Mieszkanie wspomagane, czyli jakie? Próba uporządkowania chaosu definicyjnego związanego z mieszkalnictwem wspomaganym

Transkrypt

1 Mieszkanie wspomagane, czyli jakie? Próba uporządkowania chaosu definicyjnego związanego z mieszkalnictwem wspomaganym Natalia Marciniak-Madejska, Łucja Cofta, Stowarzyszenie Na Tak Poznań, 22 kwietnia 2016 r.

2 Deinstytucjonalizacja Całość planowania transformacji i zmniejszania rozmiaru zakładów stacjonarnych lub ich likwidacji przy jednoczesnym zapewnieniu innego rodzaju różnorodnych usług opieki, bazujących na standardach wynikających z praw człowieka i zorientowanych na rezultaty. UNICEF

3 Po co deinstytucjonalizacja? Wzrost jakości świadczonych usług + stworzenie równych szans wszystkim obywatelom przez aparat państwowy = godne życie autonomicznej jednostki

4 Dlaczego deinstytucjonalizacja? Wnioski i zalecenie Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego w opinii rozpoznawczej ws. długoterminowej opieki społecznej oraz deinstytucjonalizacji: 1. W całej Europie ponad milion dzieci i dorosłych osób z niepełnosprawnością przebywa w zakładach. 2. Wysokiej jakości usługi opieki świadczone na poziomie społeczności lokalnych dają lepsze wyniki pod względem jakości życia niż opieka instytucjonalna, a także prowadzą do integracji społecznej i zmniejszenia ryzyka segregacji. 3. Osoby z niepełnosprawnością, zwłaszcza pod względem intelektualnym, mają prawo do prawnego uznania ich podmiotowości.

5 Deinstytucjonalizacja Wszyscy powinni mieć możliwość życia i udziału w funkcjonowaniu wybranej przez siebie społeczności. Każda osoba potrzebująca opieki lub wsparcia powinna być zaangażowana w podejmowanie decyzji dotyczących takiej opieki lub wsparcia oraz mieć jak największą kontrolę nad swoim życiem. Taka wizja osiągnięć życiowych przy zapewnieniu odpowiedniego wsparcia powinna leżeć u podstaw krajowych, regionalnych i lokalnych planów przejścia od opieki instytucjonalnej do świadczonej na poziomie społeczności lokalnych. Ogólnoeuropejskie wytyczne dotyczące przejścia od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej na poziomie lokalnych społeczności.

6 Normalizacja Czynniki fizyczne: - gdzie osoba mieszka (lokalizacja i typ obiektu) - co osoba posiada (dobra materialne i poziom dochodów) - gdzie osoba istnieje (dostępność przestrzeni) Czynniki społeczne: - z kim osoba ma kontakt (zakres kontaktów w lokalnej społeczności) - na co osoba ma wpływ (wspólnota interesów i przekonań, współodpowiedzialność, pomoc sąsiedzka, aktywność obywatelska) - kim osoba jest (role społeczne) Czynniki indywidualne - jaki osoba ma styl życia (aktywność edukacyjna i zawodowa, zachowania zdrowotne, konsumpcja dóbr materialnych, sposób spędzania czasu wolnego) N. Marciniak-Madejska, Mieszkalnictwo wspomagane osób z niepełnosprawnością intelektualną. Ku integracji i normalizacji życia, nieopublikowana praca doktorska, Poznań 2015.

7 Mieszkalnictwo wspomagane Usługi społeczne świadczone na poziomie społeczności lokalnych kierowane do osób niezdolnych do prowadzenia samodzielnej egzystencji. Jest to takie mieszkalnictwo, które umożliwia im niezależne życie w środowisku, z którego pochodzą dzięki organizacji systemu dostępnych mieszkań i dostosowanych usług (głównie asystenckich).

8 Osoby z niepełnosprawnością intelektualną: 1. mogą żyć poza bezpośrednim i całodobowym nadzorem swojej rodziny i pracowników służb społecznych, 2. potrafią decydować o swoim życiu, także o tym, gdzie i z kim chcą zamieszkać, nawet jeśli podejmowanie decyzji nie przebiega w sposób konwencjonalny, 3. mają prawo otrzymać takie wsparcie, jakiego potrzebują, by żyć niezależnie.

9 Stosowanie terminu Termin mieszkalnictwa wspomaganego najpierw stosowali i promowali praktycy działający w lokalnych i krajowych organizacji pozarządowych. W ostatnich latach został zastosowany: Opis instrumentu realizacji Strategii Europa 2020 Program Operacyjny Wiedza Edukacja Rozwój (PO WER ) Minister Infrastruktury i Rozwoju (2014). Zadanie międzysektorowego Zespołu ds. rozwiązań systemowych na rzecz osób niepełnosprawnych: opracowanie rozwiązań prawnych w zakresie mieszkalnictwa wspomaganego Mister Pracy i Polityki Społecznej (2012). Zadanie Regionalnych Programów Operacyjnych dofinansowanych ze środków EFS i EFRR Zwiększenie dostępu do mieszkalnictwa wspomaganego Minister Infrastruktury i Rozwoju (2015).

10 zarządzanie czasem wolnym samoobsługa wykonywanie zadań orientacja w czasie i w przestrzeni współdziałanie z innymi ludźmi i komunikacja Obszary diagnozy i treningu mieszkaniowego obsługa urządzeń RTV, AGD, TIK planowanie pozyskiwanie i wykorzystywanie informacji zachowania zdrowotne zarządzanie budżetem

11

12 Typy docelowych mieszkań wspomaganych Kryteria podziału: Intensywność wsparcia Usytuowanie Liczbę osób współzamieszkujących Typ 1 Ambulatoryjne usługi asystenckie świadczone są przez określony czas od kilkunastu godzin dziennie do kilku godzin miesięcznie, zależnie od zdiagnozowanych potrzeb mieszkańca. Rozproszone samodzielny lokal mieszkalny z zapleczem sanitarnym i kuchennym ulokowany w zabudowie wielorodzinnej w społeczności lokalnej. Indywidualne przeznaczone dla jednej osoby, pary lub rodziny. Typ 2 Całodobowe usługi asystenckie świadczone są całodobowo. Zespolone Zespół mieszkań lub pomieszczeń mieszkalnych ulokowanych w jednym obiekcie lub w grupie obiektów na jednym terenie. Grupowe od 3 do 30 osób współzamieszkujące jeden obiekt mieszkalny

13 Rozwiązania pomocy społecznej w modelu mieszkalnictwa wspomaganego Kryteria podziału: Intensywność wsparcia Cel wsparcia Ilość osób współzamieszkujących Usługi opiekuńcze ambulatoryjne docelowe indywidualne Mieszkanie chronione ambulatoryjne treningowe/docelowe grupowe Ośrodek wsparcia z miejscami całodobowego pobytu ambulatoryjne/stacjonarne treningowe grupowe Rodzinny dom pomocy stacjonarne docelowe grupowe Dom pomocy społecznej stacjonarne docelowe grupowe Placówka zapewniająca opiekę całodobową stacjonarne docelowe grupowe

14 MIESZKALNICTWO WSPOMAGANE TO PRZEDE WSZYSTKIM ZINDYWIDUALIZOWANE DOPASOWYWANIE RODZAJU I ZAKRESU WSPARCIA DO POTRZEB I MOŻLIWOŚCI JEDNOSTKI!

15 Piramida potrzeb A. Maslowa

16 Poprzez rzeczywiste wykazywanie inicjatywy w procesie planowania, osoby z niepełnosprawnością mają możliwość kreowania wizji swojej przyszłości i tym samym do tego rodzaju samodyscypliny, który umożliwia realizację zamierzeń. To ważny wskaźnik umiejętności kierowania własnym życiem i czerpania zeń zadowolenia. Formułowanie życiowych zadań dostosowanych do potrzeb i możliwości jednostki pozwala jej na samorealizację. (Piotrowicz, 2010).

17 Z wypowiedzi 24,1%* respondentów wynika, iż następujące role społeczne: planują oni podejmować pracownika, partnera, współmałżonka, gospodarza własnego domu, przyjaciela. *Z badań obiektywnej i subiektywnej jakości życia dorosłych osób z niepełnosprawnością intelektualną w województwie wielkopolskim (N=204) prowadzonych przez Stowarzyszenie Na Tak na zlecenie Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w 2014 roku

18 DZIĘKUJEMY