N.OZ.5441.2.2016 Dot.: ZP Toruń, 28 kwietnia 2016 roku Burmistrz Miasta Chełmża Wójtowie Gmin Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu, w związku ze zbliżającym się okresem letnim oraz trwającymi uroczystościami I - komunijnymi, serdecznie zaprasza do współpracy w zakresie profilaktyki zatruć pokarmowych. Zagadnienia te kierowane są w szczególności do wychowawców z prośbą o przekazanie ich rodzicom dzieci, które w bieżącym roku przystępują do Pierwszej Komunii Świętej i będą organizować spotkania rodzinne. Zatrucia pokarmowe występują najczęściej w okresie letnim. Związane są głównie ze spożyciem źle przechowywanej żywności, w której pod wpływem wysokiej temperatury szybko mnożą się groźne dla naszego układu pokarmowego bakterie lub wirusy. Objawem zatrucia pokarmowego są wymioty, biegunki, niekiedy także gorączka. Mogą one pojawić się bezpośrednio po spożyciu skażonej żywności bądź dopiero następnego dnia. Do najczęściej występujących czynników powodujących zatrucia pokarmowe należą norowirusy. Wywołują one objawy popularnie zwane grypą żołądkową. Z reguły nie powodują one większych komplikacji dla zdrowia, jednak odwodnienie spowodowane występującą w czasie trwania choroby biegunką i wymiotami może być niebezpieczne dla małych dzieci i osób w podeszłym wieku. Wirus ten jest niestety jednym z najbardziej zakaźnych wirusów. Na zakażenie nie ma żadnego lekarstwa czy też szczepionki, jednakże przestrzegając zasad higieny można znacznie zmniejszyć ryzyko zachorowania. W załączeniu przesyłam informacje o podstawowych zasadach zapobiegania zatruciom pokarmowym z prośbą o przekazanie ich dyrektorom szkół w celu wyeksponowania na terenie szkoły oraz wykorzystania treści na spotkaniach z rodzicami. Z poważaniem Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny w Toruniu Hanna Wolska
Otrzymują: 1. Burmistrz Miasta Chełmża 2. Wójtowie Gmin w Powiecie Toruńskim: - Wielka Nieszawka - Zławieś Wielka - Łubianka - Chełmża - Łysomice - Lubicz - Obrowo - Czernikowo 3. Do wiadomości: - Starosta Toruński 4. a / a
Zapobieganie zatruciom i zakażeniom pokarmowym 1. Utrzymaj w odpowiedniej czystości ręce i powierzchnie stykające się z żywnością Większość mikroorganizmów bytujących wokół nas nie wywołuje chorób. Jednakże część z nich, znajdująca się w wodzie, w glebie, na ciele zwierząt i ludzi może być niebezpieczna i może stać się przyczyną choroby. Zarazki najczęściej przenoszone są na rękach np. ze skorupki jajka lub z surowego mięsa oraz na sprzęcie używanym przy produkcji żywności lub przy przygotowywaniu posiłków np. desce do krojenia. Nawet niewielki kontakt z powierzchniami zanieczyszczonymi drobnoustrojami może spowodować przeniesienie ich na żywność i doprowadzić do wystąpienia zakażeń pokarmowych. Żywność, zwłaszcza kremy z jajek i mleka, mięso mielone, ryby stanowią doskonałe podłoże do namnażania się drobnoustrojów. Mycie rąk przed każdym kontaktem z żywnością i podczas jej przygotowywania, po wyjściu z toalety, po każdym ich zabrudzeniu uniemożliwi przeniesienie drobnoustrojów. Należy zaznaczyć, że również owady i inne zwierzęta przenoszą chorobotwórcze drobnoustroje, dlatego tak ważne jest odpowiednie zabezpieczenie przed nimi pomieszczenia kuchni i żywności. Bardzo ważne jest, aby wszystkie powierzchnie i sprzęty wykorzystywane podczas przygotowywania posiłków były czyste. Należy regularnie myć wnętrze lodówki i często opróżniać i myć kosz na odpady kuchenne. 2. Oddzielaj mięso surowe, drób, jaja i owoce morza od innej żywności Surowa żywność, przede wszystkim mięso, zwłaszcza drób, ryby, owoce morza i odpady pochodzące z tych produktów mogą zawierać niebezpieczne mikroorganizmy. Zawsze istnieje niebezpieczeństwo przeniesienia drobnoustrojów na inną żywność podczas jej przygotowywania i magazynowania. Przygotowując surowe składniki potrawy (np. mięso, warzywa, owoce, jajka) wskazane jest używanie wydzielonego sprzętu i przedmiotów np. noży i desek do krojenia mięsa. Żywność przechowujemy w oddzielnych pojemnikach, tak aby nie dopuścić do kontaktu żywności surowej z żywnością już poddaną obróbce termicznej. Przy zakupie wędlin w sklepie należy zwrócić uwagę czy ekspedientka po wcześniejszym odważeniu mięsa, przed wzięciem do ręki wędliny umyła ręce lub nałożyła rękawiczkę jednorazowego użytku. 3. Poddawaj właściwej obróbce termicznej (gotowanie, smażenie, duszenie) mięso, drób, ryby, jaja i owoce morza Właściwa obróbka termiczna żywności prowadzi do zabicia prawie wszystkich niebezpiecznych drobnoustrojów. Badania dowiodły, że podgrzanie żywności do temp. 74 0 C w większości przypadków zapewnienia jej bezpieczeństwo. Przygotowując potrawy płynne np. zupę, należy doprowadzić je do wrzenia, aby mieć pewność, że została osiągnięta temperatura 74 0 C. Smażąc mięso upewniamy się, czy jest dobrze usmażone (temperatura wewnątrz mięsa powinna osiągnąć 74 0 C ). Sprawdzamy kolor wydzielającego się z wnętrza mięsa soku (po jego naciśnięciu), jeżeli sok jest różowy mięso jest jeszcze w środku surowe. Szczególną uwagę należy zwrócić na mięso mielone, drób w całości i duże partie mięsa. Jeżeli odgrzewamy potrawę, dla bezpieczeństwa należy podgrzać ją do temperatury 70 0 C. 4. Przechowuj w lodówce, najlepiej poniżej 5 0 C lub w temperaturze zalecanej przez producenta, wszystkie gotowe i łatwopsujące się produkty spożywcze Mikroorganizmy mogą namnażać się bardzo szybko, jeśli żywność jest przechowywana w temperaturze pokojowej. Zaleca się, aby nie pozostawiać ugotowanej żywności w temperaturze pokojowej dłużej niż 2 godziny. Z tego względu produkty łatwopsujace, wymagające niższej temperatury kupujemy w jak najkrótszym czasie przed powrotem do domu. Wzrost mikroorganizmów jest wolniejszy lub nawet powstrzymany w temperaturze poniżej 5 0 C. Jednakże, należy pamiętać, że niektóre niebezpieczne mikroorganizmy, np. Yersinia, namnażają się również w żywności przechowywanej w urządzeniu chłodniczym (temperatura 4-8 0 C), dlatego też nie należy przechowywać żywności zbyt długo, nawet w lodówce. 5. Dokładnie myj owoce i warzywa, szczególnie przed spożyciem na surowo Surowe produkty, w tym owoce, warzywa i woda mogą być zanieczyszczone niebezpiecznymi mikroorganizmami i substancjami chemicznymi. Czynności takie jak dokładne umycie i/lub obranie warzyw jest najprostszą metodą pozbycia się drobnoustrojów i pozostałości pestycydów. Toksyczne substancje mogą powstawać w uszkodzonej lub spleśniałej żywności. Przy zakupie owoców i warzyw należy starannie je oglądać czy są świeże, czy nie są spleśniałe. Pleśń ma udowodnione działanie rakotwórcze. 6. Nie spożywaj żywności, która utraciła datę przydatności do spożycia Przy każdym zakupie produktów spożywczych należy sprawdzać na etykiecie datę produkcji i datę przydatności do spożycia. 7. Spożywaj żywność pochodzącą ze znanego źródła
Możesz uniknąć zatruć pokarmowych! Oto podstawowe zasady sprzyjające zdrowiu: 1. Starannie myj ręce, zwłaszcza po skorzystaniu z toalety, przed przygotowywaniem i spożywaniem posiłków, po dotykaniu pieniędzy. 2. Przechowuj żywność łatwo psującą się w niskiej temperaturze (szczególnie potrawy przygotowane z majonezem, ciasta z kremem, lody oraz inne rozdrobnione produkty), nie zamrażaj powtórnie raz rozmrożonej żywności. 3. Dokładnie myj owoce i warzywa. 4. Dbaj o czystość pomieszczeń i sprzętu kuchennego. 5. Myj i wyparzaj jaja przed ich użyciem do produkcji potraw (najlepiej unikaj potraw z dodatkiem surowych jaj). 6. Kupuj żywność z wiadomego i pewnego źródła, sprzedawaną w sposób higieniczny i w odpowiednich warunkach. 7.Przechowuj osobno surowce i produkty gotowe do spożycia (np. mięso i wędliny). UWAGA! Najczęstszą przyczyną zatruć pokarmowych są potrawy przygotowywane na bazie jaj, takie jak: sernik na zimno, kremy, befsztyk tatarski oraz różnego rodzaju sałatki, wyroby w galarecie, pasty mięsne i rybne. Jaja przed użyciem należy umyć i wyparzać przez 10 sekund, a następnie umyć ręce chroniąc produkty przed wtórnym zakażeniem. Powiatowa Stacja Sanitarno - Epidemiologiczna w Toruniu Sekcja Oświaty Zdrowotnej i Promocji Zdrowia
N o r o w i r u s y Norowirusy są niezwykle stabilne w środowisku i oporne na działanie czynników zewnętrznych. Wirus jest oporny m.in. na : - zamrażanie (nawet przez kilka lat); - temperaturę poniżej 60 0 C (giną w temperaturze 60 0 C w ciągu 30 minut); - większość stosowanych środków dezynfekcyjnych; Dezynfekcję powierzchni powinno przeprowadzać się z zastosowaniem środków o wysokiej skuteczności przeciwwirusowej. Najważniejsze środki dezynfekcyjne spełniające te wytyczne zawierają aldehyd lub kwas nadoctowy. Zakażenie: - bardzo niska dawka zakaźna - od 10-100 cząsteczek wirusa - okres wylęgania choroby - 1-2 dni - czas trwania choroby - 2-3 dni - zakaźne fekalia i wymiociny - objawy kliniczne obejmują nagłe wystąpienie nudności, wymioty (najczęściej u dzieci) i biegunkę - choroba kończy się samoistnym wyleczeniem Drogi zakażenia: - pokarmowa przez spożycie zakażonej żywności lub wody zanieczyszczonej fekaliami osób chorych, - bliski kontakt z chorym lub ozdrowieńcem, - kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami, Źródła zakażenia: (wirusy znajdujące się na powierzchniach skażonych nie namnażają się) - żywność: sałatki (m.in. ziemniaczane, z kurczaka, owocowe), owoce, warzywa (np. sałata), lody, ciasta (głównie mrożone), kanapki, mięso; - skażona woda pitna; - skażone wody rekreacyjne (baseny, kąpieliska);
Jak uniknąć zakażeń noro- lub rotawirusami? Przede wszystkim rygorystycznie przestrzegaj zasad higieny. Często myj ręce. Po każdym skorzystaniu z toalety, po powrocie do domu, przed jedzeniem czy zabraniem się do przygotowywania jedzenia. Przecieraj powierzchnie kuchenne i sprzęty w łazience oraz toalecie, a także słuchawkę telefonu i klamki u drzwi czymś kwaśnym, np. wodą z octem. Klawiaturę komputera możesz przetrzeć wacikiem nasączonym wodą utlenioną. Kiedy w domu jest osoba chora, do mycia toalety używaj środków czystości z chlorem. Reaguj, jeśli w sklepie, restauracji, stołówce, barze czy gdziekolwiek, gdzie jest żywność pracuje osoba, która ma biegunkę. Komuś takiemu pod żadnym pozorem nie wolno dotykać żywności! Chory powinien zostać w domu i przebywać tam jeszcze 2-3 dni po ustąpieniu objawów, bo norowirusami i rotawirusami zarażamy innych, dopóki nie złuszczy się i nie zostanie wydalony zniszczony nabłonek jelit.