza niż 1/15 powierzchni podłogi. Komin Kominy powinny być usytuowane zgodnie z przepisami budowlanymi i zaleceniami kominiarskimi. Komin należy umieszczać jak najbliżej kotłów, w najwyższej części budynku przy ścianach wewnętrznych (wnętrze o stałym przekroju powinno być szczelne i gładkie). Dopuszcza się kominy dobudowane do ścian zewnętrznych i wolnostojące. Zaleca się, aby odległość od najdalej położonego

4 kotła do komina nie była większa niż 0,5 jego wysokości. Wymiary komina - wysokość i przekrój - muszą być dobrane do mocy kotła, ilości spalin i uzgodnione z producentem urządzeń. Minimalna wysokość komina ponad kalenicą wynosi 0,4 m. Ze względu na niską temperaturę spalin, kominy należy wykonywać z materiałów odpornych na korozję powodowaną przez działanie kwaśnego kondensatu. Najczęściej stosowane są kominy ze stali nierdzewnej kwasoodpornej lub kominy ceramiczne z rur szamotowych, rzadziej ze specjalnego szkła żaroodpornego. Wewnętrzna średnica wkładu kominowego nie powinna być mniejsza niż średnica wylotu spalin z kotła. Należy również pamiętać o dopływie powietrza zewnętrznego, by zapewnić prawidłowy proces spalania oraz wentylację. Droga ewakuacyjna Drogi ewakuacyjne z kotłowni powinny odpowiadać wymaganiom technicznym. Zaleca się, aby pomieszczenia kotłowni, w których zainstalowane są kotły o łącznej wydajności powyżej 350 kw miały dwa, najlepiej przeciwlegle położone, wyjścia ewakuacyjne. Co najmniej jedno z nich musi prowadzić na zewnątrz, drugie może wychodzić na korytarz lub klatkę schodową, jeśli pomieszczenia te spełniają warunki stawiane drogom ewakuacyjnym. Drzwi i luki powinny: otwierać się zgodnie z kierunkiem drogi ewakuacyjnej, być wyposażone w samo zamykacze oraz mieć szerokość w świetle wynoszącą minimum 90 cm. Pomieszczenie kotłowni powinno tworzyć wydzieloną strefę pożarową. Odporność ogniową elementów konstrukcyjnych budynku, otaczających pomieszczenie kotłowni (ścian, słupów i stropów oraz drzwi) należy ustalić zgodnie z wymaganiami warunków technicznych jakim powinny odpowiadać budynki. Ściany i stropy Ściany i stropy wydzielające pomieszczenie kotłowni zlokalizowanej w budynku mieszkalnym lub użyteczności publicznej, w której zamontowane są kotły o wydajności powyżej 50 kw, powinny mieć odporność ogniową co najmniej 60 minut, a zamknięcia otworów w ścianach i stropach co najmniej 30 minut. W budynkach wysokościowych wymagania te zaostrzono odpowiednio do 120 i 60 minut. Podłoga powinna być wykonana z materiałów nienasiąkliwych oraz niepalnych (na przykład lastriko, terakota lub beton) i pomalowana odpowiednimi impregnatami olejoodpornymi i wodoszczelnymi. Wentylacja Pomieszczenie kotłowni powinno mieć wentylację, umożliwiającą napływ oraz wywiew powietrza. Napływ powietrza czerpanego z zewnątrz powinien się odbywać przez co najmniej jedno urządzenie. Kotłownia powinna mieć kanały nawiewne umieszczone w przegrodzie zewnętrznej, przy czym dolna ich krawędź powinna być umieszczona nie wyżej niż 30 cm ponad poziomem podłogi. Powierzchnia otworów i kanałów nawiewnych powinna wynosić co najmniej 5 cm 2 na każdy kilowat nominalnej mocy cieplnej kotłów, nie mniej jednak niż 300 cm 2. Kanały i otwory nawiewne powinny być niezamykane. Otwory czerpalne położone w pobliżu ruchliwych ulic o dużej emisji spalin samochodowych i kurzu, należy usytuować nie niżej niż 1,8 m od poziomu jezdni. Kotłownia powinna mieć niezamykane kanały i otwory wywiewne, umieszczone możliwie blisko stropu. Powierzchnia otworów wywiewnych powinna być równa co najmniej połowie powierzchni otworów nawiewnych, nie mniejsza jednak niż 200 cm 2. Otwory przez które wywiewane jest powietrze należy lokalizować w strefie podsufitowej dla gazów lżejszych od powietrza, a dla gazów i par cięższych - w strefie przypodłogowej. Przewody wentylacyjne w kotłowni powinny mieć ognioodporność ścianek minimum 60 minut i zabezpieczać przed przedostaniem się ognia do innych pomieszczeń. Magazyn opału Magazynowanie w budynku więcej niż 5000 dm 3 oleju opałowego możliwe jest tylko w wydzielonym i przystosowanym do tego celu pomieszczeniu. Magazyn opału powinien być wydzieloną strefą pożarową i być oddzielony od sąsiednich pomieszczeń przegrodami budowlanymi o odporności ogniowej co najmniej 240 minut dla ścian i stropów oraz 120 minut dla zamknięć otworów. Drzwi muszą otwierać się na zewnątrz i mieć odporność ogniową co najmniej 60 minut. W razie awarii, pomieszczenie magazynowe musi przejąć i zatrzymać, w przestrzeni lub wannie wychwytującej, 2/3 objętości oleju wyciekającego z baterii zbiorników, a w przypadku jednego zbiornika - całej objętości magazynowej cieczy. Przestrzeń wychwytującą może stanowić całe pomieszczenie magazynowe,

5 jeżeli progi w drzwiach są dostatecznie wysokie i nieprzesiąkliwe dla oleju opałowego. Wannę wychwytującą można też uzyskać poprzez zastosowanie zbiornika dwu płaszczowego. Pomieszczenie magazynu powinno mieć sprawną wentylację, zapewniającą 2-4 wymian powietrza na godzinę. Magazyn oleju opałowego Jednym z problemów pojawiających się przy budowie kotłowni olejowej jest zmagazynowanie niezbędnej ilości oleju opałowego. Magazyn oleju opałowego musi spełniać szereg wymagań związanych z ochroną środowiska, wymogami BHP i przepisami ppoż. W zależności od lokalizacji zbiorników występują: - zbiorniki naziemne, zbiorniki podziemne, - zbiorniki w pomieszczeniu magazynowym. W przypadku zbiorników naziemnych i podziemnych, ich lokalizację określają odrębne przepisy. Podają one ich lokalizację w stosunku do budynków, sieci elektrycznej, gazociągów, torów kolejowych itp. Zbiorniki winny być zabezpieczone przed wydostaniem się oleju do gruntu oraz wyposażone w urządzenia umożliwiające okresową kontrolę stanu szczelności. Z uwagi na parafinowanie oleju w niskich temperaturach, zbiorniki podziemne i naziemne powinny posiadać urządzenia umożliwiające utrzymanie dodatnich temperatur oleju (ok. 5-6 st. C). Najczęściej stosowanym rozwiązaniem składowania oleju są zbiorniki zlokalizowane w pomieszczeniach magazynowych. W pomieszczeniach tych dopuszcza się składowanie oleju wyłącznie w bezciśnieniowych zbiornikach lub bateriach takich zbiorników. Powinny być wyposażone w układ napełniania, odpowietrzania i czerpania paliwa. Pomieszczenia magazynowe muszą spełniać wymagania określone w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa z dnia r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie. W przypadku składowania w budynku więcej niż 5000 litrów oleju opałowego konieczne jest wydzielenie pomieszczenia, które nie może być wykorzystywane do innych celów. Przepisy Ochrony Środowiska narzucają wymóg trzymania zbiorników w przestrzeni lub wannie, zajmując 2/3 objętości zbiorników. Przestrzeń może stanowić całe pomieszczenie magazynowe jeśli progi w drzwiach są dostatecznie wysokie, a podłoże odporne jest na przesiąkanie oleju. Wanna może być wykonana z blachy stalowej lub innego materiału olejoodpornego. W przypadku zbiorników dwu płaszczowych przyjmuje się, że płaszcz zewnętrzny zbiornika pełni rolę wanny wychwytującej i nie jest wymagane wykonywanie dodatkowych zabezpieczeń. Na podstawie zarządzenia Komendanta Głównego Straży Pożarnej pomieszczenia służące do magazynowania oleju opałowego zalicza się do III kategorii niebezpieczeństwa pożarowego. W związku z tym powinny one stanowić wydzieloną strefę pożarową i oddzielone być od innych pomieszczeń przegrodami budowlanymi o odpowiedniej odporności ogniowej. Zbiorniki polietylenowe Oferowane na naszym rynku zbiorniki wykonane są z polietylenu wielkocząsteczkowego. Wyposażone są w gwintowane króćce umożliwiające łatwe i szczelne połączenia z systemem ssania, napełniania i odpowietrzania. Układ taki umożliwia odpowietrzenie, napowietrzenie, możliwość zabezpieczenia przepełnieniem oraz automatyczne wyrównanie poziomu oleju w zbiornikach. Konstrukcja zbiorników umożliwia łączenie ich w bloki i baterie, co pozwala na uzyskanie prawie dowolnej wielkości zapasu oleju w każdym rodzaju pomieszczenia. Wymiary zbiorników są tak dobrane, aby pozwolić na ich umieszczenie w trudno dostępnych pomieszczeniach. Chodzi tu głównie o wąskie klatki schodowe, drzwi, włazy itp. Zbiorniki polietylenowe są odporne na korozję i działanie agresywnych czynników. Nie wymagają więc konserwacji. Co ze zbiornikami na olej? Odpowiedź prosta i bardziej szczegółowa: Odpowiedź prosta: Zanim kupimy zbiornik lub zbiorniki, trzeba określić, ile oleju opałowego rocznie będzie zużywane w naszym domu. W praktyce bowiem najwygodniej zapas oleju uzupełniać raz w roku. Ci, którzy dysponują małym pomieszczeniem magazynowym, oczywiście zamontują mniejsze zbiorniki lub mniejszą ich liczbę i będą musieli zamawiać dostawę oleju dwa lub trzy razy w roku. Olej opałowy warto kupować latem, bowiem wielu dystrybutorów obniża wtedy ceny. Ilość zużywanego oleju zależy od tego, czy służy tylko do ogrzewania domu, czy także do przygotowywania ciepłej wody użytkowej.

6 Oczywiście im dom cieplejszy, tym mniej potrzeba oleju, by go ogrzać. W tabeli podajemy orientacyjne roczne zużycie oleju do ogrzewania w zależności od powierzchni i izolacyjności domu w metrach sześciennych (olej opałowy sprzedawany jest w litrach, 1 m3 to 1000 litrów). Dokładne obliczenie ilości magazynowanego oleju i dobór zbiornika (zbiorników) powinny być zawarte w projekcie instalacji. Powierzchnia domu Orientacyjne roczne zużycie oleju opałowego do ogrzewania zależnie od powierzchni i izolacyjności domu ciepłym (ok. 70 W/m2) Roczne zużycie oleju w domu: średnio ciepłym (ok. 100 W/m2) Zimnym (ok. 150 W/m2) 100 m2 1,5 m3 2,2 m3 3,3 m3 150 m2 2,25 m3 3,3 m3 5,0 m3 200 m2 3,0 m3 4,4 m3 6,6 m3 Odpowiedź bardziej szczegółowa: Przy określaniu liczby bądź wielkości zbiorników oleju opałowego generalnie rzecz biorąc miarodajne są następujące kryteria oceny: Istnienie hydraulicznego połączenia między poszczególnymi zbiornikami oleju opałowego za pomocą przewodu do napełniania lub pobierania, przy czym nie uwzględnia się tutaj ewentualnych zaworów odcinających lub przełączających. W przypadku instalacji wielo zbiornikowej trzeba dodać pojemności wszystkich połączonych ze sobą zbiorników. Informacja o pojemności zbiornika ma znaczenie wyłącznie przy określaniu jego wielkości. Redukcja pojemności zbiornika za pomocą czujnika poziomu nic tutaj nie zmienia. Przykład: Na tabliczce znamionowej zbiornika podano wartość pojemności jako litrów. Czujnik poziomu nastawiono na 9000 litrów. Instalacja może być kontrolowana tylko przez rzeczoznawcę. Wskazówki praktyczne: Ponieważ czujnik poziomu (wymiar x) z reguły nastawia się na 95% maksymalnej dopuszczalnej zawartości i tym samym ilość oleju w zbiorniku nie wzrośnie powyżej litrów, w razie niewielkiego przekroczenia (na przykład litrów) zaleca się zwrócić do odpowiednich władz (lokalny urząd gospodarki wodnej), by zaklasyfikowały instalację do klasy B. W przypadku instalacji o pojemności znacznie przewyższającej litrów, ale gdy w wyniku modernizacji lub z innych powodów użytkownikowi wystarcza litrów, istnieje możliwość wystąpienia do odpowiednich władz, by również tę instalację zaklasyfikowały do klasy B. Z reguły muszą być przy tym podjęte dodatkowe środki (na przykład zamontowanie dodatkowego urządzenia zabezpieczającego, które w razie przekroczenia dopuszczalnej zawartości wyzwala alarm optyczny i akustyczny). Są to wyłącznie przypadki specjalne, wymagające zezwolenia odnośnych władz. Definicja instalacji podziemnej - Instalacja jest traktowana jako podziemna, gdy w razie nieszczelności olej w niezauważony sposób może wyciekać do ziemi. Przykład 1: Przewód do napełniania jest poprowadzony na suficie sutereny i po przebiciu muru wychodzi na zewnątrz wznosząc się następnie o 1 m pionowo do góry. Wykop jest wypełniony ziemią aż do poziomu pół metra poniżej króćca przyłączeniowego. Gdyby w obszarze kolanka wystąpiła nieszczelność, nikt by jej nie zauważył. Ta część instalacji musi być zaklasyfikowana jako nadziemna. Przewód do napełniania można jednak tak poprowadzić, by instalacja mogła być traktowana jako podziemna. Przykład 2: Instalacja z oddzielnymi paleniskami w poszczególnych pomieszczeniach: Przewód doprowadzający olej przebiega w ślepym pułapie sutereny, a następnie pod tynkiem dochodzi do palenisk w poszczególnych pomieszczeniach. W razie nieszczelności olej albo będzie wyciekał z podwieszonego sufitu, albo plama oleju powstanie na murze, gdzie przewód olejowy biegnie pod

7 tynkiem. Ponieważ wyciek zawsze jest rozpoznawany wewnątrz budynku i nie powoduje zanieczyszczenia ani ziemi, ani wód gruntowych, jest to instalacja nadziemna. Zbiorniki stalowe wykonane na miejscu zgodnie z normą DIN 66625, część 1, punkt 4.2, zbiorniki stalowe wykonane na miejscu muszą zawierać przynajmniej jeden otwór włazowy. Ponadto każdy zbiornik musi być wyposażony w zawór bezpieczeństwa, który zapobiega powstaniu w zbiorniku ciśnienia wyższego od próbnego. Powinien on być umieszczony wyłącznie na pokrywie zbiornika lub w znajdującym się wyżej otworze włazowym. Powłoki wanienek zbiorczych powłoki muszą posiadać świadectwo kontroli wydane przez nadzór budowlany. Zaświadcza ono m.inn. o termicznej, mechanicznej i biologicznej odporności powłoki. Z reguły materiały stosowane na powłoki mają grubość w stanie suchym Ł 1 mm. Zgodnie z paragrafem Ustawy o Gospodarce Wodnej obowiązek nadzoru dotyczy tylko powłok o grubości przekraczającej 1 mm. W ten sposób każdy może wykonać powłokę bez dodatkowego udowadniania swojej fachowości (trzeba tylko przestrzegać instrukcji wykonywania opracowanej przez producenta). Istotne są na przykład następujące wskazówki: W przypadku wilgoci z zewnątrz (na przykład wilgoć z podłoża, woda gruntowa) podłoga bądź ściana przed naniesieniem powłoki musi być odpowiednio uszczelniona. Beton o klasie wytrzymałości według normy DIN 1045: W ten sposób uzyskuje się pewność, że pęknięcia nie będą szersze niż 0,2 mm. Jastrych cementowy o klasie wytrzymałości ł ZE 20 według normy DIN Tynk z grupy zapraw P III według normy DIN o wytrzymałości na ściskanie ł 10 N/m2. Minimalny wiek podłoża > 28 dni (stan wyschnięcia). Kontrola temperatury powietrza i podłoża (beton, jastrych, tynk) (> 5 C). Uwaga na względną wilgotność powietrza (< 90%); zapewnienie dobrej wentylacji. Przestrzeganie czasów przerwy między poszczególnymi operacjami roboczymi; często instrukcja wymaga przynajmniej 8 godzin. Zachowanie czasu schnięcia bądź utwardzania aż do zapewnienia mechanicznej obciążalności (prace montażowe z reguły 7 dni). Gdy trzeba naprawić stare powłoki i nie da się zidentyfikować producenta, wtedy zalecamy stosowanie powłok ze spoiwem wodnym (dyspersje polimerowe). Należy jednak zasięgnąć informacji u producenta, czy kombinacja starego z nowym jest dozwolona. Kontrola powłok przy kontroli powłok należy zwrócić uwagę na następujące sprawy: Gdy nie ma świadectwa kontroli przez nadzór budowlany i nie można go uzyskać, wtedy należy założyć, że powłoka w chwili jej wykonywania dysponowała odpowiednim dopuszczeniem. Liczba warstw (można rozpoznać po zmianie odcienia na ścianie). Kontrola grubości warstwy przez określenie rzeczywistego zużycia. W razie wątpliwości grubość trzeba sprawdzić. Można to zrobić przez wycięcie próbki (ale miejsce to trzeba następnie naprawić). W nowych instalacjach zaleca się umieścić tabliczkę z informacjami o powłoce (najczęściej są one podane na wieczku puszki z farbą). Wady powłoki są na przykład następujące: uszkodzenia mechaniczne, pęknięcia, pęcherze, brud pogarszający skuteczność ochrony, zmiękczenia, niejednorodność (na przykład różnice grubości wskutek nierównomiernego naniesienia farby), zadrapania lub wykwity bądź oderwanie się podłoża. Naprawianie uszkodzonych miejsc gdy zachodzi konieczność naprawienia uszkodzonych miejsc, trzeba zwrócić uwagę na następujące punkty: Wycięcie uszkodzonych miejsc, oszlifowanie krawędzi cięcia. Powierzchnia musi być czysta i sucha. Do naprawy należy użyć takiego samego materiału albo przynajmniej tolerującego się z już użytym. Pomalowanie wyciętych miejsc na zakładkę. Wolno naprawiać maksymalnie 30% całkowitej powierzchni; gdy uszkodzenia są większe, trzeba położyć nową warstwę. Minimalna grubość warstwy musi być taka jak grubość pierwotnej powłoki.

8 Przejścia w wanienkach zbiorczych między ścianą a podłogą często powstają naprężenia wskutek osiadania budynku. Mogą one spowodować pęknięcie olejo-szczelnej powłoki malarskiej. Z tego powodu miejsce to powinno mieć zaokrąglony kształt. Z reguły żąda tego także producent farby. W istniejących instalacjach wanienka zbiorcza najczęściej nie zawiera łagodnych przejść. Gdyby w takim budynku, na przykład po 10 latach lub dłuższym okresie, wciąż nie powstały pęknięcia w tym obszarze, można się spodziewać, że nie wystąpią one także w przyszłości. W związku z tym nie jest to wada podlegająca naprawie. Jednak nowe instalacje muszą zawierać zaokrąglone przejścia. Wykonywanie wanienek zbiorczych często w wanienkach zbiorczych można zauważyć przelotowe otwory w ścianach zewnętrznych (rys. 6). Te otwory w murze pozostałe po zamocowaniu szalunku muszą być, jeżeli występują w obszarze wanienki zbiorczej, szczelnie zamknięte. Można to zrobić przez zatkanie ich specjalnymi korkami. Następnie otwory nawierca się, szpachluje i pokrywa olejo-szczelną farbą. W przypadku montowania stalowych wanienek zbiorczych własnej konstrukcji, muszą one być wykonane zgodnie z instrukcją wykonawczą Ministerstwa Ochrony Środowiska i Komunikacji. Jeżeli pojemność wanienki zbiorczej przekracza 1000 litrów, niezbędne jest świadectwo przydatności sporządzone przez rzeczoznawcę. Starzenie się zbiornika wykonanego z polietylenu i polipropylenu zbiorniki do magazynowania oleju opałowego wykonane z tworzywa sztucznego podlegają procesowi starzenia się. Proces ten przebiega wolniej lub szybciej zależnie od czasu, intensywności oddziaływania światła, składu oleju opałowego itd. Czy zbiornik taki uległ niekorzystnym wpływom, można rozpoznać na przykład po odkształceniach w jego dolnym obszarze (tak zwane słoniowate nogi) lub po ciemniejszym zabarwieniu pierwotnie jasnego tworzywa sztucznego bądź po kruchości materiału (ewentualnie także po widocznych pęknięciach). Z praktyki wiadomo, że takie zbiorniki mogą nie wytrzymać obciążenia pełną zawartością i pęknąć. Przypadki takie zdarzały się zbiornikom 25 letnim i starszym. W razie stwierdzenia opisanych wyżej objawów, ze względów bezpieczeństwa doradza się klientowi wymienić cały zbiornik. Wyposażenie zbiorników szyby według normy DIN 6625 i 6626 muszą być wodoszczelne. Zwraca się przy tym uwagę, że w strefach ochronnych są dopuszczone tylko zbiorniki według normy DIN Czy dany teren należy do strefy ochronnej, trzeba się dowiedzieć w odpowiednim urzędzie (na przykład lokalny urząd gospodarki wodnej lub urząd gminy). Dysponują one aktualnymi mapami. Kontrola czujnika poziomu w przypadku baterii zbiorników oleju opałowego napełnianych od dołu, na przykład jednościanowych zbiorników stalowych według normy DIN 6620, czujnik poziomu musi być zamontowany w ostatnim zbiorniku patrząc w kierunku napełniania (rys. 7). Czujniki poziomu i urządzenia zabezpieczające wymagają regularnej kontroli i konserwacji. Ich terminy są określone w instrukcji montażu. Jeśli wymagana kontrola nie jest przeprowadzana i wskutek uszkodzenia czujnika poziomu dojdzie do przepełnienia i wyrządzenia szkód przez wyciekający olej, odpowiedzialność za to ponosi właściciel instalacji. Na tę sprawę trzeba zwrócić klientowi uwagę. Montaż i konserwacja wpustów podłogowych wpusty podłogowe zamontowane w obszarze ustawienia palenisk muszą być wyposażone w odpowiednie separatory cieczy lekkich. Dotyczy to także wpustów podłogowych w sąsiadujących pomieszczeniach, jeżeli istnieje niebezpieczeństwo przedostania się do nich wyciekniętego oleju (na przykład w przypadku zastosowania zbiorników z tworzywa sztucznego wzmocnionego włóknem szklanym, które nie wymagają wanienki zbiorczej). Środkiem zaradczym w takich przypadkach może być wykonanie odpowiedniego progu. Jego wysokość zależy od niezbędnej pojemności. Z instrukcji montażu wpustów podłogowych wynika, w jakich terminach (na przykład 1 do 2 razy w roku) mają one być konserwowane i kontrolowane pod względem prawidłowości funkcjonowania. Ponadto zwraca się

9 uwagę, że wpust podłogowy musi być zawsze wypełniony wodą, gdyż w przeciwnym razie nie będzie on w stanie zatrzymać wyciekającego oleju. Przyczyny pienienia się oleju do powstawania pienistej mieszaniny oleju i powietrza dochodzi wtedy, gdy odpowietrznik nie jest w stanie usunąć powietrza. Powody tego są następujące: Nieszczelności w przewodzie ssawnym: W tym przypadku piana powstaje najczęściej w czasie pracy palnika. Pomóc może dokręcenie złączek. Zbyt gruby przewód ssawny: piana w nieregularnych odstępach czasu wydostaje się z otworu odpowietrzającego. Ze względu na bardzo małą prędkość przepływu powietrze gromadzi się zwłaszcza w górnych przewodach olejowych. Gdy powietrze to dojdzie do odpowietrznika oleju opałowego, tworzy się piana. Zgodnie z normą DIN 4755, część 2, prędkość przepływu w przewodzie ssawnym musi wynosić przynajmniej 0,2 do 0,5 m/s. Przewody przechodzące przez pomieszczenia magazynowe oleju opałowego Zgodnie z Rozporządzeniem o paleniskach (FeuVO) obowiązującym w Badenii-Wirtembergii pomieszczeniami magazynowymi oleju opałowego są dopiero takie składy, w których gromadzi się więcej niż 5000 litrów oleju. Paragraf 12, ustęp 2, zdanie pierwsze Rozporządzenia o paleniskach mówi, że ich powierzchnie otaczające (ściany, stropy) muszą być ognioodporne (F 90). Generalnie przez te powierzchnie ograniczające nie mogą przechodzić żadne przewody z wyjątkiem takich, które są niezbędne do eksploatacji tych pomieszczeń (przewody centralnego ogrzewania, przewody wodociągowe i przewody kanalizacyjne itd.). Jednak przejścia tych przewodów przez stropy nie mogą być wykonane, tak jak to przedstawiono na rys. 8, w obszarze wanienki zbiorczej. Problem ten można rozwiązać obmurowując przewód kanalizacyjny i malując następnie mur olejo-szczelną farbą. Zwraca się jednak przy tym uwagę, że musi pozostać zachowana klasa ognioodporności powierzchni otaczających. Nie wolno prowadzić przewodów z palnymi czynnikami. Oznacza to, że do tego typu pomieszczeń nie może być doprowadzany gaz. Obmurowywanie wanienek zbiorczych ściany wanienek zbiorczych muszą wytrzymywać maksymalny nacisk cieczy wynikający z wysokości jej poziomu. W istniejących instalacjach obmurówka z reguły ma grubość 15,5 cm i nie jest zazębiona z graniczącymi ścianami. W razie awarii najprawdopodobniej zostałaby po prostu przewrócona. Prostym i tanim rozwiązaniem byłoby wykonanie drugiego muru przed istniejącym (rys. 10). Trzeba tylko zwrócić uwagę na to, by bloczki odznaczały się dużą wytrzymałością powierzchniową (na przykład cegła wapienno-krzemowa). Zbiorniki polietylenowe oferowane na naszym rynku zbiorniki wykonane są z polietylenu wielkocząsteczkowego. Wyposażone są w gwintowane króćce umożliwiające łatwe i szczelne połączenia z systemem ssania, napełniania i odpowietrzania. Układ taki umożliwia odpowietrzenie, napowietrzenie, możliwość zabezpieczenia przepełnieniem oraz automatyczne wyrównanie poziomu oleju w zbiornikach. Konstrukcja zbiorników umożliwia łączenie ich w bloki i baterie, co pozwala na uzyskanie prawie dowolnej wielkości zapasu oleju w każdym rodzaju pomieszczenia. Wymiary zbiorników są tak dobrane, aby pozwolić na ich umieszczenie w trudno dostępnych pomieszczeniach. Chodzi tu głównie o wąskie klatki schodowe, drzwi, włazy itp. Zbiorniki polietylenowe są odporne na korozję i działanie agresywnych czynników. Nie wymagają więc konserwacji. Dodatkowe wymagania są związane ze specyfiką oleju jako paliwa i można je podać jako następujące: podłoga kotłowni powinna być szczelna, nie pyląca i nienasiąkliwa, najlepiej w formie wanny szczelnej, aby uniemożliwić przedostanie się oleju do otoczenia w razie awarii, odwodnienie podłóg kotłowni olejowych powinno być zaopatrzone w zamknięcia i urządzenia zatrzymujące olej (separatory) oraz być włączone do sieci odwodnień budynku. Instalacja ta powinna być wykonana z materiałów odpornych na olej opałowy, kotłownie, w których jest składowany olej lub jest bezpośredni dostęp do magazynu oleju opałowego

10 powinien mieć automatyczny wyłącznik dopływu oleju, w pomieszczeniu kotłowni w przypadku wykonania podłogi lub ścian z materiałów palnych, na odległości minimum 0,5 m od krawędzi kotła, muszą być one pokryte trwałym materiałem niepalnym, - ustawienie kotłów w kotłowni powyżej 60 kw powinno uwzględniać wymagania producenta. Przy braku takich wymagań należy stosować odległości: odległość przodu kotła od ściany 2 m, odległość tyłu kotła od ściany - 0,7 m, odległość boku kotła od ściany - l,0 m, szerokość głównego przejścia za kotły > 0,5 m, Dla kotłów o mocy do 60 kw odległość od przegród powinna zapewniać swobodną konserwacją i obsługę. Odległość przodu kotła od ściany powinna wynosić minimum 1 m. Olej opałowy może być magazynowany w zbiornikach zewnętrznych (podziemnych lub naziemnych) lub w budynkach w specjalnych pomieszczeniach magazynowych albo w pomieszczeniu kotłowni (dla małych urządzeń). Zbiorniki montowane na zewnątrz budynku muszą być zlokalizowane w odległości nie mniejszej niż: 20 m od budynku o konstrukcji palnej, 10 m od budynku o konstrukcji niepalnej, 10 m od wjazdów i wyjazdów do garaży podziemnych, 15 m od osi trakcji elektrycznej, 40 m od: lasu o powierzchni 3 ha, gazociągu wysokiego ciśnienia, osi toru kolejowego. Do przechowywania oleju mogą być stosowane: zbiorniki z tworzyw sztucznych (pojedyncze lub łączone w baterie), stalowe jedno lub dwupłaszczowe). Aktualnie najpopularniejsze są zbiorniki z tworzyw sztucznych i magazyny oleju w budynku. W budynku stosuje się wyłącznie bezciśnieniowe zbiorniki zaopatrzone w układ do napełniania, odpowietrzania i czerpania paliwa, stanowiący fabryczne wyposażenie zbiornika. W przypadku magazynowania oleju w budynku obowiązują następujące zasady: przechowywanie powyżej 5000 dm3 musi się odbywać w wydzielonym pomieszczeniu. pojemność oleju w wydzielonym magazynie może wynosić maksimum 100 m3. magazyn oleju może się znajdować w podpiwniczeniu lub przyziemiu. magazyn powinien stanowić wydzieloną strefę pożarową. Przegrody budowlane powinny mieć odporność ogniową min 240 min dla ścian i stropów oraz 120 min dla zamknięć otworów. w pomieszczeniu należy wykonać odpowiednie progi tworzące wannę o pojemności objętości łącznej zbiorników lub w przypadku pojedynczego zbiornika jego całkowitej objętości. Posadzkę i ściany do wysokości progów należy wykonać z materiałów nienasiąkliwych np. przez zabezpieczenie powłokami ochronnymi. W przypadku zbiorników dwu płaszczowych nie ma konieczności wykonywania wanny wychwytującej. w pomieszczeniu magazynowym nie mogą być montowane przybory sanitarne i kratki ściekowe poza podłączonymi poprzez podejścia zaopatrzone w separatory cieczy palnych. magazyn powinien posiadać wentylację nawiewno wywiewną o krotności wymian n = 2-4 w/h. drzwi muszą być otwierane na zewnątrz, samozamykające się o odporności ogniowej min. 60 min. zbiorniki, wykładziny zbiorników oraz rurociągi z tworzyw sztucznych powinny mieć zapewnione odprowadzanie ładunków elektryczności statycznej. temperatura w pomieszczeniu powinna być dodatnia, ale nie zagrażająca wybuchem mieszaniny par oleju z powietrzem w zbiornikach. odległości zbiornika lub baterii zbiorników od przegród budowlanych od strony czołowej i jednej graniczącej nie powinny być mniejsze niż 40 cm. Odległość od obu pozostałych ścian i między zbiornikami powinny odpowiadać wymaganiom producenta. Odległość zbiorników od stropu powinna wynosić minimum 25 cm. zbiorniki stalowe powinny być zabezpieczone antykorozyjnie od wewnątrz i od zewnątrz i powinny być wyposażone w wskaźniki poziomu oleju. Osprzęt zbiorników stanowią: przewód do napełniania z końcówką umożliwiającą szczelne podłączenie przewodu cysterny,

11 przewód odpowietrzający wyprowadzony 2,5 m nad poziomem terenu w odległości od okna w pionie i poziomie minimum 0,5 m. Najkorzystniejsze jest wyprowadzenie przewodu odpowietrzającego ponad dach budynku i zabezpieczenie wylotu przed opadami, ogranicznik nadmiernego wypełnienia, układ ssący z zaworem szybko zamykającym, dla zbiorników stalowych właz umożliwiający kontrolę i czyszczenie. Dla małych urządzeń dopuszcza się ustawienie zbiorników o pojemności do 1000 dm3 w pomieszczeniu kotłowni w odległości minimum l m od kotła. Zbiornik powinien być w wannie wychwytującej oraz ekranowanej od kotła ścianką o grubości co najmniej 12 cm i przekraczającej wymiary zbiorników o co najmniej 30 cm w pionie i 60 cm w poziomie. Przy ustalaniu pojemności zbiorników oleju należy wziąć pod uwagę: - moc kotłowni, - czas pracy kotłów, - zalecany czas magazynowania zależny od rocznego zapotrzebowania paliwa wynikającego z mocy cieplnej kotłów i ich czasu pracy, dostępności oleju opałowego, możliwości finansowych inwestora, warunków budowlanych, trwałości paliwa. Dla małych kotłowni zalecany jest roczny okres magazynowania: Minimalna ilość magazynowanego oleju powinna odpowiadać średnio miesięcznemu zapotrzebowaniu oleju. Instalacje doprowadzające olej wykonywane są z: rur miedzianych łączonych lutem twardym lub za pomocą złączy zaciskowych albo z rur stalowych łączonych za pomocą spawania, połączeń kołnierzowych lub gwintowanych. Wymagania dotyczące prowadzenia przewodów są następujące: - przewody muszą być ułożone na stałe, nie mogą stanowić podpory dla innych rurociągów, - przewody podziemne prowadzi się w kanale z przekryciem warstwą gruntu o grubości minimum 0,6 m, - w pomieszczeniach przewody prowadzone są w bruzdach w posadzce lub na ścianie w osłonie z blachy, - przejścia przez przegrody budowlane powinny następować w rurach ochronnych. Dla zapewnienia efektywniejszego odpowietrzania oraz łatwiejszej regulacji wydajności palników zalecane są układy dwururowe z przewodem upustowym do zbiornika oleju. Przewody doprowadzające do kotła są wyposażone w filtr i zawór blokowy odcinający przepływ w obu przewodach. Palniki są zwykle podłączone do instalacji przewodami elastycznymi o długości około 1 m. W systemie jednorurowym pompa palnika olejowego musi być dostosowana do tego systemu i zaopatrzona w urządzenie odpowietrzające. Wymiarując przewody instalacji olejowej przyjmuje się następujące wartości: - wydatek przewodu równy wymaganej wydajności pompy paliwowej w palniku, - prędkość przepływu w rurociągach ssących 0,2-0,4 m/s, - prędkość przepływu w rurociągach tłocznych 0,4-0,5 m/s, - dopuszczalne podciśnienie 40 kpa, - dopuszczalne temperatury oleju 40 C. System Gaz (2018)