PROGRAM WYCHOWAWCZY Opracowany przez Radę Pedagogiczną Samorządowego Przedszkola nr 67 w Krakowie. 1
Spis treści: 1. Wstęp. 2. Założenia programowe. 3. Cele programu. 4. Treści programowe. 5. Formy i metody pracy. 6. Procedury osiągania celów. 7. Warunki wdrożenia programu. 8. Ewaluacja. 9. Literatura. 2
\ W wychowaniu chodzi o to, ażeby człowiek stawał się coraz bardziej człowiekiem [ ], umiał być bardziej nie tylko z drugim, ale i dla drugich. Jan Paweł II (1980) 1. Wstęp Każdy człowiek rodzi się z dużymi możliwościami rozwoju. To, czy młody człowiek osiągnie wysoki poziom rozwoju psychicznego, duchowego czy intelektualnego zależy w dużej mierze od ludzi, których spotyka na swojej drodze. Współczesne wychowanie zmierza do wszechstronnego rozwoju dziecka. Wszystkie elementy osobowości człowieka są wynikiem nie tylko procesu kształcenia, ale i wychowania, stanowią integralną całość. Wychowawca powinien stymulować rozwój wychowanków i kształtować ich postawy. Grupa przedszkolna jest zespołem formalnym zorganizowanym, ale nie od razu staje się grupą społeczną. Dopiero na skutek podejmowanych przez wychowawcę działań nabiera oznak grupy. Grupa przedszkolna może mieć dla dzieci ogromne znaczenie, może nawet osiągnąć postać prawdziwej wspólnoty. Aby tak się stało wychowawca powinien podejmować różnorodne, przemyślane, celowe działania nastawione na wszechstronny rozwój dziecka oraz integrację grupy przedszkolnej. Wychowanie jest kształtowaniem konkretnego człowieka we wszystkich dziedzinach jego życia. Jest pewnym procesem i realizuje się poprzez przyzwyczajenie się do czynienia dobra wobec innych osób oraz wobec siebie samego. Jest to także proces zachodzący między naturą człowieka, a kulturą, który wpływa na jego rozwój i dojrzewanie. Zadaniem wszelkich instytucji społecznych jest wspomaganie osoby w jej dążeniu do prawidłowego rozwoju tkwiących w niej możliwości. Powinny one stwarzać odpowiednie warunki tego rozwoju, a także chronić osobę przed wszelkimi pseudo wartościami. Celem wychowania jest człowiek, a jej rozwój staje się dobrem całego społeczeństwa. Przy realizacji funkcji wychowawczej przedszkola olbrzymią rolę odgrywa nauczyciel, który nie tylko przekazuje wiedzę, lecz jest przede wszystkim wychowawcą, co stawia przed nim poważne wymagania moralne, dotyczące jego osobistego życia. Swoim przykładem, solidnością i rzetelnością w przekazywaniu wiedzy nauczyciel może pokazać swym podopiecznym autentyczny przykład życia opartego na prawdzie i dobru. Przedszkole jako instytucja w większym stopniu wychowująca niż ucząca przekazuje dziecku przede wszystkim treści wychowawcze wplecione w rytm życia codziennego, zajęcia i zabawy. Wyposaża małego człowieka w bogaty bagaż norm i zasad postępowania pomocnych w przedszkolnym życiu. Kształtuje więc określone podstawy moralne. 3
2. Założenia programowe Program wychowawczy został opracowany zgodnie z obowiązującą Podstawą Programową Wychowania Przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego opublikowaną w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku. Powyższy program został dostosowany do pracy z dziećmi 3-6 letnimi. Założenia podstawowe programu: 1. Społeczność przedszkolną jako formę wspólnoty wychowawczej stanowią dzieci, ich rodzice (prawni opiekunowie) oraz wszyscy pracownicy przedszkola współpracujący w atmosferze wzajemnego zrozumienia i szacunku w podejmowaniu i realizowaniu wyznaczonych zadań. 2. Przedszkole jest organem wspierającym działania wychowawcze rodziców (prawnych opiekunów). 3. Wszyscy pracownicy przedszkola są wychowawcami oddziałują na dzieci swoją osobowością i postawą. 4. Wszelkie działania wychowawcze powinny służyć kształtowaniu w wychowanku wewnętrznej harmonii sfery intelektualnej, duchowej, emocjonalnej i fizycznej, prowadzącej do osiągnięcia dojrzałej osobowości dziecka. 3. Cel główny i cele szczegółowe Celem głównym jest: Stwarzanie warunków do pełnego rozwoju osobowego każdego z naszych wychowanków, zgodnego z ich wrodzonym potencjałem i możliwościami w relacjach ze środowiskiem społeczno-kulturowym i przyrodniczym. Cele szczegółowe: 1. Wspomaganie wszechstronnego rozwoju osobowości dziecka z uwzględnieniem indywidualnych predyspozycji, uzdolnień i zainteresowań. 2. Tworzenie więzi z rodziną i środowiskiem, w którym dziecko wzrasta. 3. Wyrabianie wrażliwości na potrzeby drugiego człowieka i poczucia odpowiedzialności za siebie i swoje zachowanie. 4. Budowanie systemu wartości rozwijanie umiejętności rozróżniania dobra od zła. 5. Kształtowanie podstawowych norm moralnych: tolerancji, szacunku, życzliwości, sprawiedliwości, odpowiedzialności. 6. Uwrażliwianie na piękno i estetykę otaczającego świata. Kryteria sukcesu: Dziecko: Ma poczucie własnej wartości, bezpieczeństwa, wiary we własne siły, możliwości, umiejętności. 4
Rozumie i przestrzega zasady zgodnego współżycia w społeczności dziecięcej i świecie dorosłych. Potrafi kulturalnie zwracać się do innych, używa zwrotów grzecznościowych. Rozumie potrzebę dbania o własne zdrowie i bezpieczeństwo. Zauważa sytuacje zagrażające bezpieczeństwu własnemu i innych. Zna swoje prawa i obowiązki. Potrafi nazywać swoje emocje i kontrolować je oraz wyrażać w sposób społecznie akceptowany. Rozumie swoje prawo do pomocy ze strony dorosłych w trudnych sytuacjach. Ma poczucie obowiązkowości, odpowiedzialności i wytrwałości decydujące o doprowadzeniu do końca rozpoczętej pracy. Potrafi cieszyć się z własnych sukcesów, docenia sukcesy innych i umie z godnością przyjmować porażki. 4. Treści programowe W swoich działaniach zamierzamy stworzyć warunki zapewniające prawidłowy i wszechstronny rozwój wychowanków we współczesnym świecie. W ramach naszego programu realizowane będą następujące treści programowe: L p. Zadania główne Normy postępowania Zadania szczegółowe 1. Bądź koleżeński Zgodnie baw się z kolegami Szanuj cudzą własność Dziel się z innymi tym, co masz Nie wyrządzaj krzywdy innym Nie rób drugiemu, co tobie niemiłe (nie wyśmiewaj, nie przedrzeźniaj) Pomaga tym, którzy tej pomocy potrzebują Zawieranie z dziećmi umów dotyczących właściwego zachowania w przedszkolu, konsekwentne ich przestrzeganie Interesowanie się wytworami swoich kolegów, dostrzeganie wysiłku włożonego w ich powstanie Rozumienie, że inni mają takie same potrzeby jak ja Uczenie się właściwego zachowania się podczas rozwiązywania konfliktów używanie zwrotów grzecznościowych, korzystanie z pomocy nauczycielki Dostrzeganie i przeciwstawianie się objawom samolubstwa, przezywania, dokuczania Sprawianie radości innym dzieciom, składanie życzeń imieninowych, urodzinowych, wykonywanie dla nich upominków 5
Opiekowanie się nowymi kolegami oraz tymi, którzy tej pomocy potrzebują 2. Kontroluj swoje zachowanie 3. Bądź kulturalny Unikaj krzyku, kłótliwości Przestrzegaj zawartych umów, reguł Oceniaj zachowanie a nie osoby Wyrażaj swoje emocje w sposób społecznie akceptowany, kontroluj emocje Korzystaj z pomocy dorosłych w trudnych sytuacjach Wystrzegaj się kłamstwa Odróżniaj dobro od zła Mów o swoich uczuciach Używaj form grzecznościowych : proszę, dziękuję, przepraszam Ustalenie reguł i norm życia w grupie, przestrzeganie ich: -zgodnego zachowania się podczas zabaw - korzystania ze sprzętu i zabawek, - mądrego rozwiązywania konfliktów -porozumiewania się umiarkowanym głosem -ponoszenia konsekwencji łamania zawartych umów -reagowanie na umówione sygnały Zapoznanie z bezpiecznymi sposobami rozładowania emocji (np. gryzmolenie po kartce, zagniatanie lub darcie papieru) Poznawanie wzorów właściwego zachowania Uczenie właściwego przyjmowania pochwał i krytyki Udział w inscenizacjach dziecięcych z wykorzystaniem literatury, rozróżnianie prawdy, fałszu, fantazji, kłamstwa w utworach literackich Podejmowanie próby oceny postępowania bohaterów bajek i opowiadań Układanie zakończeń historyjek obrazkowych, przewidywanie skutków złego postępowania Rozumienie konsekwencji kłamstwa dla siebie i innych Systematyczne prowadzenie rozmów, wyjaśnień, wymiany zdań, przedstawianie argumentów dotyczących własnych ocen i odczuć, liczenie się z odczuciami innych Uczenie się mówienia o rzeczach miłych, wyrażanie dezaprobaty dla zachowań negatywnych Samodzielne podejmowanie zadań i obowiązków w domu i w przedszkolu Uwrażliwienie dzieci na potrzeby innych członków rodziny: spokojne i ciche 6
Nie mów z pełnymi ustami Pamiętaj o kulturalnym zachowaniu się Bądź miły dla innych osób Dbaj o porządek wokół siebie Słuchaj, kiedy inni mówią, mów, kiedy inni słuchają zachowanie się, gdy inni odpoczywają, opiekowanie się słabszymi Uczenie się używania zwrotów grzecznościowych w określonych sytuacjach Dostarczanie dzieciom wzorców właściwego zachowania się Utrwalenie nawyków kulturalnego zachowania się w miejscach publicznych Poszanowanie wytworów pracy kolegów Uczenie się mówienia miłych słów oraz dziękowania innym za te słowa Rozmowa z dziećmi na temat prostych zasad savoir-vivre u, stosowanie ich w sytuacjach codziennych Nabywanie umiejętności kulturalnego jedzenia 4. Dbaj o bezpieczeństwo i zdrowie Nie oddalaj się od grupy z miejsca zabaw Nie próbuj produktów i potraw nieznanego pochodzenia Informuj dorosłych o swoich dolegliwościach (skaleczenie, złe samopoczucie) Pamiętaj swój adres zamieszkania Unikaj niebezpiecznych zabaw i zachowań Zachowaj ostrożność w kontaktach z obcymi Nie zbliżaj się do 7 Spotkanie z policjantem na temat bezpieczeństwa na drodze Ustalenie zasad warunkujących bezpieczeństwo podczas pobytu w przedszkolu Omówienie postępowania w razie złego samopoczucia, skaleczenia Zapamiętanie własnego imienia i nazwiska oraz adresu Poznanie niektórych możliwości radzenia sobie w sytuacjach zagrażających własnemu zdrowiu i bezpieczeństwu Rozumienie przestrzegania zasad kodeksu drogowego dla pieszych Dostarczenie wzorców właściwego zachowania się na ulicy (wycieczki na skrzyżowanie, filmy edukacyjne.
obcych zwierząt Przestrzegaj zasad ruchu drogowego dla pieszych 5. Formy i metody pracy Przekaz treści wychowawczych powinien odbywać się drogą najlepiej przyswajalną przez dziecko: w kontaktach osobowych, które są najsilniejszym nośnikiem przekazu, w sytuacjach problemowych, w których rzeczywiste zdarzenia mają miejsce później, a na których dokonywane są oceny, na zajęciach, które pokazują problem nie zaistniały a konieczny do pokazania dzieciom, w rozmowach, w czasie których następuje wymiana doświadczeń, poglądów i dokonywane są oceny moralne, w działaniach, podczas których kształtują się i utrwalają pożądane cechy charakteru dziecka. W celu realizacji powyższego programu stosowane będą następujące metody: gry i zabawy dyskusje na forum grupy rozmowy twórczość plastyczna i artystyczna dzieci drama scenki improwizowane uroczystości przedszkolne spacery i wycieczki spotkania i pogadanki z ludźmi reprezentującymi różne dziedziny życia dyżury 6. Procedury osiągania celów: Osiąganie zamierzonych celów uwarunkowane jest: Dostosowaniem treści i wymagań do możliwości rozwojowych dzieci, Właściwą organizację procesu edukacyjnego, Stworzeniem miłej, serdecznej, przyjacielskiej atmosfery, Wprowadzaniem dzieci w świat wartości i prawidłowych postaw, Zastosowaniem atrakcyjnych form i metod pracy, opartych na: 8
różnorodnych zabawach, obserwacji i pokazie, działaniu, przekazie słownym, przykładzie osobistym, doświadczeniu dziecka, spontanicznej, swobodnej aktywności dziecka, zajęciach dramowych, wykorzystaniu naturalnej potrzeby ruchu, w ćwiczeniach i zabawach wykorzystaniu pedagogiki zabawy. 7. Warunki wdrożenia programu W ramach realizacji programu podejmowane będą następujące działania: 1. Współpraca z poradnią psychologiczno-pedagogiczną. 2. Zachęcanie rodziców do współdecydowania w sprawach przedszkola. 3. Zachęcanie rodziców do zapoznawania się z literaturą dotyczącą wychowania dzieci. 4. Wspieranie przez rodziców osiągnięć rozwojowych dzieci oraz łagodzenie trudności, na jakie natrafiają dzieci. 5. Zorganizowanie prelekcji dla rodziców na temat różnych problemów wychowawczych oraz zagrożeń płynących ze świata. 6. Aktywny udział rodziców w planowanych wyjściach, wycieczkach, uroczystościach przedszkolnych. 7. Ustalenie wspólnie z dziećmi Kodeksu Przedszkolaka norm i umów dotyczących właściwego zachowania się w przedszkolu. 8. Organizowanie Dni otwartych oraz Dni adaptacyjnych w celu zapoznania rodziców z warunkami i metodami pracy nauczycieli. 9
8. Ewaluacja: Obserwowanie i rejestrowanie przez nauczycieli postępów w rozwoju dzieci. 1. Ocena postępu w rozwoju dzieci przez rodziców systematycznie prowadzone konsultacje z rodzicami. 2. Organizowanie spotkań ze specjalistami (psycholog, logopeda). 3. Samoocena (refleksja) nauczyciela. 4. Analiza wniosków z hospitacji prowadzonych przez dyrektora. Literatura: 1. Mazlish E. Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Media Rodzina, Poznań 2001; 2. Gordon T. Wychowanie bez porażek. IW PAX, Warszawa 1999; 3. Obuchowska I. Kochać i rozumieć jak pomóc swojemu dziecku przeżyć szczęśliwe dzieciństwo Poznań 2000 4. Sękowska Z. Współzależność wychowania i rozwoju dziecka Kraków 1984 10
Opinia o Programie Wychowawczym Przedszkola nr 67 w Krakowie Program wychowawczy Przedszkola nr 67 w Krakowie to program oparty na Podstawie Programowej Wychowania Przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego opublikowaną w Rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 roku. Ma jasno i przystępnie sformułowane cele szczegółowe wynikające z celu głównego oraz wyszczególnione podstawowe umiejętności, które powinny nabyć dzieci w wieku przedszkolnym. Zawiera wiadomości, treści, które dziecko opanuje i zdobędzie w wyniku planowanych działań wychowawczo-dydaktycznych. Treści te dostosowane są do możliwości rozwojowych dzieci przedszkolnych i ujęte są w 4 obszary tematyczne: 1. Bądź koleżeński 2. Kontroluj swoje zachowanie 3. Bądź kulturalny 4. Dbaj o bezpieczeństwo i zdrowie. Każdy z obszarów zawiera zadania, które mają pomóc nauczycielowi stwarzać warunki do pełnego rozwoju osobowego wychowanków, zgodnego z ich wrodzonym potencjałem i możliwościami w relacjach ze środowiskiem społeczno-kulturowym i przyrodniczym. W programie ujęte są też formy i metody pracy oraz procedury osiągania celów a także warunki wdrożenia programu. Anna Wcisło nauczyciel mianowany 11