PROGRAM PROFILAKTYKI SPOŁECZNEJ SZKOŁY PODSTAWOWEJ SPOŁECZNEGO GIMNAZJUM Społecznego Towarzystwa Oświatowego Ul. Toruńska 23, Warszawa PODSTAWA PRAWNA PROGRAMU 1. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej - art. 72. 2. Konwencja o Prawach Dziecka - art. 3, art. 19, art. 33. 3. Ustawa z dnia 7.09.1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 1996 r. nr 67,poz. 329 z późn. zm.). 4. Rozporządzenie MEN z dnia 27.08.2012 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego (Dz. U. z 30.08.2012r., poz. 977; z późn. zm.). 5. Rozporządzenie MENiS z dnia 21.05.2001. w sprawie ramowych statutów publicznego przedszkola oraz publicznych szkół (Dz. U. Nr 10 z 2002 r., poz.96). 6. Rozporządzenie MEN z 18.08.2015r w sprawie zakresu i form prowadzenia w szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej, informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii (Dz. U. z 28.08.2015r., poz. 1249) 7. Ustawa z dnia 29.07.2005r. o przeciwdziałaniu narkomani (Dz. U. z 2012 r. poz. 124 oraz z 2015 r. poz. 28 i 875). 8. Ustawa z dnia 26.10.1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (Dz.U. z 1982 Nr 35, poz. 230 z późn. zm.) 9. Ustawa z 19.08.1994r. o ochronie zdrowia psychicznego, (Dz.U. z 1994 Nr 62, poz. 265) 10. Ustawa z 28.11.2014 r. o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia 11. Ustawa z 9.11.1995r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych, (Dz.U. z 1995 Nr 10, poz. 55) 12. Ustawa z dnia 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich, 13. Rozporządzenie MENiS z 19.07.2002r. zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dot. wychowania seksualnego 14. Krajowy Programu Zapobiegania Niedostosowaniu Społecznemu i Przestępczości wśród Dzieci i Młodzieży przyjęty przez Radę Ministrów w dniu 13 stycznia 2004 roku ZAŁOŻENIA SZKOLNEGO PROGRAMU PROFILAKTYKI Profilaktyka to zespół działań o charakterze edukacyjnym, informacyjnym, alternatywnym i interwencyjnym, mających na celu przeciwdziałanie zagrożeniom. Szkolny Program Profilaktyczny zakłada ochronę ucznia przed podejmowaniem zachowań hamujących lub niszczących rozwój, określanych jako zachowania ryzykowne. Kierunkiem działań profilaktycznych jest wykształcenie w uczniach umiejętności dokonywania odpowiedzialnych wyborów życiowych oraz nawyku odrzucania tego, co zagraża zdrowiu i życiu człowieka. Szkoła jest miejscem: profilaktyki pierwszorzędowej - skierowanej do grupy niskiego ryzyka, polegającej na promowaniu zdrowego życia. Obejmuje system działań wzmacniających lub podtrzymujących różne, dodatnie społecznie postawy uczniów. profilaktyki drugorzędowej - polegającej na reagowaniu w sytuacjach rozpoznania pierwszych prób podejmowania zachowań ryzykownych poprzez odwołanie się do specjalistycznej pomocy (poprzez wskazanie, pomoc w organizacji pierwszego kontaktu ze specjalistą, nawiązanie kontaktu z rodzicami, motywowanie do podjęcia leczenia i terapii).
Szkolny program profilaktyki stanowi integralną część Programu Wychowawczego Szkoły. Formy, sposoby i treści działań z zakresu profilaktyki są dostosowane do wieku uczniów. ADRESACI I REALIZATORZY PROGRAMU Adresatami są: uczniowie szkoły podstawowej, uczniowie gimnazjum, rodzice, nauczyciele. Realizatorami są: dyrekcja szkoły, nauczyciele i wychowawcy, szkolny zespół psychologiczno pedagogiczny, uczniowie szkoły, pracownicy szkoły pielęgniarka, bibliotekarka, wychowawcy świetlicy, pracownicy ochrony i administracyjni, instytucje współpracujące ze szkołą, zaproszeni specjaliści. CELE I OBSZARY PROFILAKTYKI SZKOLNEJ CEL OGÓLNY Celem głównym Programu Profilaktyki jest wszechstronny rozwój osobowy uczniów, realizowany poprzez działania wychowawcze w obszarach: 1. Promocja zdrowia. 2. Profilaktyka uzależnień przeciwdziałanie używaniu i eksperymentowaniu przez uczniów z narkotykami, dopalaczami i innymi używkami. 3. Przeciwdziałanie agresji. 4. Ochrona przed negatywnym wpływem mediów. 5. Kształtowanie postaw prospołecznych. 6. Przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym. 7. Podnoszenie poziomu bezpieczeństwa. 8. Przeciwdziałanie wszelkim przejawom dyskryminacji i wykluczenia. 9. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach rodzinnych. 10. Podnoszenie świadomości tradycji narodowych, regionalnych i lokalnych. CELE SZCZEGÓŁOWE Realizowane w szkole działania profilaktyczne mają przyczyniać się do: 1. Promocja zdrowia wzrost wiedzy na temat zdrowia psychofizycznego i jego uwarunkowań, wskazywanie korzyści wynikających z prowadzenia zdrowego stylu życia, kształtowanie pozytywnych postaw wobec zdrowia własnego i innych, zdobywanie umiejętności, które są niezbędne dla kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu, podejmowanie decyzji i wyborów korzystnych dla zdrowia, uwrażliwianie uczniów i rodziców na nadmierne lub niewłaściwe stosowanie leków oraz ogólnie dostępnych produktów spożywczych, zawierających szkodliwe dla zdrowia substancje.
2. Profilaktyka uzależnień dostarczenie uczniom informacji o konsekwencjach stosowania środków odurzających, wyposażenie rodziców i nauczycieli w wiedzę o rodzajach środków odurzających, objawach ich zażywania, sposobach pomocy, informowanie rodziców i nauczycieli o nowych zagrożeniach, jakimi są naturalne i syntetyczne substancje psychoaktywne, tzw. dopalacze, o ich rodzajach i objawach zażywania, wskazanie możliwości unikania tych zagrożeń i sposobów radzenia sobie z nimi, przekazanie i wykształcenie w uczniach umiejętności odmawiania, umiejętności społecznych oraz wzmocnienie poczucia własnej wartości, wskazanie uczniom sposobów radzenia sobie ze stresem i emocjami, promocja aktywnego sposobu spędzania wolnego czasu. 3. Przeciwdziałanie agresji wyrabianie u uczniów postawy szacunku dla norm właściwego zachowania, podniesienie kultury osobistej uczniów, budowanie klimatu zapewniającego dzieciom i młodzieży poczucie bezpieczeństwa fizycznego i psychicznego, modelowanie pozytywnych wzorców zachowań, rozwijanie umiejętności radzenia sobie z własną i cudzą agresją, rozwijanie umiejętności rozwiązywania konfliktów, kształtowanie postawy zrozumienia wobec innych, odpowiedzialności za siebie i innych. 4. Ochrona przed negatywnym wpływem mediów wdrażanie uczniów do alternatywnych sposobów organizowania życia, wyrabianie właściwego (także krytycznego) stosunku do mediów, reklam, gier komputerowych, wyposażenie dzieci w umiejętność bycia asertywnym, rozwijanie u dzieci i młodzieży zdolności do samokontroli i samooceny, kształtowanie myślenia refleksyjnego, kształtowanie umiejętności bezpiecznego korzystania z Internetu, kształtowanie właściwych dla zdrowia fizycznego i psychicznego form spędzania czasu wolnego. 5. Kształtowanie postaw prospołecznych kształtowanie postaw życzliwości i dobroci wobec drugiego człowieka, poznanie umiejętności potrzebnych w kontaktach z innymi ludźmi, uwrażliwienie na krzywdę drugiego człowieka i nie pozostawania obojętnym, kształtowanie postawy otwartości i wrażliwości na potrzeby innych, pogłębianie atmosfery szacunku i tolerancji dla drugiego człowieka. wyrabianie u uczniów poczucia przynależności do społeczności szkolnej. 6. Przeciwdziałanie niepowodzeniom szkolnym wyrównanie szans edukacyjnych uczniów z trudnościami w nauce lub mających zaległości z powodu nieobecności w szkole, wzrost wiedzy na temat istoty stresu, jego objawów i uwarunkowań, wskazywanie, jaki wpływ ma stres na uczenie się, wskazywanie korzyści wynikających z pozytywnego myślenia, rozbudzanie i kształtowanie zainteresowań uczniów, zwiększenie poczucia wartości własnej i rówieśników, motywowanie do pokonywania trudności, zmiany w postawie, zachowaniu, wzmacnianie mocnych stron uczniów, angażowanie w przedsięwzięcia, projekty
realizowane w szkole, poznanie własnego stylu uczenia i strategii uczenia się, zapamiętywania. 7. Podnoszenie poziomu bezpieczeństwa kształtowanie umiejętności bezpiecznego poruszania się po jezdni i zachowania bezpieczeństwa podczas gier i zabaw, wdrażanie do przestrzegania znaków drogowych, poznanie zasad reagowania w sytuacjach zagrożenia, udzielanie pierwszej pomocy. 8. Przeciwdziałanie wszelkim przejawom dyskryminacji i wykluczenia uwrażliwienie na zjawiska wykluczenia i dyskryminacji, przekazanie i uporządkowanie wiedzy związanej z powstawaniem stereotypów, uprzedzeń i ich wpływu na działania dyskryminujące innych ludzi, ochrona prawna i pomoc osobom dyskryminowanym, kształtowanie umiejętności identyfikowania dyskryminacji (rozumienia, czym jest działanie dyskryminujące, jakie są jego przejawy i formy, przyczyny i skutki), rozwój wrażliwości, kształtowanie postaw szacunku i zrozumienia dla drugiego człowieka bez względu na rasę, pochodzenie etniczne, przekonania, wiek, niepełnosprawność, płeć i inne. 9. Kształtowanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach rodzinnych. zdobywanie umiejętności radzenia sobie w trudnych sytuacjach rodzinnych, udzielanie rodzicom i dzieciom pomocy i wsparcia w rozwiązywaniu ich problemów osobistych, zwiększanie umiejętności społecznych rodziców i dzieci (komunikacji interpersonalnej, wyrażania swoich uczuć, oczekiwań, asertywnego reagowania, rozwiązywania konfliktów, dostosowywania się do norm i reguł, wywiązywania się ze zobowiązań), zwiększenie samodzielności i odpowiedzialności rodziców i dzieci (pomoc w planowaniu i realizowaniu celów, wskazywanie konsekwencji działań, szacunek wobec wyborów i decyzji rodzica i dziecka) 10.Podnoszenie świadomości tradycji narodowych, regionalnych i lokalnych. podtrzymywanie tradycji narodowej oraz rozwój świadomości narodowej, obywatelskiej, kulturowej, rozwijanie zainteresowania aktualną sytuacją społeczną i polityczną, w celu aktywnego uczestniczenia w życiu regionu i kraju, promowanie kultury regionalnej i narodowej, rozwijanie tożsamości lokalnych, uświadomienie ważności działań na rzecz mniejszości i integracji społecznej. FORMY I METODY WDRAŻANIA CELÓW Profilaktyka rozumiana jako zapobieganie występowaniu niepożądanych procesów i zjawisk, realizowana jest przez wielowymiarową pracę wychowawczą szkoły. Działania zmierzające do wskazanych wyżej celów przeprowadzane są w następujący sposób: 1. Zajęcia z wychowawcą - promujące zdrowy styl życia oraz przedstawiające czynniki hamujące prawidłowy rozwój. Lekcje te wpisane są w roczny plan pracy wychowawczej. 2. Lekcje przedmiotowe przeprowadzane przez wszystkich nauczycieli. 3. Zajęcia wychowania do życia w rodzinie ukazujące wartość rodziny oraz pomagające zrozumieć przemiany okresu dojrzewania, a także wzmacniające właściwe zachowania. 4. Realizacja elementów programu edukacja humanitarna/globalna promującego postawę otwartości, tolerancji i współodczuwania oraz eliminującego stereotypy i uprzedzenia.
5. Realizacja autorskiego projektu debat filozoficzno-prawnych dla gimnazjalistów - wdrażających do refleksji nad własnym postępowaniem i pobudzających do poszukiwania i pielęgnowania uniwersalnych wartości. 6. Realizacja autorskiego projektu Ochraniam swoje serce propagującego zdrowy styl życia oraz jako profilaktyka chorób układu krążenia. 7. Zajęcia, warsztaty, wykłady, spotkania z przedstawicielami instytucji zewnętrznych: a. Placówek kulturalno- oświatowych (domy kultury, biblioteki, teatry, kina itp.) b. Placówek oświatowo-opiekuńczych (poradnie psychologiczno-pedagogiczne i inne) c. Wymiaru sprawiedliwości (straż miejska, komenda policji). d. Ośrodków medycznych i placówek opieki zdrowotnej (Instytut Kardiologii, Krajowe Centrum ds. Aids, Szkoła Ratownictwa, przychodnia rejonowa) e. Ośrodków sportu (pływalnie, lodowiska, kluby sportowe) f. Organizacji pozarządowych (Polska Akcja Humanitarna, Centrum Edukacji Obywatelskiej) 8. Zajęcia ze specjalistami pielęgniarką, lekarzem, psychologiem szkolnym, dietetykiem, specjalistą profilaktyki uzależnień, na temat zdrowia i jego uwarunkowań oraz korzyści wynikających z prowadzenia zdrowego stylu życia. 9. Realizacja specjalistycznych programów profilaktycznych planowanych przed rozpoczęciem roku szkolnego przez zespół psychologiczno-pedagogiczny. 10. Działalność grupy Pomagamy oraz Szkolnego Centrum Wolontariatu kształtujące postawę życzliwości i tolerancji, uwrażliwiające na krzywdę oraz zachęcające do działania na rzecz innych i swojego najbliższego otoczenia. 11. Imprezy szkolne wdrażające uczniów do alternatywnych sposobów gospodarowania czasem wolnym, w sposób zapewniający zdrowy styl życia oraz podnoszący kulturę osobistą uczniów. 12. Projekty edukacyjne i wychowawcze realizowane w trakcie roku szkolnego, o charakterze prospołecznym i promujące życzliwość. 13. Wycieczki po mieście - kształtujące umiejętności bezpiecznego poruszania się oraz zachowania w środkach komunikacji publicznej, a także turystyczno-krajoznawcze - wskazujące korzyści wynikające z prowadzenia zdrowego i aktywnego stylu życia. 14. Działalność Samorządu Szkolnego dzięki której uczniowie nabywają samodzielności, umiejętności samostanowienia i obrony własnych praw oraz kształtują umiejętność podejmowania i realizacji własnych pomysłów. 15. Opieka psychologiczno-pedagogiczna której celem jest rozpoznawanie i zaspokajanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów. 16. Kampanie informacyjne, konkursy umożliwiające uczniom zdobycie wiedzy z zakresu profilaktyki oraz umiejętności dokonywania właściwych wyborów życiowych. 17. Koła zainteresowań rozbudzające i kształtujące zainteresowania uczniów oraz stwarzające możliwości przynależenia do pozytywnych grup rówieśniczych. 18. Szkolny System Oceniania promujący wartości prospołeczne. 19. Pedagogizacja Rodziców będąca bezpośrednią i pośrednią formą pomocy udzielanej rodzicom w ich oddziaływaniach wychowawczych. METODY PRACY W pracy profilaktycznej wykorzystywane są różnorodne metody pracy. Do najczęściej stosowanych należą: indywidualna rozmowa, wykład i prelekcja, praca w grupach, psychodrama, dyskusja, prezentacja filmów video, projekt,
debata, pogadanka, praca w oparciu o tekst przewodni (np. czasopismo), prezentacja teatralna i parateatralna, metody pedagogiki zabawy. MONITOROWANIE DZIAŁAŃ Ewaluacja programu polega na systematycznym monitorowaniu zaplanowanych działań oraz rocznej ocenie jego efektów. Informacje uzyskiwane są: z rozmów i wywiadów z uczniami i rodzicami, z obserwacji uczniów podczas lekcji, przerw, wycieczek, prowadzonych przez wszystkich pracowników szkoły, z rozmów, uwag, spostrzeżeń podczas rad pedagogicznych oraz spotkań zespołów klasowych, z analizy dokumentów szkolnych (dzienniki zachowań, dzienniki lekcyjne, protokoły, plany pracy, dzienniki pedagoga, psychologa szkolnego), z ankiet prowadzonych wśród uczniów i rodziców. Uzyskane w ten sposób informacje pozwalają na modyfikowanie programu oraz wprowadzanie potrzebnych korekt, w celu podnoszenia skuteczności podejmowanych działań. Zmodyfikowany, poddany ewaluacji program został pozytywnie zaopiniowany przez Samorząd Szkolny, przyjęty uchwałą Rady Pedagogicznej z dnia 10 grudnia 2015r.. Obowiązuje od 11 grudnia 2015r. Załącznikiem do programu profilaktyki są Procedury postępowania nauczycieli z uczniem pod wpływem środków odurzających oraz w przypadku podejrzenia ucznia o posiadanie narkotyków. W roku szkolnym 2015 / 2016 priorytetowym obszarem działań profilaktycznych naszej szkoły jest: promocja zdrowego stylu życia, odżywiania i aktywności fizycznej oraz profilaktyka eksperymentowania i używania przez uczniów środków psychoaktywnych.