PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE OCENY RYZYKA, ZASAD POSTĘPOWANIA I ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH W PRZYPADKU NARAŻENIA NA KONTAKT Z WIRUSEM H5N1.

Transkrypt

1 GŁÓWNY INSPEKTORAT SANITARNY PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE OCENY RYZYKA, ZASAD POSTĘPOWANIA I ŚRODKÓW ZAPOBIEGAWCZYCH W PRZYPADKU NARAŻENIA NA KONTAKT Z WIRUSEM H5N1. (opracowane na podstawie wytycznych Europejskiego Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób - ECDC) W związku z coraz większym zainteresowaniem społeczeństw możliwością wywołania przez wirus H5N1 istotnych zagrożeń dla zdrowia, Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób, po konsultacji z przedstawicielami Komisji Europejskiej oraz ekspertami z dziedziny zdrowia publicznego przedstawiło następujące stanowisko dotyczące problemów związanych z przypadkami stwierdzenia grypy ptaków w niektórych krajach europejskich. Ocena ryzyka dla życia ludzi 1. Wirus ptasiej grypy H5N1 w obecnej formie powoduje niskie ryzyko dla życia ludzkiego. 2. Zgłoszone przypadki transmisji wirusa z ptaków na człowieka są do tej pory bardzo rzadkie: w wyniku ptasiej grypy H5N1 w Azji Południowo-Wschodniej około 150 mln ptaków padło lub zostało utylizowanych, wiele setek tysięcy, a być może miliony ludzi w Azji było narażonych na zakażenie ptasią grypą H5N1, jednakże zanotowano wśród ludzi jedynie ok. 120 przypadków zachorowań. 3. Ryzyko infekcji dla większości ludności w Europie jest bliskie zeru. 4. Przypadki zakażenia wirusem ptasiej grypy H5N1 w Azji wystąpiły prawie wyłącznie wśród ludzi, którzy mieli bliski kontakt z zakażonym drobiem. 5. Osoby, które są najbardziej narażone w Europie na zakażenie wirusem H5N1 to:

2 pracownicy zajmujący się ubojem zakażonego drobiu, osoby, które pracują lub mieszkają na fermach drobiowych w regionach, w których występuje wirus H5N1, osoby, które zajmują się hodowlą drobiu w regionach, w których stwierdzana jest obecność wirusa H5N1. 6. Ryzyko dla wymienionych wyżej grup, mimo, że niskie, pozostaje ważnym problemem zdrowotnym. Z grupy ok. 120 osób zakażonych wirusem H5N1 w Azji zmarło Ochrona osób narażonych na zakażenie wirusem w Europie jest kwestią priorytetową. 8. ECDC jest zaniepokojone faktem, że w niektórych regionach panuje przekonanie, że pojawienie się w Europie przypadków grypy ptaków wywołanej wirusem H5N1 sygnalizuje początek pandemii grypy ludzkiej. Takie stanowisko jest błędne. 9. ECDC uważa, że zagrożenie ptasią grypą dla zdrowia ludzi oraz kwestia przygotowania do możliwej pandemii grypy ludzkiej powinny być rozdzielone: bezpośrednie ryzyko zakażenia ptasią grypą H5N1 jest niskie i ograniczone do konkretnych grup ludności np. osób mających bliski kontakt z drobiem, pandemia grypy ludzkiej, najprawdopodobniej nieunikniona, może pojawić się dopiero za kilka lat i może nie być spowodowana wirusem ptasiej grypy H5N1. Istnieje wiele innych typów wirusów, które mogą ją spowodować np. szczepy grypy końskiej lub psiej, które w chwili obecnej występują w Ameryce Północnej, czy też różne istniejące szczepy grypy ludzkiej. WYTYCZNE EUROPEJSKIEGO CENTRUM ZAPOBIEGANIA I KONTROLI CHORÓB (ECDC) DOTYCZACE STOSOWANIA ŚRODKÓW ZARADCZYCH DLA OSÓB Z WYBRANYCH GRUP RYZYKA 1. W dniu 19 października 2005 r. ECDC ogłosiło wytyczne dotyczące ochrony grup ryzyka przed wirusem ptasiej grypy H5N1. 2. Wytyczne odnoszą się wyłącznie do grup ryzyka takich jak: pracownicy ubojni drobiu, hodowcy drobiu oraz osoby pracujące lub mieszkające na fermach 2

3 drobiu w regionach, gdzie wystąpił wirus ptasiej grypy H5N1. Wytyczne nie dotyczą szerokiej populacji ludności. Wskazówki i zalecenia dla ogółu ludności znajdują się w następnym rozdziale. 3. Ochrona osób z grup ryzyka polega na stosowaniu sześciu następujących zasad: kontrola zakażeń wśród ptactwa; zmniejszenie liczby osób potencjalnie narażonych na zakażenie wirusem ptasiej grypy H5N1 poprzez izolację - w miarę możliwości - ludzi od kontaktu z wirusem ptasiej grypy i ptaków oraz zwierząt, które mogą być zakażone; właściwe używanie odzieży ochronnej przez osoby mające do czynienia bezpośrednio z ptakami, które mogą być zakażone; Właściwe, ograniczone i w sposób kontrolowany stosowanie leków antywirusowych, po oszacowaniu ryzyka zakażenia na szczeblu lokalnym; zalecanie okresowych szczepień ochronnych przeciwko grypie, zwłaszcza w okresie występowania grypy, dla osób zajmujących się ubojem zakażonych ptaków; staranne nadzorowanie zakażeń wśród osób potencjalnie narażonych na zachorowanie. 4. Podstawowe zasady postępowania: przy uboju drobiu powinna być zaangażowana minimalna liczba osób; pracownicy ferm drobiu niezaangażowani bezpośrednio w czynności związane z ubojem i inne osoby mieszkające na fermach, w regionach, w których występuje wirus H5N1, powinni unikać potencjalnych źródeł wirusa ptasiej grypy np. unikać kontaktu z drobiem, jeśli kontakt taki nie jest konieczny; w niezbędnych przypadkach - ograniczenie przemieszczania się ludzi do i z obszarów, które mogą być potencjalnie skażone; pracownicy zatrudnieni przy uboju drobiu powinni nosić maski, okulary ochronne, rękawice i kombinezony ochronne; 3

4 pracownicy zatrudnieni przy uboju drobiu powinni - przy zdejmowaniu odzieży ochronnej i sprzętu ochronnego po wykonaniu pracy - postępować zgodnie z odpowiednimi procedurami odkażania; 5. W uzasadnionych przypadkach, zespoły pracowników ubojni powinny zostać poddane leczeniu lekami antywirusowymi w celu ochrony przed zakażeniem. 6. Pracownicy ubojni narażeni na kontakt z wirusem H5N1 powinni być zaszczepieni przeciw grypie sezonowej. Powodem tego jest przede wszystkim zminimalizowanie szansy zakażenia równoległego ptasią grypą H5N1 oraz sezonowo występującą tzw. grypą ludzką. Możliwość zakażenia obydwoma typami wirusa grypy jest statystycznie znikoma, to jednak skutki takiego zakażenia mogłyby być potencjalnie groźne. 7. Stan zdrowia osób z grup ryzyka musi być nieustannie monitorowane, tak aby każdy przypadek wystąpienia ptasiej grypy H5N1 u człowieka został natychmiast wykryty i leczony. Środki zapobiegawcze rekomendowane dla pozostałej części społeczeństwa 1. Stopień ryzyka zakażenia ludzi, którzy nie znajdują się w żadnej z wyżej wymienionych grup ryzyka jest znikomy. 2. Ryzyko prawie nie występuje w przypadku stosowania się do następujących środków zaradczych: jeśli napotkasz martwe lub chore ptaki nie dotykaj ich! pamiętaj, aby drób i jaja, które spożywasz były zawsze dobrze ugotowane. Poddawanie drobiu i produktów drobiarskich prawidłowej obróbce cieplnej, praktycznie eliminuje ryzyko zakażenia wirusem H5N1. Chroni także przed bakteriami salmonelli i innymi drobnoustrojami, które powodują zatrucia pokarmowe. Informacje dla ludzi podróżujących do regionów, w których wykryto wirusa ptasiej grypy H5N1 1. Osoby podróżujące do krajów, w których stwierdzono zakażenie ptaków wirusem H5N1 nie muszą z tego powodu zmieniać swoich planów podróży. 4

5 2. Odwiedzający regiony, w których wirus ptasiej grypy H5N1 został wykryty, nie są narażeni na zakażenie pod warunkiem, że będą postępować zgodnie z ogólnie przyjętymi środkami zaradczymi określonymi wyżej. 3. Jedynymi dodatkowymi środkami zapobiegawczymi, których muszą przestrzegać osoby podróżujący do ww. krajów są: unikanie ferm drobiu oraz targowisk, na których sprzedawany jest drób, przetwory drobiarskie, ptaki egzotyczne i produkty pochodzące od ptaków, np. pierze; przestrzeganie wszelkich zaleceń i wskazówek wydanych przez władze krajów, na terenie których istnieje ryzyko zakażenia. Działania podejmowane przez Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli Chorób: 1. ECDC opracowało i wysłało do Komisji Europejskiej oraz krajowych władz kompetentnych w dziedzinie zdrowia w krajach europejskich, materiały dotyczące szacunkowej oceny ryzyka, wytyczne dotyczące ochrony osób z grup ryzyka, a także zalecenia dla osób podróżujących do regionów, w których stwierdzono występowanie wirusa H5N1 oraz dokument pt. Często zadawane pytania. 2. Wszystkie opracowane dokumenty zostały opublikowane na stronach internetowych ECDC w dniu r. ( 3. ECDC będzie monitorować wpływ obecności wirusa ptasiej grypy H5N1 na ludzkie zdrowie w Europie i na świecie. Będzie też publikować na swojej stronie internetowej tygodniowe biuletyny dotyczące omawianego problemu. Szersze informacje dostępne są w podanych niżej punktach kontaktowych: Pełny tekst informacji strona internetowa Ben Duncan +46 (0) Johanna Mörk +46 (0)