Kod przedmiotu: IH POL-L-1 p 2-2012-S Pozycja planu: B2 1. INFORMACJE O PRZEDMIOCIE A. Podstawowe dane Nazwa przedmiotu Nauka o polityce Kierunek studiów Politologia Poziom studiów I stopnia ( lic.) Profil studiów praktyczny Forma studiów stacjonarne Specjalność Jednostka prowadząca kierunek studiów Instytut Humanistyczny PWSZ w Pile Imię i nazwisko nauczyciela (li) i jego mgr Łukasz Popławski stopień lub tytuł naukowy Przedmioty wprowadzające - Wymagania wstępne - Student zdobędzie wiedzę z zakresu treści określonych w programie kształcenia. Nabędzie wiedzę i kompetencje z zakresu podstawowych pojęć związanych z polityką i politologią jako dyscypliną naukową. Będzie znał i rozumiał Cele i założenia przedmiotu podstawowe kategorie pojęciowe politologii oraz problemy nauki o polityce, pojęcie polityki i pojęcia pokrewne. Będzie potrafił poszukiwać źródeł informacji i wykorzystywać je do opisu, analizowania i uogólniania zjawisk i procesów politycznych. B. Semestralny/tygodniowy rozkład zajęć według planu studiów Ćwiczenia Ćwiczenia Ćwiczenia Zajęcia Liczba Wykłady Seminaria audytoryjne laboratoryjne projektowe terenowe punktów Semestr ECTS (W) (Ć) (L) (P) (S) (T) I 30 30 - - - - 6 2. EFEKTY KSZTAŁCENIA (wg KRK) Lp. Opis efektów kształcenia WIEDZA W1 Zna podstawowe pojęcia z zakresu kategorystyki politologicznej. Odniesienie do kierunkowych efektów kształcenia K_W06 Odniesienie do efektów kształcenia dla obszaru S1P_W02 S1P_W04 W2 Definiuje podstawowe pojęcia związane z demokracją, społeczeństwem obywatelskim i kulturą polityczną. K_W07 S1P_W02 W3 Zna i rozumie podstawowe koncepcje polityki. K_W10 S1P_W09 W4 Identyfikuje podstawowe kierunki badań politologicznych. K_W11 S1P_W01 S1P_W06 S1P_W10 1 z 7
W5 Zna normy regulujące sferę polityki. K_W12 S1P_W07 W6 Zna i wyjaśnia procesy zmian politycznych. K_W13 S1P_W02 S1P_W03 S1P_W08 W7 Zna i rozumie schematy procesów decyzyjnych. K_W14 S1P_W07 S1P_W08 UMIEJĘTNOŚCI U1 Ocenia wartości demokratycznego państwa, a także K_U05 S1P_U02 społeczeństwa obywatelskiego. Wskazuje jego zalety i wady z uwzględnieniem wiedzy o kulturze politycznej. U2 Jest zdolny do uczestniczenia w życiu publicznym. K_U06 S1P_U06 S1P_U11 U3 Jest skłonny do poszerzenia wiedzy o podstawowych metodach i technikach badawczych celem ustnego i pisemnego opisu i analizy zjawisk politycznych. K_U08 S1P_U04 S1P_U09 S1P_U10 U4 Wskazuje i różnicuje koncepcje polityki stosując je do K_U09 S1P_U07 U5 sytuacji problemowych. Dostrzega relacje między polityką a zjawiskami i procesami historycznymi, ekonomicznymi, społecznymi i kulturowymi w różnym zasięgu i poziomie. U6 Umie analizować i oceniać proces rządzenia i podejmowania decyzji oraz dostrzegać ich konsekwencje. K1 K2 KOMPETENCJE SPOŁECZNE Jest przygotowany do aktywności obywatelskiej, w tym działalności w zakresie społecznej, pozarządowej i obywatelskiej sferze społeczeństwa. Komunikując się z innymi uczestnikami stosunków społecznych bazuje na kategorystyce pojęciowej nauki o polityce dostosowując ją do możliwości percepcyjnych otoczenia. K_U10 K_U13 K_K02 K_K03 S1P_U03 S1P_U07 S1P_U08 S1P_U03 S1P_U07 S1P_U08 S1P_K02 S1P_K04 3. METODY DYDAKTYCZNE Wykład, dyskusja, analiza literatury, przygotowanie w grupach pod kierunkiem wykładowcy projektów i ich prezentacja. 4. FORMA I WARUNKI ZALICZENIA PRZEDMIOTU Prezentacja i złożenie u wykładowcy projektu (bezpośrednio po zajęciach), obecność (frekwencja nie mniej niż 80%) i aktywność na zajęciach, zaliczenie kolokwium końcowego oraz egzamin. 5. TREŚCI KSZTAŁCENIA Wpisać treści osobno dla każdej z form zajęć wskazanych w punkcie 1.B WYKŁADY: 1. Nauka o polityce w systemie dyscyplin naukowych (4 godz.) Zagadnienia: pojęcie nauki; rys historyczny; definicje nauki o polityce; przedmiotowy zakres nauki o polityce; treść; funkcje nauki o polityce; filozofia polityki; politologia a inne dyscypliny naukowe; spory o model politologii; normatywny i empiryczny nurt w nauce o polityce. 2. Interpretacje pojęcia polityki (4 godz.) Zagadnienia: rys historyczny pojęcia: od starożytności po czasy nowożytne w Polsce i na świecie; współczesne koncepcje polityki; podejścia definicyjne w orientacjach teoretyczno-metodologicznych: formalno-prawne, behawioralne, racjonalne, funkcjonalne, postbehawioralne; polityczność jako cecha 2 z 7
ontologiczna; desygnaty polityki; uwarunkowania polityki. 3. Determinanty polityki (2 godz.) Zagadnienia: czy polityka powinna być odideologizowana czy zideologizowana: polityka a ideologia; związki polityki i ekonomii: stanowiska prymatu polityki nad ekonomią, ekonomii nad polityką, stanowisko równowagi i rozdziału sfer; polityka a prawo; czy polityka jest moralna?: ujęcia wzajemnych zależności polityki i moralności: moralistyczne, machiavellistyczne, amoralistyczne, realistyczne;. 4. Władza jako kategoria polityczna (4 godz.) Zagadnienia: kategorie definicyjne władzy politycznej: behawioralne, instrumentalne, strukturalne, teleologiczne, wpływu, konfliktu; współczesne tendencje definicyjne władzy politycznej: atrybutywna, relacjonalna; koncepcje i funkcje władzy: integracyjna, dystrybucyjna, ochronna, strukturotwórcza; władza sprawowana a władza kontrolowana a władza realna; przejawy władzy; środki sprawowania władzy; władza a rządzenie; władza a panowanie; legitymizacja władzy politycznej w ujęciu historycznym i współczesnym, koncepcja prawomocności M. Webera; opinia publiczna a władza. 5. Władza i rządzenie w wymiarze socjotechnicznym (2 godz.) Zagadnienia: pojęcie socjotechnik, rodzaje socjotechnik, katalog socjotechnik N. Machiavellego, zasady skutecznego używania socjotechnik, elementy psychologii polityki. 6. Kategorie nauki o polityce: podmioty, procesy, działania, decyzje (4 godz.) Zagadnienia: podmiotowość polityczna (istota; treść; kryteria; poziomy; podmiot polityki w ujęciu definicyjnym; podmiot w ujęciu wpływu: formalny i nieformalny; rodzaje podmiotów; cele działalności; aktywność podmiotu w polityce; wymiary: grupowy, organizacyjny, instytucjonalny, jednostkowy); proces polityczny (istota pojęcia; ujęcia definicyjne: ewolucyjne, systemowe, instytucjonalne; typy i poziomy procesów); działanie polityczne (pojęcie; cechy; kryteria podziału i rodzaje); decyzja polityczna; pozostałe kategorie: fakt, zachowania polityczne, stosunki społeczne, stosunki polityczne. 7. System polityczny w nauce o polityce (2 godz.) Zagadnienia: pojęcie systemu politycznego; ujęcia definicyjne: instytucjonalne, relacjonalne, funkcjonalne, cybernetyczne; system polityczny sensu largo i sensu stricto; system a ustrój; elementy systemu politycznego: wspólnota polityczna, instytucja, reżim; system polityczny a system społeczny; parlament, głowa państwa, gabinet i rząd; konstytucja jako podstawa reżimu (klasyfikacje); kształtowanie się współczesnych systemów politycznych. 8. Pojęcie wojny i pokoju (2 godz.) Zagadnienia: historyczne i współczesne interpretacje pojęć wojny i pokoju oraz ich uwarunkowania. 9. Reforma, rewolucja, transformacja (2 godz.) Zagadnienia: pojęcie reformy, rodzaje reform; pojęcie rewolucji, rodzaje rewolucji; istota transformacji, wielowymiarowość transformacji w ujęciu politycznym, społecznym, ekonomicznym i kulturowym. 10. Globalizacja i europeizacja (2 godz.) Zagadnienia: pojęcie globalizacji; istota procesów; ścieżki globalizacji; szanse i zagrożenia w ujęciu teoretycznym i praktycznym - próba prognozy; globalizacja a regionalizacja; globalizacja a ruchy antyglobalizacyjne i alterglobalizacyjne; europeizacja istota pojęcia i wymiar rzeczywisty. 11. Nowe problemy i wyzwania dla nauki o polityce (2 godz.) Zagadnienia: poszukiwanie tożsamości nauki o polityce w systemie dyscyplin humanistycznych, interdyscyplinarność politologii, przedmiot zadań Polskiego Towarzystwa Nauk Politycznych oraz International Political Science Association, problemy i wyzwania dla poszczególnych subdyscyplin 3 z 7
politologicznych. Inne informacje o przedmiocie i uwagi prowadzącego: część pierwszych zajęć poświęcona jest sprawom organizacyjnym, omówieniu programu kształcenia i literatury oraz warunków zaliczenia. Treści kształcenia z zakresu nauki o polityce traktowane są jako swoiste wprowadzenie do kształcenia na kierunku politologia dla studentów I roku, stąd wybrane zagadnienia są szerzej i szczegółowo omawiane podczas zajęć z przedmiotów powiązanych merytorycznie. ĆWICZENIA: 1. Metody i techniki badań politologicznych w zarysie, kierunki badań politologicznych (2 godz.) Zagadnienia: zarys wiedzy nt. metod: systemowa, decyzyjna, symulacyjna, neoinstytucjonalna, porównawcza, statystyczna, interpretacji źródeł milczących, leksykalna, ilościowa; zarys wiedzy o podstawowych technikach badań empirycznych, deskrypcja głównych kierunków badań w politologii. 2. Myślenie polityczne jako cecha człowieka politycznego (2 godz.) Zagadnienia: wprowadzenie metodologiczne; istota; źródła genetyczne; światopogląd a myślenie polityczne; wizje świata i koncepcje człowieka w historycznych i współczesnych teoriach politycznych. 3. Osobowość polityczna a decydowanie polityczne (2 godz.) Zagadnienia: typologie osobowości politycznej: dwuwymiarowe i jednowymiarowe klasyfikacje osobowości politycznej, wpływ czynnika osobowościowego na decydowanie polityczne. 4. Przywództwo polityczne (2 godz.) Zagadnienia: koncepcje lidera politycznego, uwarunkowania kontekstowe przywództwa politycznego, cechy lidera, klienci lidera, więź między liderem a klientami, zachowanie lidera, przywództwo polityczne w Polsce. 5. Elity, elity polityczne (2 godz.) Zagadnienia: pojęcie elit, elity i ich zasoby, jak rodzi się względna autonomia elit, rola opinii publicznej w kształtowaniu się autonomii elit, na czym polega względna autonomia elit, autonomia elit a ich współpraca, autonomia elit a demokracja, teoria krążenia elit. 6. Kultura polityczna (2 godz.) Zagadnienia: kultura polityczna według klasycznego ujęcia Almanda i Verby, typy kultury politycznej: zaściankowa, poddańcza i uczestnictwa, relacje między kulturą polityczną a systemem politycznym, subkultura polityczna, kultura obywatelska, mieszanka kultur politycznych. 7. Etyka a polityka (2 godz.) Zagadnienia: weberowska teoria etyki politycznej, etyka przekonań i odpowiedzialności, sprzeczności między polityką a etyką, przymus państwowy a etyka, patologie władzy, etyka we współczesnej polityce. 8. Interesy i potrzeby polityczne (2 godz.) Zagadnienia: pojęcie interesu politycznego, rodzaje, artykulacja, realizacja; pojęcie potrzeby politycznej, rodzaje, artykulacja, realizacja; potrzeby i interesy jako determinanty zachowań politycznych. 9. Lewica i prawica a nowe ruchy społeczne i polityczne (3 godz.) Zagadnienia: podział na lewicę i prawicę w historii oraz współcześnie, zasadność stosowania podziału, wartości charakterystyczne dla prawicy i lewicy, motywy głosowania na lewicę i prawicę, struktura demograficzna elektoratów prawicowych i lewicowych, pojęcie ruchu społecznego i politycznego, stare i nowe ruchy społeczne nowe wartości i nowe formy działania, geneza nowych ruchów społecznych, status rola i cele nowych ruchów społecznych, funkcje nowych ruchów społecznych, różnica między tradycyjnymi a nowymi ruchami społecznymi. 4 z 7
10. Opozycja polityczna w państwach niedemokratycznych i demokratycznych (2 godz.) Zagadnienia: pojęcie opozycji politycznej, rodzaje opozycji politycznej: opozycja legalna, nielegalna i antyreżimowa, gabinet cieni i opozycja antyrządowa, pozycja lojalna, półlojalna i nielojalna, pozycja ogólnonarodowa, regionalna i separatystyczna, opozycja konfrontacyjna i kooperacyjna, opozycja typu nordyckiego i typu łacińskiego. 11. Zmiana polityczna na przykładzie Jesieni ludów (2 godz.) Zagadnienia: transformacja w Europie Wschodniej reforma, rewolucja czy transformacja, pojęcie refolucji, porewolucyjny miodowy miesiąc i rozproszenie opozycji, porewolucyjne zjednoczenie języka, przyczyny rewolucji w 1989 r., Popper i społeczeństwo otwarte, Fukuyama i koniec historii, transformacja na przykładzie Polski. 12. Idea demokracji. Ku demokratycznemu państwu prawa problemy teoretyczne i praktyczne transformacji politycznej w Polsce (3 godz.) Zagadnienia: istota demokracji, cechy i przejawy, państwa demokratyczne a państwa niedemokratyczne, instytucje współczesnej demokracji, rys historyczny myśli demokratycznej; uwarunkowania historyczne transformacji politycznej w Polsce; czym jest państwo prawa; gwarancje instytucjonalne polskiej demokracji; ideał polityki a praktyka polityczna. 13. Komunikowanie polityczne (2 godz.) Zagadnienia: pojęcie komunikowania, formy komunikowania politycznego, rzetelność i wypaczenia odbioru przyczyny i skutki, manipulacja w komunikacji politycznej a wybory polityczne. 14. Problematyka frekwencji wyborczej (2 godz.) Zagadnienia: zachowania wyborcze, koszty i korzyści wynikające z głosowania, kategorie głosujących, związki między ordynacją wyborczą a frekwencją, związki między systemem partyjnym a frekwencją, dobrobyt, wykształcenie i dostęp do informacji a uczestnictwo w wyborach. Inne informacje o przedmiocie i uwagi prowadzącego: część pierwszych zajęć poświęcona jest sprawom organizacyjnym, omówieniu programu kształcenia i literatury oraz warunków zaliczenia. Zajęcia konwersatoryjne w wybranych zagadnieniach tematycznych winny stanowić samodzielną naukę studentów przy pomocy literatury przedmiotu i pod kierunkiem prowadzącego konwersatorium, powinny też być uzupełnieniem dla treści wykładów; treści kształcenia z zakresu nauki o polityce traktowane są jako swoiste wprowadzenie do kształcenia na kierunku politologia dla studentów I roku, stąd wybrane zagadnienia są szerzej omawiane w innej formie i treści podczas zajęć z przedmiotów powiązanych merytorycznie. 6. METODY WERYFIKACJI EFEKTÓW KSZTAŁCENIA Forma oceny Efekt kształcenia Merytoryczna aktywność na Projekt Kolokwium Egzamin - - zajęciach W1 x x x W2 x x x W3 x x x W4 x x x W5 x x x W6 x x x W7 x x x 5 z 7
U1 x x x x U2 x x U3 x x x U4 x x x U5 x x x x U6 x x x x K1 x K2 x 7. LITERATURA Literatura 1. Heywood A.,2009, Teoria polityki. Wprowadzenie, PWN, s. 384. podstawowa 2.Jabłoński A.W., Sobkowiak L. 1998 (red.), Studia z teorii polityki, tom I, Wyd. UWr., s. 203, 3. Jabłoński A.W., Sobkowiak L. 1998 (red.), Studia z teorii polityki, tom I, Wyd. UWr., s. 243, 4. Czajkowski A.,, Sobkowiak L. 2000 (red.), Studia z teorii polityki, tom III, Wyd. Literatura uzupełniająca UWr., s.210. 5.Szczupaczyński J. (wybór i oprac.), 1998 Władza i społeczeństwo. Antologia tekstów z zakresu socjologii polityki, SCHOLAR, s. 344. 8. NAKŁAD PRACY STUDENTA BILANS GODZIN I PUNKTÓW ECTS Obciążenie studenta Aktywność studenta Liczba godzin Udział w zajęciach kontaktowych: 80 a) wykład 30 godz. oraz egzamin 2 godz., razem 32 godz. b) ćwiczenia 30godz. oraz kolokwiom zaliczeniowe 2 godz., razem 32 godz. c) konsultacje z prowadzącym zajęcia 16 godz. Praca własna studentów: 70 a) przygotowanie do zajęć: studiowanie literatury, przygotowanie projektu, 25 godz. b) przygotowanie: do kolokwium zaliczeniowego 25 godz. c) przygotowanie: do egzaminu 20 godz. Łączny nakład pracy studenta 150 Liczba punktów ECTS proponowana przez nauczyciela 6 z tego: zajęcia kontaktowe: a) wykład 30 godz..= 1.2 ECTS b) ćwiczenia - 30 godz.= 1.2 ECTS c) egzamin 2 godz. = 0.08 ECTS c) kolokwium zaliczeniowe - 2 godz. = 0.08 ECTS d)konsultacje 16 godz. = 0.64 ECTS Razem zajęcia kontaktowe - 80 godz. = 3.2 ECTS. 2. samodzielna praca studenta: a) Przygotowanie do zajęć: studiowanie literatury 15 godz. = 0.6 ECTS b) przygotowanie projektu 10 godz.= 0.4 ECTS c) przygotowanie się do zaliczeniowego 25 godz = 1 ECTS d) przygotowanie się do egzaminu 20 godz. = 0.8 ECTS Razem samodzielna praca studenta 2.8 ECTS 3.2 2.8 6 z 7
Ostateczna liczba punktów ECTS (określa komisja ds. projektowania programów kształcenia) 6 9. OCENA KOŃCOWA PRZEDMIOTU Procentowy udział Składowa oceny końcowej: składowej w ocenie końcowej: Ocena z ćwiczeń (obejmuje: projekt 5%, aktywność na zajęciach 20%, 40%, ocena z kolokwium 15% ) Ocena z egzaminu 60 % RAZEM 100 % 7 z 7