Przedmiotowe zasady oceniania z muzyki w klasach IV-VI Szkoły Podstawowej nr 2 im. Jarosława Dąbrowskiego w Olsztynie Rok szkolny 2014/2015 1. Wstęp Wymagania edukacyjne w stosunku do uczniów wynikają z realizacji podstawy programowej poprzez wybrany program MAC Edukacja 495/1/2012. Zapis przedmiotowych zasad oceniania jest zgodny ze Statutem Szkoły Podstawowej nr2 im. Jarosława Dąbrowskiego w Olsztynie. 2. Słowniczek pojęć: aktywność- np. zgłaszanie się, wykonywanie różnych poleceń nauczyciela w trakcie zajęć, wykonanie karty pracy na lekcji, stopień zaangażowania; kartkówka- sprawdzenie wiadomości z ostatniej lekcji (niezapowiedziana) sprawdzian- sprawdzenie wiadomości z dwóch, trzech lekcji (zapowiedziany tydzień wcześniej) odpowiedź ustna- np. z wiadomości dotyczących zasad muzyki, historii muzyki, folkloru, tańców narodowych, rozpoznawanie cech charakterystycznych słuchanych utworów, a także tytułu i autora śpiew muzykowanie-gra na wybranym instrumencie- np. flet prosty, dzwonki chromatyczne ilustracja muzyczna- np. przedstawienie za pomocą gestów, śpiewu, gry na instrumentach perkusyjnych danego utworu muzycznego lub wiersza ćwiczenie rytmiczne- np. wyklaskanie, wystukanie danego rytmu, uzupełnianie rytmów w różnym metrum improwizacja ruchowa- taniec lub inna forma muzyczno- ruchowa interpretacja plastyczna- np. praca plastyczna do słuchanego utworu praca domowa- w zależności od tematu lekcji (ustna, pisemna, praktyczna np. utrwalenie gry na instrumencie lub śpiewu, uzupełnienie rytmu praca dodatkowa- np. przygotowanie plakatu, prezentacji, informacji dodatkowych, udział w uroczystościach szkolnych konkurs- udział w szkolnym lub pozaszkolnym konkursie o tematyce muzycznej prowadzenie zeszytu przedmiotowego- kompletność zapisu tematów i treści lekcji, estetyka
3. Cele oceniania Ocenianie przedmiotowe ma na celu: poinformowanie ucznia o poziomie jego osiągnięć edukacyjnych i postępach w tym zakresie, pomoc uczniowi w samodzielnym planowaniu swojego rozwoju, motywowanie ucznia do pracy, dostarczanie rodzicom (prawnym opiekunom) informacji o postępach, trudnościach i specjalnych uzdolnieniach ucznia. 4. Obszary podlegające ocenie w całym etapie edukacyjnym - śpiew, - gra na instrumentach, - taniec i ruch przy muzyce, - przyswajanie podstawowych wiadomości dotyczących zasad muzyki, historii muzyki, folkloru, tańców narodowych i towarzyskich, - słuchanie muzyki- rozpoznawanie cech charakterystycznych słuchanych utworów, a także tytułu i autora - twórczość muzyczno-ruchowa, - stopień aktywności na lekcjach. Ocena wyników nauczania na zajęciach edukacyjnych muzyka jest szczególnie utrudniona ze względu na duże różnice uzdolnień uczniów. Działania nauczyciela powinny zmierzać w kierunku życzliwego zaangażowania wszystkich uczniów do aktywnego udziału w zajęciach w miarę ich indywidualnych możliwości. Należy w szczególności brać pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć. Ocena z muzyki powinna uwzględniać także udział ucznia w programach artystycznych, w konkursie wiedzy o muzyce, w przeglądach szkolnych zespołów artystycznych. Kryteria punktowania sprawdzianów, kartkówek, kart pracy z muzyki w klasach IV-VI 100%-95%- celujący 94%- 86%- bardzo dobry 85%-70%- dobry 2
69%-50%- dostateczny 49%-30%- dopuszczający 29%-0%- niedostateczny 5. Wymagania na poszczególne oceny Wymagania ogólne ujęte w Podstawie programowej I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. Uczeń poznaje podstawowe pojęcia i terminy muzyczne, rozumie ich znaczenie i wykorzystuje w wykonywaniu i słuchaniu muzyki, prowadzeniu rozmów o muzyce oraz poszukiwaniu informacji o muzyce. II. Tworzenie wypowiedzi. Uczeń tworzy wypowiedzi wykonuje utwory muzyczne i tańce, improwizuje i dla klasy IV Treści nauczania ujęte w Podstawie programowej I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. 1)stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (melodia, akompaniament, rytm, dźwięk, akord, gama, tempo); 2)wykorzystuje w śpiewie oraz w grze na instrumentach znajomość pojęć i terminów muzycznych określających podstawowe elementy muzyki (melodię, rytm, harmonię, agogikę, dynamikę, artykulację); 3)odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (nazwy siedmiu dźwięków gamy oraz ich położenie na pięciolinii, klucz wiolinowy, znaki graficzne pięciu wartości rytmicznych nut i pauz, podstawowe oznaczenia metryczne, dynamiczne i artykulacyjne); 4)poprawnie używa nazw podstawowych instrumentów muzycznych i zespołów wykonawczych (np. chór, orkiestra); 5)określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka); 7)korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce. II. Tworzenie wypowiedzi. 1)poprawnie śpiewa z pamięci polski hymn narodowy Wymagania Ocena celującą Uczeń opanował umiejętności i wiadomości wymagane na ocenę bardzo dobrą, a ponadto wykazuje poszerzone zainteresowanie muzyką, aktywnie uczestniczy w życiu muzycznym szkoły. Bierze udział w konkursach, festiwalach, przeglądach muzycznych. Samodzielnie i twórczo rozwija indywidualne uzdolnienia artystyczne i zainteresowania muzyczne na zajęciach pozalekcyjnych, np. w zespole wokalnym, zespole instrumentalnym, zespole tanecznym. Wyróżnia się aktywnością na lekcjach i proponuje oryginalne rozwiązania zadań. 3
komponuje proste struktury dźwiękowe i układy tanecznoruchowe, przedstawia cechy i charakter słuchanych i wykonywanych utworów słowami lub innymi środkami ekspresji. III. Analiza i interpretacja tekstów kultury. Uczeń interpretuje wykonywane utwory zgodnie z tekstem, charakterem i funkcją. Słucha muzyki, rozpoznaje, rozróżnia i omawia jej cechy, przedstawia własny stosunek do słuchanego i wykonywanego repertuaru. 2)śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) piosenki z repertuaru dziecięcego i popularnego, wybrane pieśni patriotyczne, kanony 3)śpiewa, dbając o higienę głosu (stosuje ćwiczenia oddechowe, dykcyjne i emisyjne); 4)gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut (solo) melodie, schematy rytmiczne, proste utwory (uczeń gra na jednym lub kilku instrumentach, do wyboru: dowolny instrument klasyczny lub elektroniczny, np. flet prosty, instrument klawiszowy, dzwonki, instrumentarium perkusyjne Orfa); 5)odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne, wykonuje kroki, figury i układy taneczne poloneza i krakowiaka; 6)tworzy proste struktury rytmiczne, sygnały dźwiękowe, swobodne akompaniamenty, prosty dwugłos, ilustracje dźwiękowe do scen sytuacyjnych, tekstów literackich i obrazów (samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela); 8)tworzy według ustalonych zasad improwizacje wokalne i instrumentalne (ćwiczenie wykonuje samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela z wykorzystaniem instrumentów wskazanych w pkt 4 lub wykonanych przez uczniów); 9)tworzy wypowiedzi o muzyce za pomocą środków pozamuzycznych odzwierciedla graficznie cechy muzyki i form muzycznych, rysuje, maluje i układa teksty do muzyki, opisuje słowami cechy i charakter słuchanych utworów III. Analiza i interpretacja tekstów kultury. 1)świadomie odbiera muzykę słucha (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu) wybranych dzieł literatury muzycznej (w całości lub fragmentów) reprezentatywnych dla kolejnych epok (od średniowiecza do XX w, słucha polskich pieśni patriotycznych oraz utworów ludowych w postaci oryginalnej i stylizowanej; 2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego określa nastrój, tempo, dynamikę, fakturę jednogłosową i wielogłosową, rozróżnia podstawowe formy muzyczne (A, AB, ABA); 3)rozróżnia rodzaje zespołu wykonawczego (soliści, różne typy chórów i zespołów), określa grupy instrumentów (perkusyjne) i główne instrumenty z tych grup; Ocena bardzo dobra Uczeń umie śpiewać samodzielnie i z pamięci piosenki obowiązkowe, bardzo dobrze pod względem intonacyjnym i rytmicznym. Umie posługiwać się bezbłędnie zapisem nutowym. Gra na instrumencie całe utwory, popełniając najwyżej jeden błąd. Potrafi samodzielnie rytmizować teksty. Samodzielnie i oryginalnie tworzy ilustracje muzyczne oraz improwizacje rytmicznotaneczne. Zna oraz poprawnie posługuje się pojęciami i terminami muzycznymi. Zna nazwiska wybitnych kompozytorów i ich twórczość. Bardzo estetycznie i sumiennie prowadzi zeszyt przedmiotowy Ocena dobra Uczeń śpiewa poprawnie i samodzielnie, ale nie z pamięci lub popełnia nieliczne błędy. W czytaniu nut zdarza mu się popełnić błędy (do dwóch).gra na 4
4)rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka); 5)charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu; 6)porządkuje chronologicznie postacie kompozytorów W.A. Mozart, F. Chopin; 7)interpretuje (gra i śpiewa) utwory zgodnie ze wskazówkami wykonawczymi umieszczonymi w nutach oraz własnym odczuwaniem muzyki; dla klasy V I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. 1)stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (melodia, akompaniament, rytm, dźwięk, akord, gama, tempo); 2)wykorzystuje w śpiewie oraz w grze na instrumentach znajomość pojęć i terminów muzycznych określających podstawowe elementy muzyki (melodię, rytm, harmonię, agogikę, dynamikę, artykulację); 3)odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (nazwy siedmiu dźwięków gamy oraz ich położenie na pięciolinii, klucz wiolinowy, znaki graficzne pięciu wartości rytmicznych nut i pauz, podstawowe oznaczenia metryczne, agogiczne, dynamiczne i artykulacyjne); 4)poprawnie używa nazw podstawowych instrumentów muzycznych, głosów ludzkich (sopran, alt, tenor, bas) i zespołów wykonawczych (np. chór, orkiestra, kwartet smyczkowy); 5)określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka); 7)korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce. II. Tworzenie wypowiedzi. 1)poprawnie śpiewa z pamięci polski hymn narodowy i hymn Unii Europejskiej; 2)śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) instrumencie poprawnie korzystając z zapisu nutowego lub gra z pamięci, ale popełnia nieliczne błędy (do dwóch). W rytmizowaniu tekstów jest mało twórczy i niesamodzielny. Tworzy ilustracje muzyczne na podstawie wskazówek nauczyciela lub podanego tekstu nutowego. Improwizacje rytmicznotaneczne są poprawne lecz niesamodzielne. Zna terminy muzyczne i wie co one oznaczają. Zna nazwiska wybitnych kompozytorów i ich twórczość, ale jego wypowiedź ustna lub pisemna nie jest pełna. Prowadzi zeszyt w miarę estetycznie, czasami zapominając o datach lub podkreślaniu tematów. Ocena dostateczna Uczeń umie zaśpiewać pieśni o średnim stopniu trudności, popełnia błędy intonacyjne i rytmiczne, nie śpiewa z pamięci pieśni obowiązkowych. Posługuje się zapisem nutowym 5
piosenki z repertuaru dziecięcego i popularnego, wybrane pieśni patriotyczne, kanony; 3)śpiewa, dbając o higienę głosu (stosuje ćwiczenia oddechowe, dykcyjne i emisyjne); 4)gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut (solo) melodie, schematy rytmiczne, proste utwory i akompaniamenty (uczeń gra na jednym lub kilku instrumentach, do wyboru: dowolny instrument klasyczny lub elektroniczny, np. flet prosty, instrument klawiszowy, dzwonki, instrumentarium perkusyjne Orfa); 5)odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne, wykonuje kroki, figury i układy taneczne poloneza i krakowiaka, tańców ludowych (szczególnie z własnego regionu) oraz podstawowe kroki wybranych tańców towarzyskich; 6)tworzy proste struktury rytmiczne, sygnały dźwiękowe, swobodne akompaniamenty, prosty dwugłos (burdon, nagłos), ilustracje dźwiękowe do scen sytuacyjnych, tekstów literackich i obrazów (samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela); 8)tworzy według ustalonych zasad improwizacje wokalne i instrumentalne (ćwiczenie wykonuje samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela z wykorzystaniem instrumentów wskazanych w pkt 4 lub wykonanych przez uczniów); 9)tworzy wypowiedzi o muzyce za pomocą środków pozamuzycznych odzwierciedla graficznie cechy muzyki i form muzycznych, rysuje, maluje i układa teksty do muzyki, opisuje słowami cechy i charakter słuchanych utworów III. Analiza i interpretacja tekstów kultury. 1)świadomie odbiera muzykę słucha (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu) wybranych dzieł literatury muzycznej (w całości lub fragmentów) reprezentatywnych dla kolejnych epok (od średniowiecza do XX w.) oraz dla muzyki rozrywkowej, słucha polskich pieśni patriotycznych oraz utworów ludowych w postaci oryginalnej i stylizowanej; 2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego określa nastrój, tempo, dynamikę, fakturę jednogłosową i wielogłosową, rozróżnia podstawowe formy muzyczne (A, AB, ABA1, rondo, kanon); 3)rozróżnia podstawowe głosy ludzkie (sopran, alt, tenor, bas), rodzaje zespołu wykonawczego (soliści, orkiestra symfoniczna, różne typy chórów i zespołów), określa grupy instrumentów (strunowe smyczkowe, szarpane, uderzane) i główne popełniając liczne błędy, zna tylko solmizacyjne nazwy dźwięków. Z pomocą nauczyciela gra proste fragmenty melodii. Ćwiczenia twórcze w tym rytmizowanie tekstów wykonuje tylko z pomocą nauczyciela. Odtwarza ilustracje muzyczne pracując w grupie. Improwizacje rytmiczno- taneczne są powtarzane po nauczycielu lub innych uczniach. Zna tylko niektóre pojęcia i terminy muzyczne. Podczas wypowiedzi na temat wybitnych kompozytorów i ich twórczości myli fakty, potrafi się jednak poprawić po naprowadzeniu przez nauczyciela. Zeszyt prowadzi niestarannie i niesystematycznie, brakuje kilku tematów lekcji (do 5). Ocena dopuszczająca Uczeń z pomocą nauczyciela realizuje ćwiczenia i zadania muzyczne o łatwym stopniu trudności. Nie potrafi samodzielnie wykonać działań w 6
instrumenty z tych grup; 4)rozpoznaje charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka); 5)charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu; 6)porządkuje chronologicznie postacie kompozytorów W.A. Mozart, L. van Beethoven, F. Chopin, S. Moniuszko; 7)interpretuje (gra i śpiewa) utwory zgodnie ze wskazówkami wykonawczymi umieszczonymi w nutach oraz własnym odczuwaniem muzyki. dla klasy VI I. Odbiór wypowiedzi i wykorzystanie zawartych w nich informacji. 1)stosuje podstawowe pojęcia muzyczne (melodia, akompaniament, rytm, dźwięk, akord, gama, tempo); 2)wykorzystuje w śpiewie oraz w grze na instrumentach znajomość pojęć i terminów muzycznych określających podstawowe elementy muzyki (melodię, rytm, harmonię, agogikę, dynamikę, artykulację); 3)odczytuje i zapisuje elementy notacji muzycznej (nazwy siedmiu dźwięków gamy oraz ich położenie na pięciolinii, klucz wiolinowy, znaki graficzne pięciu wartości rytmicznych nut i pauz, podstawowe oznaczenia metryczne, agogiczne, dynamiczne i artykulacyjne); 4)poprawnie używa nazw podstawowych instrumentów muzycznych, głosów ludzkich (sopran, alt, tenor, bas) i zespołów wykonawczych (np. chór, orkiestra) 5)określa charakterystyczne cechy polskich tańców narodowych (poloneza, krakowiaka, mazura, kujawiaka i oberka); 6)wymienia nazwy epok w dziejach muzyki i potrafi wskazać kompozytorów reprezentatywnych dla baroku, klasycyzmu, romantyzmu i muzyki XXw.; 7)korzysta z multimedialnych źródeł muzyki i informacji o muzyce. poszczególnych formach aktywności. Niechętnie podejmuje działania muzyczne, prezentuje małe zaangażowanie podczas zajęć. Niesystematycznie i niestarannie prowadzi zeszyt przedmiotowy (brak od 5 do 10 tematów). Ocena niedostateczna Uczeń nie opanował minimum wiadomości i umiejętności muzycznych określonych programem nauczania. Nie przejawia zainteresowania przedmiotem oraz żadną aktywnością muzyczną. Wykazuje lekceważący stosunek do przedmiotu, jest notorycznie nieprzygotowany do lekcji. nie prowadzi zeszytu przedmiotowego. Nie wykazuje żadnej chęci poprawy oceny. Ocena ta nie wynika z braku możliwości czy uzdolnień ucznia, lecz z całkowitej 7
II. Tworzenie wypowiedzi. 1)poprawnie śpiewa z pamięci polski hymn narodowy i hymn Unii Europejskiej; 2)śpiewa ze słuchu (powtarza wzór lub powtarza i wykonuje z pamięci) lub z wykorzystaniem nut (w zespole, solo, a cappella, z towarzyszeniem instrumentu) piosenki z repertuaru dziecięcego i popularnego, wybrane pieśni patriotyczne, kanony; 3)śpiewa, dbając o higienę głosu (stosuje ćwiczenia oddechowe, dykcyjne i emisyjne); 4)gra na instrumentach ze słuchu i z wykorzystaniem nut (solo i w zespole) melodie, schematy rytmiczne, proste utwory i akompaniamenty (uczeń gra na jednym lub kilku instrumentach, do wyboru: dowolny instrument klasyczny lub elektroniczny, np. flet prosty, instrument klawiszowy, dzwonki, instrumentarium perkusyjne Orfa); 5)odtwarza ruchem i gestodźwiękami proste rytmy i schematy rytmiczne, wykonuje kroki, figury i układy taneczne poloneza i krakowiaka, tańców ludowych (szczególnie z własnego regionu) oraz podstawowe kroki wybranych tańców towarzyskich; 6)tworzy proste struktury rytmiczne, sygnały dźwiękowe, swobodne akompaniamenty, prosty dwugłos (burdon, nagłos), ilustracje dźwiękowe do scen sytuacyjnych, tekstów literackich i obrazów (samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela); 7)tworzy improwizacje ruchowe do muzyki; 8)tworzy według ustalonych zasad improwizacje wokalne i instrumentalne (ćwiczenie wykonuje samodzielnie i pod kierunkiem nauczyciela z wykorzystaniem instrumentów wskazanych w pkt 4 lub wykonanych przez uczniów); 9)tworzy wypowiedzi o muzyce za pomocą środków pozamuzycznych odzwierciedla graficznie cechy muzyki i form muzycznych, rysuje, maluje i układa teksty do muzyki, opisuje słowami cechy i charakter słuchanych utworów niechęci do przedmiotu oraz pracy na lekcjach muzyki. III. Analiza i interpretacja tekstów kultury. 1)świadomie odbiera muzykę słucha (słuchanie analityczne, ukierunkowane przez nauczyciela na wybrane cechy utworu) wybranych dzieł literatury muzycznej (w całości lub fragmentów) reprezentatywnych dla kolejnych epok (od średniowiecza do XX w.) oraz dla muzyki jazzowej i rozrywkowej, słucha polskich pieśni patriotycznych oraz utworów ludowych w postaci oryginalnej i stylizowanej; 8
2) rozpoznaje cechy i budowę utworu muzycznego określa nastrój, tempo, dynamikę, fakturę jednogłosową i wielogłosową, rozróżnia podstawowe formy muzyczne (A, AB, ABA1, rondo, kanon, wariacje); 3)rozróżnia podstawowe głosy ludzkie (sopran, alt, tenor, bas), rodzaje zespołu wykonawczego (soliści, orkiestra symfoniczna, różne typy chórów i zespołów), określa grupy instrumentów (dęte drewniane i blaszane, organy) i główne instrumenty z tych grup; 5)charakteryzuje wybrane utwory muzyczne wysłuchane i omówione na zajęciach oraz inne, określając cechy muzyki, które decydują o charakterze utworu; 6)porządkuje chronologicznie postacie kompozytorów J.S.Bach, W.A. Mozart, L. van Beethoven, F. Chopin, S. Moniuszko, W.Lutosławski; 7)interpretuje (gra i śpiewa) utwory zgodnie ze wskazówkami wykonawczymi umieszczonymi w nutach oraz własnym odczuwaniem muzyki. 6. Kryteria wymagań dla ucznia z dysleksją Uczniowie ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się powinni spełniać jednolite dla wszystkich wymagania. Ze względu na powtarzające się trudności w technice czytania, pisania, tworzenia i odtwarzania rytmów należy zmodyfikować ogólne kryteria oceniania tak, aby nie dać preferencji uczniom ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się, ani ich nie krzywdzić. Należy uwzględnić przede wszystkim ich problemy z: 1. percepcją wzrokową, 2. percepcją słuchową, 3. stosowaniem zasad ortografii i interpunkcji, 4. orientacją przestrzenną w zadaniach ruchowych Uczeń może mieć problemy z rozróżnianiem lewej i prawej strony. Zaburzenia lateralizacji widoczne są np. w trudnościach z określeniem prawej i lewej ręki, orientacji w zapisie nutowym. Trudności w śpiewie - może pojawić się trudność ze śpiewaniem piosenek, wtedy gdy uczeń jednocześnie czyta teks piosenki. Uczniowie powinni fragment (np. tylko pierwsza zwrotka z refrenem) lub całość tekstu piosenek zapamiętywać i prezentować z pamięci. Należy także, jeśli uczeń o to prosi lub gdy widzimy, że występ publiczny rozprasza dziecko, umożliwić prezentację piosenki w warunkach kameralnych, 9
to znaczy po lekcjach w obecności tylko nauczyciela. Trudności w wykonywaniu zadań ruchowych : - zmiany kierunku ruchu - trudności w różnicowaniu kolejnych części utworu - zakłócenia orientacji i wyobraźni przestrzennej Trudności w wykonywaniu ćwiczeń rytmicznych: - trudności w czytaniu nut - przestawianie wartości rytmicznych Trudności w grze na instrumencie: - bardzo wolne tempo - przerywanie gry - nie trzymanie oryginalnego rytmu Uczniowie powinni grać na instrumentach z pamięci. Pozwoli to na lepsze skupienie się na innych walorach utworu, a nie tylko na zapisie nutowym. Do pracy i oceniania ucznia ze specyficznymi trudnościami w uczeniu się należy podchodzić indywidualnie, opierając się na wskazówkach zamieszczonych w opiniach poradni pedagogiczno psychologicznych lub specjalistycznych. W szczególności podczas oceniania pracy uczniów należy dopuszczać: - pomyłki powstałe przy przepisywaniu liter - pomyłki powstałe przy przepisywaniu rytmów -pomyłki w kierunku ruchu -przestawienie słów lub wersów w tekście - przestawienie nut i pauz w czytanym lub wykonywanym ćwiczeniu rytmicznym i utworze muzycznym - wolne tempo śpiewanej piosenki i granych utworów W sposobie oceniania uczniów dyslektycznych powinno uwzględnić się różnorakie czynniki wpływające na jakość pracy podczas całej lekcji i przede wszystkim docenić włożony wysiłek ucznia, jego chęci i zaangażowanie. W przypadku nie skończenia przez ucznia pracy, należy uzgodnić z uczniem dodatkowy czas na skończenie tej pracy, np. po lekcjach, na zajęciach pozalekcyjnych. 10
Wszelkie sprawdziany pisemne są niezwykle stresujące dla uczniów dyslektycznych. W związku z tym konieczne jest wydłużenie limitu czasu na pisanie sprawdzianów, ocenianie na jednakowych prawach czystopisu i brudnopisu, zastąpienie pisania ze słuchu pisaniem z pamięci to samo dotyczy śpiewu z tekstem. Narysowanie strzałek wskazujących kierunek na pracy, którą musi opisać. Kształcenie umiejętności pisania notatki w formie mapy pamięci, wykresu, schematu, zapisu rysunkowego-wizualizacji idei, szkicu, planu sytuacyjnego, może stanowić alternatywę dla tradycyjnych zapisów. Ze względu na występującą dysleksję nie należy odpytywać uczniów z głośnego czytania przed zespołem klasowym. Wskazane jest kierowanie procesem samokształcenia i samokontroli, wyrabianie nawyku pracy samodzielnej. Długotrwałe niepowodzenia szkolne stają się czynnikiem patogennym, wywołującym zaburzenia osobowości, sprzyjają przyjmowaniu postawy niechętnej wobec szkoły i nauki. Należy zatem nagradzać pracę pochwałami i monitorować oraz doceniać każdy kolejny, osiągnięty przez ucznia, etap pracy. Stały brak sukcesu rodzi brak wiary we własne możliwości, a to z kolei prowadzi do zaburzeń emocjonalno motywacyjnych. 7. Formy, częstotliwość, narzędzia i sposoby sprawdzania osiągnięć i postępów ucznia I. Sprawdzanie opanowania melodii i tekstu piosenek poprzez: -śpiewanie solo piosenki lub jej fragmentu; - śpiewanie z pamięci oraz przy pomocy tekstu; -śpiewanie w małych grupach, utworzonych z dwóch do czterech uczniów zdolniejszych i mniej zdolnych; - prowadzenie linii melodycznej w kanonie; - rozumienie potrzeby stosowania zasad higieny głosu i słuchu. II. Sprawdzanie osiągnięć uczniów w zakresie gry na instrumentach (flet prosty, dzwonki chromatyczne) oraz rytmizacji tekstów i tworzenia ilustracji muzycznej: -granie utworu lub jego fragmentu; - granie z pamięci lub z jednoczesnym czytaniem nut; - sprawdzenie umiejętności gry na instrumencie, następuje nie wcześniej niż dwa tygodnie od wprowadzenia utworu na lekcji. - rytmizacja tekstów oraz tworzenie ilustracji muzycznej może być pracą indywidualną jak i grupową. III. Sprawdzanie osiągnięć uczniów w zakresie tańca i ruchu przy muzyce: - odtwarzanie ruchem i gestodźwiękami prostych rytmów i schematów rytmicznych; - wykonywanie w parze lub zespole kroków podstawowych i wybranych figur tanecznych tańców narodowych, towarzyskich i ludowych; - inscenizowanie ruchem wybranego obrzędu ludowego; - przestrzeganie w tańcu orientacji czasowo- przestrzennej; 11
- dbanie o wyraz artystyczny tańca. IV. Sprawdzanie zakresu opanowanej wiedzy o muzyce i muzykach poprzez: - wypowiedzi ustne uczniów także w trakcie dyskusji oraz w związku ze słuchaniem muzyki; - prace pisemne sprawdzające wiadomości uczniów dotyczące zasad muzyki, historii muzyki, folkloru, tańców narodowych i towarzyskich; - słuchanie muzyki- rozpoznawanie cech charakterystycznych, określanie nastroju utworu, barwy instrumentów, rozpoznawanie zespołu wykonawczego, rodzajów i ilości głosów, rozpoznawanie tytułu i autora utworu; - zajęcia z kartą pracy ucznia związaną z danym tematem lekcji; - samodzielną pracę ucznia, np. przygotowanie materiałów do określonego tematu lekcji. V. Sprawdzenie umiejętności z zakresu twórczości muzyczno- ruchowej: - tworzenie na instrumentach różnych sygnałów dźwiękowych i efektów dźwiękonaśladowczych; - tworzenie prostych struktur rytmicznych; - tworzenie ilustracji muzycznych do scen sytuacyjnych, tekstów, obrazów; - układanie melodii do tekstu wiersza; - tworzenie improwizacji rytmiczno- melodycznych; - tworzenie akompaniamentów do piosenek; - układanie kompozycji rytmicznych np. formy AB, ABA, wariacje, rondo; - tworzenie improwizacji ruchowych np. do słuchanych utworów; Rytmizacja tekstów oraz tworzenie ilustracji muzycznej może być pracą indywidualną lub grupową. Stopień opanowania umiejętności sprawdzany jest na bieżącej lekcji lub na kolejnej po zadaniu utrwalenia ćwiczeń jako pracy domowej (termin uzgodniony z uczniami). VI. Sprawdzanie stopnia aktywności ucznia na lekcji: - zgłaszanie się i udzielanie odpowiedzi; - wykonywanie różnych poleceń nauczyciela w trakcie lekcji; - wykonywanie karty pracy na lekcji; - aktywna praca w grupie; - stopień zaangażowania podczas realizacji zadań na lekcji. 8. Prawa przysługujące uczniowi w ocenianiu: Uczeń ma prawo, jeden raz w semestrze, zgłosić przed lekcją nieprzygotowanie do zajęć, bez konsekwencji otrzymania stopnia niedostatecznego, 12
brak pracy domowej musi być uzupełniony na lekcji następnej. Obowiązkiem ucznia jest uzupełnienie zaległości gdy był nieobecny na lekcji. Uczeń zobowiązany jest przynosić na lekcje zeszyt, może zgłosić jego brak 2 razy w semestrze, fakt powtarzającego się braku zeszytu nauczyciel odnotowuje w e-dzienniku, (uwaga traktowana jest jako zaniedbanie obowiązków, lekceważący stosunek do przedmiotu i winna mieć odzwierciedlenie w ocenie zachowania ucznia). 9. Sposoby powiadamiania ucznia i rodziców (prawnych opiekunów) o ocenach: - wszystkie oceny są jawne, - uczeń informowany jest na bieżąco o każdej ocenie otrzymanej na lekcji, - oceny wpisywane są w dzienniku i mogą być wpisane w dzienniczku ucznia, - rodzice informowani są o postępach dziecka na zebraniach informacyjnych i konsultacjach indywidualnych. 10. Warunki i tryb uzyskiwania wyższych niż przewidywane rocznych ocen klasyfikacyjnych z obowiązkowych i dodatkowych zajęć edukacyjnych. Uczeń ma prawo uzyskać wyższą niż przewidywana roczną ocenę klasyfikacyjną tylko wtedy jeśli w trakcie całego roku szkolnego: - systematycznie przygotowywał się do lekcji oraz brał w nich aktywny udział, - zgodnie z ustalonym terminem dokonywał poprawy ocen, - usprawiedliwiona absencja chorobowa lub przypadki losowe uniemożliwiły mu uzyskanie wyższej oceny, - czynnie uczestniczył w zajęciach dodatkowych lub wywiązał się wobec stawianych mu dodatkowych zadań. Uczeń, który spełnia wymienione wyżej warunki, po zapoznaniu się z proponowaną oceną, ustala z nauczycielem sposób jej poprawy. Poprawa może mieć formę odpowiedzi ustnej, pracy pisemnej lub ćwiczeń praktycznych. Poinformowani są o tych działaniach rodzice ucznia. Uczeń może ubiegać się o wyższą niż przewidywana ocenę nie później niż trzy tygodnie przed wystawieniem oceny rocznej. Przedmiotowy system oceniania obowiązuje od 1 września 2014 roku. Opracowali nauczyciele: Magdalena Sydoruk Lidia Marciniuk Olsztyn, wrzesień 2014r. 13