FP, studia 1. stopnia I C MODUŁ PRZEDMIOTÓW KIERUNKOWYCH: IC1 MODUŁ LITERATUROZNAWCZY IC1/11. LITERATURA OŚWIECENIOWA

FP, studia 1. stopnia I C MODUŁ PRZEDMIOTÓW KIERUNKOWYCH: IC1 MODUŁ LITERATUROZNAWCZY IC1/11. LITERATURA OŚWIECENIOWA 1.1. Podstawowe informacje o przedmiocie/module Nazwa przedmiotu/ modułu Literatura oświecenia Kod przedmiotu/ modułu IC1/11 Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Wydział Filologiczny/ Instytut Filologii Polskiej Nazwa jednostki realizującej przedmiot Zakład Literatury Staropolskiej i Polskiego Oświecenia Kierunek studiów filologia polska Poziom kształcenia studia pierwszego stopnia Profil ogólnoakademicki Forma studiów studia stacjonarne Rok i semestr studiów rok pierwszy/semestr drugi Rodzaj przedmiotu kierunkowy Koordynator dr hab. prof. UR Marek Nalepa Imię i nazwisko osoby dr hab. prof. UR Marek Nalepa, dr hab. prof. UR Roman Magryś, prowadzącej / osób dr Jolanta Kowal prowadzących 1.2.Formy zajęć dydaktycznych, wymiar godzin i punktów ECTS wykł. ćw. konw. lab. sem. ZP prakt. inne Liczba pkt. ECTS 30 3 1.3. Sposób realizacji zajęć X zajęcia w formie tradycyjnej zajęcia realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość 1.4. Forma zaliczenia przedmiotu/ modułu egzamin ustny 2. Wymagania wstępne znajomość podstawowych wiadomości o literaturze oświeceniowej, wyznaczonych programem nauczania dla szkół średnich; dobra orientacja w najważniejszych zjawiskach rozwojowych kultury staropolskiej, zwłaszcza renesansowej, sarmackiej i schyłkowego baroku 3. Cele, efekty kształcenia, treści programowe i stosowane metody dydaktyczne 3.1. Cele przedmiotu/modułu Zaznajomienie studentów z znaczącymi jednostkami procesu historycznoliterackiego (prądami, stylami, C1 pisarzami, grupami i środowiskami literackimi, czasopismami, utworami itp.) obejmującymi okres od lat

30 osiemnastego wieku do przełomu oświeceniowo-romantycznego, oraz z ich zapleczem estetycznoliterackim i filozoficznym. 3.2 Efekty kształcenia dla przedmiotu/ modułu EK (efekt Treść efektu kształcenia zdefiniowanego dla przedmiotu kształcenia) (modułu) IC1/11_W01; IC1/11_W02 IC1/11_U01; IC1/11_U02; IC1/11_U03 IC1/11_K01 przywołuje treść tekstów literackich sytuujących się w obrębie poszczególnych prądów literackich polskiego Oświecenia, z wykorzystaniem wskazanej literatury przedmiotu; rozróżnia terminologię teoretycznoliteracką niezbędną w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich. klasyfikuje dzieła literackie w obrębie procesu historycznoliterackiego (prądy literackie, środowiska literackie itp.); analizuje treść tekstów literackich z uwzględnieniem ich sfery immanentnej oraz odpowiednich kontekstów; poddaje krytycznemu oglądowi dzieła literackie z zakresu literatury polskiego Oświecenia w ujęciu porównawczym. jest zorientowany na pogłębianie wiedzy zdobytej na wykładzie z literatury polskiego Oświecenia. Odniesienie do efektów kierunkowych (KEK) K1A_W02; K1A_W03; K1A_W04; K1A_W09; K1A_W10; K1A_W15; K1A_W17 K1A_U01; K1A_U04; K1A_U05; K1A_U07; K1A_U11; K1A_U12; K1A_U13; K1A_U21 K1A_K01; K1A_K02; K1A_K03 3.3. Treści programowe Lp. Treści merytoryczne Liczba godzin 1. Granice chronologiczne i wewnętrzna periodyzacja epoki. Program naprawy 2 Rzeczypospolitej i walka z obyczajowością oraz kulturą sarmacką. Stanisław Konarski i pierwsze reformy w zakresie szkolnictwa. Najważniejsze instytucje kulturowe u progu epoki. Walka o język narodowy. Pierwsze próby adaptacji klasycyzmu. 2. Czasy stanisławowskie. Nowe instytucje i nowoczesny program politycznospołeczny 7 piśmiennictwa oświeceniowego. Poezja barska i nurt sarmacko- barokowy w poezji oświeceniowej. Grupy i środowiska literackie: poeci Warszawy, pisarze Puław, prowincja literacka. 3. Świadomość estetyczno-literacka w epoce oświecenia oraz jej zaplecze 4 filozoficzne. 4. Tendencje dydaktyczno-moralizatorskie w szczytowym okresie rozwoju literatury 6 oświeceniowej. Preferowane gatunki. Tzw. literatura wysoka i jej zależność od autorytetów antycznych. 5. W kręgu poezji sentymentalnej i rokokowej. Listy o guście J. Szymanowskiego 4 i nowe propozycje estetyczno-literackie. Roussoizm w polskiej poezji sentymentalnej. 6. Teatr i dramat. Komedie F. Bohomolca i F. Zabłockiego. Drama mieszczańska: 3 Teczka occiarza i Henryk VI na łowach. Satyra obyczajowa w Powrocie posła J.U. Niemcewicza: krytyka maniery sentymentalnej i atak na cudzoziemszczyznę. Dyrekcja Wojciecha Bogusławskiego i życie teatralne w stolicy. Dyrekcja Ludwika Osińskiego: nowy repertuar i początki krytyki teatralnej. Szekspir w wydaniu klasyków. Wpływy teatru niemieckiego. 7. Trzecia faza polskiego oświecenia. Niewola narodowa i pierwsze próby oporu politycznego. Antynomie i sprzeczności w obrębie doktryny klasycystycznej. Poezja porozbiorowa i poezja napoleońska. Rozwój tragedii i poematu opisowego. 4 Zróżnicowanie i ewolucja powieści. Rozłam wśród klasyków. Próby

zmodernizowania doktryny (F. Wężyk, F. Morawski, L. Borowski). Instytucje (czasopiśmiennictwo, salony i kawiarnie literackie, szkolnictwo, biblioteki i muzea). Tzw. walka romantyków z klasykami. Epigoni oświecenia. Wkład oświecenia do kultury i literatury polskiej. 3. 4. Metody dydaktyczne wykład problemowy/ wykład multimedialny/ heureza 4. Metody i kryteria oceny frekwencja na wykładzie, ocena z egzaminu ustnego, aktywność w poszukiwaniu źródeł historycznych 4.1 Sposoby weryfikacji efektów kształcenia egzamin ustny Symbol efektu Metody oceny efektów kształcenia Forma zajęć dydaktycznych IC1/11_W 01 egzamin ustny wykład IC1/11 _U 02 egzamin ustny wykład IC1/11_K03 egzamin ustny wykład 4.2 Warunki zaliczenia przedmiotu (kryteria oceniania) znajomość problematyki wykładów oraz książek z listy obowiązkowej 5. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS Aktywność Liczba godzin/ nakład pracy studenta godziny zajęć wg planu z nauczycielem 30 godz. przygotowanie do zajęć - udział w konsultacjach 2 godz. czas na napisanie referatu/eseju - przygotowanie do egzaminu 56 godz. udział w egzaminie 2 godz. Inne (jakie?) - SUMA GODZIN 90 godz. SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS 3 Wskaźniki sumaryczne 6. Praktyki zawodowe w ramach przedmiotu/ modułu wymiar godzinowy - zasady i formy odbywania praktyk - 7. Literatura Literatura podstawowa: A. PODRĘCZNIKI I SYNTEZY: Cieński M., Oświecenie. Leksykon literatury polskiej, Wrocław 2004. Kleiner J., Sentymentalizm i preromantyzm. Studia inedita z literatury porozbiorowej 1795 1822, wyd. i oprac. J. Starnawski, Kraków 1975. Klimowicz M., Oświecenie, Warszawa 1972 lub wyd. nast.

Kostkiewiczowa T., Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1975. Kostkiewiczowa T., Słownik literatury polskiej Oświecenie, Gdańsk 2007. Libera Z., Problemy polskiego Oświecenia. Kultura i styl, Warszawa 1969. Maciejewski J., Oświecenie polskie. Początek formacji, jej stratyfikacja i przebieg procesu historycznoliterackiego, w: Problemy literatury polskiej okresu oświecenia, pod red. Z. Golińskiego, seria 2, Wrocław 1977. Pietraszko S., Doktryna literacka polskiego klasycyzmu, Wrocław 1966 [tu: rozdz. piąty i siódmy]. Pisarze polskiego oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego, t. 1-3, Warszawa 1992 1996 [t.1: S. Konarski, E. Drużbacka, J.E.Minasowicz, F. Bohomolec, A. Naruszewicz, I. Krasicki, S. Trembecki, F.D. Kniaźnin, T.K. Węgierski, J. Szymanowski, F. Zabłocki, t.2: J. Wybicki, F.K. Dmochowski, J.U. Niemcewicz, H. Kołłątaj, S. Staszic, J. Jasiński, t.3: A. Feliński, L. Osiński, K. Brodziński, J. Śniadecki, M. Wirtemberska]. Słownik literatury polskiego oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, wyd. 2, poszerz. i popr., Wrocław 1991. Żbikowski P., Klasycyzm postanisławowski. Doktryna estetycznoliteracka, Warszawa 1984 [rozdz. trzeci] lub: tenże, Klasycyzm postanisławowski. Zarys problematyki, Warszawa 1999 [rozdz. trzeci]. B. LITERATURA PODMIOTOWA Bogusławski W., Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale, oprac. i wstęp S. Pietraszko, Wrocław 1960 lub: Cud mniemany, czyli Krakowiacy i Górale, tekst M. Rulikowski, wstęp, przyp. i odm. tekstu S. Dąbrowski i S. Strauss, Wrocław Kraków 1956, BN I/162. Bohomolec F., Komedie, wstęp J. Kott, teksty oprac. J. Jackl, przypisy oprac. A. Zychówna, t. 2, Warszawa 1960 [tu: Małżeństwo z kalendarza]. Brodziński K., Poezje, oprac. i wstęp C. Zgorzelski, t. 1-2, Wrocław 1959 [tu: Żołnierz nad rzeką Moskwą w roku 1812, Pole raszyńskie]. Brodziński K., Wiesław. Sielanka krakowska, w: tenże, Wybór pism, oprac. A. Witkowska, Wrocław Warszawa Kraków 1966. Dmochowski F.K., Sztuka rymotwórcza, oprac. S. Pietraszko, Wrocław 1956, BN I/158 [tu: pieśni pierwsza i trzecia]. Feliński A., Barbara Radziwiłłówna, w: Polska tragedia neoklasycystyczna, oprac. i wstęp D. Ratajczakowa, Wrocław 1989, BN I/260. Karpiński F., Historia mego wieku i ludzi, z którymi żyłem, oprac. R. Sobol, Warszawa 1987. Karpiński F., Poezje wybrane, oprac. T. Chachulski, Wrocław 1997, BN I 89 [tu: Do Justyny. Tęskność na wiosnę, Laura i Filon, Pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim, Tęskność do kraju, Powrót z Warszawy na wieś, Pieśń poranna, Pieśń o Narodzeniu Pańskim, Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta]. Kniaźnin F.D., Wiersze wybrane, wybór, oprac. i wstęp A.K. Guzek, Warszawa 1981 [tu: Krosienka, Do gwiazd, Do wąsów, Matka obywatelka, Dwie lipy, Do Róży, Na rewolucję 1794, Do Tadeusza Matuszewicza, Do Boga - inc. Jakaż to nuża wisi nade mną... ]. Kołłątaj H., Listy Anonima i Prawo polityczne narodu polskiego, oprac. B. Leśnodorski i H. Wereszycka, t. 1-2, Kraków 1954 [tu: Do Stanisława Małachowskiego... Anonima listów kilka]. Krasicki I., Bajki, oprac. Z. Goliński, Wrocław 1975, BN I/220 [wybór]. Krasicki I., Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, oprac. M. Klimowicz, Wrocław 1973, BN I/41. Krasicki I., Monachomachia i Antymonachomachia, oprac. i wstęp Z. Goliński, Wrocław 1969, BN I/179. Krasicki I., Satyry i listy, wstęp J.T. Pokrzywniak, opracowanie tekstów i komentarze Z. Goliński, wydanie drugie zmienione, Wrocław 1988, BN I/169 [tu: Do króla, Życie dworskie, Żona modna, Pijaństwo, Palinodia, list Do Pawła]. Krasicki I., Wybór liryków, oprac. S. Graciotti, Wrocław 1985, BN I/252 [tu: Hymn do miłości ojczyzny, Podróż z Warszawy do Biłgoraja, Osobność]. Między rozpaczą i nadzieją. Antologia poezji porozbiorowej lat 1793 1806, Kraków 2006 [tu: A.J. Czartoryski, Bard polski, C. Godebski, Wiersz do legiów polskich, J. Morelowski, Treny, J.U. Niemcewicz, Alondzo i Helena, J.P. Woronicz, Hymn do Boga ]. Naruszewicz A., Liryki wybrane, wybór i wstęp J.W. Gomulicki, Warszawa 1964 [wybór, m.in. Głos umarłych, Hymn do Boga, Hymn do Słońca, Pieśń ciarlatańska na jarmarku]. Naruszewicz A., Satyry, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1962, BN I/179 [tu: Chudy literat, Reduty, Szlachetność]. Niemcewicz J.U., Powrót posła, oprac. i wstęp Z. Skwarczyński, Wrocław 1972, BN I/4 lub wyd. nast. Niemcewicz J.U., Śpiewy historyczne, wyd. 2, oprac. Z. Libera, Warszawa 1948 lub: Warszawa 1986 [tu: Duma o Żółkiewskim, Duma o kniaziu Michale Glińskim]. Oświeceni o literaturze, pod red. T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego, t. 1, Warszawa 1993 [tu: F. Karpiński, O wymowie w prozie albo wierszu], t. 2, Warszawa 1995 [tu: J. Śniadecki, O pismach klasycznych i romantycznych, K. Brodziński, O klasyczności i romantyczności, tudzież o duchu poezji polskiej]. Poezja polska XVIII wieku, oprac. Z. Libera, Warszawa 1983 [tu: anonimowa poezja polityczna barska oraz lat dziewięćdziesiątych, F. Bohomolec, E. Drużbacka, J. Jasiński, J. Wybicki]. Poezja polska 1800 1830, oprac. Z. Libera, Warszawa 1984 [tu: A. Feliński, Hymn na rocznicę ogłoszenia Królestwa

Polskiego, K. Koźmian, Oda na pokój w roku 1809, Oda na upadek dumnego w roku 1815, L. Osiński, Oda na cześć Kopernika, W. Reklewski, Krakowiaki]. Staszic S., Uwagi nad życiem Jana Zamoyskiego, oprac. S. Czarnowski, przygotował do druku B. Leśnodorski, wyd. 2 zmienione, Wrocław 1952, BN I/90 [tu: Do stanu rycerskiego, Edukacja, Moskwa, Dom Brandenburski, Polska]. Trembecki S., Sofiówka i bajki w wyborze, [w:] Pisma wszystkie, wydanie krytyczne oprac. J. Kott, t. 1 2, Warszawa 1953. Wirtemberska M., Malwina czyli domyślność serca, oprac. i wstęp W. Billip, Warszawa 1978 lub wyd. Kraków 2002. Zabłocki F., Fircyk w zalotach, oprac. i wstępem poprzedziła J. Pawłowiczowa, Wrocław 1986, BN I/176. C. LITERATURA PRZEDMIOTOWA: Kostkiewiczowa T., Polski wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław 2002. Kostkiewiczowa T., Oświecenie próg naszej współczesności, Warszawa 1974 [tu: Literatura a instytucje w osiemnastowiecznej Polsce, Literatura a rozwój prasy w XVIII wieku]. Libera Z., Życie literackie w Warszawie w czasach Stanisława Augusta, Warszawa 1971. Przybylski R., Klasycyzm czyli Prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Warszawa 1983 lub wyd. następ. [tu: Rozpacz libertyna, Testament zamordowanego Królestwa]. Ratajczakowa D., Komedia oświeconych, Warszawa 1992. Sobol R., Franciszek Karpiński, Warszawa 1987. Wellek R., Pojęcia i problemy nauki o literaturze, wybrał i przedmową poprzedził H. Markiewicz, tłum. A. Jaraczewski, M. Kaniowa, Warszawa 1979 [tu: Termin i pojęcie klasycyzmu w historii literatury]. Wołoszyński R., Ignacy Krasicki. Utopia i rzeczywistość, Wrocław 1970 lub: Goliński Z., Ignacy Krasicki, Warszawa 1979 lub: T. Dworak, Ignacy Krasicki, Warszawa 1987. Literatura uzupełniająca: A. LITERATURA PODMIOTOWA [do wyboru trzy pozycje]: Monitor 1765-1785. Wybór, oprac. i wstęp E. Aleksandrowska, Wrocław 1976, BN I/108. Zabawy Przyjemne i Pożyteczne (1770-1771), wybór, oprac. i wstęp J. Platt, Wrocław 1968, BN I/195. Benisławska K., Pieśni sobie śpiewane, wydał T. Chachulski, Warszawa 2000. Bohomolec F., Komedie, oprac. i wstęp J. Kott, teksty oprac. J. Jackl, przypisy oprac. A. Zychówna, t. 2, Warszawa 1960 [tu: Czary]. Czartoryski A.K., Komedie, oprac. Z. Zahrajówna, Warszawa 1955 [tu: Panna na wydaniu]. Godebski C., Grenadier filozof. Powieść prawdziwa wyjęta z dzienników podróży 1799, oprac., wstęp i komentarz Z. Kubikowski, Wrocław 1953. Jezierski F.S., Wybór pism, oprac. Z. Skwarczyński, wstęp J. Ziomek, Warszawa 1952 [tu: Katechizm o tajemnicach rządu polskiego, Jarosza Kutasińskiego uwagi nad stanem nieszlacheckim w Polsce, Niektóre wyrazy porządkiem abecadła zebrane...]. Kitowicz J., Pamiętniki, czyli Historia polska, oprac. i wstęp P. Matuszewska, komentarz Z. Lewinówny, Warszawa 1971 lub wyd. następ. Konarski S., Tragedia Epaminondy, Warszawa 1923. Krajewski M.D., Podolanka wychowana w stanie natury życie i przypadki swoje opisująca, wstęp i oprac. I. Łossowska, Warszawa 1991. Krasicki I., Dzieła wybrane, oprac. Z. Goliński, t. 2, Warszawa 1989 [tu: Powieści wschodnie]. Krasicki I., Historia, oprac. i wstęp M. Klimowicz, Warszawa 1956 lub wyd. Kraków 2002. Krasicki I., Myszeidos pieśni X, oprac. J. Maślanka, Wrocław 1982, BN I/234. Krasicki I., Rozmowy zmarłych, wstęp i komentarze Z. Libera, Warszawa 1987 [tu: Wstęp i Rozmowa I. Między Solonem i Katonem Utyceńskim]. Niemcewicz J.U., Dwaj panowie Sieciechowie, oprac. J. Dihm, Wrocław 1950, BN I/135. Poezja powstania kościuszkowskiego, oprac. i wstęp J. Nowak-Dłużewski, Kielce 1946. Poezje więzienne Hugona Kołłątaja. Studia i teksty, oprac. P. Żbikowski, Wrocław 1993. Polska epopeja klasycystyczna, wybór, oprac., wstęp R. Dąbrowski, Kraków 2001. Polski romans sentymentalny, oprac. A. Witkowska, Wrocław 1971, BN I/206 [tu: L. Kropiński, Julia i Adolf]. Potocki J. hr., Rękopis znaleziony w Saragossie, tekst przygotował i przypisami opatrzył L. Kukulski, Warszawa 1965 lub wyd. nast. Rzewuski W., Tragedie i komedie, oprac. i wstęp J. Majerowa, Warszawa 1962 [tu: Żółkiewski]. Trembecki S., Wiersze wybrane, oprac. i wstęp J. W. Gomulicki, Warszawa 1965 [wybór, m.in. Oda nie do druku, Gość w Heilsbergu, Do moich współziomków].

Walka romantyków z klasykami, oprac. i wstęp S. Kawyn, Wrocław 1960, BN I/183. Węgierski T.K., Organy. Poema heroikomiczne w sześciu pieśniach przez..., oprac. J.W. Gomulicki, Warszawa 1956. Węgierski T.K., Wiersze wybrane, wybrał, tekst ustalił oraz wstępem poprzedził J.W. Gomulicki, Warszawa 1974 [m.in. Myśl moja do J.W. Stanisława Bielińskiego..., Portrety pięciu Elżbiet].Wiersze polityczne czasu Konfederacji Targowickiej i Sejmu Grodzieńskiego 1793 roku, oprac. K. Maksimowicz, Gdańsk 2008. Wiersze polityczne Sejmu Czteroletniego, cz. 2: 1790 1792, z papierów E. Rabowicza oprac. K. Maksimowicz, Warszawa 2000. Woronicz J.P., Pisma wybrane, wstęp i komentarze Z. Rejman, M. Nesteruk, Wrocław 2003. Zabłocki F., Sarmatyzm. Komedia w 5 aktach, tekst ustalił, wstępem i objaśnieniami zaopatrzył L. Bernacki, przygotował do druku, wstępem i objaśnieniami uzupełnił T. Mikulski, Wrocław 1951, BN I/115. Zbiór poetów polskich XIX wieku. Księga pierwsza, oprac. P. Hertz, Warszawa 1959. B. LITERATURA PRZEDMIOTOWA [do wyboru trzy pozycje]: Bo insza jest rzecz zdradzić, insza dać się złudzić. Problem zdrady w Polsce przełomu XVIII i XIX wieku, pod red. A. Grześkowiak-Krwawicz, Warszawa 1995. Aleksandrowicz A., Izabela Czartoryska polskość i europejskość, Lublin 1998. Chaunu P., Cywilizacja wieku Oświecenia, tłum. E. Bąkowska, Warszawa 1989. Cieński A., Pamiętnikarstwo polskie XVIII wieku, Wrocław 1981. Cieński M., Pejzaże oświeconych, Wrocław 2000. Copleston F., Historia filozofii, t. 4: Od Kartezjusza do Leibniza, tłum. J. Marzęcki, Warszawa 1995; t. 6: Od Wolffa do Kanta, tłum. J. Łoziński, Warszawa 1996. Człowiek oświecenia, pod red. M. Vovelle'a, tłum. M. Gurgul i in., Warszawa 2001. Czubaty J., Zasada dwóch sumień. Normy postępowania i granice kompromisu w postawach politycznych Polaków w sytuacjach wyboru (1795 1815), Warszawa 2005. Czytanie Kniaźnina, pod red. B. Mazurkowej i T. Chachulskiego, Warszawa 2010. Czytanie Krasickiego, pod red. T. Kostkiewiczowej, R. Doktóra i B. Mazurkowej, Warszawa 2014. Dąbrowski R., Poemat heroikomiczny w literaturze polskiego oświecenia, Kraków 2004. Grabski A.F., Myśl historyczna polskiego Oświecenia, Warszawa 1976. Hazard P., Kryzys świadomości europejskiej 1680-1715, tłum. J. Lalewicz i A. Siemek, wstęp M. Żurowski, Warszawa 1974. Hazard P., Myśl europejska w XVIII wieku od Monteskiusza do Lessinga, tłum. H. Suwała, wstęp S. Pietraszko, Warszawa 1972. Im Hof U., Europa Oświecenia. Tworzenie Europy, tłum. M. Łukasiewicz, Warszawa 1995. Julian Ursyn Niemcewicz pisarz, historyk, świadek epoki, pod red. J. Wójcickiego, Warszawa 2002. Kaczyński P., Rodzina w literaturze stanisławowskiej. Motywy konwencje poglądy, Wrocław 2009. Kaleta R., Oświeceni i sentymentalni. Studia nad literaturą i życiem w Polsce w okresie trzech rozbiorów, Wrocław 1971. Koehler K., Domek szlachecki w literaturze polskiej epoki klasycznej, Kraków 2005. Kostkiewiczowa T., Horyzonty wyobraźni. O języku poezji czasów Oświecenia, Warszawa 1984. Libera Z., Rozważania o wieku tolerancji, rozumu i gustu. Szkice o XVIII stuleciu, Warszawa 1994. Matuszewska P., Gry z adresatem. Studia o poezji i epistolografii wieku oświecenia, Wrocław 1999. Mikulski T., W kręgu oświeconych. Studia, szkice, recenzje, notatki, Warszawa 1960 [tu: Kurdesz nad kurdeszami, Adresaci listów Krasickiego, Ignacy Krasicki]. Motywy religijne w twórczości pisarzy polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Lublin 1995. Nasiłowska A., Poezja opisowa Stanisława Trembeckiego, Wrocław 1990. Peyre H., Co to jest klasycyzm?, tłum. i posłowie M. Żurowski. Warszawa 1985. Poezja okolicznościowa w Polsce w latach 1730 1830. W kręgu spraw publicznych i narodowych, pod red. M. Nalepy, G. Trościńskiego, R. Magrysia, Rzeszów 2014. Postman N., W stronę XVIII stulecia. Jak przeszłość może doskonalić naszą przyszłość?, tłum. R. Frąc, Warszawa 2001. Problemy literatury polskiej okresu Oświecenia, pod red. Z. Golińskiego, seria /1/ 2, Wrocław 1973 1976. Pusz W., Oświeceni i nie tylko, Łódź 2003. Raszewski Z., Staroświecczyzna i postęp czasu. [O teatrze polskim 1765 1865], Warszawa 1963. Rosset F., Triaire D., Jan Potocki. Biografia, tłum. A. Wasilewska, Warszawa 2006. Rostworowski E., Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 1994. Sinko Z., Powieść zachodnioeuropejska w kulturze literackiej polskiego Oświecenia, Wrocław 1968. Smoleński W., Przewrót umysłowy w Polsce wieku XVIII. Studia historyczne, Warszawa 1979. Sofijówka Stanisława Trembeckiego konteksty i interpretacje, pod red. G. Filip, M. Patro-Kucab i J. Kowal, Rzeszów 2013.

Stanisz M., Walka romantyków z klasykami, czyli o dziejach pewnej metafory historycznoliterackiej, w: Między biografią, literaturą i legendą, pod red. M. Stanisza i K. Maciąga, Rzeszów 2010. Timofiejew A., Legiony i vitae lex: problemy twórczości literackiej Cypriana Godebskiego, Lublin 2002. Watt I., Narodziny powieści. Studia o Defoe m, Richardsonie i Fieldingu, tłum. A. Kreczmar, Warszawa 1973. Witkowska A., Sławianie, my lubim sielanki..., Warszawa 1972. Witkowska A., Literatura romantyzmu, Warszawa 1986 [tu: Sentymentalizm i klasycyzm lat 1795 1830. Główne gatunki literackie]. Zachmacz Z.M., Jakub Jasiński generał i poeta, Warszawa 1995. Zgorzelski C., Od oświecenia ku romantyzmowi i współczesności, Kraków 1978 [tu: Wśród gwiazd liryki stanisławowskiej, Sumienie obywatelskie poezji Brodzińskiego]. Żbikowski P.,...bolem śmiertelnym ścieśnione mam serce... Rozpacz oświeconych. U źródeł przełomu w poezji polskiej w latach 1793 1805, Wrocław 1998. IC1/11. LITERATURA OŚWIECENIOWA 1.1. Podstawowe informacje o przedmiocie/module Nazwa przedmiotu/ modułu Literatura oświecenia Kod przedmiotu/ modułu IC1/11 Wydział (nazwa jednostki prowadzącej kierunek) Wydział Filologiczny/ Instytut Filologii Polskiej Nazwa jednostki realizującej przedmiot Zakład Literatury Staropolskiej i Polskiego Oświecenia Kierunek studiów filologia polska Poziom kształcenia studia pierwszego stopnia Profil ogólnoakademicki Forma studiów studia stacjonarne Rok i semestr studiów rok pierwszy/semestr drugi Rodzaj przedmiotu kierunkowy Koordynator dr hab. prof. UR Marek Nalepa Imię i nazwisko osoby prowadzącej/ osób dr Jolanta Kowal, dr hab. prof. UR Marek Nalepa, dr hab. prof. UR Roman Magryś, prowadzących 1.2.Formy zajęć dydaktycznych, wymiar godzin i punktów ECTS wykł. ćw. konw. lab. sem. ZP prakt. inne Liczba pkt. ECTS 30 2 1.3. Sposób realizacji zajęć X zajęcia w formie tradycyjnej zajęcia realizowane z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość 1.4. Forma zaliczenia przedmiotu/ modułu zaliczenie z oceną 2. Wymagania wstępne znajomość literatury i kultury oświeceniowej na poziomie szkoły średniej (poziom podstawowy) 3. Cele, efekty kształcenia, treści programowe i stosowane metody dydaktyczne

3.1. Cele przedmiotu/modułu Pogłębienie umiejętności samodzielnej analizy podstawowych zjawisk procesu historyczno-literackiego C1 z zakresu literatury polskiego oświecenia. Sytuowanie utworów z zakresu literatury polskiego oświecenia w różnych kontekstach oraz tradycji C2 kulturowej. C3 Określenie ukrytych sensów dzieł literackich sytuujących się w obrębie epoki polskiego oświecenia. 3.2 Efekty kształcenia dla przedmiotu/ modułu EK (efekt Treść efektu kształcenia zdefiniowanego dla przedmiotu kształcenia) (modułu) IC1/11_W01; IC1/11_W02 IC1/11_U01; IC1/11_U02; IC1/11_U03 IC1/11_K01 przywołuje treść tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń) sytuujących się w obrębie poszczególnych prądów literackich polskiego oświecenia, z wykorzystaniem wskazanej literatury przedmiotu; rozróżnia terminologię teoretycznoliteracką niezbędną w procesie analizy i interpretacji dzieł literackich omawianych podczas ćwiczeń. klasyfikuje dzieła literackie w obrębie procesu historycznoliterackiego (prądy literackie, środowiska literackie itp.); analizuje treść tekstów literackich (omawianych podczas ćwiczeń) z uwzględnieniem ich sfery immanentnej oraz odpowiednich kontekstów; poddaje krytycznemu oglądowi dzieła literackie z zakresu literatury polskiego oświecenia w ujęciu komparatystycznym. jest zorientowany/a na pogłębianie wiedzy zdobytej na zajęciach z ćwiczeń literatury polskiego oświecenia. Odniesienie do efektów kierunkowych (KEK) K1A_W02; K1A_W03; K1A_W04; K1A_W09; K1A_W10; K1A_W15; K1A_W17 K1A_U01; K1A_U04; K1A_U05; K1A_U07; K1A_U11; K1A_U12; K1A_U13; K1A_U21 K1A_K01; K1A_K02; K1A_K03 4.3. Treści programowe Lp. Treści merytoryczne Liczba godzin 1. Zajęcia organizacyjne (zapoznanie studentów z programem zajęć, warunkami 2 zaliczenia przedmiotu). 2. Właściwości poematu heroikomicznego na przykładzie Monachomachii Ignacego 3 Krasickiego 3. Bajkopisarstwo polskiego oświecenia (Ignacy Krasicki, Stanisław Trembecki, 3 Franciszek Dionizy Kniaźnin). 4. Twórczość satyryczna Adama Naruszewicza i Ignacego Krasickiego. 3 5. Narodziny polskiej powieści (Ignacy Krasicki, Mikołaja Doświadczyńskiego 3 przypadki). 6. Poezja opisowa na przykładzie Sofijówki Stanisława Trembeckiego. 3 7. Komediopisarstwo polskiego oświecenia (Franciszek Bohomolec, Franciszek 4 Zabłocki, Julian Ursyn Niemcewicz). 8. Twórczość sentymentalna Franciszka Karpińskiego. 3 9. Zagadnienia oświeceniowego patriotyzmu na podstawie Hymnu do miłości 2 ojczyzny Ignacego Krasickiego, Pieśni Legionów Polskich we Włoszech Józefa Wybickiego i pieśni Boże, coś Polskę Alojzego Felińskiego. 10. Idea porozbiorowego prowidencjalizmu w Hymnie do Boga Jana Pawła 2 Woronicza. 11. Kolokwium zaliczeniowe. 2

3. 4. Metody dydaktyczne analiza i interpretacja tekstów źródłowych/ dyskusja/ elementy wykładu 5. Metody i kryteria oceny 4.1 Sposoby weryfikacji efektów kształcenia Symbol efektu Metody oceny efektów kształcenia Forma zajęć dydaktycznych IC1/11_W01; IC1/11_W02 ocena aktywności na poszczególnych zajęciach (na podstawie obserwacji); ćwiczenia IC1/11_U01; IC1/11_U02; IC1/11_U03 Kolokwium ocena aktywności na poszczególnych zajęciach (na podstawie obserwacji); Kolokwium 4.2. Warunki zaliczenia przedmiotu (kryteria oceniania) obecność na zajęciach (20 % oceny końcowej) aktywność na zajęciach (30 % oceny końcowej) zaliczenie kolokwium pisemnego (50 % oceny końcowej) ćwiczenia 5. Całkowity nakład pracy studenta potrzebny do osiągnięcia założonych efektów w godzinach oraz punktach ECTS Aktywność Liczba godzin/ nakład pracy studenta godziny zajęć wg planu z nauczycielem 30 godz. przygotowanie do zajęć 16 godz. udział w konsultacjach 2 godz. czas na napisanie referatu/eseju 6 godz. przygotowanie do egzaminu - udział w egzaminie - inne (jakie?) Przygotowanie do kolokwium zaliczeniowego 6 godz. SUMA GODZIN 60 godz. SUMARYCZNA LICZBA PUNKTÓW ECTS 2 Wskaźniki sumaryczne 8. Praktyki zawodowe w ramach przedmiotu/ modułu wymiar godzinowy - zasady i formy odbywania praktyk - 9. Literatura Literatura podstawowa: Dąbrowski R., Poemat heroikomiczny w literaturze polskiego oświecenia, Kraków 2004. Krasicki I., Monachomachia i Antymonachomachia, oprac. i wstęp Z. Goliński, Wrocław 1977, BN I/197. Goliński Z., Wstęp [do:] I. Krasicki, Monachomachia i Antymonachomachia, Wrocław 1977, BN I/197. Kubacki W., Monachomachia przed sądem potomności, Warszawa 1951. Maślanka J., Wstęp [do:] I. Krasicki, Myszeida, Wrocław 1982, BN I/224. Mikulski T., Monachomachia, [w:] T. Mikulski, W kręgu oświeconych, Wrocław 1960. Pusz W., Dobroć moralnej igraszki, [w:] W. Pusz, Między Krasickim i Słowackim. Studia, eseje, opinie, Kraków 1992. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa 1992 [tu hasło: poemat heroikomiczny].

Dworak T., Ignacy Krasicki, Warszawa 1987 [tu rozdz. Satyry i listy]. Grzeszczuk S., Wstęp [do:] A. Naruszewicz, Satyry, Wrocław 1962, BN I/179. Krasicki I., Satyry i listy, wstęp J.T. Pokrzywniak, oprac. tekstów i komentarze Z. Goliński, Wrocław 1988, BN I/169 [tu: Do króla, Świat zepsuty, Żona modna, Pijaństwo, Pochwała wieku]. Naruszewicz A., Satyry, oprac. S. Grzeszczuk, Wrocław 1962, BN I/179 [tu: Chudy literat, Reduty, Szlachetność]. Pokrzywniak J.T., Wstęp [do:] I. Krasicki, Satyry i listy, Wrocław 1988, BN I/169. Pusz W., O prawdziwym szlachectwie monolog w szerszym gronie, [w:] Czytanie Naruszewicza. Interpretacje, pod red. T. Chachulskiego, Wrocław 2000. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa 1992 [tu hasło: satyra]. Abramowska J., Bajki i przypowieści Krasickiego, czyli krytyka sztuki sądzenia, Pamiętnik Literacki 1972, z. 1. Abramowska J., Polska bajka ezopowa, Poznań 1991. Dworak T., Ignacy Krasicki, Warszawa 1987 [tu rozdz. Bajki]. Goliński Z., Wstęp [do:] I. Krasicki, Bajki, Wrocław 1975, BN I/220. Kleiner J., Krasickiego Bajki i przypowieści, [w:] J. Kleiner, O Krasickim i o Fredrze. Dziesięć rozpraw, Warszawa 1956. Kostkiewiczowa T., Polski wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław 2002. Krasicki I., Bajki, oprac. Z. Goliński, Wrocław 1975, BN I/220 [tu: Wstęp do bajek, Wół i minister, Słowik i szczygieł, Jagnię i wilcy, Ptaszki w klatce, Lew i zwierzęta, Malarze, Dewotka, Wilk i owce, Lew pokorny]. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa 1992 [tu hasło: bajka]. Woźnowski W., Dzieje bajki polskiej, Warszawa 1990. Wybór bajek innych poetów oświecenia (S. Trembeckiego, J.U. Niemcewicza), [w:] Antologia bajki polskiej, oprac. W. Woźnowski, Wrocław 1982, BN I/239. Goliński Z., Ignacy Krasicki, Warszawa 1979. Klimowicz M., Wstęp [do:] I. Krasicki, Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, Wrocław 1975, BN I/179. Kostkiewiczowa T., Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki propozycja lektury, [w:] T. Kostkiewiczowa, Studia o Krasickim, Warszawa 1997. Krasicki I., Mikołaja Doświadczyńskiego przypadki, oprac. i wstęp M. Klimowicz, Wrocław 1975, BN I/179. Lipatow A., Rousseau i Krasicki: Utopia i antyutopia w Mikołaja Doświadczyńskiego przypadkach, Pamiętnik Literacki 1980, z. 2. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa 1992 [tu hasła: powieść, utopia, russoizm]. Watt I., Narodziny powieści. Studia o Defoe m, Richardsonie i Fieldingu, tłum. A. Kreczmar, Warszawa 1973. Wołoszyński R., Ignacy Krasicki. Utopia i rzeczywistość, Wrocław 1970. Kostkiewiczowa T., Z problematyki gatunkowej polskiego poematu opisowego ( Zofiówka i Ziemiaństwo polskie ), [w:] Styl i kompozycja, pod red. J. Trzynadlowskiego, Wrocław 1965. Lichaczow D., Poezja ogrodów, tłum. K.N. Sakowicz, Wrocław 1991. Nasiłowska A., Poezja opisowa Stanisława Trembeckiego, Wrocław 1990. Ogrody zwierciadła kultury. Zachód, pod red. L. Sosnowskiego i A. Wójcik, Kraków 2008. Przybylski R., Rozpacz libertyna, [w:] R. Przybylski, Klasycyzm czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Warszawa 1983. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego, Warszawa 1992 [tu hasło: poemat opisowy]. Trembecki S., Sofiówka, [w:] S. Trembecki, Pisma wszystkie, oprac. J. Kott, t. 2, Warszawa 1953. Bohomolec F., Małżeństwo z kalendarza, [w:] F. Bohomolec, Komedie, oprac. i wstęp J. Kott, t. 2, Warszawa 1960. Dramaty Franciszka Zabłockiego. Interpretacje, pod red. M. Cieńskiego i T. Kostkiewiczowej, Wrocław 2000. Niemcewicz J.U., Powrót posła, oprac. Z. Skwarczyński, Wrocław 1982, BN I/14. Raszewski Z., Staroświecczyzna i postęp czasu. [O teatrze polskim 1765-1865], Warszawa 1963. Ratajczakowa D., Komedia oświeconych, Warszawa 1993. Skwarczyński Z., Wstęp [do:] J.U. Niemcewicz, Powrót posła, Wrocław 1982, BN I/14. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa 1992 [tu hasła: sarmatyzm, komedia]. Zabłocki F., Sarmatyzm, oprac. L. Bernacki, uzup. T. Mikulski, wyd. 3, Wrocław 1954, BN I/115. Chachulski T., Franciszek Karpiński jako poeta religijny, [w:] Motywy religijne w twórczości pisarzy polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Lublin 1995. Chachulski T., Wstęp [do:] F. Karpiński, Poezje wybrane, Wrocław 1977, BN I/89.

Karpiński F., O wymowie w prozie albo wierszu, [w:] Oświeceni o literaturze, oprac. T. Kostkiewiczowa i Z. Goliński, t. 1, Warszawa 1993. Karpiński F., Poezje wybrane, oprac. T. Chachulski, Wrocław 1997, BN I/89 [tu: Do Justyny. tęskność na wiosnę; Laura i Filon; Powrót z Warszawy na wieś; Pieśń dziada sokalskiego w kordonie cesarskim; Do książęcia Mikołaja Repnina generała, gubernatora Litwy 1796; Żale Sarmaty nad grobem Zygmunta Augusta, ostatniego polskiego króla z domu Jagiełłów; Pieśń poranna; Pieśń wieczorna; Pieśń o Narodzeniu Pańskim]. Kostkiewiczowa T., Klasycyzm, sentymentalizm, rokoko. Szkice o prądach literackich polskiego Oświecenia, Warszawa 1975. [tu: sentymentalizm] Kostkiewiczowa T., Model liryki sentymentalnej w twórczości Franciszka Karpińskiego, Wrocław 1964. Kaleta R., Stary Dąbrowskiego mazurek, [w:] R. Kaleta, Oświeceni i sentymentalni, Wrocław 1971. Krasicki I., Hymn do miłości Ojczyzny [ Święta miłości kochanej Ojczyzny ], J. Wybicki, Pieśń legionów polskich we Włoszech, A. Feliński, Hymn w rocznicę utworzenia Królestwa Polskiego, [w:] Świat poprawiać zuchwałe rzemiosło. Antologia poezji polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej i Z. Golińskiego, Warszawa 1981. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa 1992 [tu hasło: poezja legionowa]. Wołoszyński R., Tadeusza Mikulskiego rozprawa o hymnie Święta miłości kochanej ojczyzny, Pamiętnik Literacki 1959, z. 3/4. Zakrzewski B., Boże, coś Polskę Alojzego Felińskiego, [w:] B. Zakrzewski, Arka Przymierza, Wrocław 1995. Zgorzelski C., Od oświecenia ku romantyzmowi i współczesności, Kraków 1978 [tu: analiza Hymnu do miłości ojczyzny]. Grabski A.F., Tradycjonalizm prowidencjalny Jan Paweł Woronicz, [w:] A.F. Grabski, Myśl historyczna polskiego Oświecenia, Warszawa 1976. Kleiner J., Sentymentalizm i preromantyzm. Studia inedita z literatury porozbiorowej 1795-1822, wydał z rękopisu i oprac. J. Starnawski, Kraków 1975. Nesteruk M., Rejman Z., Wstęp [do:] J.P. Woronicz, Pisma wybrane, Wrocław 2002, BN I/229. Przybylski R., Kubrak pośmiewiska, [w:] R. Przybylski, Klasycyzm czyli prawdziwy koniec Królestwa Polskiego, Gdańsk 1996. Słownik literatury polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Warszawa 1992 [tu hasło: hymn]. Witkowska A., Przybylski R., Romantyzm, Warszawa 1997. Woronicz J.P., Hymn do Boga, [w:] J.P. Woronicz, Pisma wybrane, oprac. M. Nesteruk, Z. Rejman, Wrocław 2002, BN I/299. Literatura uzupełniająca: Aleksandrowicz A., Twórczość satyryczna Adama Naruszewicza, Wrocław 1964. Borowy W., O poezji polskiej w wieku XVIII, Warszawa 1978. Cazin P., Książę biskup warmiński Ignacy Krasicki 1735-1801, Olsztyn 1986 [tu: rozdział Satyryk]. Cieński M., Oświecenie. Leksykon literatury polskiej, Wrocław 2004. Czytanie Krasickiego, pod red. T. Kostkiewiczowej, R. Doktóra, B. Mazurkowej, Warszawa 2013. Jarecki K., Idee historiozoficzne Woronicza a mesjanizm polski, Pamiętnik Literacki 1904, z. 3. Kleiner J., Pierwszy cykl Satyr Krasickiego i Drugi cykl Satyr Krasickiego, [w:] J. Kleiner, O Krasickim i Fredrze. Dziesięć rozpraw, Wrocław 1956. Kostkiewiczowa T., Horyzonty wyobraźni. O języku poezji czasów Oświecenia, Warszawa 1984. Kostkiewiczowa T., Poetyckie adresy do wrogów, Etos 1992. Kostkiewiczowa T., Polski wiek świateł. Obszary swoistości, Wrocław 2002. Kostkiewiczowa T., Słownik literatury polskiej Oświecenie, Gdańsk 2007. Motywy religijne w twórczości pisarzy polskiego Oświecenia, pod red. T. Kostkiewiczowej, Lublin 1995. Pachoński J., Jeszcze Polska nie zginęła. W 175 lecie powstania polskiego hymnu narodowego, Gdańsk 1972. Pokrzywniak J. T., Satyra prawdę mówi czyli rzecz o prawdziwych przesłankach, Pamiętnik Literacki 1980, z. 4. Problemy literatury polskiej okresu Oświecenia, pod red. Z. Golińskiego, seria /1/-2, Wrocław 1973-1796. Rabowicz E., Stanisław Trembecki w świetle nowych źródeł, Wrocław 1965. Rejman Z., Jan Paweł Woronicz poeta i kapłan, Chotomów 1992. Samp J., O Mazurku Dąbrowskiego z Włoch, Literatura 1978, nr 50. Sobol R., Franciszek Karpiński, Warszawa 1987. Sofijówka Stanisława Trembeckiego konteksty i interpretacje, pod red. G. Filip, M. Patro-Kucab i J. Kowal, Rzeszów 2013.