Trzeba z odwagą poznawać historię miejsca, w którym się przebywa, uświadomić sobie bogactwo jego tradycji, nie lękać się jej i ją zaakceptować, trzeba też wzbudzić w sobie szacunek do niej, uświadomić sobie, że teraz to właśnie w nią sami się wpisujemy Antoine de Saint- Exupery Specyfika pracy w szkolnictwie specjalnym, wymaga od wychowawcy stworzenia własnej koncepcji działalności rewalidacyjnej. Celem edukacji uczniów z niepełnosprawnością intelektualną jest bowiem nie tylko wspomaganie ich wszechstronnego i harmonijnego rozwoju, ale przede wszystkim kształcenie kompetencji społecznych i zdolności adaptacyjnych. Od września 2012 roku w naszym Ośrodku realizowany jest program własny Odkrywcy przeszłości - śladami historii miasta Malborka. Napisany został on w oparciu o własne zainteresowania oraz chęć zaciekawienia uczniów historią własnego regionu. Głównym celem programu jest rozbudzanie u uczniów ciekawości poznawczej, uczenie szacunku dla przeszłości, kształtowanie przywiązania do swojej miejscowości oraz odkrywanie dróg prowadzących do zrozumienia historii. Zajęcia realizowane w ramach programu prowadzone są metodami aktywizującymi raz w miesiącu, w ramach przedmiotu funkcjonowanie osobiste i społeczne. Podczas realizacji programu uczniowie korzystają z różnych źródeł informacji. Sięgają do kronik autorstwa Wiesława Jedlińskiego, śledzą fora internetowe - Marienberg.pl oraz blog Stary Malbork. Dzięki nim na bieżąco mogą obserwować pojawiające się tam treści i informacje związane z historią miasta. W oparciu o wcześniejsze przygotowanie uczniów w systemie lekcyjnym, zajęcia w ramach programu realizowane są w formie wycieczek. Odbywają się one na terenie Muzeum Zamkowego w Malborku oraz na terenie miasta. Zorganizowane wyjścia opierają się głównie na obserwacji eksponatów, zabytków, miejsc upamiętniających wydarzenia historyczne oraz bezpośrednich kontaktach społecznych. Wychowankowie SOSW mają możliwość brania udziału w spotkaniach z ciekawymi ludźmi - pracownikami muzeum, którzy na potrzeby zajęć wcielają się w rolę historycznych bohaterów. W trakcie realizacji programu uczniowie niejednokrotnie wykorzystują w swej pracy metody oparte na praktycznym działaniu.
Podczas zorganizowanych wycieczek oraz zajęć wychowankowie naszego Ośrodka: poznawali historię zamku, zwiedzając pomieszczenia muzealne, oglądając wystawy, odkrywając sztukę średniowiecznej zabudowy,
odkrywali historię miasta Malborka, poszukując śladów historii we współczesnym świecie (historyczne budynki, napisy na budynkach, drzwi, okna, werandy, kolumny),
włączali się do poszukiwania krzyża na terenie warowni, prowadząc zabawy odkrywcze,
zapoznali się ze zwyczajami i zasadami stanu rycerskiego, zaspokajając aktywność poznawczą poprzez bezpośredni kontakt z wybranymi elementami uzbrojenia, tworząc kodeks wzorowego rycerza na symbolicznej tarczy,
odczytywali ślady odciśnięte w średniowiecznych cegłach, odkrywali średniowieczną technologię wyrobu cegły i zaprawy murarskiej, wykonując własnoręcznie małe cegły z gliny,
odkrywali rozmaite rodzaje oszkleń wnęk okiennych na terenie zamku oraz warsztat średniowiecznego witrażysty, tworząc zespołowo papierowy witraż przeznaczony do dużego okna gotyckiego,
poznawali wytwory rzemiosła artystycznego na przestrzeni dziejów, oglądając wystawę Bursztynowe konteksty, prowadzili zabawy badawcze, poznając wielozmysłowo właściwości bursztynu,
poszukiwali średniowiecznych rzeźb na terenie warowni, odwzorowując je na podstawie puzzli,
śledzili zmiany systemu grzewczego na terenie zespołu zamkowego od Średniowiecza po czasy nowożytne, poznając technologię produkcji kafli,
gromadzili informacje o skarbcu zakonnym, poznając tajniki pracy mincerza oraz własnoręcznie wybijając monety,
poznawali warsztat pracy średniowiecznego skryby (pisarza), oglądając kopie dokumentów krzyżackich, zdobiąc piórem własny dokument i uwierzytelniając go za pomocą własnoręcznie wykonanej pieczęci z wosku,
odkrywali tajniki codziennego życia rycerzy zakonnych, poznając jego zasady - ustalone reguły i aktywnie odkrywając miejsca związane z codziennym życiem jego mieszkańców, zdobywali wiedzę dotyczącą średniowieczną potrawę (bigos), sekretów średniowiecznej kuchni, przygotowując
poznawali i poszukiwali średniowiecznych portali na terenie zespołu zamkowego, zdobiąc własne portale za pomocą plasteliny,
odkrywali łuk ostry oraz cechy charakterystyczne dla stylu architektury gotyckiej, poprzez bezpośredni kontakt z jego elementami na terenie warowni,
odkrywali dawne, a współczesne zastosowanie przedmiotów codziennego użytku, bezpośrednio je porównując i obserwując,
poznali najważniejsze zabytki Malborka oraz miejsca pamięci, poprzez bezpośrednią ich obserwację. Realizacja programu Odkrywcy przeszłości przyczynia się do poszerzenia wiedzy wychowanków na temat historii własnego regionu. Program cieszy się wśród uczniów dużym zainteresowaniem, wyzwala w nich umiejętność wypowiadania się, słuchania i zadawania pytań. Rozbudza w odkrywcach ciekawość poznawczą, ale przede wszystkim uczy szacunku dla przeszłości. Katarzyna Chrobak