Aniela Nowak ABC Konstruktora Zajęcia techniczne w gimnazjum Wydawnictwo Szkolne PWN Łódź Warszawa 2009 ANIELA NOWAK
1. WYCIĄG Z ROZPORZĄDZENIA MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ Z DNIA 23 GRUDNIA 2008 R. W SPRAWIE PODSTAWY PROGRAMOWEJ KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO III ETAP EDUKACYJNY ZAJĘCIA TECHNICZNE Cele kształcenia wymagania ogólne I. Rozpoznawanie urządzeń technicznych i rozumienie zasad ich działania. II. Opracowywanie koncepcji rozwiązań i typowych problemów technicznych oraz przykładowych rozwiązań konstrukcyjnych. III. Planowanie pracy o różnym stopniu złożoności, przy różnych formach organizacyjnych pracy. IV. Bezpieczne posługiwanie się narzędziami i przyrządami. Przykładowe zajęcia: Zajęcia modelarskie Treści nauczania wymagania szczegółowe Uczeń: 1. Rozpoznaje i rozumie potrzebę budowania różnych typów modeli: 1) zna możliwości wykorzystania modeli do przedstawiania wielkości, kształtu i rozwiązań konstrukcyjnych rzeczywistych urządzeń technicznych dla celów sportowych, szkoleniowych lub wystawienniczych 2) wykonuje pomiary i weryfikuje rozwiązania modelowe w odniesieniu do rozwiązań rzeczywistych wyjaśnia konieczność stosowania skali w modelarstwie. 2. Opracowuje pomysły (koncepcje) rozwiązań typowych problemów technicznych pojawiających się w projektowaniu modeli: 1) rysuje schemat blokowy (funkcjonalny) i porównuje funkcje budowanych modeli, np.: statków, okrętów, samolotów, taboru kolejowego, rakiet, urzadzeń przemysłowych 2) wykonuje koncepcje modeli w formie szkiców technicznych. 3. Opracowuje szczegółowe rozwiązania konstrukcyjne budowanych modeli: 1) dobiera materiały na podstawie wymagań konstrukcyjnych modelu 2) wykonuje dokumentację techniczną modeli latających, pływających, kołowych oraz budowli 3) wykonuje rysunki techniczne w wykorzystaniem komputerowych edytorów graficznych. 4. Umie zaplanować wykonanie prac modelarskich o różnym stopniu złożoności, przy różnych formach organizacji pracy: 1) przestrzega zasad organizacji pracy w pracowni modelarskiej
2) zna zasady opisywania, katalogowania i przechowywania materiałów modelarskich, takich jak: kleje, lakiery, materiały drzewne, papier, metale, płótna, elementy elektroniczne. 5. Bezpiecznie posługuje się narzędziami i przyrządami modelarskimi: 1) posługuje się narzędziami do precyzyjnej obróbki ręcznej: drewna, metali, tworzyw sztucznych, papieru 2) montuje modele z drewna, papieru, tworzyw sztucznych, metali. 6. Uruchamia modele przy zachowaniu zasad bezpieczeństwa: 1) sprawdza, reguluje i konserwuje modele wedle przeznaczenia i rodzaju zastosowanych materiałów; czyta ze zrozumieniem instrukcje obsługi urządzeń 2) określa najczęściej występujące niesprawności budowanych modeli. 7. Zna zasady rozwiązań problemów utylizacji niesprawnych modeli oraz ponownego wykorzystania materiałów odpadowych stosowanych do ich budowy.
Szczegółowe cele kształcenia i przewidywane osiągnięcia Lp TREŚCI NAUCZANIA Uczeń: wie, zna, rozumie Uczeń potrafi 1 2 3 4 I MOUŁ INFORMACJI TECHNICZNEJ Polscy i zagraniczni wynalazcy techniki - uczeń poznaje dawne i współczesne wynalazki techniki oraz wynalazców polskich i zagranicznych, - zna historię niektórych wynalazków, - rozumie rolę wynalazców w rozwoju współczesnej techniki, - wie, co to jest wynalazek, - zna zasady zgłaszania wynalazku, - szanuje pomysły innych osób, - zna aktualne sukcesy młodych wynalazców w najbliższym środowisku, w kraju i na świecie, - zna własne możliwości twórcze, - rozumie związki techniki z rozwojem kultury i różnych dyscyplin wiedzy technicznej, - rozumie, które wynalazki są najistotniejsze w życiu człowieka bez których nie da się funkcjonować we współczesnym świecie, - rozumie, w jaki sposób rozwój techniki wpłynął na rozwój regionu, w którym mieszka, - rozumie pozytywne i negatywne działanie techniki na życie człowieka oraz na środowisko naturalne - ocenić wkład wielkich wynalazców w rozwój współczesnej techniki, - uszanować dawnych i obecnych twórców techniki i opowiedzieć o ich największych sukcesach, - korzystać z różnych źródeł wiedzy na temat wynalazków i ich wynalazców, - podać przykłady rozwoju myśli technicznej, np.: porozumiewanie się na odległość, podróże w przestrzeni powietrznej, budownictwo, - wykonać i zaprezentować plakat na temat wynalazków, - wykonać prezentację multimedialną na temat wynalazków z wybranej dziedziny, Ochrona praw autorskich, wynalazczość, ochrona patentowa, ochrona znaków towarowych - poznaje podstawy kultury prawnej dotyczącej praw autorskich, - poznaje wybrane umowy autorskie, - rozumie na czym polega ochrona praw autorskich, - wie co to jest łamanie praw autorskich, - rozumie, jakie szkody ponoszą twórcy oraz państwo w przypadku pojawienia się piractwa w zakresie praw autorskich, - wie, jak należy zwalczać piractwo muzyczne, komputerowe lub inne, dotyczące łamania praw autorskich, - wie co to jest patent i kto może być uprawniony do korzystania z patentu, - zna znaki towarowe wybranych firm, - rozumie konieczność egzekwowania prawa ochronnego na znaki towarowe - przedstawić własne opracowanie autorskie, - zaprojektować swój pomysł wynalazku, - przygotować pisemne zgłoszenie swojego wynalazku do urzędu patentowego, - zaprojektować znak towarowy dla wybranego produktu, - analizować własne postępowanie w odniesieniu do regulacji prawnych dotyczących kwestii związanych z twórczością wynalazczą czy artystyczną, - ocenić własne postępowanie w odniesieniu do zasad moralnego postępowania, np. przywłaszczenia sobie rozwiązanych przez inną osobę zadań z matematyki, ściągania na klasówkach
Normalizacja w technice -wie na czym polega normalizacja w technice, - wie, co to jest norma techniczna, - rozumie konieczność stosowania normalizacji w technice - podać przykłady występowania normalizacji w technice, - podać pełne nazwy skrótów PN, ISO, IEC, EN, WTO, PN-EN Normalizacja znakowania towarów Klasy zabezpieczeń urządzeń Europejskie etykiety energetyczne - oznaczenia systemu EAN.UCC - zbioru międzynarodowych standardów znakowania towarów kodami kreskowymi, - wie, że każda organizacja krajowa EAN International posiada swój prefiks, - zna prefiks Polski i innych wybranych krajów oraz branż ( np. książki, muzyka), - wie, że każdy towar posiada swój własny numer, - wie, jak odczytywać kody kreskowe, - rozumie dlaczego odczytywane są kody kreskowe zakupionych towarów - wie, że urządzenia sprawdzone pod względem bezpieczeństwa technicznego są opatrzone etykietami gwarantującymi standard bezpieczeństwa, - zna klasy zabezpieczeń urządzeń wg PN- EN, - zna wybrane etykiety bezpieczeństwa, - zna symbole i oznaczenia dotyczące przechowywania produktów w wymaganych warunkach wg PN-EN - rozumie konieczność stosowania zabezpieczeń urządzeń i oznaczania ich odpowiednimi etykietami - zna etykiety energetyczne, - wie jakie wymagania stawiane są sprzętom, aby mogły być im przyznawane etykiety energetyczne, - wie, co to są wartości graniczne zużycia energii (oznaczone klasami A++, A+, B, C, D,E, F ), - wie, jak obliczyć zużycie energii przez sprzęt domowy, - wie na czym polega rachunek ekonomiczny zwłaszcza przy nadmiernym zużywaniu energii elektrycznej przez niektóre urządzenia, - rozumie czym w przyszłości należy się kierować kupując elektryczne urządzenia gospodarstwa domowego - wie co to są etykiety ekologiczne, - zna najpopularniejsze etykiety ekologiczne, - rozumie sens stosowania etykiet ekologicznych na wyrobach - odczytywać kody kreskowe za pomocą czytników, - uzyskiwać informacje w Internecie o wyrobie na podstawie kodu kreskowego, - określić na podstawie kodu kreskowego z jakiego kraju pochodzi wyrób, - odczytywać etykiety gwarantujące bezpieczeństwo urządzeń, - rozróżniać etykiety bezpieczeństwa krajowe i zagraniczne, - stosować się do wymogów bezpieczeństwa zapisanych na etykietach, - sprawdzić w swoim domu oznaczenia i symbole dotyczące klasy zabezpieczeń urządzeń - analizować etykiety energetyczne sprzętu - odczytać na etykiecie graniczne zużycie energii podczas eksploatacji sprzętu, - obliczyć na podstawie informacji znajdujących się na etykietach, ile energii zużywają urządzenia gospodarstwa domowego w ciągu dnia, tygodnia itd., - ocenić, jaki sprzęt należy w przyszłości wybierać przy zakupie ze względu na rachunek ekonomiczny zużycia prądu, - korzystać z instrukcji obsługi urządzeń i stosować się do ich wymogów - rozpoznawać najpopularniejsze europejskie etykiety ekologiczne, - wyszukać wspólne cechy znaków ekologicznych, - zaprojektować własną etykietę ekologiczną na wybrany przez siebie towar, - szukać w sklepie towarów zaopatrzonych w etykiety ekologiczne
Certyfikaty jakości - wie, co to jest certyfikat jakości, - wie, kto jest upoważniony do przyznawania certyfikatów jakości, - wie, jakie wyroby podlegają obowiązkowi certyfikacji, - wie, jakie cechy powinny posiadać produkty, aby mogły być oznaczone certyfikatem jakości, - wie, jakie zagrożenia mogą powodować wyroby, które nie zostały oznaczone certyfikatami jakości, a są w sprzedaży, rozumie stosowanie do wyrobów obowiązku ich certyfikacji - podać przykłady wyrobów oznaczonych certyfikatem jakości, - korzystać ze swojej wiedzy dotyczącej oznaczania wyrobów certyfikatami jakości Przyrządy pomiarowe - wie do czego służą przyrządy pomiarowe, - zna wybrane przyrządy pomiarowe mechaniczne, - zna historię wybranych przyrządów pomiarowych, - rozumie zasadę działania mechanicznych przyrządów pomiarowych, - rozumie konieczność stosowania do pomiarów różnych przyrządów pomiarowych - posługiwać się wybranymi przyrządami pomiarowymi, - za pomocą suwmiarki dokonać pomiarów długości, średnicy i głębokości otworów, - sprawdzić, czy sprzęt AGD w domu jest dobrze wypoziomowany, - stosować narzędzia zgodnie z BHP Rysunek techniczny - wie co to jest rysunek techniczny, - zna nazwy przyborów kreślarskich, - zna zasady wymiarowania rysunku technicznego, - zna normę określającą pismo techniczne do opisywania rysunków technicznych, - wie, na czym polega rozwijanie brył, - zna podstawy rzutowania aksonometrycznego, - zna jeden z najbardziej popularnych rodzajów rzutowania aksonometrycznego tzw. dimetrię ukośną, - zna zasady rzutowania prostokątnego, - rozumie w jakim celu stosuje się rysunek techniczny, - rozumie zasady wykonywania rysunku technicznego - posługiwać się przyborami kreślarskimi, - i wykonywać rysunki techniczne w aksonometrii, - potrafi wykonywać rozwijanie rysunku wybranych brył, - wyciąć i skleić rozwiniętą bryłę, - opisywać rysunki techniczne stosując znaki, symbole i pismo techniczne, - wykonywać rysunki skomplikowanych brył w rzutowaniu prostokątnym, - wykonać dokumentację techniczną do zaprojektowanego urządzenia, - wykonać rysunek złożeniowy i rysunki detale, - opisać rysunek techniczny stosując znaki, symbole i pismo techniczne, Dokumentacja techniczna - wie co to jest dokumentacja techniczna, - wie z jakich dokumentów składa się najprostsza dokumentacja techniczna, - zna tabelę dotyczącą rysunku złożeniowego, - wykonać zestawienie materiałów i kosztorys projektu, - opisać proces technologiczny i czynności technologiczne do zaprojektowanego urządzenia, - przygotować odpowiednie narzędzia i
- wie co to jest rysunek złożeniowy w dokumentacji technicznej, - wie co to jest proces technologiczny i czynności technologiczne, - wie jakie narzędzia i przyrządy będą potrzebne do zaplanowanego procesu technologicznego, - wie co to jest zestawienie materiałów i kosztorys, - zna zasady BHP, których jest zobowiązany przestrzegać przy konstruowaniu zaprojektowanego urządzenia, - rozumie sens wykonywania dokumentacji technicznej stanowisko pracy do realizacji projektu, - wykonywać czynności technologiczne zgodnie z planem pracy, - bezpiecznie pracować narzędziami stosując się do wymagań BHP, - pracować indywidualnie i w zespole, - rozwiązywać różne problemy związane z realizacją projekt Plan zabytkowej części miasta - wie, co to jest plan miasta, - zna podstawowe znaki turystyczne, - wie co oznaczają znaki i symbole przedstawione na planie, - wie jak oznacza się drogi (ulice) na planie, - wie które znaki turystyczne ułatwiają planowanie wycieczki, - wie jakie obiekty turystyczne warto zaznaczyć do zwiedzania, - rozumie jak należy zachować się podczas zwiedzania, - posługiwać się planem miasta, - odszukać na planie potrzebne informacje, np. linie komunikacyjne, spis ulic, obiekty sportowe, szlaki rowerowe, urzędy, ważniejsze zabytki itd., - zachować się bezpiecznie podczas zwiedzania wybranych zabytków, - opisać zwiedzane miejsca i poszukać dodatkowych informacji w różnych źródłach, Plan osiedla mieszkaniowego. - wie co to jest plan osiedla, -wie jakie budynki użyteczności publicznej znajdują się na osiedlu, - zna zasady funkcjonowania różnych instytucji na osiedlu mieszkaniowym, - wie jak odszukać na planie miejsc rekreacji dla dzieci i młodzieży, - wie, jak na planie zaznaczone są drogi dla rowerów, - wie w jakiej skali należy wykonać rysunek planu osiedla mieszkaniowego, rozumie jak powinno funkcjonować osiedle mieszkaniowe - odczytać znaki na planie dotyczące, np.: ulic, sygnalizacji świetlnej, linii autobusowych i tramwajowych, budynków wielorodzinnych i jednorodzinnych, budynki handlowousługowe, budynki szkół, kościoły itd. - zaprojektować rozwiązania w ruchu drogowym osiedla, - opisać budowę obiektu i wyjaśnić procesy pracy,. - przygotować własny projekt zagospodarowania pustego terenu na swoim osiedlu, - swoje propozycje nanieść w odpowiedniej skali na rysunek planu, Projektowanie i konstruowanie makiety nowoczesnego osiedla - zna zawody związane z projektowaniem osiedla, - wie w jakiej skali może narysować plan wmyślonego przez siebie osiedla, - wie jakie instytucje, sklepy, parkingi, miejsca rekreacji itp może zamieścić na swoim planie, - rozumie jak powinno funkcjonować nowoczesne osiedle, - napisać opinię na temat różnych rozwiązań na osiedlu mieszkaniowym, - narysować w skali plan nowoczesnego osiedla, - uwzględnić w swoim projekcie planu potrzeby osób niepełnosprawnych, - zaznaczyć drogi osiedlowe dla samochodów i dla rowerów, chodniki i alejki dla pieszych,
Projektowanie stanowiska pracy - wie jakie znaki i symbole graficzne może stosować do rysowania planu, - zna nazwy związane z budową osiedla mieszkaniowego, - wie w jakiej skali należy wykonać poszczególne elementy makiety, - wie jak napisać plan pracy do wykonania makiety, - wie jakie materiały narzędzia i przybory zastosować do wykonania makiety, - wie jakie przepisy BHP należy przestrzegać podczas wykonywanej pracy - wie co to jest ergonomia, - zna zasady ergonomii, - wie jak zaprojektować własne stanowisko pracy, np. do majsterkowania, odrabiania lekcji, przy komputerze, przetwarzania produktów spożywczych, kroju i szycia itd., - rozumie dlaczego należy stosować zasady ergonomii projektując stanowisko pracy - - korzystać z powszechnie stosowanych znaków i symboli graficznych, - zaprojektować makietę wymyślonego przez siebie osiedla, - napisać plan pracy przy wykonaniu makiety, - policzyć jaką skalę należy zastosować w przygotowywaniu elementów makiety, - porównać elementy makiety z występującymi w rzeczywistości, np. budynek szkoły makiety a budynek w rzeczywistości, - pracować indywidualnie i w zespole - zaprojektować i opisać wybrane stanowisko pracy, - posługiwać się zasadami ergonomii w swoim projekcie, - dokonywać niezbędnych pomiarów i opisów stanowiska pracy, - poprawiać bezpieczeństwo, ład, porządek na własnym stanowisku pracy, np. w ramach zajęć technicznych w szkole, - przedstawić swój projekt innym, aby uzasadnić nowe rozwiązania, - ocenić własne kompetencje i umiejętności projektowe Świat kolorów - wie, że kolory mogą wpływać na samopoczucie człowieka, - wie jakie kolory mają wpływ pozytywny, a jakie negatywny na psychikę człowieka, - wie jakie kolory może zastosować w swoim pokoju, - rozumie dlaczego świat kolorów odgrywa ważną rolę przy projektowaniu i urządzaniu wnętrz - ocenić, jaki jest wpływ kolorów na samopoczucie człowieka, - przeprowadzić test kolorów i ocenić, które z nich najkorzystniej wpływają na jego psychikę, - wybrać kolory do swojego pokoju i uzasadnić wybór II MODUŁ TECHNICZNY
Obwody elektryczne Źródła energii elektrycznej Jak ograniczyć zużycie energii elektrycznej? - wie co to jest prąd elektryczny przemienny i stały, - zna elementy obwodów elektrycznych, - zna symbole graficzne elementów obwodów elektrycznych, - zna obwody elektryczne o połączeniu szeregowym, równoległym i mieszanym, - zna istotę połączenia szeregowego, równoległego i mieszanego - zna surowce energetyczne, np.: ropę naftową, gaz ziemny, węgiel, - zna naturalne źródła energii, np.: słońce, wodę wiatr, - wie na czym polega wykorzystanie siły wiatru do produkcji energii elektrycznej, - wie o możliwości wykorzystania energii geotermicznej, - wie z czego uzyskiwany jest biogaz i do jakich celów można go wykorzystać, - wie, że surowce energetyczne podczas spalania zanieczyszczają środowisko naturalne i stanowią zagrożenie dla zdrowia człowieka, - wie, że ogólnoświatowy udział elektrowni ( opartych na naturalnych źródłach energii elektrycznej) w produkcji energii elektrycznej wynosi zaledwie około 1%. - wie, że energia elektryczna otrzymywana z naturalnych jej źródeł jest znacznie droższa niż energia elektryczna uzyskiwana z surowców energetycznych - wie, że należy oszczędzać energię elektryczną, - zna przyczyny nadmiernego zużywania energii elektrycznej w gospodarstwie domowym, - wie, jak najefektywniej wykorzystywać energię elektryczną w domu, - wie, jaką moc mają żarówki energooszczędne w porównaniu żarówkami tradycyjnymi, - wie jak należy używać żarówki energooszczędne, - wie, jakie oświetlenie powinno znajdować się w różnych miejscach w domu (np. nad biurkiem, w sypialni, w kuchni,w łazience), - wie, jak bezpiecznie wymieniać elementy oświetlenia w domu, - wie, jakie jest zużycie prądu (np. na dobę) przez stare urządzenia AGD, - wie jakie jest zużycie prądu (np. na dobę) przez urządzenia klasy A++, - wie jak policzyć zużycie energii elektrycznej w domu przez wszystkie - określić drogę prądu z elektrowni do domu, - nazwać elementy wybranego obwodu elektrycznego, -na podstawie schematu potrafi zmontować obwód elektryczny (szeregowy, równoległy, mieszany), - dokonać pomiaru napięcia na wskazanym rezystorze wybranego obwodu - wymienić różne źródła energii, - korzystać z różnych źródeł informacji w tym z Internetu, - wymienić, gdzie znajdują się ostatnio odkryte źródła energii geotermicznej, -podać przykłady wykorzystywania naturalnych źródeł energii w Polsce i na świecie, - przedstawić projekt zagospodarowania terenu z naturalnymi źródłami energii, - omówić wykorzystanie energii wiatru, - przedstawić wykorzystanie energii słonecznej, - przedstawić wykorzystanie energii fal i prądów morskich, - przedstawić stan energetyki w Polsce obecnie i jej plany przyszłościowe -ekonomicznie gospodarować energią elektryczną, - policzyć ile energii elektrycznej w ciągu doby, tygodnia, miesiąca zużywają wszystkie urządzenia w domu przyłączone do sieci, - porównać zużycie energii przez żarówki tradycyjne i energooszczędne, - bezpiecznie wymienić elementy oświetlenia w domu, - porównać zużycie energii przez stary sprzęt AGD i nowy sprzęt klasy A++, - podać przykłady oszczędzania energii przez gospodarne wykorzystywanie różnych urządzeń gospodarstwa domowego, - oszczędzać energię elektryczną w domu
Osprzęt elektryczny urządzenia przyłączone do sieci - zna rodzaje osprzętu elektrycznego, - wie, że bezpieczników nie wolno naprawiać, trzeba je wymieniać, - wie, że osprzęt elektryczny posiada stopień ochrony IPxx, - wie, gdzie w jego domu znajdują się główne zawory doprowadzające wodę i gaz - na wybranych przykładach oceniać stopień zabezpieczenia osprzętu, np. pierwsze x-im wyższa cyfra od 0-6, tym większe zabezpieczenie obudowy przed wnikaniem kurzu i drobin ciał stałych, drugie x wstawiane cyfry od 0-8 oznaczają zabezpieczenie przed wnikaniem wody, - potrafi w razie potrzeby zamknąć zawory wody i gazu, Wybrane urządzenia elektroniczne Narzędzia elektromechaniczne - zna najnowsze aparaty telefoniczne stacjonarne i komórkowe, -wie, jakie funkcje posiadają najnowsze urządzenia cyfrowe, - wie jak korzystać z podstawowych funkcji telefonicznych urządzeń cyfrowych, - zna najnowsze typy fotograficznych aparatów cyfrowych, - wie, co to jest kino domowe, - wie, jakie jest zasilanie urządzeń elektronicznych - wie, jakie usterki zdarzają się podczas korzystania z urządzenia cyfrowego - zna wybrane narzędzia mechaniczne stosowane w gospodarstwie domowym i w szkole - zna budowę i zasady działania wybranych narzędzi elektromechanicznych, - zna lutownicę oporową i transformatorową, - zna sposoby lutowania, - wie, jak zlutować, np. dwa przewody lub przewód i blaszkę, - zna obsługę wiertarki, - wie, jak wykonać otwór, np. w zawieszce do obrazka, - zna obsługę szlifierki, - zna i stosuje przepisy bhp podczas obsługi urządzeń elektromechanicznych - czytać zalecenia instrukcje obsługi wybranych urządzeń elektronicznych, - obsługiwać wybrane urządzenia elektroniczne zgodnie z zaleceniami instrukcji obsługi, - wykonywać zdjęcia fotograficznym aparatem cyfrowym, - korzystać z kina domowego, - korzystać z najnowszych funkcji urządzeń elektronicznych, - podać przykłady stosowania baterii i akumulatorów w urządzeniach cyfrowych, - usuwać drobne awarie w sprzęcie elektronicznym - obsługiwać wybrane elektronarzędzia zgodnie z instrukcją obsługi, - potrafi opisać układy mechaniczne w elektronarzędziach, - bezpiecznie pracować przy użyciu elektronarzędzi, - stosować przepisy bhp, np. okulary ochronne podczas szlifowania, - wykonać lutowanie,np. zlutować dwa przewody, przewód i blaszkę dwie blaszki, - wykonać otwór, np. w metalowej zawieszce do obrazka, - oszlifować materiał, np. ostre krawędzie lub chropowate powierzchnie, - utrzymywać narzędzia w dobrym stanie technicznym III MODUŁ MECHANICZNO- KOMUNIKACYJNY Podstawowe elementy - wie czym zajmuje się mechanika, - wie jakie są podstawowe elementy - podać przykłady zastosowań
urządzeń mechanicznych Motorower pojazd jednośladowy urządzeń mechanicznych -zna układy i zespoły w motorowerze, - zna zasadę działania silnika dwusuwowego, -zna zasadę działania silnika czterosuwowego, - zna podstawowe wyposażenie motoroweru, - zna zasady konserwacji i eksploatacji motoroweru, - rozumie rolę i współdziałanie poszczególnych części maszyn w układach mechanicznych, - wie, jakiego typu urządzeniem jest silnik spalinowy sterowany elektronicznie - wie, jakie powinno być podstawowe wyposażenie motorowerzysty zwiększające bezpieczeństwo kierowcy i innych uczestników ruchu drogowego, - wie, jakie rodzaje świateł obowiązują w motorowerze, - zna Kodeks Drogowy, - zna ogólną budowę motoroweru, - wie, jakie części maszyn są stosowane w budowie motoroweru, - zna układy i zespoły w motorowerze, - wie, jaki silnik jest zastosowany w motorowerze, - zna podstawowe wyposażenie motoroweru, - zna instrukcje obsługi motoroweru, - zna zasady konserwacji motoroweru, - zna zasady eksploatacji motoroweru, - zna różne rodzaje motorowerów, - wie, jaka jest różnica pomiędzy motorowerem, a motocyklem, - zna zalety pojazdów jednośladowych silnikowych pod względem bezpieczeństwa i poruszania się w ruchu miejskim i na trasach poza miastem, - zna warunki otrzymania prawa jazdy na motorower elementów urządzeń mechanicznych, - porównać zasady działanie silnika dwusuwowego z czterosuwowym, - ocenić, jaki wpływ ma praca silników spalinowych na środowisko naturalne, oszczędność zużycia paliwa i bezpieczeństwo jazdy, - korzystać z instrukcji obsługi motoroweru, - ocenić sprawność techniczną swojego motoroweru, - wymienić bezpieczniki w w układzie elektrycznym motoroweru, - wymontować akumulator, - wymienić świecę zapłonową, - sprawdzić przerwę świecy i stan elektrod, - dokonać regulacji mechanizmów - rozpoznawać i nazywać układy i zespoły w motorowerze, - utrzymywać sprawność techniczną motoroweru, - porównać dane techniczne motorowerów różnych marek, - stosować się do wymagań zwiększających bezpieczeństwo kierowcy i uczestników ruchu drogowego, - potrafi stosować światła obowiązujące w motorowerze zwiększających bezpieczeństwo, - korzystać z instrukcji obsługi motoroweru, - stosować Kodeks Drogowy Motorowerzysta w ruchu drogowym - zna zasady ruchu drogowego, - wie jak motorowerzysta powinien zachować się w ruchu drogowym, - wie, jak motorowerzysta powinien zachować się na skrzyżowaniu z sygnalizacją świetlną i bez sygnalizacji, - wie komu motorowerzysta musi ustąpić pierwszeństwa na skrzyżowaniach z sygnalizacją świetlną, bez sygnalizacji świetlnej, na skrzyżowaniu drogi głównej z - ocenić najczęstsze przyczyny wypadków drogowych w najbliższym regionie lub miejsca zamieszkania, - zaznaczyć na planie swojego osiedla najbezpieczniejsza drogę przejazdu dla motorowerzystów, - zachować się według zasad ruchu drogowego na skrzyżowaniach z sygnalizacją i bez sygnalizacji świetlnej, - podać kolejność przejazdu pojazdów na skrzyżowaniach równorzędnych, - podać kolejność przejazdu na skrzyżowaniu drogi głównej z
IV MODUŁ EKOLOGICZNY Tylko jedna Ziemia! Toksyczność spalin samochodowych Zagrożenie człowieka przez hałas Góry śmieci torowiskiem tramwajowym, na skrzyżowaniu, na którym droga główna skręca w lewo, - wie jakie są najczęstsze przyczyny wypadków drogowych, - wie, jakie są stosowane środki bezpieczeństwa w ruchu drogowym, - wie na czym polega zintegrowane ratownictwo drogowe, - wie, jak udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym, -wie dlaczego młodzież w wieku od 18-24 lat jest w grupie największego ryzyka w ruchu drogowym, - rozumie iż łamanie zasad w ruchu drogowym stanowi naruszenie przepisów prawnych i skutkuje odpowiedzialnością karną osób, które naruszają te normy, - zna ekologiczne środki transportu - wie, że największym zagrożeniem naszych czasów jest zanieczyszczenie środowiska naturalnego, - zna podstawowe dziedziny ochrony środowiska naturalnego, - rozumie konieczność segregowania odpadów i ich utylizacji, - zna system zbiórki odpadów komunalnych w swojej gminie, - wie, jaką rolę spełniają oczyszczalnie ścieków, - wie, o konieczności organizacji gospodarki odpadami, np.: poziom wojewódzki, poziom międzyregionalny i poziom gminny, - wie, co to jest dług ekologiczny wobec Ziemi, - zna wybrane oznaczenia ekologiczne stosowane zazwyczaj na opakowaniach produktów, - wie, co to są produkty ekologiczne, podporządkowaną, jeśli na drodze podporządkowanej znajduje się tramwaj, - podać kolejność przejazdu na skrzyżowaniu drogi głównej skręcającej w lewo, - zgłosić wypadek drogowy, - udzielić pierwszej pomocy poszkodowanym, - ocenić najczęstsze przyczyny wypadków drogowych w najbliższej okolicy, -wymyślić krzyżówkę dotycząca, np. bezpieczeństwa w ruchu drogowym, - poszukać informacji na temat ekologicznych środków transportu, - analizować potrzeby ochrony najbliższego środowiska naturalnego, -przygotować reportaż o ochronie najbliższego środowiska naturalnego, - wykonać plakat dotyczący oszczędzania energii, wody i gazu, - przeprowadzić wywiad, np. o systemie zbiórki odpadów komunalnych, - analizować swoje postępowanie wobec środowiska naturalnego, - oceniać toksyczność spalin samochodowych w środowisku, - oceniać, jakie zagrożenie dla zdrowia człowieka ma hałas, - opisać źródła hałasu występujące w jego najbliższym otoczeniu, - podać prawidłowe rozwiązania ochrony przeciwhałasowej, - segregować odpady w swoim gospodarstwie domowym, - projektować i wykonać pojemniki na odpady pochodzące z gospodarstwa domowego - sporządzać mapkę zagrożeń ekologicznych jego najbliższym środowisku V MODUŁ GOSPODARSTWA DOMOWEGO Projektowanie i szycie - zna podręczne wyposażenie krawieckie do domowych prac krawieckich, - zna szycie ręczne i maszynowe, - zna ściegi ręczne zwykłe i ozdobne, wie, jak zdejmować wymiary z sylwetki, - zaprojektować i przygotować podręczny przybornik do domowych prac krawieckich - zaprojektować i uszyć ekologiczną torbę na zakupy
- wie, jak wykonać formę wyroby z papieru pakowego, - wie, jak obliczyć koszty wykonania projektu (np. stroju lub jego elementu),, - opracować kolejne operacje technologiczne uszycia wyrobu, np. torby ekologicznej, firanki na okno, stroju wakacyjnego itp., - obliczyć koszty wykonania wyrobu - szyć dla potrzeb własnych i domu, odzieżowych Zasady racjonalnego żywienia Składniki odżywcze produktów żywnościowych Modele zaleceń żywieniowych Talerz produktów spożywczych zna zasady racjonalnego żywienia, - rozumie, że sposób odżywiania w rodzinie powinien być zgodny z zasadami odżywiania, - wie, jakie znaczenie ma białko w życiu człowieka, - zna zapotrzebowanie na białko dla młodzieży w wieku 13-18 lat w stosunku do masy ciała, - wie, że zapotrzebowanie na białko różni się dla chłopców i dziewcząt będących w tym samym wieku, - zna tłuszcze jadalne pochodzenia zwierzęcego i roślinnego, -wie które produkty zawierają tłuszcze roślinne, a które zwierzęce, - wie, że tłuszcze zwierzęce mogą zawierać nawet 20% cholesterolu, - wie, że błonnik sprzyja prawidłowemu funkcjonowaniu przewodu pokarmowego, -wie, jakie znaczenie dla budowy kości i zębów ma wapń, - wie, jakie znaczenie w organizmie ma żelazo, - zna główne źródła występowania żelaza, - zna rolę witamin w organizmie człowieka, - zna zalecane normy spożycia witamin w ciągu dnia, - zna główne źródła występowania witamin, - rozumie, że witaminy i składniki mineralne jako substancje odżywcze niezbędne dla człowieka, należy spożywać codziennie, - wie, że niedobór witamin w pożywieniu prowadzi do powstawania wielu groźnych chorób, - - zna zalecenia specjalistów od żywienia, - zna piramidę prawidłowego żywienia, - wie, jakie są grupy produktów spożywczych, - wie, jakie są proporcje spożycia poszczególnych grup produktów spożywczych, -zna wielkości porcji w każdej z grup produktów, - wie jaka jest różnica w liczbie dziennych porcji dla dziewcząt i chłopców w wybranej kategorii wieku, - wie jak zaprojektować talerz produktów - stworzyć listę argumentów przemawiających za spożywaniem przez dzieci i młodzież I i II śniadania, -ocenić, czy sposób odżywiania jego i w jego rodzinie jest zgodny z zasadami racjonalnego odżywiania, - ocenić zapotrzebowanie na białko w ciągu dnia dwóch grup wiekowych: chłopców i dziewcząt, - sporządzić listę produktów zawierających białko roślinne i białko zwierzęce, - sporządzić listę produktów zawierających tłuszcze roślinne i tłuszcze zwierzęce, - sprawdzać na opakowaniach różnych produktów informacje o zawartości witamin, - wyszukać w tabeli zalecane normy spożycia witamin w ciągu dnia, - sporządzić listę głównych źródeł występowania witamin, -ocenić znaczenie spożywania w posiłkach wapnia, żelaza, - odżywiać sięwg zasad racjonalnego żywienia, - korzystać z zaleceń specjalistów od żywienia, - analizować piramidę prawidłowego żywienia, - planować do spożycia wielkości pojedynczych porcji produktów w postaci gotowanej (produkty zbożowe i ziemniaki, warzywa, owoce, mleko i przetwory mleczne, mięso, ryby, drób, tłuszcze), - zaprojektować dla siebie talerz produktów spożywczych do spożycia w ciągu dnia, - opisać zaprojektowany talerz produktów
spożywczych do spożycia w ciągu dnia spożywczych - Projektowanie jadłospisu na kolejne dni tygodnia - - zna zasady sporządzania jadłospisu, - wie, jakie produkty wybrać ( na podstawie tabeli produktów spożywczych), aby zawierały najważniejsze składniki pokarmowe, - wie, jakie produkty należy ograniczyć w spożyciu i dlaczego, - wie, jakie powinny być proporcje pomiędzy poszczególnymi grupami produktów w codziennym jadłospisie, - wie, jak odżywiać się w różnych okresach życia (dzieci, młodzież, dorośli) i w czasie choroby, - zna zasady obróbki i przetwarzania produktów spożywczych - zna zmechanizowany sprzęt gospodarstwa domowego do przetwarzania produktów spożywczych, zasady działania i konserwacji sprzętu, -wie, jak sporządzić listę produktów spożywczych potrzebnych do zaprojektowanego jadłospisu, - wie, jak przygotować obróbkę wstępną produktów, - zna zasady BHP podczas eksploatacji zmechanizowanego sprzętu gospodarstwa domowego służącego do przetwarzania produktów spożywczych, - zna zawartość najważniejszych składników pokarmowych w wybranych produktach spożywczych, - wie, które produkty posiadają najwyższą zawartość energii, białka i tłuszczu, - wie w jakich produktach znajduje się najwięcej składników mineralnych, - wie, jak zaprojektować posiłki (śniadanie, obiad, kolacje), - wie, jak przygotować zaprojektowane posiłki, - wie, jak planować wydatki na tygodniowe wyżywienie rodziny, - wie, jak zaprojektować jadłospisy na święta, pamiętając o zdrowym odżywianiu i świątecznych tradycjach, - wie jak zaprojektować jadłospisy na uroczystości rodzinne (np..imieniny, urodziny), - wie, co to jest rachunek ekonomiczny, - wie, że nie należy marnować produktów żywnościowych, - analizować informacje w tabeli dotyczące najważniejszych składników pokarmowych w wybranych produktach spożywczych, - zaznaczyć produkty o najwyższej zawartości energii, białka i tłuszczu, - odczytać w tabeli w jakich produktach znajduje się najwięcej składników mineralnych i witamin, - ocenić, jakie produkty należy ograniczyć w spożyciu i dlaczego, - wie jak zaprojektować jadłospis na spotkanie imieninowe lub urodzinowe dla
Jadłospisy na różne okazje Jedz na zdrowie! rówieśników, - wie, jak korzystać z informacji z różnych źródeł dotyczących oryginalnych przepisów, wie, jak dekorować stół i pomieszczenie na różne okazje - wie co to jest zdrowe odżywianie, wie, że należy w projektowanych jadłospisach uwzględniać zasady racjonalnego odżywiania wie, co to jest żywność ekologiczna i jakie są jej zalety - zna sposoby pasteryzacji - rozumie rolę warzyw i owoców w zdrowym odżywianiu - przygotować przetwory na zimę - pasteryzować - zna rolę warzyw i owoców w odżywianiu
KRYTERIA OCENY Ocena celująca Uczeń: wykonuje wszystkie zadania objęte programem stosuje się do zasad BHP posiada umiejętność kierowania pracą zespołu opiekuje się pracownią techniczną i dyżuruje w niej (wydaje narzędzia, dokonuje ich konserwacji, drobnych napraw i regulacji) wykonuje dodatkowe, wskazane przez nauczyciela lub podjęte samodzielnie zadania wychodzące poza program, np. wywiady, reportaże, prezentacje multimedialne, przygotowywanie wystaw wykazuje własną inicjatywę i aktywność w proponowaniu zadań usprawniających pracę oraz jej organizację w pracowni szkolnej i w najbliższym środowisku bierze udział i osiąga wyniki w konkursach i olimpiadach technicznych, a także w turniejach ruchu drogowego (rowerowych i motorowerowych) Ocena bardzo dobra Uczeń: wykonuje wszystkie zadania objęte programem stosuje się do zasady BHP posiada umiejętność kierowania pracą zespołu (zajęcia w zespołach) wydaje i przyjmuje narzędzia podczas ćwiczeń praktyczno-technicznych przygotowuje wywiady, reportaże i prezentacje multimedialne, także w zespole Ocena dobra Uczeń: wykonuje większość zadań objętych programem stosuje się do zasad BHP posiada umiejętność kierowania pracą zespołu (zajęcia w zespołach) przygotowuje wywiad, reportaż lub prezentacje multimedialną. Także w zespole Ocena dostateczna Uczeń: wykonuje minimum 50% zadań objętych programem stosuje się do zasad BHP
bierze aktywny udział w pracy zespołu podczas wykonywania zadań Ocena dopuszczając Uczeń: wykonuje minimum 30% zadań objętych programem stosuje się do zasad BHP bierze udział w pracy zespołu podczas wykonywania zadań Ocena niedostateczna Uczeń: nie uczestniczy w zajęciach z techniki nie bierze udziału w lekcji mimo, że jest na niej obecny nie wykonuje zadań objętych programem nie zna przepisów BHP ( nie wolno takiego ucznia dopuścić do obsługi narzędzi i urządzeń, bo grozi to nieszczęśliwym wypadkiem!)