Rozdział IV. Narzędzia służące rekrutacji i ocenie Pomysłodawców oraz pomysłów przeznaczone dla ośrodków innowacji Produkt finalny projektu innowacyjnego testującego pn.: Innowacje Przyszłością Regionu
Spis treści I. WPROWADZENIE................................................. 230 II. WYTYCZNE DOTYCZĄCE ZASTOSOWANIA I WYKORZYSTANIA NARZĘDZI REKRUTACYJNYCH I OCENIAJĄCYCH...................................................231 1. Przewodnik dla pomysłodawcy ze sfery nauki jak zacząć?..................... 231 2. Formularz zgłoszeniowy..........................................231 3. Formularz Wstępnej Oceny Pomysłu.................................. 231 4. Formularz Oceny Innowacyjnego Pomysłu...............................232 5. Ankieta do wstępnej oceny motywacji pomysłodawców do komercjalizacji.............232 III. ZAŁĄCZNIKI....................................................233 229
I. WPROWADZENIE W oparciu o przeprowadzoną analizę nadesłanych ankiet i przygotowanych brief ów komercjalizacyjnych, a także odbytych spotkań z Pomysłodawcami, Zespól FNM zdiagnozował klika najczęściej występujących problemów podczas wspólnej pracy nad przygotowywaniem niezbędnych dokumentów w pierwszej fazie wsparcia dla proponowanych innowacyjnych inicjatyw. Największą trudnością podczas wypełniana brief u komercjalizacyjnego sprawiał Pomysłodawcom punkt związany z opisem konkurencji. Zdecydowana większość osób aplikująca do projektu miała znikomą wiedzą na temat rynku dotyczącego swojej technologii/usługi/produktu, a niektóre osoby nigdy tego rynku nie sprawdzały/badały, wychodziły z założenia, że na pewno takie rozwiązanie nie istnieje i ich pomysł jest innowacyjny i to dodatkowo bez żadnej istotnej konkurencji. Pomysłodawcy odnoszą się najczęściej do konkurencji bezpośredniej (porównanie technologii), pomijając istnienie konkurencji pośredniej, zaspokajającej daną potrzebę z wykorzystaniem innego jakościowo rozwiązania. Dopiero wskazanie ewentualnych możliwości sprawdzenia konkurencji zarówno tej bezpośredniej jaki i pośredniej uwidaczniała Pomysłodawcom obecny stan techniki i dokonań w ramach prac nad zbliżonymi rozwiązaniami. Grupa Pomysłodawców, przychodząc do Projektu, często nie miała świadomości ani wiedzy na temat możliwości istnienia na świecie pomysłów zbliżonych do tego, które stanowiło przedmiot zgłaszanej do Projektu innowacji. Kolejnym dość częstym problemem był punkt związany z opisem potencjalnych nakładów inwestycyjnych i podaniem wstępnych danych finansowych zmodyfikowano formularz tak, aby dane finansowe były modelowane w ramach prac z doradcą biznesowym, na podstawie grup kosztów i przychodów identyfikowanych przez Pomysłodawcę. Przygotowywana w ramach fazy testowania modyfikacja proponowanych formularzy rekrutacyjnych miała na celu jeszcze lepsze dopasowanie do mogących pojawiać się problemów w toku zbierania informacji niezbędnych do wstępnej oceny pomysłu. Okazała się również bardzo istotna z punktu widzenia efektywnego wypełniania podstawowych danych dotyczących kamieni milowych w realizacji pomysłu. Praca nad przygotowaniem dokumentów, często w odczuciu Pomysłodawców, była także pierwszym doświadczeniem, które konfrontowało wartość oraz innowacyjność i prezentowanych przez nich pomysłów. Właściwa rekrutacja i stymulacja do pierwszego kroku w komercjalizacji to w ocenie Zespołu FNM, najważniejsze zadania dla ośrodka innowacji. Znacząco zmodyfikowane wzory formularzy rekrutacyjnych utrzymują efekt motywacyjny do działania i porządkujący postrzeganie pomysłu przez Pomysłodawcę. Dodatkowo zaproponowane przez Zespół FNM dokumenty niwelują efekt związany z faktem, iż często Pomysłodawcy są mocno skoncentrowani na stronie technicznej projektu, pomijając w ten sposób bardziej istotne z punktu widzenia sukcesu komercjalizacji aspekty związane z funkcjonowaniem rynku docelowego. Zaproponowany układ przenosi ciężar rozmów o potrzebnych zasobach i kompetencjach zespołu na etap pracy z ekspertami zewnętrznymi w kolejnych krokach na drodze komercjalizacji. Przetestowane przez nas modelowe formularze minimalizują również efekt związany z nieposiadaniem przez Pomysłodawców wystarczającej motywacji i przekonania o potencjale własnego pomysłu. Zainteresowanie komercjalizacją wśród naukowców wydaje się wzrastać ze względu na nadanie działaniom o takim charakterze znaczenia z punktu widzenia kariery akademickiej. Wdrożenie w określoną gałąź gospodarki pomysłów realizowanych w laboratoriach akademickich jest postrzegane jako zasadne/potrzebne, a nawet w wielu przypadkach niezbędne dla uzyskania kolejnych stopni awansu zawodowego. W odpowiedzi na powyższy aspekt przedstawiony poniżej zestaw narzędzi został zoptymalizowany pod kątem reakcji Pomysłodawców na znaczne obciążenie wiedzą i obowiązkami związanymi z przygotowaniem projektu inwestycyjnego. 230
II. WYTYCZNE DOTYCZĄCE ZASTOSOWANIA I WYKORZYSTANIA NARZĘDZI REKRUTACYJNYCH I OCENIAJĄCYCH 1. Przewodnik dla pomysłodawcy ze sfery nauki jak zacząć? Współpraca z Pomysłodawcami ze świata nauki wykazała, iż znacząca większość osób z tej grupy odkładała decyzję o prezentacji posiadanego projektu/pomysłu ze względu na wewnętrzny lęk przed procesem preinkubacji oraz brakiem wyobrażenia czego oczekuje ekosystem inwestycyjny. Zespół FNM zebrał zagadnienia najczęściej pojawiające się w trakcie spotkań rekrutacyjnych i informacyjnych w ramach fazy testowania w Projekcie. Dodatkowo zebrane zostały zwarte informacje o formach i konsekwencjach prowadzenia działalności gospodarczej w wybranej formie prawnej. Opisane powyżej informacje, ujęte w formie zbiorczego opracowania tj. krótki podręcznik, broszura przybliżą Pomysłodawcom najistotniejsze zagadnienia, od których uzależniają decyzję o rozpoczęciu procesu komercjalizacji. Modelowy zakres informacji do ujęcia w opracowaniu dla Pomysłodawców przedstawiono w Załączniku nr 1 do podręcznika nr I pt.: Materiały informacyjne i instruktażowe przeznaczone dla Pomysłodawców i ośrodków innowacji. 2. Formularz zgłoszeniowy Formularz zgłoszeniowy jest jednym z pierwszych dokumentów niezbędnych do rozpoczęcia współpracy z danym Pomysłodawcą. Dane wprowadzane do formularza, poza walorami informacyjno-komunikacyjnymi, dostarczają wiedzy na temat dotychczasowej aktywności zawodowej pomysłodawcy, jego specjalizacji zawodowej oraz zgłaszanych rozwiązań innowacyjnych. Katalogowanie danych Pomysłodawców oraz zgłaszanych przez nich rozwiązań innowacyjnych mieści się w kompetencjach zarówno proponowanego centrum kompetencji, jak i inkubatora innowacyjności. Zaprezentowany w Załączniku nr 3 do niniejszego opracowania modelowy Formularz zgłoszeniowy został skorelowany z polami bazy danych stworzonej i zaprogramowanej w narzędziu informatycznym E-broker technologiczny. 3. Formularz Wstępnej Oceny Pomysłu Formularz Wstępnej Oceny Pomysłu jest dokumentem opisującym podstawowe założenia projektu zgłaszanego do ośrodka wspierającego komercjalizację innowacji. Zaproponowany układ i szczegółowość opisu zagadnień są wystarczające do preselekcji pomysłów oraz wyboru Pomysłodawców do rozmowy z analitykiem odpowiedzialnym za wstępną ocenę pomysłów. W trakcie fazy testowania dokonano znaczącej modyfikacji pierwotnie przyjętego wzoru formularza. Okazało się, iż zbyt specjalistyczny i rozbudowany formularz polaryzuje trzy główne postawy Pomysłodawców wobec komercjalizacji własnego pomysłu: a. Ambitni i zmotywowani do działania Pomysłodawcy dążą do odpowiedzenia na wszystkie zagadnienia własnymi siłami, traktując wypełnianie kolejnych pól jako pracę na wstępną wersją pomysłu efekt porządkujący postrzeganie pomysłu, dodatkowa motywacja; b. Pomysłodawcy mocno skoncentrowani na stronie technicznej projektu, wykwalifikowani eksperci wąskich specjalizacji nauk ścisłych, przyrodniczych i medycznych wypełniają formularz w częściach dotyczących opisu produktu/usługi efekt przekazania wybranych kompetencji ekspertom zewnętrznym, wzbudzenie wątpliwości; c. Pomysłodawcy nieposiadający wystarczającej motywacji i przekonania o potencjale własnego pomysłu rezygnują z wypełnienia formularza, zarzucając jednocześnie myślenie o komercjalizacji pomysłu efekt zniechęcenia/destrukcyjny. 231
Zaprezentowany w Załączniku nr 4 do niniejszego opracowania Modelowy Formularz Wstępnej Oceny Pomysłu jest optymalną propozycją dla tego typu dokumentu ponieważ: utrzymuje efekt opisany w punkcie a) powyżej, niweluje efekt opisany w punkcie b) powyżej, przenosząc ciężar rozmów o potrzebnych zasobach i kompetencjach zespołu na etap pracy z ekspertami zewnętrznymi, minimalizuje efekt opisany w punkcie c) powyżej. Wprowadzenie do fazy testowania zaproponowanego formularza znacząco przyspieszyło proces rekrutacji i osiągnięcie zakładanej liczby zgłoszeń pomysłów 100 szt. 4. Formularz Oceny Innowacyjnego Pomysłu Praktyka pokazuje, iż efektywnie działający ośrodek innowacji dokonuje rejestracji i przeglądu co najmniej kilkudziesięciu zgłoszeń od Pomysłodawców rocznie. Poziom zaangażowania zespołu prowadzącego centrum kompetencji lub inkubator innowacyjności na etapie wstępnej oceny pomysłów wymaga wystandaryzowania tego etapu. Przygotowanie rekomendacji do rozpoczęcia procesu pogłębionych analiz wymaga zestawienia, porównania i selekcji pomysłów pod kątem przyjętych kryteriów prowadzi to do stworzenia listy rankingowej, na podstawie której można wyselekcjonować zbiór najlepszych pomysłów oraz można opracować harmonogram preinkubacji wybranych pomysłów (tzw. pipeline). Zaproponowany, w Załączniku nr 5 do niniejszego dokumentu, modelowy zestaw kryteriów oceny zgłoszonych pomysłów innowacyjnych prowadzi do stworzenia efektywnego systemu oceny i selekcji pomysłów w optymalnym czasie poświęconym na dokonanie oceny. 5. Ankieta do wstępnej oceny motywacji pomysłodawców do komercjalizacji Pomysłodawcy gotowi do rozpoczęcia procesu komercjalizacji pomysłu mają często problem z określeniem swojej pozycji w projekcie inwestycyjnym oraz skonstruowaniem oczekiwań odnośnie planowanych korzyści własnych wynikających z realizacji projektu. Znacząca większość Pomysłodawców ze świata nauki posiada wysokie kompetencje dotyczące kontroli i rozwoju technologii. Jednak prowadzenie działalności gospodarczej wymagać będzie od Pomysłodawców interakcji z pracownikami, współpracownikami i podmiotami zewnętrznymi. Ocena kompetencji i zdolności Pomysłodawcy do prowadzenia działalności gospodarczej jest jednym z kluczowych aspektów modelowania przedsięwzięcia inwestycyjnego. Zaproponowany, w Załączniku nr 6 do niniejszego dokumentu, modelowy zestaw kryteriów oceny motywacji i postaw Pomysłodawców został opracowany przy współpracy z doświadczonym psychologiem biznesu/trenerem rozwoju. Wyniki zebrane w oparciu o proponowaną ankietę stanowią istotne uzupełnienie oceny kompetencji zespołu dedykowanego do prowadzenia projektu inwestycyjnego. 232
III. ZAŁĄCZNIKI Załącznik nr 1 - Modelowa prezentacja inwestorska wraz z pytaniami pomocniczymi ułatwiającymi Pomysłodawcy zestawianie informacji; Załącznik nr 2 - Modelowy arkusz oceny prezentacji inwestorskiej; Załącznik nr 3 - Modelowy formularz zgłoszeniowy; Załącznik nr 4 - Wzór formularza Wstępnej Oceny Pomysłu; Załącznik nr 5 - Wzór formularza: Oceny Biznesowej Pomysłu na podstawie przeglądu analitycznego; Załącznik nr 6 - Wzór formularza: Ankieta do wstępnej oceny motywacji pomysłodawców do komercjalizacji; 233