U Z A S A D N I E N I E

U Z A S A D N I E N I E W celu realizacji Strategii dla transportu kolejowego do roku 2013, jest niezbdne dokoczenie procesu wyposaania spółek, które PKP SA utworzyła na podstawie ustawy z dnia 8 wrzenia 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsibiorstwa pastwowego Polskie Koleje Pastwowe (Dz. U. Nr 84, poz. 948, z pón. zm.). Proponowany art. 18d ma na celu ułatwienie gminom przejcie (na ich wniosek) na własno dworców kolejowych wraz z gruntami w celu wykonania remontu (odnowy) tych dworców. Warunkiem przekazania jest zachowanie na terenie budynku dworca funkcji zwizanych z obsług podrónych. W zamian za przekazan nieruchomo, zobowizania PKP SA z tytułu podatku od nieruchomoci wobec przejmujcej gminy wygasaj. Dla pewnoci, e przebudowa lub remont dworca bdzie zrealizowany, umowa przeniesienia jego własnoci okreli termin i zakres przebudowy. Uyty w projektowanym art. 18d ust. 1 zwrot w granicach niezbdnych do prawidłowego z nich korzystania nie spowoduje, wbrew podnoszonym wtpliwociom, przeniesienia własnoci linii kolejowych. Okrelanie w projektowanej ustawie zasad ustalania granic nieruchomoci jest niecelowe poniewa kadorazowo bdzie to wynik uzgodnie midzy PKP SA a gmin zainteresowan przejciem nieruchomoci w trybie zaproponowanym w projekcie ustawy. Dodatkowo minister właciwy do spraw transportu, wydajc w trybie art. 18 ust. 2 ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsibiorstwa pastwowego Polskie Koleje Pastwowe zgod na przekazanie przez PKP SA nieruchomoci kadorazowo bdzie badał, czy elementem przekazywanej nieruchomoci nie s grunty zajte pod liniami kolejowymi. Ponadto, w celu zapewnienia sprawnego funkcjonowania przej granicznych, w projektowanej ustawie zaproponowano wyłczenie moliwoci przejmowania przez gminy dworców kolejowych znajdujcych si w zasigu terytorialnym kolejowych przej granicznych. Zaproponowana zmiana art. 24a ust. 1 ma na celu dostosowanie brzmienia tego przepisu w zwizku z nowymi art. 24b i 24c. Proponowane nowe art. 24b i 24c s uzasadnione skutkami podatkowymi w zakresie: podatku dochodowego od osób prawnych zwizanymi z wnoszeniem aportów do okrelonych w tych przepisach spółek zalenych PKP SA oraz rozliczeniem czynszu z umowy o oddaniu do odpłatnego korzystania linii kolejowych oraz innych

nieruchomoci niezbdnych do zarzdzania liniami kolejowymi zawartej w 2001 r. midzy PKP SA i PLK SA. Umowa o oddaniu do odpłatnego korzystania linii kolejowych została zawarta midzy PKP SA a PLK SA na podstawie art. 17 ust. 5 ustawy o PKP w brzmieniu pierwotnym. Wprowadzenie art. 24b umoliwi zapłat zobowiza podatkowych, z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych, powstałych w wyniku realizacji obowizków ustawowo nałoonych na PKP SA przez przeniesienie własnoci akcji PLK SA na rzecz Skarbu Pastwa. PKP SA została bowiem zobowizana do wnoszenia wkładów niepieninych do spółek zalenych. W wyniku wniesienia tych aportów powstanie wysoki przychód, za koszt uzyskania przychodu bdzie stosunkowo niski co bdzie si wizało z koniecznoci zapłaty wysokiego podatku dochodowego od osób prawnych. Dodatkowo w PKP SA w momencie wniesienia aportem linii kolejowych do PLK SA powstanie wysoki przychód z tytułu czynszu z umowy Nr D50-KN-1L/01 z dnia 27 wrzenia 2000 r. o oddaniu do odpłatnego korzystania linii kolejowych oraz innych nieruchomoci niezbdnych do zarzdzania liniami kolejowymi. Konstrukcja umowy, oparta na regulacji art. 17 ustawy z dnia 8 wrzenia 2000 r. (w brzmieniu pierwotnym), przewiduje, e czynsz (wierzytelnoci) za korzystanie ze składników linii kolejowych jest niewymagalny do czasu wniesienia tych składników aportem do PLK SA. Czynsz ten jest liczony jako rónica midzy wartoci skorygowan aktywów netto przedmiotu umowy w chwili zawarcia a wartoci skorygowan aktywów netto przedmiotu umowy w chwili jego wniesienia aportem do PLK SA. W momencie wniesienia linii kolejowych do PLK SA powstanie wysoka kwota czynszu, który PKP SA jest zobowizana zaliczy do przychodów podatkowych. Jednoczenie konstrukcja przepisów w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych nie pozwala na naliczenie adnych kosztów uzyskania przychodów, co skutkuje tym, i cało wymagalnego czynszu z umowy jest dla PKP SA dochodem do opodatkowania. W art. 24b ust. 1 wprowadzono zasad, i zobowizania podatkowe z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych bd podlegały spłacie w trybie wynikajcym z tego przepisu do wysokoci podatku, jaki wygeneruj operacje wniesienia wkładów niepieninych do spółek, o których mowa w art. 24b ust. 2, oraz powstałe w wyniku 2

rozliczenia czynszu z umowy o oddaniu do odpłatnego korzystania linii kolejowych oraz innych nieruchomoci niezbdnych do zarzdzania liniami kolejowymi zawartej midzy PKP SA i PLK SA. Wprowadzone zostało równie ograniczenie czasowe spłata zobowiza podatkowych na podstawie art. 24b ust. 1 bdzie dotyczyła zobowiza powstałych za lata 2011 2015. W ust. 3 art. 24b wprowadzono zasad, i w latach 2011 2015 PKP SA nie bdzie zobowizana do wpłaty zaliczek na podatek dochodowy od osób prawnych do wysokoci kwoty obliczonej zgodnie z ust. 2 art. 24b. Wprowadzenie tego przepisu jest konieczne z uwagi na fakt, i zapłata w trakcie roku podatkowego zaliczki na podatek powoduje wyganicie zobowizania podatkowego w tej czci, co z kolei skutkowałoby brakiem moliwoci zapłaty podatku, wygenerowanego przez wniesienie aportów do spółek, o których mowa w ust. 2 art. 24b, akcjami PLK SA po zakoczeniu roku podatkowego. W art. 24b ust. 4 wprowadzono zasad, i PKP SA zachowa prawo dokonania spłaty podatku nalenego akcjami PLK SA równie w sytuacji dokonania zapłaty w cigu roku podatkowego zaliczek z tytułu biecej działalnoci w wysokoci, która uniemoliwiłaby spłat podatku nalenego akcjami PLK SA na zasadach ogólnych, wynikajcych z ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. W takiej sytuacji nadwyka zaliczek nad kwot rónicy podatku nalenego nad podatkiem podlegajcym spłacie akcjami PLK SA, zgodnie z art. 24b ust. 1, bdzie podlega zwrotowi w terminie przewidzianym w Ordynacji podatkowej dla zwrotu nadpłaty, podatku od towarów i usług wynikajcymi z umowy D50-KN-1L/01 zawartej midzy PKP SA a PLK SA na podstawie art. 17 ust. 5 ustawy w brzmieniu pierwotnym. Z uwagi na fakt, i czynsz z powyszej umowy jest liczony jako rónica midzy wartoci skorygowan aktywów netto przedmiotu umowy w chwili zawarcia a wartoci skorygowan aktywów netto przedmiotu umowy w chwili jego wniesienia aportem do PLK SA, w momencie wniesienia linii kolejowych do PLK SA powstanie wysoka kwota czynszu opodatkowana podatkiem od towarów i usług. Wg szacunków z 2009 r. kwota podatku od towarów i usług, nalena od czynszu z umowy D50-KN- 1L/01, moe wynie około 242 mln zł. W przypadku wniesienia aportem składników linii kolejowych w okresach póniejszych kwota podatku VAT do zapłaty ulegnie zwikszeniu. Zmiana kwoty podatku VAT do zapłaty z tytułu rozliczenia umowy D50-KN-1L/01 wynika ze stopniowego wzrostu czynszu w zwizku z upływem czasu 3

korzystania ze składników majtku objtych t umow oraz ich stopniowego zuywania si. Wprawdzie polskie prawo podatkowe dopuszcza regulowanie podatków w trybie innym ni gotówkowym, jednake zgodnie z art. 66 Ordynacji podatkowej, do skorzystania z moliwoci uregulowania podatku przez przeniesienie własnoci rzeczy lub praw majtkowych, jest konieczne powstanie zaległoci podatkowej. Na dodatek jest to skomplikowana i długotrwała procedura przeniesienia własnoci rzeczy lub praw majtkowych, co moe skutkowa powstaniem po stronie PKP SA dodatkowych kosztów (odsetki za zwłok w zapłacie podatku VAT), a take wiza si moe z duym ryzykiem finansowym. W zwizku z tym, aby unikn dodatkowych kosztów oraz w celu przyspieszenia procesu restrukturyzacji majtkowej, proponuje si art. 24c. Umoliwi on zapłat zobowiza podatkowych, z tytułu podatku od towarów i usług, powstałych w wyniku realizacji obowizków ustawowo nałoonych na PKP SA przez przeniesienie własnoci akcji PLK SA na rzecz Skarbu Pastwa. Przewiduje si ograniczenie czasowe spłaty zobowiza w trybie art. 24c moliwo dokonania spłaty bdzie dotyczyła zobowiza z tytułu podatku od towarów i usług powstałych do dnia 31 grudnia 2015 r. Uzasadnieniem projektowanego art. 24d, tj. wprowadzenia przepisów przewidujcych regulowanie przez PKP SA zobowiza podatkowych przez ich zapłat akcjami PLK SA s zapisy Strategii dla transportu kolejowego do roku 2013 przyjtej, przez Rad Ministrów w dniu 17 kwietnia 2007 r. Z dokumentu tego wynika, i po zakoczeniu procesów przemieszcze majtkowych po byłym przedsibiorstwie pastwowym PKP jedynym włacicielem PLK SA bdzie Skarb Pastwa. Przewidziane rozwizanie przyspieszy ponadto proces wydzielenia i uniezalenienia zarzdcy infrastruktury PLK SA od Grupy PKP. Zmiany art. 33a maj na celu doprecyzowanie, i rodki finansowe pochodzce z kredytów, poyczek i obligacji przeznaczone na cele wymienione w art. 32 ust. 2 oraz na spłat objtych porczeniami lub gwarancjami Skarbu Pastwa zobowiza wraz z odsetkami oraz innymi kosztami bezporednio zwizanymi z tymi zobowizaniami, a take rodki finansowe gromadzone przez PKP SA na specjalnych rachunkach bankowych przeznaczone na spłat tych kredytów, poyczek i wykup obligacji wraz z odsetkami, nie podlegaj egzekucji. Propozycja nowego art. 33b 1 wynika z faktu, e Skarb Pastwa posiada, wg stanu na koniec 2009 r., wierzytelnoci od PKP SA na łczn kwot 109 012 619,02 zł z tytułu 4

uruchomionych w 2002 r. gwarancji, w tym kwota wierzytelnoci głównej (kapitału) 56 347 399,14 zł. Na powysze wierzytelnoci Skarbu Pastwa składaj si wypłaty z tytułu wykonania umów gwarancji: z dnia 11 czerwca 1990 r. (kredyt z Banku wiatowego nr 3194), z dnia 15 grudnia 1994 r. (kredyt z Europejskiego Banku Inwestycyjnego nr 1.7009) oraz z dnia 9 padziernika 1997 r. (kredyt z Europejskiego Banku Inwestycyjnego nr 1.8398) w kwocie głównej 56 347 399,14 zł wraz z odsetkami ustawowymi, a take kwota odsetek ustawowych za okres od dnia 11 lipca 2002 r. do dnia 10 grudnia 2002 r. w kwocie 269 275,04 zł, z tytułu wykonania umowy gwarancji z dnia 12 lipca 1990 r. (kredyt z Europejskiego Banku Inwestycyjnego nr 1.4723) kwota wierzytelnoci głównej została zwrócona przez PKP SA, jednak bez odsetek ustawowych za ww. okres. Zaproponowane brzmienie art. 33b 1 ma na celu uregulowanie kwestii zobowiza PKP SA wobec Skarbu Pastwa, przez objcie przez Skarb Pastwa, reprezentowany przez ministra właciwego do spraw finansów publicznych, akcji w PLK SA. Ponadto jak zapisano powyej po zakoczeniu procesu restrukturyzacji PKP jedynym włacicielem PLK SA ma by Skarb Pastwa. Projektowany przepis nie stanowi wyłomu w obowizujcym stanie prawnym. Zgodnie z ustaw o PKP, minister właciwy do spraw transportu, jako minister odpowiedzialny za sektor transportu kolejowego, reprezentuje w PLK SA Skarb Pastwa. Zgodnie z projektowanym art. 33b 1 szczegółowe warunki zamiany wierzytelnoci, w szczególnoci termin zamiany, ilo akcji podlegajcych zamianie, zostan okrelone w umowie zawartej midzy PKP SA a ministrem właciwym ds. finansów publicznych. W odniesieniu do rozwiza przyjtych w projektowanej ustawie nie ma wymogu notyfikacji Komisji Europejskiej. Projekt ustawy nie podlega notyfikacji, o której mowa w rozporzdzeniu Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie sposobu funkcjonowania krajowego systemu norm i aktów prawnych (Dz. U. Nr 239, poz. 2039, z pón. zm.). Projekt został udostpniony na stronach urzdowego informatora teleinformatycznego Biuletyn Informacji Publicznej Ministerstwa Infrastruktury stosownie do przepisów ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalnoci lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z pón. zm.). Organizacje o charakterze lobbingowym nie zgłosiły zainteresowania pracami nad projektem ustawy w trybie art. 7 ww. ustawy. Projekt ustawy jest zgodny z prawem Unii Europejskiej. 5

OCENA SKUTKÓW REGULACJI 1. Podmioty, na które oddziałuje ustawa Adresatami projektowanej ustawy s spółki: PKP SA, PLK SA i inne spółki Grupy PKP. Ustawa moe mie wpływ na jednostki samorzdu terytorialnego, jednake zaley to od indywidualnych decyzji samorzdów, w szczególnoci zwizanych z przejmowaniem na własno dworców kolejowych wraz z zajtymi pod nie gruntami. 2. Cel wprowadzenia ustawy Celem wprowadzenia ustawy jest stworzenie narzdzi do realizacji Strategii dla transportu kolejowego do roku 2013. Efektem realizacji przepisów ustawy powinno by zakoczenie procesu wyposaania spółek zalenych PKP SA. 3. Konsultacje społeczne Rozwizania zawarte w projekcie były konsultowane dwukrotnie w 2008 r. i w 2009 r. ze zwizkami zawodowymi działajcymi w Grupie PKP SA oraz Zwizkiem Pracodawców Kolejowych, Izb Gospodarcz Transportu Ldowego. Projekt był opiniowany przez Komisj Wspóln Rzdu i Samorzdu Terytorialnego. Na wniosek Komisji Wspólnej Rzdu i Samorzdu Terytorialnego Ministerstwo Infrastruktury przeprowadziło z marszałkami województw konsultacje, w wyniku których wprowadzono korekt do proponowanych dotychczasowych przepisów umoliwienia finansowania za rodków publicznych budowy, przebudowy lub remontu dworców kolejowych oraz przejmowania przez gminy na własno dworców kolejowych, w celu przebudowy lub remontu dworców i poprawy wizerunku miast. W sierpniu 2009 r. projekt został skierowany do Komisji Wspólnej Rzdu i Samorzdu Terytorialnego. Działajcy w ramach ww. Komisji Zespół ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej oraz rodowiska odniósł si m.in. do kwestii zakłócenia konkurencji w tym zakresie na posiedzeniu Zespołu wyjaniono, e projektowane przepisy dotycz działa majcych na celu zakoczenie restrukturyzacji spółek utworzonych na podstawie ustawy o PKP, tj. wyposaenie ich w majtek niezbdny do prowadzenia działalnoci podstawowej spółek. Nie spowoduje to lepszej pozycji spółek Grupy PKP 6

w odniesieniu do Przewozy Regionalne sp. z o.o., gdy zamiarem jest przekazanie równie tej spółce nieruchomoci (zapleczy technicznych) w formie aportu. Wyjaniono równie, e projekt nie moe by uzupełniony nowymi propozycjami gdy był ju przyjty przez Rad Ministrów w lutym 2008 r., jako projekt, który bdzie poddany notyfikacji Komisji Europejskiej. Obecnie, projektowane przepisy dotycz tego samego meritum sprawy, ale przyjte instrumenty do osignicia celu nie s pomoc publiczn. Przyjcie przez Rad Ministrów obecnie przedstawionego projektu ustawy bdzie reasumpcj poprzedniej decyzji. W dniu 30 wrzenia 2009 r. Komisja Wspólna Rzdu i Samorzdu Terytorialnego przyjła zaproponowane w projekcie rozwizania. 4. Skutki uchwalenia ustawy wpływ regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budet pastwa i budety jednostek samorzdu terytorialnego Realizujc ustawowe obowizki wynikajce z art. 17 ustawy o PKP, PKP SA dokona alokacji do spółek zalenych majtku niezbdnego do prowadzenia przez nie działalnoci. Alokacja tego majtku spowoduje powstanie w PKP SA duego dochodu do opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych oraz wysokiego czynszu, opodatkowanego podatkiem od towarów i usług, powstałego w wyniku odpłatnego korzystania przez PLK SA z majtku stanowicego infrastruktur kolejow wynikajcego z umów zawartych na podstawie art. 17 ust. 5 w brzmieniu nadanym ustaw z dnia 8 wrzenia 2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsibiorstwa pastwowego Polskie Koleje Pastwowe (Dz. U. Nr 84, poz. 948). Zakłada si, e skutki w podatku dochodowym od osób prawnych bd nastpujce: z tytułu wniesienia wkładów niepieninych przyjmujc, e szacowany dochód do opodatkowania wyniósłby ok. 8 305 mln zł, szacowany podatek od osób prawnych (19 %) wyniósłby ok. 1 578 mln zł, z tytułu czynszu przyjmujc, e szacowany dochód do opodatkowania wyniósłby ok. 1 100 mln zł, szacowany podatek od osób prawnych (19 %) wyniósłby ok. 209 mln zł. Z rozliczenia umów o oddaniu do korzystania linii kolejowych zawartych midzy PKP SA a spółk PLK SA bd wynika skutki podatkowe w zakresie podatku od towarów i usług od 7

czynszu, który stanie si wymagalny w wyniku wniesienia aportem składników linii kolejowych do PLK SA. PKP SA bdzie zobowizana zapłaci od czynszu z umów o oddaniu do korzystania linii kolejowych podatek od towarów i usług, którego wielko szacuje si na ok. 242 mln zł. Zobowizania z tytułu podatku dochodowego od osób prawnych i podatku VAT proponuje si uregulowa przez zapłat w drodze przeniesienia własnoci akcji PLK SA na Skarb Pastwa. Powysze regulacje dotycz ekwiwalentnoci, tj. Skarb Pastwa otrzyma w zamian odpowiedni liczb akcji PLK SA. Nastpi natomiast uszczuplenie dochodów jednostek samorzdu terytorialnego. Szacowane zmniejszenie wpływów do jednostek samorzdu terytorialnego z tytułu podatku dochodowego wyniesie ok. 395 mln zł. Skutki podatkowe w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych oraz podatku od towarów i usług zostały oszacowane przy załoeniu, e wszystkie aporty zostan wniesione w tym samym roku podatkowym. W przeciwnym razie wysoko podatku moe by wysza z powodu braku moliwoci kompensowania ponoszonych w zwizku z aportowaniem niektórych składników majtku z dochodami osiganymi w wyniku aportowania innych składników. Wysoko zobowiza podatkowych jest wprost uzaleniona od wyceny majtku dokonanej przez rzeczoznawc. PKP SA przed wniesieniem aportu do spółek bdzie zobowizana dokona wyceny majtku w zwizku z powyszym poziom zobowiza moe ulec zmianie. Przejcie dworców kolejowych przez gminy na własno bdzie powodowało wyganicie zobowiza podatkowych od nieruchomoci. Stan zaległoci PKP SA w podatku od nieruchomoci na dzie 31 grudnia 2009 r. wynosi 48,6 mln zł. PKP SA dysponuje obecnie 2.144 dworcami kolejowymi (liczba ta obejmuje równie 14 dworców znajdujcych si w zasigu terytorialnym kolejowych przej granicznych), bardzo zrónicowanymi pod wzgldem wielkoci i zakresem pełnionych funkcji oraz stanu technicznego, sporód których około 700 jest zlokalizowanych w miejscowociach obsługujcych jedynie ruch o charakterze lokalnym. S to dworce małe, dla których jest przewidywane powierzenie funkcji zarzdczych, midzy innymi, jednostkom samorzdu terytorialnego. W zwizku z tym, e przenoszenie własnoci nieruchomoci obejmujcych dworce kolejowe wraz z gruntami, na których s one usytuowane bdzie nastpowało w zamian za wygaszanie zobowiza podatkowych wyłcznie na wnioski jednostek samorzdu terytorialnego, nie mona 8

jednoznacznie okreli skali zainteresowania tych jednostek moliwoci skorzystania z proponowanych rozwiza, wpływ na rynek pracy Projektowana ustawa nie zawiera przepisów, które w bezporedni sposób wpłynłyby na rynek pracy, wpływ regulacji na konkurencyjno gospodarki i przedsibiorczo, w tym na funkcjonowanie przedsibiorstw Zakłada si, e realizacja zada wpłynie na wzrost efektywnoci funkcjonowania spółek grupy kolejowej, popraw ich rentownoci, a co za tym idzie nastpi wzrost konkurencyjnoci na rynku, zgodno regulacji z prawem Unii Europejskiej Projekt ustawy nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. 08/06/BS 9