5.13.1. INSTALACJA ELEMENTÓW ZESTAWU... 27 5.13.2. INSTALACJA CENTRALKI... 28 5.13.3. ZASADA DZIAŁANIA CENTRALKI... 28

SPIS TREŚCI 1. UWAGI OGÓLNE... 4 2. PRZEZNACZENIE URZĄDZENIA... 4 3. OPIS TECHNICZNY... 5 4. MONTAŻ ELEMENTÓW TERMOKOMINKA... 8 5. MATERIAŁY PROJEKTOWE... 8 5.1. WYTYCZNE DO DOBORU URZĄDZENIA... 8 5.2. WYTYCZNE DOTYCZĄCE PRZEWODÓW SPALINOWYCH... 9 5.3. WYTYCZNE DOTYCZĄCE WENTYLACJI POMIESZCZEŃ... 12 5.4. PODŁĄCZENIE HYDRAULICZNE... 12 5.5. NACZYNIE WZBIORCZE... 13 5.6. UKŁADY OTWARTE INSTALACJI C.O. Z TERMOKOMINKIEM CTM... 15 5.7. UKŁAD ZABEZPIECZAJĄCY... 16 5.8. WYMIENNIKI PŁYTOWE I ZESTAWY WYMIENNIKOWO-POMPOWE... 19 5.9. ZASOBNIKI ENERGII CTM... 22 5.10. WSPÓŁPRACA TERMOKOMINKA CTM Z ZAMKNIĘTYMI INSTALACJAMI C.O... 23 5.11. UKŁADY Z KOLEKTORAMI SŁONECZNYMI... 26 5.12. UKŁADY Z ZASTOSOWANIEM ZBIORNIKA BUFOROWEGO... 26 5.13. AUTOMATYCZNE STEROWANIE DOPŁYWEM POWIETRZA DO SPALANIA ZESTAW ARIA... 27 5.13.1. INSTALACJA ELEMENTÓW ZESTAWU... 27 5.13.2. INSTALACJA CENTRALKI... 28 5.13.3. ZASADA DZIAŁANIA CENTRALKI... 28 5.14. ZAWORY DWUDROGOWE I TRZYDROGOWE Z SIŁOWNIKAMI... 30 5.14.1. Zawór dwudrogowy z siłownikiem... 30 5.14.2. Zawór trzydrogowy z siłownikiem... 31 6. PODŁĄCZENIE ELEMENTÓW ELEKTRYCZNCH... 33 6.1. PRZEKAŹNIK R2M... 33 6.2. PODŁĄCZENIE PRZEKAŹNIKA R2M W UKŁADZIE WSPÓŁPRACY KOTŁA C.O. Z TERMOKOMINKIEM... 34 6.3. AWARYJNE ZASILANIE UKŁADU C.O... 35 7. INSTRUKCJA OBSŁUGI... 36 7.1. PALIWO... 36 7.2. NAPEŁNIANIE WODĄ... 37 7.3. ROZPALANIE OGNIA W TERMOKOMINKU... 37 7.4. NOMINALNA PRACA TERMOKOMINKA... 39 7.5. PRACA TERMOKOMINKA Z MINIMALNĄ MOCĄ WYDŁUŻONYM CZASIE... 40 7.6. PRACA TERMOKOMINKA W OKRESIE LETNIM... 40 7.7. CZYSZCZENIE I KONSERWACJA TERMOKOMINKA... 41 7.8. ZABURZENIA W PRACY TERMOKOMINKA... 41 7.9. ZASADY BEZPIECZEŃSTWA PRZY OBSŁUDZE TERMOKOMINKA CTM... 42 8. GWARANCJA... 42 3

1. UWAGI OGÓLNE Termokominek należy montować w instalacjach wodnych systemu otwartego i zabezpieczać zgodnie z wymaganiami normy PN-91/B-02413 Ogrzewnictwo i ciepłownictwo. oraz zgodnie z Rozporządzeniem ministra infrastruktury z dn. 12.04.2002 w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie DZ. U. 2002 nr 75 poz 690; Zabezpieczenie instalacji ogrzewań wodnych systemu otwartego. Wymagania, Termokominek nie może pracować bez wody lub innej cieczy przeznaczonej do stosowania w instalacjach centralnego ogrzewania; Zabrania się przeprowadzania próby szczelności Termokominka, przy użyciu sprężonego gazu; Montaż Termokominka powinna zawsze wykonywać osoba przeszkolona i kompetentna; Nie zastosowanie się do zaleceń podanych w instrukcji może być przyczyną różnorodnych zakłóceń w pracy Termokominka a także grozi utratą gwarancji; Zabrania się łączenia w sposób trwały elementów zespołu frontowego i korpusu Termokominka z elementami obudowy. Zabrania się spalania paliw odpadowych, paliw nie zalecanych oraz cieczy palnych. Postanowienia krajowe i lokalne powinny być spełnione 2. PRZEZNACZENIE URZĄDZENIA Termokominki CTM przeznaczone są do ogrzewania wody we wszystkich typach instalacji centralnego ogrzewania z zastosowaniem wymuszonego obiegu czynnika grzewczego. Maksymalne ciśnienie robocze w instalacji c.o. nie może przekraczać 0.15 MPa, zaś temperatura czynnika nie może być wyższa niż 95 C. Dzięki odpowiednim połączeniom hydraulicznym Termokominki mogą współpracować z instalacjami grzejnikowymi, z układami ogrzewania podłogowego oraz pompami ciepła. Mogą stanowić jedyne źródło ciepła w domu, jak również współpracować z kotłami opalanymi gazem ziemnym, olejem opałowym lub kotłami elektrycznymi. Automatyka sterująca pracą Termokominka zapewni automatyczny wybór źródła ciepła, co bardzo poprawia komfort użytkowania. Termokominki mogą również wytwarzać energię na potrzeby układów przygotowania ciepłej wody użytkowej. Doskonale współpracują z pojemnościowymi zasobnikami c.w.u. oraz układami solarnymi. Termokominki produkowane są w czterech wielkościach mocy cieplnej: 12, 18, 24 i 30 kw oraz dwóch odmianach konstrukcyjnych zespołów frontowych: płaskim i panoramicznym. Ponadto, opcjonalnie Termokominki mogą być wyposażone w termiczny układ zabezpieczający oraz zestaw ARIA do automatycznego sterowania dopływem powietrza niezbędnego do spalania. Masy i wymiary wszystkich typów Termokominków zestawione są w tabeli: MODEL TKP 12 elle TKP 12 effe TKP 18 elle TKP 18 effe TKP 24 elle TKP 24 effe TKP 30 elle TKP 30 effe WYMIARY ZEWNĘTRZNE (w cm) A B C D MASA (kg) 69 50 103 57 136 55 148 69 65 111 57 176 70 182 75 70 122 64 238 76 250 77 265 75 135 64 83 278 4

D E F K H L C B I A A Rysunek 1 3. OPIS TECHNICZNY Termokominek CTM wykonany jest z blachy stalowej niskowęglowej wyższej jakości. Jej skład chemiczny i struktura zapewniają wysoką odporność termiczną oraz trwałość w przypadku występowania dużych różnic temperatur, a zastosowanie w procesie spawania atmosfery ochronnej gazu szlachetnego zapobiega utleniniu się połączeń spawanych. 5

14 14 25 17 26 15 9 23 12 13 10 8 19 11 16 18 21 20 16 18 3 22 1 4 24 5 29 28 6 30 2 17 2 7 31 32 1-Komora paleniskowa 2-Mechanizm otwierania przepustnicy powietrza pierwotnego 3-Żeliwne drzwiczki 4-Płyta paleniskowa żeliwna 5-Ruszt żeliwny 6-Popielnik 7-Przepustnica powietrza 8-Ściana tylna komory spalania 9-Strop Termokominka 10-Górna lamela wodna 11-Dolna lamela wodna 12-Kanał dymny 13-Przepustnica typu by-pass 14-Czopuch 15-Rura połączeniowa 16-Rura połączeniowa 17-Nogi Termokominka 18-Mechanizm otwierania przepustnicy typu by-pass 19-Główna przepustnica spalin 20-Mechanizm do regulacji głównej przepustnicy spalin 21-Zaczep grzebieniowy 22-Żeliwna ramka frontowa 33 28 25 23-Wężownica 25-Króciec zasilający 26-Króciec do montażu sondy 27-Króćce do podłączenia ciepłej wody użytkowej 28-Króciec powrotny 6

Zasadniczą częścią Termokominka jest komora paleniskowa (1), w przekroju zbliżona kształtem do litery C, w której tylna (8) i boczne ściany oraz strop Termokominka w kształcie litery Z (9) stanowią płaszcz wodny o grubości 40 mm. W celu zapewnienia najlepszej cyrkulacji wody, podgrzanej w płaszczu wodnym Termokominka, dokonano połączenia tylniej ściany komory paleniskowej (8) oraz obu bocznych ścian ze stropem (9) za pomocą czterech rur o średnicy DN40 (15). Pod stropem usytuowano jedna nad drugą lamele wodne (10,11) o grubości 40 mm, stanowiące naturalny kanał dla przepływu spalin oraz zwiększające powierzchnię wymiany ciepła dla spalin. Przednią ścianę komory spalania stanowi żeliwny zespół frontowy, w skład którego wchodzi płyta montażowa, ramka frontowa (22) oraz drzwiczki Termokominka (3). W poszczególnych częściach zespołu frontowego rozmieszczone są mechanizmy regulacyjne przepływu powietrza i spalin (2,18) Żeliwne drzwiczki Termokominka wyposażone zostały w szyby wykonane ze szkła neoceramicznego o odporności termicznej do 950 ºC. Powierzchnie frontowych elementów maskujących oraz ramka drzwiczek wykonane są z wysokiej jakości żeliwa szarego oraz pokryte są lakierem fakturalnym na bazie proszków poliestrowych o odporności termicznej do 250 ºC. Od dołu komora spalania (1) ograniczona jest żeliwną płytą paleniskową (4), w której usytuowany jest segmentowy ruszt żeliwny (5), na którym odbywa się spalanie załadowanego do Termokominka paliwa. Przed wysypywaniem się rozżarzonego paliwa z Termokominka zabezpiecza ruszt pionowy. W dolnej części płyty montażowej zamontowana jest przepustnica powietrza pierwotnego (7), niezbędnego do spalenia paliwa. Położenie przepustnicy powietrza pierwotnego (7) regulowane jest za pomocą suwaka (2) umieszczonego centralnie w dolnej części drzwiczek Termokominka. Przesunięcie suwaka w prawą stronę (położenie O) zwiększa ilość powietrza wpływającego do komory spalania. Natomiast przesunięcie w kierunku przeciwnym (położenie Z) ogranicza jego ilość. Odpady paleniskowe: popiół i resztki nie spalonego paliwa gromadzone są w wysuwanej kasecie (6) znajdującej się pod rusztem. Aby wyjąć kasetę należy najpierw otworzyć drzwiczki (3) oraz całkowicie otworzyć drzwiczki popielnika, w których umieszczona jest przepustnica powietrza pierwotnego (7). W celu zabezpieczenia układu z Termokominkiem przed przegrzaniem w niektórych odmianach konstrukcyjnych, w stropie (9) zamontowana jest miedziana wężownica (23) o średnicy 12 mm. Trwałe i pewne zamocowanie jej w specjalnych uchwytach powoduje wyeliminowanie drgań i wibracji wynikających z ewentualnych uderzeń hydraulicznych. Przepływ spalin w zależności od fazy procesu spalania jest następujący: w czasie wstępnego rozpalania spaliny omywają ściany komory paleniskowej i poprzez główny kanał dymowy (12) oraz zamontowaną w nim przepustnicę spalin typu by pass (13) płyną do czopucha (14), a stąd uchodzą do komina. podczas normalnej eksploatacji, po rozpaleniu i zamknięciu przepustnicy spalin typu by pass, spaliny omywające ściany komory paleniskowej (1) przepływają pomiędzy lamelami wodnymi (10,11) i płyną do głównego kanału dymowego(12) a stąd uchodzą do czopucha (14) i dalej do komina. Zamknięcia przepustnicy spalin typu by pass dokonujemy poprzez popchnięcie w kierunku do Termokominka dźwigni (18) umieszczonej w górnym prawym rogu zespołu frontowego. Swobodny ciąg kominowy zapewniający prawidłową eksploatację urządzenia regulowany jest żaluzyjną przepustnicą spalin (19) umieszczoną pomiędzy górną lamelą wodną (10) a pochylonym stropem Termokominka (9). Zmiany położenia żaluzyjnej przepustnicy spalin (19), tj. zwiększenie bądź zmniejszenie swobodnego ciągu kominowego, realizowane są poprzez cięgno (20), które ustala grzebieniowy zaczep (21). Przesunięcie dźwigni (20) do wnętrza Termokominka zwiększa ciąg kominowy, zaś w kierunku przeciwnym zmniejsza jego wielkość. Właściwe ustawienie pozycji tej przepustnicy będzie miało decydujące znaczenie dla uzyskania najlepszych efektów cieplnych urządzenia oraz komfortu użytkowania. Końcówką cięgna (20) manipuluje się za pomocą pogrzebacza ze względu na niebezpieczeństwo poparzenia. Termokominek CTM wyposażony jest w króćce podłączeniowe, umieszczone symetrycznie z obu stron korpusu: do układu centralnego ogrzewania o średnicy DN40 z gwintem wewnętrznym R 5/4 (1 dla 12kW) o zasilający i do rury bezpieczeństwa (25) 7

o powrotny i do rury wzbiorczej (28) do układu zabezpieczającego o średnicy DN12 z gwintem zewnętrznym R 3/8 (27) do montażu sondy pomiarowej centralki lub zabezpieczenia termicznego STS 20 o średnicy DN15 z gwintem wewnętrznym R 1/2 (26) 4. MONTAŻ ELEMENTÓW TERMOKOMINKA Termokominek, dostarczany na palecie, zabezpieczony jest folią, zaś elementy frontowe zabezpieczone są dodatkowo styropianem. Po zdjęciu folii należy z wnętrza komory spalania Termokominka wyjąć wszystkie elementy stanowiące jego wyposażenie, to jest: czopuch, segmenty rusztu, nogi oraz kompletny ruszt pionowy. Po położeniu Termokominka na tylnej ścianie (8) należy wkręcić nogi (17) w cztery gniazda umieszczone w podstawie korpusu Termokominka. Tak przygotowane urządzenie ustawiamy na fundamencie, o wytrzymałości zapewniającej przeniesienie obciążeń wynikających z masy Termokominka napełnionego wodą (dane w tabeli) i masy obudowy. Minimalna grubość fundamentu wynosi 15 cm, a pas fundamentu przed urządzeniem musi mieć co najmniej 30 cm. Jeżeli z obliczeń wytrzymałościowych wyjdzie większa grubość fundamentu, należy ją bezwzględnie zastosować Ustawiony na fundamencie Termokominek należy za pomocą nóg dokładnie wypoziomować. Następnie należy włożyć do wnętrza komory spalania dwa segmenty żeliwnych rusztów, układając je obok siebie w otworze żeliwnej płyty paleniskowej. Dostarczany w komplecie czopuch odprowadzający spaliny należy zamocować na ramce umieszczonej nad głównym kanałem spalinowym Termokominka (12), docisnąć prostokątną obejmę uszczelniającą i skręcić wszystkie elementy razem. Służy do tego sześć blachowkrętów wstępnie wkręconych w otwory montażowe ramki. Po wykonaniu wszystkich prac instalacyjnych, a przed wykonaniem zabudowy Termokominka, należy, zgodnie z dostarczoną instrukcją obłożyć ściany boczne, tylnią oraz strop Termokominka wełną mineralną o grubości minimum 2 cm, w celu zapewnienia odpowiedniej ochrony termicznej urządzenia i ograniczenia strat ciepła. Przed zabudową termokominka zaleca się kilkukrotne napalenie w urządzeniu celem sprawdzenia szczelności połączeń instalacji. Uwaga! Zabrania się samodzielnych przeróbek urządzenia. Należy także stosować tylko i wyłącznie części zamienne producenta. 5. MATERIAŁY PROJEKTOWE 5.1. WYTYCZNE DO DOBORU URZĄDZENIA Proces doboru Termokominka należy przeprowadzić w sposób bardzo staranny, przy szczególnym uwzględnieniu wszystkich potrzeb przyszłych użytkowników urządzenia. Szeroka oferta mocy, rodzajów zespołów frontowych i opcji wyposażenia dodatkowego, powoduje że jesteśmy w stanie zadowolić bardzo wymagających klientów. 1. Ustalenie zapotrzebowania ciepła na potrzeby centralnego ogrzewania 8

W celu określenia całkowitego zapotrzebowania na ciepło na potrzeby centralnego ogrzewania, można posłużyć się zależnością: Q c.o. = q j V gdzie: q j jednostkowe zapotrzebowanie ciepła [W/m 3 ], dla budynków słabo zaizolowanych 35 40 W/m 3, dla budynków dobrze zaizolowanych 20 30 W/m 3, V kubatura ogrzewanych pomieszczeń [m 3 ] [W] Następnie należy porównać obliczoną wartość z mocą cieplną Termokominka i wybrać model urządzenia, którego parametry cieplne spełnią warunek: Qtkm = (1.1 1.2) Qc.o. Pamiętać należy, że zbyt duża moc cieplna Termokominka Qtkm może powodować w czasie użytkowania problemy eksploatacyjne, takie jak: częste gotowanie się wody w płaszczu Termokominka, zbyt duże wychładzanie się spalin powodujące wykraplanie się wody ze spalin wewnątrz komory spalania, większe zużycie opału 2. Zapotrzebowanie ciepła na potrzeby ciepłej wody użytkowej. Przygotowanie ciepłej wody użytkowej z reguły odbywa się w systemach z jej priorytetem, czyli że w czasie wytwarzania ciepła w celu jej ogrzania, wstrzymuje się proces oddawania ciepła w instalacji c.o. Nie powoduje to zatem konieczności dodatkowego zwiększenia mocy cieplnej Termokominka o wartość ciepła niezbędnego do ogrzania c.w.u., zaś stosunkowo niedługi czas pracy na potrzeby c.w.u. nie zmniejsza komfortu cieplnego w pomieszczeniach mieszkalnych. Ciepłą wodę użytkową możemy produkować w układzie przepływowym lub w układzie z pojemnościowym zasobnikiem c.w.u. Aby dobrze dokonać wyboru układu należy poznać dokładnie upodobania przyszłych użytkowników systemu. Liczbę osób korzystających jednocześnie z ciepłej wody, standard wyposażenia i ilość urządzeń sanitarnych, odległość punktów czerpalnych od urządzenia podgrzewającego, itp. Najczęściej wykorzystywanym systemem przygotowania ciepłej wody użytkowej jest zastosowanie pojemnościowego zasobnika c.w.u. z wężownicą. Pozwala on na osiąganie bardzo dużych wydatków c.w.u dzięki możliwości jej buforowania. Jednak jest to system droższy. Termokominki doskonale sprawdzają się we współpracy z pojemnościowymi zasobnikami c.w.u. Stanowią one bowiem naturalny bufor, pochłaniający duże ilości energii wytworzonej w Termokominku a co za tym idzie pozwalają szybko i tanio wyprodukować duże ilości ciepłej wody. Podczas wyboru zasobnika współpracującego z Termokominkiem należy zwrócić szczególną uwagę na: moc oddawczą wężownicy zasobnika minimum 15 kw, pojemność zasobnika minimum 100 l, jakość i skuteczność izolacji trwałość urządzenia możliwość podłączenia grzałki elektrycznej Termokominków nie należy łączyć z zasobnikami ogrzewającymi wodę użytkową przy pomocy wężownicy przystosowanej do grawitacyjnego przepływu wody grzewczej tzw. podkowy. 5.2. WYTYCZNE DOTYCZĄCE PRZEWODÓW SPALINOWYCH 9

Aby zapewnić prawidłowe działanie Termokominka należy zapewnić swobodny ciąg kominowy na poziomie 10 12 Pa. Szczególną uwagę należy zwrócić na następujące elementy: Połączenie urządzenia z przewodem kominowym należy wykonać z odcinków rur wykonanych ze stali kwasoodpornej o grubości minimum 0,6 mm. Rurę spalinową należy prowadzić po jak najkrótszej drodze, przy możliwie najmniejszej liczbie załamań i łuków. Minimalny spadek rury spalinowej powinien wynosić 5% w kierunku Termokominka. Zabrania się redukowania średnicy czopucha bezpośrednio po wyjściu z Termokominka. Redukcje można zastosować przy wprowadzeniu czopucha w kanał spalinowy. Zaleca się, aby połączenie czopucha z kominem było wykonane pod kątem 45 ºC. Podłączenie pod kątem 90 ºC powoduje zwiększenie oporów przepływu. Bezpośrednio po wyjściu z czopucha, zaleca się zastosowanie prostej rury o długości minimum 30 cm. Połączenia elementów przewodu spalinowego muszą być szczelne. Każdy Termokominek musi mieć własny przewód kominowy. Niedopuszczalne jest podłączenie Termokominka do kominów, do których są już podłączone inne urządzenia grzewcze. Kominy w zewnętrznych ścianach budynków oraz kominy na zewnątrz budynku muszą być izolowane termicznie. Zakończenie kanału spalinowego nie powinno utrudniać swobodnego wypływu spalin (nie stosować daszków) oraz znajdować się co najmniej o 30 cm. wyżej niż najwyższy punktu dachu. Jeżeli spaliny będą odprowadzane kominem murowanym należy zwrócić szczególną uwagę na gładkość wewnętrznej powierzchni szachtu kominowego. Wypływki zaprawy murarskiej powodują wzrost oporów przepływu spalin i utrudniają ich swobodny przepływ w przewodzie kominowym. Posiadanie dwóch kanałów wentylacyjnych o wymiarach w przekroju poprzecznym 14 x 14 cm, umieszczonych obok siebie, pozwala na wykorzystanie ich jako przewodów do odprowadzenia spalin, przy użyciu tzw. portek. Prawidłowy sposób połączenia elementów kominowych z Termokominkiem przedstawia rys. Należy pamiętać że istnieje możliwość zatkania komina po dłuższej przerwie w pracy. Przy montażu kominka i jego zabudowywaniu należy wziąć pod uwagę konieczność zapewnienia dostępu do czyszczenia kominka i łącznika spalinowego. Przykładowe wymiary przewodów kominowych zestawiono w tabeli. Wysokość czynna kanału to odległość mierzona od miejsca wprowadzenia czopucha spalinowego do szczytu komina. MOC WYSOKOŚĆ KANAŁ WKŁAD WKŁAD CZYNNA MUROWANY STALOWY CERAMICZNY [kw] [m] [axb], [cmxcm] [D], [cm] [D], [cm] 12 5 14 x 24 16 16 12 6 14 x 24 16 16 12 7 14 x 24 16 16 18 5 14 x 24 18 18 18 6 14 x 24 16 16 18 7 14 x 24 16 16 24 5 24 x 24 18 18 24 6 14 x 24 17 18 24 7 14 x 24 16 16 30 5 24 x 24 20 20 30 6 24 x 24 19 18 30 7 14 x 24 18 18 10

Rysunek 2 Należy pamiętać, że zbyt mały ciąg kominowy będzie powodował wydostawanie się spalin do wnętrza pomieszczenia, w którym jest zainstalowany Termokominek. Zbyt duży ciąg spowoduje, szybkie spalanie paliwa włożonego do komory spalania a w przypadkach ekstremalnych wtłaczanie przez wiatr spalin do wnętrza domu. W sytuacjach gdy występują jakiekolwiek wątpliwości dotyczące wielkości przekroju kanału spalinowego prosimy o kontakt z nasza firmą. Nasze duże doświadczenie oraz specjalistyczne programy komputerowe pozwalają szybko i dokładnie sprawdzić czy przyszły przewód kominowy będzie spełniał wszystkie wymagane parametry. Naturalne zmniejszenie parametru ciągu swobodnego powodują: niskie ciśnienie atmosferyczne powietrza zewnętrznego, duża wilgotność powietrza zewnętrznego, mała różnica temperatur pomiędzy pomieszczeniem w którym jest zainstalowany Termokominek a otoczeniem, kierunek i prędkość wiatru, stosowanie wilgotnego paliwa, (powstaje sadza szklista), długi okres użytkowania urządzenia bez czyszczenia przewodów spalinowych. Każdorazowo, jeżeli mamy do czynienia z wyżej wymienionymi zjawiskami, należy skorygować parametr ciągu swobodnego używając żaluzyjnej przepustnicy spalin (19) przesuwając cięgno (20) do wnętrza komory spalania. Kanały spalinowe należy bezwzględnie czyścić przynajmniej raz w roku. Uwaga. W przypadku pożaru komina należy odciąć dopływ powietrza do urządzenia, wezwać straż pożarną dzwoniąc pod numer 998 oraz niezwłocznie opuścić dom. 11

5.3. WYTYCZNE DOTYCZĄCE WENTYLACJI POMIESZCZEŃ W pomieszczeniu, w którym zainstalowany jest Termokominek należy zapewnić naturalną wentylację nawiewną i wywiewną. Wentylacje nawiewną, której zadaniem jest dostarczenie niezbędnej ilości powietrza potrzebnego do spalania, bez możliwości zużywania go z pomieszczenia w którym jest zainstalowany Termokominek, możemy wykonać kilkoma sposobami: poprzez poprowadzenie poniżej poziomu podłogi rury PCV o średnicy min. 110 mm., łączącej miejsce w którym jest zainstalowany Termokominek z otoczeniem, poprzez wykonanie kratki nawiewnej o powierzchni minimum 200 cm2, w ścianie zewnętrznej pomieszczenia, w którym zamontowano Termokominek, poprzez połączenie kanałem o powierzchni minimum 200 cm² miejsca zainstalowania Termokominka z pomieszczeniem, w którym już jest wykonana wentylacja nawiewna np. z kotłownią. Wentylację wywiewną z pomieszczenia gdzie zamontowano Termokominek, może stanowić kanał wentylacyjny o przekroju nie mniejszym niż 14 x 14 cm. Otwór wlotowy do kanału wywiewnego powinien mieć wolny przekrój równy przekrojowi kanału. W przypadku braku kanału wentylacyjnego, kratkę wywiewną o wymiarach 14 x 14 cm, należy umieścić w ścianie zewnętrznej, 15 cm pod stropem, w pomieszczeniu, w którym zainstalowano Termokominek. Należy pamiętać, ze zgodnie z polskimi przepisami: kratka powietrzna powinna być tak skonstruowana aby nie mogła się zatkać Istnieje zakaz stosowania machanicznej wentylacji wyciągowej. W przypadku gdy w pomieszczeniu w którym zamontowany kominek pracują równocześnie inne paleniska, należy zapewnić im odpowiednią ilość powietrza do spalania poprzez dobranie odpowiedniego przekroju kratki nawiewnej, bądź też poprzez doprowadzenie powietrza bezpośrednio d tych palenisk 5.4. PODŁĄCZENIE HYDRAULICZNE Montaż Termokominka w instalacji c.o. winien być dokonany wyłącznie przez przeszkolonych instalatorów, posiadających ku temu odpowiednie kwalifikacje. Najważniejszą zasadą, której należy bezwzględnie przestrzegać, jest wymóg montażu Termokominka w instalacjach wodnych systemu otwartego i zabezpieczania go zgodnie z wymaganiami normy PN-91/B-02413. Przypomina o tym również specjalna naklejka umieszczana na obudowie każdego Termokominka. Jest to o tyle istotne, że włączenia Termokominka jako elementu instalacji c.o. zabezpieczonej naczyniem wzbiorczym systemu zamkniętego, powoduje utratę gwarancji. Do połączenia Termokominka z instalacją hydrauliczną należy użyć rur stalowych lub miedzianych. Nie zalecamy stosowania rur wykonanych z tworzyw sztucznych, których gwarantowana ciągła odporność termiczna nie przekracza 95 ºC. Minimalne średnice rur do połączenia Termokominków o mocy 12, 18 i 24 kw z instalacją c.o. wynoszą odpowiednio: rury miedziane o średnicy 22 mm; rury stalowe o średnicy 3/4". Dla kominka o mocy 30 kw: rury miedziane o średnicy 28 mm; rury stalowe o średnicy 1". Połączenie Termokominka należy wykonać w sposób rozłączny z zastosowaniem dwuzłączek żeliwnych lub mosiężnych. Układ instalacji centralnego ogrzewania z kotłem na paliwo stałe, jakim jest Termokominek, musi być zabezpieczony otwartym naczyniem wzbiorczym. Jego podstawowym zadaniem jest kompensowanie wzrostu objętości wody instalacyjnej w czasie wzrostu jej temperatury, bez możliwości wzrostu ciśnienia. Naczynie wzbiorcze należy tak zainstalować, aby nie uległo zamarznięciu. W przypadku montażu naczynia do Termokominków minimalna średnica wewnętrzna rury wzbiorczej jak i rury bezpieczeństwa wynosi 25 mm. Rury te powinny być wytrzymałe na trwałe działanie temperatury powyżej 95 ºC,( rury stalowe lub miedziane). Do na- 12

czynia należy zamontować rurę przelewową która ma za zadanie odprowadzić nadmiar wody z układu centralnego ogrzewania w momencie intensywnego gotowania. Średnica tej rury nie powinna być mniejsza niż średnica rury wzbiorczej i bezpieczeństwa. Bezwzględnie zabrania się stosowania jakichkolwiek zaworów odcinających lub armatury zmniejszającej pole przekroju wewnętrznego rur bezpieczeństwa, wzbiorczej i przelewowej. 1 2 3 2 1 1 - króćce zasilający i do rury bezpieczeństwa, powrotny do rury wzbioprczej 2 - króćce do montażu sondy pomiarowej 3 - króćce do montazu układu zabezpieczajcego Połączenie Termokominka należy wykonać w sposób rozłączny, z zastosowaniem dwuzłączek żeliwnych lub mosiężnych. Układy otwarte instalacji centralnego ogrzewania charakteryzują się zdolnością do naturalnego napowietrzania. Najlepsze efekty w celu wyeliminowania tego zjawiska, uzyskamy montując bezpośrednio za źródłem ciepła, na poziomym odcinku instalacji zasilającej Termokominka, separator powietrza wraz z odpowietrznikiem automatycznym. Woda podgrzana w Termokominku dopływa do separatora, gdzie na skutek zwiększonej powierzchni przekroju przepływu, następuje zmiana kierunku przepływu i spadek prędkości przepływu. W efekcie następuje oddzielenie zawartych w wodzie pęcherzyków powietrza i gromadzenie się ich w górnej części korpusu separatora. Powstała w ten sposób warstwa gazu usuwana jest automatycznie na zewnątrz przez odpowietrznik. Zwarta i wytrzymała konstrukcja separatora, nie wymagająca nadzoru i konserwacji, pozwala osiągnąć wysoką skuteczność w oddzielaniu powietrza od wody. 5.5. NACZYNIE WZBIORCZE Układ instalacji centralnego ogrzewania z kotłem na paliwo stałe, jakim jest Termokominek, zgodnie z PN-91/B-02413 musi być zabezpieczony otwartym naczyniem wzbiorczym. Jego podstawowym zadaniem jest kompensowanie wzrostu objętości wody instalacyjnej w czasie wzrostu jej temperatury, bez możliwości wzrostu ciśnienia. Aby prawidłowo dobrać i zainstalować naczynie wzbiorcze Termokominka musimy określić następujące parametry: pojemność zładu instalacji centralnego ogrzewania dla systemu otwartego, pojemność użytkową naczynia wzbiorczego, miejsce montażu naczynia. Pojemność zładu instalacji centralnego ogrzewania systemu otwartego jest sumą pojemności wodnych wszystkich urządzeń i elementów wchodzących w jej skład, czyli Termokominka, kotła centralnego ogrzewania, grzejników i rur. W przypadku połączenia Termokominka z instalacją c.o. pracującą w systemie zamkniętym z wykorzystaniem płytowego wymiennika ciepła, w układzie otwartym będzie pracował tylko Termokominek. Zatem pojemność zładu jest sumą pojemności wodnej Termokominka i pojemności rur doprowadzających czynnik grzewczy do wymiennika płytowego. Pojemność użytkową naczynia wzbiorczego należy określić korzystając z wzoru: 13

V = (0.1 0.15) v [dm 3 ] gdzie: v pojemność instalacji ogrzewania wodnego, [dm 3 ] w skład instalacji wchodzą: źródło ciepła, przewody z armaturą, grzejniki. Dobrana pojemność użytkowa naczynia pozwoli nam skompensować przyrost objętości wody w instalacji podczas jej nagrzewania do maksymalnej temperatury pracy. Bardzo ważne jest usytuowanie naczynia wzbiorczego względem Termokominka oraz całego układu centralnego ogrzewania. Naczynie wzbiorcze powinno być umieszczone bezpośrednio nad źródłem ciepła, a rury bezpieczeństwa i wzbiorczą należy prowadzić możliwie najkrótszą drogą. Niedopuszczalne jest wykonanie syfonów a samo podłączenie powinno być tak wykonane, aby układ odpowietrzał się samoczynnie. Rura bezpieczeństwa powinna być prowadzona bezpośrednio z zasilania Termokominka i trafić w otwór pokrywy naczynia wzbiorczego, zaś rura wzbiorcza z powrotu instalacji do dna naczynia wzbiorczego. W przypadku montażu naczynia do Termokominków minimalna średnica wewnętrzna rury wzbiorczej, jak i rury bezpieczeństwa wynosi 25 mm. Rury te powinny być wytrzymałe na trwałe działanie temperatury powyżej 95 ºC. Do naczynia należy zamontować rurę przelewową, która ma za zadanie odprowadzić nadmiar wody z układu centralnego ogrzewania w momencie intensywnego gotowania. Średnica tej rury nie powinna być mniejsza niż średnica rury wzbiorczej i bezpieczeństwa. Bezwzględnie zabrania się stosować jakichkolwiek zaworów odcinających lub armatury zmniejszającej pole przekroju wewnętrznego rur bezpieczeństwa, wzbiorczej i przelewowej. Jeżeli cała instalacja centralnego ogrzewania pracuje w systemie otwartym naczynie wzbiorcze należy zamontować powyżej najwyższego punktu obiegu wody, tak aby odległość od dna naczynia do wierzchu najwyższego grzejnika wynosiła co najmniej 30 cm. Gdy Termokominek współpracuje z instalacją c.o. pracującą w układzie zamkniętym a ciepło przekazywane jest przez wymiennik płytowy, zaś Termokominek stanowi najwyższy punkt układu otwartego, naczynie wzbiorcze należy zamontować na takiej wysokości, aby odległość pomiędzy dnem naczynia a osią pompy obiegowej Termokominka była nie mniejsza niż 2 m. W przypadku montażu naczynia wzbiorczego pod zabudową Termokominka należy wykonać w obudowie otwór który umożliwi przeprowadzanie okresowych kontroli, lub konserwacji naczynia. W ofercie firmy znajduje się naczynie wzbiorcze wykonane ze stali kwasoodpornej o pojemności 26 dm³. Naczynie wyposażone jest w zawór z pływakiem wykonanym z polipropylenu do automatycznego ustawiania poziomu wody w naczyniu, oraz króćce przyłączeniowe i opaskę do mocowania na ścianie. Schemat prawidłowo zainstalowania naczynia wzbiorczego pokazuje rysunek 3. 14

Rysunek 3 5.6. UKŁADY OTWARTE INSTALACJI C.O. Z TERMOKOMINKIEM CTM Wykonanie całej instalacji centralnego ogrzewania w układzie otwartym z zastosowaniem Termokominka jako źródła ciepła znacznie obniża jej koszty. Termokominek może stanowić jedyne źródło ciepła, zaś dla zapewnienia użytkownikom systemu, pełnego komfortu, może być wspomagany z bezobsługowego dodatkowego urządzenia grzewczego np.: kotła elektrycznego, gazowego, lub olejowego. Przy jego wyborze należy sprawdzić jedynie czy producent dopuszcza działanie tego urządzenia w systemie otwartym. Przykład instalacji hydraulicznej współpracy Termokominka z kotłem elektrycznym i zasobnikiem C.W.U. (rysunek 4) 15

Rysunek 4 W instalacjach systemu otwartego zaleca się stosowanie inhibitorów korozji które hamują zarówno anodowe jak i katodowe reakcje składowe, a ponadto ograniczają powstawanie kamienia kotłowego 5.7. UKŁAD ZABEZPIECZAJĄCY W ofercie firmy CTM, jako opcja wyposażenia, występują Termokominki oznaczone jako model AC - z układem zabezpieczającym. W jego skład wchodzi zamontowana w płaszczu wodnym wężownica oraz zabezpieczenie termiczne STS 20. Wężownica wykonana jest z rury miedzianej o średnicy 12 mm. Odpowiednie zainstalowanie i zamocowanie wężownicy zabezpiecza ją przed uderzeniami hydraulicznymi. Zabezpieczenie termiczne STS 20 przeznaczone jest do montażu w instalacjach centralnego ogrzewania zabezpieczonych otwartym naczyniem wzbiorczym, zasilanych z kotłów na paliwo stałe, wyposażonych w wymiennik ciepła (w formie wężownicy).ich montaż zapobiega wzrostowi temperatury wody w Termokominku powyżej temperatury wrzenia przy naturalnym ciśnieniu atmosferycznym Zaletą zabezpieczenia termicznego STS 20 są dwa niezależne czujniki temperatury połączone z zaworem urządzenie może zatem pracować mimo awarii jednego czujnika. Ponadto urządzenie wytrzymuje krótkotrwały wzrost temperatury, zaś całkowicie metalowa obudowa gwarantuje dużą odporność na uszkodzenia mechaniczne 16

CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA Wykonanie Przyłącza Czujnik Obudowa mosiężna niklowana Obustronna mufa ¾" dł. 142 mm gwint zewnętrzny ½" Max. ciśnienie Temperatura zadziałania Max. temperatura 10 bar 95 C 110 C ZASADA DZIAŁANIA Zabezpieczenie STS 20 jest zaworem sterowanym ciśnieniowo a pośrednio wzrostem temperatury czynnika grzewczego w kotle. Po przekroczeniu temperatury 95 C w płaszczu wodnym Termokominka, zawór otwiera przepływ zimnej wody uniemożliwiając wzrost temperatury ponad 110 C UWAGA! Usunięcie ewentualnych zanieczyszczeń z gniazda zaworu można wykonać manualnie poprzez kilkakrotne wciśnięcie czerwonego przycisku, co spowoduje intensywny przepływ wody poprzez wężownicę. Jeżeli zawór w stanie zamkniętym nie jest szczelny, należy wykręcić śrubę sześciokątną z dołu zaworu, starannie umyć wodą gniazdo, usunąć wszelkie zanieczyszczenia i zamontować zawór. Operację tą należy wykonywać 3-4 razy podczas sezonu grzewczego. MONTAŻ W modelach Termokominka wyposażonych w wymiennik ciepła w formie wężownicy zabezpieczenie termiczne STS 20 należy montować na doprowadzeniu zimnej wody z wodociągu (patrz rysunek 7). Czujnik umieszcza się w studzience, zamontowanej bezpośrednio na obudowie Termokominka. W tym celu każdy model Termokominka w wersji wyposażenia AC - z zabezpieczeniem termicznym jest wyposażony w przedłużony króciec z gwintem wewnętrznym ½" umieszczony w górnej części korpusu urządzenia. Króciec ten należy wykorzystać do montażu studzienki czujnika temperatury, tak aby była zanurzona bezpośrednio w gorącej wodzie kotłowej Termokominka. 17

Opcjonalnie wężownica w płaszczu wodnym, może służyć do wytwarzania ciepłej wody użytkowej w systemie przepływowym, w trakcie spalania opału. Optymalnie dostosowana długość wężownicy zapewnia podgrzanie wody o t = 35 C przy temperaturze płaszcza na poziomie 60 C. Wydatki ciepłej wody użytkowej przedstawia poniższa tabela: Model 18kW 24kW Wydatek ciepłej wody użytkowej [l/min] 11 12 Należy pamiętać aby wężownica była zabezpieczona przed wzrostem ciśnienia za pomocą grupy bezpieczeństwa. Zawór bezpieczeństwa należy tak zainstalować aby istniała możliwość dostępu do prac konserwacyjnych i kontroli poprawności działania. 18

5.8. WYMIENNIKI PŁYTOWE I ZESTAWY WYMIENNIKOWO-POMPOWE Charakterystyka Parametry Max ciśnienie: Lut miedziany: 3,0 MPa Max temperatura: Lut miedziany: 195 st. C Min temperatura: Lut miedziany: -10 st. C; Max różnica temperatur pomiędzy stroną pierwotna i wtórną.: 150 st. C Płytowe lutowane wymienniki ciepła są urządzeniami przepływowymi, przeciwprądowymi. Powierzchnię wymiany ciepła tworzą karbowane płyty ze stali nierdzewnej połączone w pakiet za pomocą lutu miedzianego. Przepływ płynów wymieniających ciepło jest ukierunkowany w co drugi kanał tworzony przez płyty grzewcze. Wymienniki wykonane są w całości ze stali nierdzewnej jako konstrukcja nierozbieralna. Szczelność konstrukcji oraz trwałe zespolenie płyt zapewnia proces lutowania w piecu próżniowym. Specjalne profilowanie płyt grzewczych zapewnia przepływ o dużej turbulencji. Umożliwia to bardzo efektywną wymianę ciepła oraz zapobiega gromadzeniu się zanieczyszczeń wewnątrz wymiennika. Media: Woda. Materiały Płyty i króćce: stal W 1.4401 (AISI316) Lutowanie: miedź 99,9% Do połączenia układu otwartego, w którym pracuje Termokominek, z instalacją centralnego ogrzewania pracującą w systemie zamkniętym można wykorzystać wymienniki płytowe. Wymienniki te składają się z szeregu płyt, umieszczonych równolegle do siebie i połączonych ze sobą w procesie lutowania. Parametry hydrauliczne wymienników płytowych zależą od stopnia burzliwości przepływu, który z kolei wynika ze sposobu wyprofilowania i ułożenia płyt. Płyty wytłaczane są na wzór jodełkowy. Kształt i ułożenie bruzd decyduje o większej lub mniejszej burzliwości przepływu, co z kolei wpływa na współczynnik przenikania ciepła i opory przepływu, zarówno po stronie pierwotnej jak i wtórnej wymiennika. Zastosowanie odpowiednich wielkości wymienników zapewnia odpowiednie działanie układu hydraulicznego zasilanego przez Termokominek. W elemencie wymiennika płytowego wyróżniamy dwie strony: stronę pierwotną (Termokominka, czyli układu otwartego) i stronę wtórną (instalacji c.o. układu zamkniętego). Parametry pracy wymiennika: strona pierwotna 90/70 C, natomiast strona wtórna 70/50 C. W związku z tym instalacja c.o. powinna być zaprojektowana na maksymalny parametr pracy 70 C. Przepływ czynnika po stronie pierwotnej wymiennika (strona gorąca) w stosunku do przepływu po stronie wtórnej wymiennika (strona zimna) musi odbywać się w układzie przeciwprądowym, zaś wydajności przepływu powinny zawierać się w przedziale 1 1,5 m3/h, co zapewni nam najlepsze 19

parametry przekazywania energii cieplnej. W przypadku wykonywania instalacji zaprojektowanych dla odmiennych parametrów wydajności przepływu czynnika grzewczego należy indywidualnie dokonać procesu doboru wymiennika. Przy prawidłowo dobranych parametrach przepływu (pompy pracują z podobnymi prędkościami obrotowymi) różnica temperatur powinna oscylować w granicach ± 5 C. Należy bezwzględnie zapewnić obieg czynnika po stronie pierwotnej i wtórnej wymiennika, aby nastąpiła wymiana ciepła, w przeciwnym wypadku doprowadzimy do wrzenia czynnika po stronie układu Termokominka. Standardowa lokalizacja przyłączy: (w przeciwprądzie) K1 (H1) - wlot czynnika grzewczego K2 (H2) - wylot czynnika ogrzewanego K3 (H3) - wlot czynnika ogrzewanego K4 (H4) - wylot czynnika grzewczego Średnica króćców przyłączeniowych: 1 Wymiary i parametry techniczne Pojemność kanału Maksymalna ilość płyt Waga pustego wymiennika Wymiary gabarytowe Typ B H B h D L mm mm mm mm mm Mm dm 2 Szt Kg 1,61+(0,091x OHC 30 106 306 50 250 28 7+(2,2xN) 0,052 100 N) - gdzie N oznacza ilość płyt wymiennika, np. w oznaczeniu OHC 30/10 AE liczba 10 wskazuje na ilość płyt Aby uprościć i skrócić czas montażu Termokominka firma CTM Polonia zaprojektowała i wprowadziła do sprzedaży zestawy pompowo wymiennikowe. Jest on kompaktowym węzłem cieplnym, w którym następuje przekazywanie energii z systemu otwartego Termokominka do układu zamkniętego instalacji c.o. W skład zestawu wchodzą takie elementy, jak: wymiennik płytowy, pompa, armatura odcinająca, armatura kontrolna, filtry, zawory zwrotne. Zestawy wymiennikowo - pompowe należy instalować w pobliżu kotła. W samym elemencie wymiennika płytowego wyróżniamy dwie strony: stronę pierwotną (Termokominka, czyli układu otwartego) i stronę wtórną (instalacji c.o. układu zamkniętego). Parametry pracy wymiennika: strona pierwotna 90/70 C, natomiast strona 20

wtórna 70/50 C. W związku z tym instalacja c.o. powinna być zaprojektowana na maksymalny parametr pracy 70 C. W zestawach wymiennikowo - pompowych analizę temperatur, a tym samym analizę przepływu, ułatwiają zainstalowane termometry. Przy prawidłowo dobranych parametrach przepływu (pompy pracują z podobnymi prędkościami obrotowymi) różnica temperatur powinna oscylować w granicach ± 5 C. Należy bezwzględnie zapewnić obieg czynnika po stronie pierwotnej i wtórnej wymiennika, aby nastąpiła wymiana ciepła, w przeciwnym wypadku doprowadzimy do wrzenia czynnika po stronie układu Termokominka. Szeroka i różnorodna gama zestawów wymiennikowo pompowych, oferowanych przez firmę CTM Polonia pozwala zaspokoić wszelkie wymagania klientów. Schemat zestawu wymiennikowo pompowego przedstawia rysunek 6: Powrót do termokominka 70 Zasilanie termokominka 90 Powrót do kotła 70 Powrót z instalacji c.o. 50 Powrót do termokominka 70 Zasilanie termokominka 90 Powrót do kotła 70 Powrót z instalacji c.o. 50 ZPW1 ZESTAWY PIONOWE ZPW2 Rysunek 6 21

5.9. ZASOBNIKI ENERGII CTM NOWOŚĆ!!! Zasobnik Energii CTM do akumulacji ciepła i produkcji c.w.u Kombinowane zbiorniki akumulacji ciepła umożliwiają podłączenie kilku źródeł ciepła. Ogrzewanie wody grzewczej odbywa się poprzez wykorzystanie zewnętrznego źródła energii. Bufory są wyposażone w dwie wężownice spiralne (np. dolna do układu solarnego natomiast górna do podłączenia kominka.). Zbiorniki te posiadają wewnątrz zasobnik c.w.u. który jest pokryty od wewnątrz emalią ceramiczną zgodnie z normą DIN 4753. Mamy do wyboru zasobniki c.w.u. o pojemności od 100 do 200 litrów w zależności od pojemności zbiornika z wodą obiegową. Kombinowane zbiorniki akumulacji ciepła są ocieplone twardą pianką poliuretanową o grubości 70 mm która zmniejsza straty do minimum. Obudowa zewnętrzna wykonana jest ze skayu w kolorze czerwonym. Rysunek 7 PARAMETRY TECHNICZNE Typ: Ozn 300/80 380/120 500/160 600/200 1000/200 Pojemność zb. wew. L 80 120 160 200 200 (c.w.u.) Pojemność zb. zew. L 220 260 340 400 800 ( woda kotłowa) Temperatura pracy C 100 Ciś. Zb. wody obiegowej MPa 0,3 0,3 0,3 0,3 0,3 Ciś. Zb. C.w.u MPa 0,6 0,6 0,6 0,6 0,6 Powierzchnia węż. solarnej M 2 0,95 1,45 1,45 1,45 1,45 Powierzchnia węż. do M 2 0,95 1,45 1,45 1,45 1,45 kominka Poj. wężownicy L 6,2 8,9 8,9 8,9 8,9 Wys. całkowita Mm 1320 1840 1690 1890 1970 Średnica wewwnetrzna bez ocieplenia Średnica zewnetrzna z ociepl Eniem Anoda magnezowa Ze śrubą M8 Mm 550 550 700 700 900 Mm 700 700 840 840 1050 Mm 25x390 25x390 42x200 42x200 42x200 22

ciepła woda użytkowa z.w.u. G3/4" cyrkulacja G3/4" c.w.u. G3/4" cyrkulacja c.w.u. z.w.u. osł. czuj. odpowietrznik G1/2" 5/4" anoda magnezowa 5/4" grzejniki 1/2" 1/2" mufa na termometr G1/2" osłona czujnika R 1/2" kocioł 5/4" 5/4" 1" kominek 3/4" 1" 1" 3/4" 1" układ solarny 1" 5.10. WSPÓŁPRACA TERMOKOMINKA CTM Z ZAMKNIĘTYMI INSTALACJAMI C.O. Termokominek CTM, jako kocioł na paliwo stałe przeznaczony do pracy w układach otwartych, może współpracować z instalacją systemu zamkniętego zabezpieczoną zgodnie z PN-91/B-02414, pod warunkiem zastosowania elementu, w którym nastąpi proces wymiany ciepła, a czynniki biorące w niej udział fizycznie nie połączą się ze sobą. Elementem tym jest płytowy wymiennik ciepła dostosowany do odpowiedniej mocy Termokominka i warunków panujących w instalacji (ciśnienie, temperatura, przepływ masowy). Zastosowanie tego typu rozwiązania pozwala na pełną dowolność konfigurowania układu i nie ogranicza możliwości doboru wielu urządzeń (rodzaj rur, kotła, grzejników itp.) Schematy łączenia Termokominka z różnego typu kotłami: 23

Rysunek 8 Termokominek CTM współpracyjący z kotłem gazowym i zasobnikiem C.W.U Rysunek 9 24

Termokominek CTM współpracujący z kotlem gazowym zasilające uklad podlogowo - grzejnikowy z wykorzystaniem sprzęgła hydraulicznego Rysunek 10 Wykorzystanie zbiornika buforowego CTM do połączenia kilku urządzeń grzewczych. Rysunek 11 25

5.11. UKŁADY Z KOLEKTORAMI SŁONECZNYMI Coraz częściej do podgrzewania ciepłej wody użytkowej wykorzystuje się energie słoneczną, jednak nie zawsze nasłonecznienie jest wystarczające, aby zapewnić odpowiednią temperaturę wody. W okresie małego nasłonecznienia konieczne jest wspomaganie z innego źródła energii. Odpowiednie skonfigurowanie układu od strony hydraulicznej pozwala nam na wykorzystywanie ciepła wytworzonego w Termokominku do podniesienia parametrów c.w.u. Rysunek 12 5.12. UKŁADY Z ZASTOSOWANIEM ZBIORNIKA BUFOROWEGO Zbiorniki buforowe zastosowane w instalacji C.O. dają nam możliwość zmagazynowania energii cieplnej. Instalacje zbudowane z wykorzystaniem w/w charakteryzują się dużą stabilnością cieplną która przekłada się na komfort użytkowania. Termokominek połączony ze zbiornikiem buforowym potrafi zmagazynować na tyle dużo energii że wystarczy ona do ogrzewania budynku, pomimo wygaszonego paleniska, np. przez całą noc. 26

Poniżej przedstawiamy przykładowy schemat ze zbiornikiem buforowym CTM. Rysunek 13 5.13. AUTOMATYCZNE STEROWANIE DOPŁYWEM POWIETRZA DO SPALANIA ZESTAW ARIA Każdy z modeli z frontem żeliwnym może być uzbrojony w zestaw adaptacyjny ARIA który daje nam, oprócz zautomatyzowania procesu palenia, kolejne zabezpieczenie przed przegrzaniem urządzenia. 5.13.1. INSTALACJA ELEMENTÓW ZESTAWU Zestaw adaptacyjny ARIA składa się z trzech elementów: - Centralka elektroniczna TC 200 ARIA - Przepustnica powietrza z siłownikiem - Adapter Przystępując do montażu zestawu pierwszą czynnością jaką należy wykonać jest usunięcie zaślepki znajdującej się w kieszeni szuflady popielnika. W tym celu należy wymontować z komory spalania ruszt pionowy, segmentowy ruszt żeliwny, żeliwną płytę paleniskową oraz wyjąć kasetę popielnika. Następnie należy zdemontować fabrycznie zainstalowaną zaślepkę. Przed zamontowaniem adaptera należy go połączyć z przepustnicą za pomocą dostarczonych w komplecie blachowkrętów. Tak przygotowany element należy zamontować w otworze kieszeni popielnika używając do tego celu śrub, którymi zamocowana była zaślepka. Pamiętać należy aby otwór adaptera skierowany był w kierunku drzwiczek termokominka. Po przeprowadzeni czynności montażowych należy dokonać podłączenia elektrycznego siłownika przepustnicy powietrza z Centralką elektroniczną TC 200 ARIA z wytycznymi zawartymi w instrukcji instalacji centralki. CENTRALKA ELEKTRONICZNA TC 200 ARIA 27

Charakterystyka techniczna Zasilanie 230 V AC ± 10% 50 Hz Bezpiecznik 3,15 A Zakres regulacji pracą elektrozaworu 20 85 C Zakres regulacji pracą pompy 20 85 C Zakres regulacji pracą przepustnicy powietrza 20 85 C Zakres regulacji wyjścia AUX 20 85 C Maksymalne obciążenie styków wyjść sterujących 2 A Temperatura załączenia alarmu 92 C Dokładność pomiaru ± 2 5.13.2. INSTALACJA CENTRALKI Centralkę należy podłączyć do gniazda 220 V, 50 Hz z kołkiem zerującym o sprawdzonej skuteczności zerowania. Wymagane jest aby wszystkie połączenia elektryczne centralki były uziemione przy zastosowaniu dodatkowego zacisku do przewodu uziemiającego. Podłączenie pompy obiegowej c.o., siłownika zaworu, siłownika przepustnicy powietrza należy wykonać z odpowiednich zacisków listwy przyłączeniowej centralki, zgodnie ze schematem elektrycznym. Oznaczenia zacisków: LINEA zasilanie z sieci, PUMP pompa obiegowa c.o. VALVE zawór z siłownikiem, VALVE M. przepustnica powietrza z siłownikiem, AUX dodatkowy termostat W przypadku innego podłączenia przewodów zasilających układ sterowania ulegnie uszkodzeniu. Dlatego też zalecamy, aby podłączenia dokonywała zawsze osoba uprawniona. Miedzianą studzienkę czujnika temperatury należy wkręcić w króciec z gwintem wewnętrznym R ½" umieszczony z prawej lub lewej strony korpusu Termokominka, pamiętając o uszczelnieniu połączenia taśmą teflonową. Po włożeniu we wkręconą studzienkę sondy czujnika temperatury, należy ją zabezpieczyć, przed wypadnięciem, stalową spinką. Jeżeli miejsce montażu obudowy centralki jest położone w odległości większej niż długość przewodu czujnika pomiarowego, można go przedłużyć używając do tego celu dwużyłowego przewodu elektrycznego o przekroju 0.75 mm². 5.13.3. ZASADA DZIAŁANIA CENTRALKI Aby uruchomić sterowanie pracą Termokominka należy: 1. Włącznikiem (1) włączyć zasilanie centralki, zapali się czerwona dioda umieszczona na klawiszu oraz cyfry na wyświetlaczu temperatury (2). 2. Przy pomocy przycisku MENU oraz przycisków (+) i (-) ustawić temperaturę czynnika grzewczego z przedziału 40 60 C. Po osiągnięciu nastawionej temperatury pompa obiegowa c.o. załączy się automatycznie (zapali się zielona dioda umieszczona na panelu czołowym centralki z opisem POMPA i będzie pracować do momentu gdy temperatura czynnika grzewczego w płaszczu Termokominka nie spadnie poniżej wartości nastawionej na termostacie. Sterowania pracą elektrozaworu odbywa się identycznie. 3. W przypadku przekroczenia temperatury wody powyżej 92 C następuje załączenie się sygnału akustycznego wraz z pojawieniem się migającej litery A na wyświetlaczu (2). Sygnał i pulsowanie wyświetlacza zanika automatycznie gdy temperatura w płaszczu wodnym spadnie poniżej 88 C. 4. Aby ustawić lub zmienić temperaturę załączenia pompy obiegowej należy: Wcisnąć przycisk MENU. Zapali się i zacznie pulsować zielona dioda z opisem POMPA. Przytrzymując wciśnięty przycisk MENU przy pomocy przycisków (+) i (-) ustawić temperaturę załączenia pompy z zakresu 20 85ºC. Przycisk (+) wciśnięty jednokrotnie zwiększa temperaturę o jeden stopień, Przycisk (-) wciśnięty jednokrotnie zmniejsza temperaturę o jeden stopień. Po upływie trzech sekund od ostatniej zmiany nastawiona temperatura zostanie zapamiętana automatycznie. Fakt ten potwierdzony jest sygnałem akustycznym. 5. Aby ustawić lub zmienić temperaturę zadziałania elektrozaworu należy: Wcisnąć trzykrotnie przycisk MENU. Zapali się i zacznie pulsować zielona dioda z opisem VALV. 28

Przytrzymując wciśnięty przycisk MENU przy pomocy przycisków (+) i (-) ustawić temperaturę załączenia elektrozaworu z zakresu 20 85ºC. Przycisk (+) wciśnięty jednokrotnie zwiększa temperaturę o jeden stopień, Przycisk (-) wciśnięty jednokrotnie zmniejsza temperaturę o jeden stopień. Po upływie trzech sekund od ostatniej zmiany nastawiona temperatura zostanie zapamiętana automatycznie. Fakt ten potwierdzony jest sygnałem akustycznym. 6. Sterowanie siłownikiem przepustnicy powietrza pierwotnego. Zasilanie pojawi się na stykach M.VALVE w momencie uruchomienia przez centralkę pompy obiegowej jeżeli np. temperatura załączenia pompy została ustawiona na 50 C, to w tym samym momencie siłownik otworzy przepustnicę powietrza pierwotnego. Aby ustawić lub zmienić temperaturę ZAMKNIĘCIA przepustnicy powietrza, co spowoduje ograniczenie procesu spalania, należy: - Wcisnąć czterokrotnie przycisk MENU. Zapali się i zacznie pulsować zielona dioda z opisem VALV M. - Przytrzymując wciśnięty przycisk MENU przy pomocy przycisków (+) i (-) ustawić temperaturę zamknięcia przepustnicy powietrza z zakresu 20 85 ºC. Przycisk (+) wciśnięty jednokrotnie zwiększa temperaturę o jeden stopień, Przycisk (-) wciśnięty jednokrotnie zmniejsza temperaturę o jeden stopień. - Po upływie trzech sekund od ostatniej zmiany nastawiona temperatura zostanie zapamiętana automatycznie. Fakt ten potwierdzony jest sygnałem akustycznym. - Zamknięcie przepustnicy powietrza pierwotnego (zanik napięcia na stykach M. VALVE) sygnalizowany jest poprzez zapalenie zielonej diody na panelu czołowym z opisem VALV. M. - Należy pamiętać aby przy rozruchu układu temperatura zamknięcia przepustnicy powietrza była o ok. 15ºC wyższa (w granicach 60-65ºC) niż temperatura załączenia pompy obiegowej Termokominka, w przeciwnym wypadku może dojść do wygaszenia ognia w palenisku podczas fazy rozpalania. Ponadto, w przypadku korzystania z opcji automatycznego sterowania przepustnicą powietrza pierwotnego, należy po osiągnięciu temperatury załączania pomp obiegowych ZAMKNĄĆ manualną przepustnicę powietrza znajdującą się w Termokominku. Sprawdzenie nastawionych wartości temperatur włączenia pompy obiegowej, zadziałania elektrozaworu lub zamknięcia przepustnicy powietrza dokonuje się wciskając odpowiednią ilość razy, przycisk MENU umieszczony na płycie czołowej centralki. Migająca zielona dioda z odpowiednim opisem wskazuje który parametr kontrolujemy. Wyjście sterujące AUX pozwala uzależnić sterowanie dowolnym urządzeniem w instalacji w której pracuje Termokominek w funkcji temperatury wody w jego płaszczu. Maksymalne obciążenie styków nie może przekroczyć 2 A. Ustawianie lub zmiana temperatury zadziałania termostatu AUX odbywa się analogicznie jak w przypadku pozostałych wyjść sterujących. Dostęp do funkcji zmian, osiągane jest po dwukrotnym wciśnięciu przycisku MENU, zapali się i zacznie pulsować zielona dioda z opisem 29

AUX. 5.14. ZAWORY DWUDROGOWE I TRZYDROGOWE Z SIŁOWNIKAMI Do pełnego zautomatyzowania układu hydraulicznego Termokominka można wykorzystać zawory dwu i trzydrogowe z siłownikami. Zawory współpracują ze sterownikami firmy CTM. 5.14.1. Zawór dwudrogowy z siłownikiem Zawór dwudrogowy z siłownikiem działa na zasadzie otwarcia i zamknięcia odpowiedniego odcinka instalacji centralnego ogrzewania, otrzymując sygnał z urządzenia sterującego (centralka sterująca). W pozycji bezprądowej (brak sygnału sterującego) droga A jest zamknięta (rys. 1), w momencie pojawienia się sygnału element zamykający przemieszcza się w pozycje neutralną ( około 10 sekund) i otwiera przepływ A B (rys. 2), gdy sygnał zaniknie element zamykający wraca do pozycji A ( około 4 sekund). W przypadku braku prądu elektrycznego można ręcznie wpływać na nastawę za pomocą dźwigni z lewej strony obudowy siłownika, poprzez przestawienie jej w pozycję MAN (rys. 3). Aby powrócić do nastawy automatycznej dźwignia musi znajdować się w pozycji AUT. 30