POSZUKIWACZE DARWINA Dzieci 5-6 lat / Wielkie Tropienie Roslin - 1
Drodzy Poszukiwacze Darwina Cześć, Nazywam się Fiona i pracuję w Banku Nasion Kew Millennium w Zjednoczonym Królestwie. W Zjednoczonym Królestwie można znaleźć około 1400 odmian roślin okrytonasiennych, które będziemy zbierać z wielu różnych obszarów, na których rosną. Jest tu wietrznie i mokro, ale może właśnie dlatego rośliny czują się tu tak dobrze, ponieważ wszystkie rośliny lubią wodę! Szukam roślin i nasion, które chcę wysłać do Banku Nasion Millennium w Anglii, gdzie przechowywane są nasiona z całego świata, aby w razie potrzeby umożliwić nam wyhodowanie tych roślin. Wypatruję więc liści, łodyg i kwiatów tych szczególnych roślin. Na szczęście wiem, jak one wyglądają i mogę je szybko odnaleźć. Kiedy już je znajdę, zapisuję gdzie rosną. Będę nazywać Was Poszukiwaczami i możecie mi pomóc poprzez znalezienie kilku roślin rosnących w Waszym rejonie. Być może moglibyście również narysować i opisać ich liście, kwiaty i łodygi tak, jak robię to ja. Powodzenia, Fiona Jestem tutaj! - 2
Program nauczania Program nauczania (Rok 1) W lokalnym środowisku można znaleźć różne rośliny Należy troszczyć się o rosnące rośliny Dokładnie obejrzeć jedną lub dwie rośliny, dowiedzieć się, gdzie rosną i nauczyć się przekazywać te obserwacje Zauważyć, że rośliny mają liście, łodygi, korzenie i kwiaty Dowiedzieć się, że rośliny rosną Zrozumieć, że rośliny potrzebują wody Świat wokół nas: Współzależność: Jakie są inne żyjące istoty? (Ćwiczenia 1 i 2) Współzależność: W jaki sposób istoty żyjące utrzymują się przy życiu? (Ćwiczenie 3) Umiejscowienie: Co żyje w moim świecie? (Ćwiczenia 1 i 2) Postęp: wykazywanie się ciekawością na temat żyjących istot, miejsc, obiektów i materiałów w środowisku; identyfikowanie podobieństw i różnic pomiędzy żyjącymi istotami, miejscami, obiektami i materiałami; świadomość lokalnego naturalnego i stworzonego przez człowieka środowiska i ich miejsca w nim Żyjące istoty i procesy życiowe: Różnorodność i cechy charakterystyczne (sortowanie żyjących istot w większe grupy na podstawie łatwo zauważalnych cech) Procesy życiowe (podanie warunków wymaganych przez rośliny do zachowania zdrowia) Interakcje z żywymi istotami w ich środowisku (rozpoznawanie i nazwanie niektórych pospolitych roślin rosnących na lokalnym obszarze; podanie przykładów jak dbać o żywe istoty i środowisko) Umiejętności naukowe Badanie: Przygotowanie do zadania (zrozumienie, planowanie, projektowanie doświadczeń i przewidywanie) Wykonywanie zadań (obserwowanie, mierzenie i zapisywanie rezultatów) Rewizja i składanie raportów z zadań (prezentacja, ocena i zrozumienie znaczenia rezultatów) Dochodzenie naukowe: Charakter nauki (zadawanie pytań o wyobrażenie o nauce; rozważanie jak wykorzystać informacje zawarte w we własnych notatkach i innych łatwych do zrozumienia źródłach) Komunikacja w nauce (prezentacja naukowych informacji w różny sposób, poprzez diagramy, rysunki, tabele i wykresy) Umiejętności badawcze (umiejętność decydowania, co warte jest obserwacji i pomiaru) Procesy życiowe i istoty żyjące: Rośliny zielone jako organizmy (rośliny potrzebują światła i wody do wzrostu; umiejętność rozpoznania i nazwania liścia, kwiatu, łodygi i korzenia roślin okrytonasiennych) Istoty żyjące w ich środowisku (rozpoznawanie różnych rodzajów roślin w ich lokalnym środowisku; świadomość, że rośliny mogą być grupowane na podstawie łatwo zauważalnych podobieństw i różnic) - 3
Witamy w Wielkim Tropieniu Roślin Oczekiwane efekty nauczania Uczeń potrafi zidentyfikować i nazwać pospolite rośliny. Uczeń potrafi opisać prostymi słowami lub narysować rośliny i powiedzieć gdzie rosną. Uczeń zna nazwy części roślin. Uczeń rozumie, że rośliny są żyjącymi organizmami i wymagają opieki. Uczeń potrafi użyć wyników swojej pracy, aby wykazać, że rośliny potrzebują wody do życia. Pojęcia Rośliny zbudowane są z kilku części. Większość roślin okrytonasiennych, które widzimy wokół nas, ma korzenie, łodygę i liście. W ciągu roku wiele z nich produkuje kwiaty, a następnie owoce zawierające nasiona. Nasiona te są rozprowadzane, aby wytworzyć nowe rośliny. Każdy rodzaj rośliny i zwierzęcia nazywa się gatunkiem i różni się od pozostałych, ale nawet w obrębie tego samego gatunku można znaleźć wiele odmian. Dzięki temu wokół nas możemy znaleźć cudowną różnorodność istot żyjących. Jako że Darwin był świetnym naukowcem, spędzał dużo czasu, szukając i obserwując rośliny i inne żyjące istoty. Wykonał on dokładne zapiski dotyczące swoich znalezisk w notatnikach. Zebrał on również wiele kolekcji. Darwin zauważył, że żaden okaz tej samej rośliny nigdy nie jest dokładnie taki sam jak pozostałe. Podczas tych ćwiczeń dzieci są proszone, aby wcieliły się w Poszukiwaczy wypatrywały roślin w ich lokalnych środowisku, a następnie przyglądały się im dokładnie, żeby sprawdzić, czy potrafią rozpoznać części roślin i aby na własne oczy zobaczyły różnorodność roślin i wypracowały umiejętność przyglądania się oraz zauważania podobieństw i różnic. Obserwacja była jednym z kluczowych procesów używanych przez Darwina w jego pracy naukowej więc dzieci będą również na dobrej drodze do zostania dobrymi naukowcami. Poznaj tropicieli roślin Przeczytaj na głos Rozdział 2 pod tytułem Darwin poszukiwacz z książki Podążając śladami Darwina, opisz jak Darwin pracował i wprowadź kontekst dla zadań do wykonania przez dzieci. Przedstaw Fionę, tropicielkę roślin: przeczytaj na głos jej pocztówkę i pobierz plik wideo od Fiony (OPCJONALNIE, GDYŻ DOSTĘPNY WYŁĄCZNIE W JĘZYKU ANGIELSKIM) ze strony Wielkiego Tropienia Roślin www.greatplanthunt.org. Obejrzyj jak Fiona, prawdziwa tropicielka roślin pracuje w terenie i wykonuje dokładnie takie same obserwacje i zapiski, jakie będą wykonywać dzieci. Pomoce te mogą być wykorzystane zarówno na zebraniu ogólnoszkolnym, jak i przedstawione w klasie, jako forma wprowadzenia do projektu. - 4
Ćwiczenie 1.: Spacer Przemyśleń Ćwiczenie 1. powinno być rozłożone na trzy lekcje. 1) Załóżcie Szkicownik Darwina Użyjcie strony tytułowej Szkicownika Darwina z pakietu. Będzie to notatnik projektu dla Poszukiwaczy Darwina. 2) Części roślin Powtórz z dziećmi nazwy części roślin przy pomocy rysunku Części roślin dostępnego na kolejnych stronach. 3) Zaplanujcie spacer Poproś dzieci, żeby zastanowiły się, jak powinny zachowywać się podczas spaceru. Porozmawiaj z nimi o tym, że należy szanować rośliny i inne żyjące istoty, które zobaczą podczas spaceru. Poproś dzieci o przemyślenie, jakiego rodzaju ekwipunku będą potrzebowały na przykład płaszcze przeciwdeszczowe lub kapelusze osłaniające od słońca, zdjęcia roślin przydatne w identyfikacji, Szkicownik Darwina, ołówki, szkło powiększające i torebki na zebrane kwiaty i rośliny. 4) Wyjdźcie na spacer Trzydziestominutowy spacer powinien odbyć się na terenie szkolnym, w lokalnym parku czy na dziedzińcu lub gdziekolwiek w sąsiedztwie. Postaraj się unikać obszarów, gdzie rośliny zostały posadzone szukaj raczej dziko rosnących roślin (chwastów!) W czasie spaceru dzieci powinny szukać różnych rodzajów roślin. Podczas spaceru: Odkrywajcie: Jak wiele rodzajów roślin dzieci mogą znaleźć podczas spaceru? Obserwujcie: Przyjrzyjcie się niektórym roślinom. Jakie różnice dzieci mogą zobaczyć i zapisać? Uchwyćcie przy pomocy aparatu fotograficznego lub rysując w Szkicowniku Darwina różne rodzaje roślin znalezionych podczas spaceru. Poproś dzieci, żeby pomyślały o różnicach między roślinami. Zbierajcie: Poproś dzieci, żeby zebrały kilka żywych roślin i zabrały ze sobą do klasy (za ewentualnym pozwoleniem właściciela). Postaraj się odnaleźć różne rodzaje, szczególnie liści. - 5
5) Powróćcie do klasy Poproś dzieci o słowa opisujące rośliny, które widziały i zebrały na spacerze na przykład: zielona, piękna, duża, kłująca, włochata, łodyga, kwiat. 6) Użyj tych słów w twórczym projekcie Poproś dzieci, żeby zapisały te słowa w środku odrysowanych liści. Do odrysowania mogą użyć liści, które zebrały na spacerze lub wzorów ze strony Wzory liści. 7) Pokaż i opowiedz Udekorujcie liście i użyjcie ich do wykonania wystawy na temat roślin lub napiszcie wiersz, aby pokazać reszcie klasy lub wszystkim w szkole na zebraniu. Przydatne wskazówki Uważajcie przy zbieraniu kwiatów polnych. Prosimy, zbierajcie tylko te, które widzicie w Pakiecie identyfikacyjnym Wielkiego Tropienia Roślin. Pakiet zawiera tylko pospolite gatunki. Podkreśl, że polne kwiaty nie powinny zazwyczaj być zrywane, a dzieci robią to tylko ze względu ich specjalny projekt. Należy poprosić o zezwolenie na wykopywanie roślin, jeśli nie znajdują się one na terenie szkoły. Jak najszybciej włóżcie wszystkie zebrane rośliny do wody. Jeżeli używacie plastikowych torebek, upewnij się, że dzieci używają ich w odpowiedni sposób. Stosujcie się do odpowiednich procedur przy dotykaniu materiału roślinnego. Informacje na temat bezpieczeństwa i higieny można znaleźć w poradniku. Obrazki z Pakietu identyfikacyjnego Wielkiego Tropienia Roślin mogą być użyte jako pomoc w odnalezieniu różnych rodzajów roślin. Mogą one również być użyte jako ćwiczenie przygotowujące lub materiały do przypomnienia dzieciom o tym, co widziały na spacerze. Jeśli przez pogodę Wasz spacer jest opóźniony, materiały te mogą się również wtedy przydać. Dodatkowe źródła Co jeszcze zawiera ten podręcznik? - Rysunek części roślin - Wzory liści Co jeszcze znajduje się w pakiecie projektowym? - Szkicownik Darwina - Informacje na temat bezpieczeństwa i higieny - Pakiet identyfikacyjny Wielkiego Tropienia Roślin Co jeszcze się przyda? - Szkła powiększające Gry i inne materiały Wejdź na stronę Wielkiego Tropienia Roślin www.greatplanthunt.org, żeby ściągnąć przydatne obrazki, filmy wideo i gry interaktywne na temat części roślin (DOSTĘPNE WYŁĄCZNIE W JĘZYKU ANGIELSKIM) Rzeczy, które musicie mieć ze sobą - Upewnij się, że dzieci mają notatniki do projektu - Papierowe torby do zbiórki roślin. Można użyć również plastikowych torebek, które po włożeniu do nich roślin należy nadmuchać i zamknąć. Pomaga to w utrzymaniu ich świeżości do czasu przeprowadzenia badania w klasie. Przy użyciu plastikowych torebek przez dzieci należy zachować zasady bezpieczeństwa i higieny. - Małą łopatkę lub łyżkę to wykopywania roślin. - 6
Części roślin Tasznik pospolity Kwiat Łodyga Liść Korzeń Zdjęcia znajdujące się powyżej można znaleźć w banku zdjęć na stronie www.greatplanthunt.org - 7
Wzory liści - 8
- 9
Ćwiczenie 2.: Znajdź roślinę Ćwiczenie 2. powinno być podzielone na 2 lekcje. 1) Drugi spacer Zabierz dzieci na drugi spacer, tym razem z zamiarem zidentyfikowania konkretnych roślin. W czasie tego ćwiczenia, dzieci będą używać spostrzegawczości, żeby znaleźć i porównać żywe rośliny z obrazkiem. Na spacerze: Odkrywajcie: Szukaj roślin w wybranym środowisku. Obserwujcie: Postaw dzieciom wyzwanie, żeby znalazły rośliny, na podstawie Pakietu identyfikacyjnego Wielkiego Tropienia Roślin. W zależności od czasu i umiejętności dzieci, czasem będzie to tylko jedna lub dwie rośliny. Zarejestrujcie: Dzieci powinny zarejestrować szczegóły lokalizacji znalezionych roślin poprzez wykonywanie rysunków w Szkicowniku Darwina lub robienie zdjęć. Zbierzcie: Wybierz jeden gatunek rośliny i zbierz kilka okazów, żeby porównać, jak bardzo różnią się od siebie. Na przykład niektóre stokrotki mają różowe końcówki płatków, a inne są całkiem białe. 2) Po powrocie do klasy Obejrzyjcie kolekcje przyniesione przez dzieci i zwróćcie uwagę, jak wiele cech jest identycznych i jak wieloma szczegółami różnią się poszczególne okazy w obrębie tego samego gatunku. Zebrane rośliny mogą być użyte do wykonania wystawy. Przydatne wskazówki Weź ze sobą małą łopatkę lub starą łyżkę i wykop jedną lub dwie rośliny, żeby obejrzeć korzenie. Powinny to być chwasty. Dzieci powinny dowiedzieć się, że nie powinno się zazwyczaj wykopywać roślin. Jeśli zbieracie rośliny na czyimś terenie, poproś o pozwolenie. Dodatkowe źródła Co jeszcze znajduje się w pakiecie projektowym? - Informacje na temat bezpieczeństwa i higieny - Wskazówki jak suszyć rośliny i stworzyć zielnik - Pakiet identyfikacyjny Wielkiego Tropienia Roślin Co jeszcze się przyda? - Prasa do suszenia zebranych roślin (nieobowiązkowe) - Szkła powiększające Rzeczy, które musicie przynieść - Upewnij się, że dzieci posiadają notatniki do projektu - Papierowe torby i łopatka jak w Ćwiczeniu 1 - Materiały do wykonania zdjęcia klasowego - 10
Ćwiczenie 3.: Pomocy! Ćwiczenie 3. powinno zająć jedną lekcję. 1) Co jest nie tak z tą rośliną? Pokaż dzieciom prawdziwą roślinę, która zwiędła. (Jeżeli nie posiadasz prawdziwej rośliny, użyj zdjęć poniżej lub rysunków na następnej stronie). Zapytaj dzieci, co ich zdaniem, jest nie tak z rośliną. Poproś je o sugestie, jak ożywić roślinę. 2) Sekwencja obrazków Poproś dzieci, żeby wycięły rysunki pod tytułem Rośliny potrzebują wody na następnej stronie i ułożyły je w odpowiedniej kolejności tak, żeby wyjaśniały, co się stało z rośliną. Poproś dzieci, żeby wyjaśniły swój tok myślenia. Dodatkowe źródła Co jeszcze zawiera ten podręcznik? - Arkusz pracy dla dzieci: Rośliny potrzebują wody sekwencja wydarzeń na rysunkach Gry i inne materiały - Zdjęcia zwiędłej i podlanej rośliny na stronie www.greatplanthunt.org - Interaktywna gra o zdrowiu roślin na stronie www.greatplanthunt.org (WYŁĄCZNIE W JĘZYKU ANGIELSKIM) - 11
Arkusz pracy Poszukiwaczy Co się dzieje na tych obrazkach? Czy potrafisz wyciąć obrazki i ułożyć je w odpowiedniej kolejności? - 12
- 13