Przychody i koszty przedsiębiorstw transportowych (i nie tylko ) Przychód przedsiębiorstwa to ilość pieniędzy uzyskana ze sprzedaży dóbr i usług w danym okresie (np. 1 rok, 1 miesiąc itp.) Koszty przedsiębiorstwa to wydatki poniesione na wytworzenie dóbr i usług w danym okresie (np. 1 rok ) Zysk (dochód) przedsiębiorstwa to nadwyżka przychodów nad kosztami w danym okresie ( ) dr Agnieszka Skala, Ekonomika transportu
Ustawa z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości Dz.U. 1994 nr 121 poz. 591 tekst ujednolicony np. http://isap.sejm.gov.pl
Przychody Przychody: (rodzaje przychodów wg UoR) Przychody z działalności operacyjnej: sprzedaż dóbr i usług, dotacje, zbycie majątku i inne Przychody z działalności finansowej Zyski nadzwyczajne
Czy rozumiesz każde z tych pojęć? wydatki nakłady koszty Koszty w transporcie (i nie tylko) Przepływ wartości wyrażają: wydatki, nakłady, koszty NIE KAŻDY WYDATEK JEST KOSZTEM KAŻDY KOSZT JEST WYDATKIEM (ale niekoniecznie równocześnie) Red. M. Bąk, Koszty i opłaty w transporcie, WUG, Gdańsk 2009
Koszty cd Wydatki pojęcie najszersze (ang. expenditure): operacyjne (OPEX) np. wynagrodzenia pracowników kapitałowe (CAPEX) np. zakup środków trwałych (nakłady inwestycyjne) finansowe, np. spłaty kredytów, wypłaty dywidend itp. Wydatki, które nie są kosztami: bez związku z wytwarzaniem i sprzedażą finansowe: spłata kredytu, podatki, dywidendy, świadczenia socjalne kary, skutki zdarzeń losowych itp. Nakłady: CAPEX, pol. Nakłady inwestycyjne (nakłady finansowe na nabycie środków trwałych
Koszty cd CAPEX (capital expenditures) to wydatki inwestycyjne na rozwój produktu OPEX (operating expenditures) odnosi się do kosztów operacyjnych czyli związanych z utrzymaniem produktu Np.: zakup serwerów i oprogramowania to CAPEX wydatki na szkolenia lub zakup aktualizacji oprogramowania to OPEX
Koszty stałe i zmienne Koszty stałe stanowią tę część kosztów, która nie ulega zmianie w pewnych przedziałach zdolności wytwórczej przedsiębiorstwa. Są zatem koszty okresowo niezmienne i niezależnie od zmian wielkości produkcji Koszty zmienne zwiększają się wraz ze wzrostem działalności produkcyjnej: progresywnie, degresywnie, proporcjonalnie Koszty całkowite = koszty stałe + koszty zmienne koszty koszty całkowite koszty zmienne koszty stałe wielkość produkcji
Koszty stałe i zmienne cd. Koszty rozpatrujemy w krótkim i w długim okresie Krótki okres Krótki okres to taki, w którym przedsiębiorstwo nie może dostosować swoich zasobów do zmieniających się warunków otoczenia koszty stałe koszty zmienne Długi okres Długi okres to taki, w którym przedsiębiorstwo może dostosować swoje zasoby do zmieniających się warunków otoczenia koszty zmienne W długim okresie wszystkie koszty są zmienne!!!
Koszty przeciętne Koszty przeciętne (średnie, jednostkowe) = koszty całkowite wielkość produkcji AC AC AC AC długookresowe koszty przeciętne produkcja produkcja produkcja korzyści skali produkcji niekorzyści skali produkcji produkcja Kształt długookresowej krzywej kosztów przeciętnych związany jest z tzw. korzyściami i niekorzyściami skali
Koszty cd Koszty księgowe to wydatki udokumentowane fakturami Koszty ekonomiczne: jawne (księgowe) amortyzacja ukryte: alternatywne (utraconych możliwości) nakłady pracy własnej zewnętrzne
Koszty cd Koszt: (wg ustawy o rachunkowości) Zmniejszenie w okresie sprawozdawczym korzyści ekonomicznych, o wiarygodnie określonej wartości, w formie zmniejszenia wartości aktywów, albo zwiększenia wartości zobowiązań i rezerw, które doprowadzą do zmniejszenia kapitału własnego lub zwiększenia jego niedoboru w inny sposób niż wycofanie środków przez udziałowców lub właścicieli Wersja uproszczona: Pieniężny wyraz nakładów, ponoszonych w związku z działalnością gospodarczą
Środki trwałe i obrotowe Ustawa o rachunkowości z dnia 29 września 1994 r. Dz.U. 1994 Nr 121 poz. 591 Aktywa to zasoby majątkowe, dzięki którym przedsiębiorstwo osiągnie w przyszłości korzyści ekonomiczne Środki trwałe aktywa materialne działające na korzyść przedsiębiorstwa, które nie zużywają się w jednym cyklu produkcyjnym ani w ciągu roku obrachunkowego nieruchomości (grunty, budynki, budowle, lokale, inne obiekty inżynierii lądowej i wodnej, np. drogi) maszyny, urządzenia techniczne, środki transportu i inne Środki obrotowe aktywa materialne, które zużywają się w cyklu produkcyjnym materiały zużywane w cyklu produkcyjnym produkty gotowe zdatne do sprzedaży lub w toku produkcji półprodukty towary nabyte w celu odprzedaży w stanie nieprzetworzonym
Szczególny rodzaj kosztu amortyzacja Środki trwałe aktywa materialne działające na korzyść przedsiębiorstwa, które nie zużywają się w jednym cyklu produkcyjnym ani w ciągu roku obrachunkowego nieruchomości (grunty, budynki, budowle, lokale, inne obiekty inżynierii lądowej i wodnej, np. drogi) maszyny, urządzenia techniczne, środki transportu i inne Zużycie środków trwałych: fizyczne ekonomiczne (moralne) Stopień zużycia zależy od: właściwości fizycznych sposobu eksploatacji zakresu intensywności oddziaływania sił przyrody szybkości postępu technicznego
Amortyzacja cd. Zasady i stawki amortyzacji regulowane są przepisami prawa podatkowego: 1. Ustawą z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych Dz.U.2001 nr 80 poz. 350 2. Ustawą z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych Dz.U. 2004 r. nr 254, poz. 2533 Amortyzacja to utrata wartości dobra kapitałowego będąca rezultatem wykorzystania tego dobra w procesie produkcji Jest rachunkowym sposobem ujęcia procesu zużywania się dóbr kapitałowych wykorzystywanych w procesie produkcji
Amortyzacja cd. Szczególna cecha amortyzacji jako kosztu: Amortyzacja jest kosztem niepieniężnym!!! Amortyzacji podlegają: - wartości niematerialne i prawne - stanowiące własność lub współwłasność firmy - budynki, budowle i lokale - maszyny i urządzenia i środki transportu - inne przedmioty zwane środkami trwałymi - tabor transportu morskiego w budowie - nabyte lub wytworzone we własnym zakresie - kompletne i zdatne do użytku - których wartość początkowa przekracza 3500 zł + składniki majątku niestanowiące własności lub współwłasności podatnika ale wykorzystywane przez niego na potrzeby związane z prowadzoną działalnością na podstawie umowy leasingu finansowego (kapitałowego)