RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) TŁUMACZENIE PATENTU EUROPEJSKIEGO (19) PL (11) PL/EP 221188 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (96) Data i numer zgłoszenia patentu europejskiego: 09..08 0880180.0 (97) O udzieleniu patentu europejskiego ogłoszono: 2.03. Europejski Biuletyn Patentowy /13 EP 221188 B1 (13) (1) T3 Int.Cl. A61K 31/442 (06.01) A61K 4/06 (06.01) A61P 3/00 (06.01) A61P 3/04 (06.01) (4) Tytuł wynalazku: Zastosowanie czwartorzędowych soli pirydyniowych do hamowania przerzutów nowotworowych () Pierwszeństwo: 12..07 EP 0746008 12..07 US 99881 P (43) Zgłoszenie ogłoszono: 04.08. w Europejskim Biuletynie Patentowym nr /31 (4) O złożeniu tłumaczenia patentu ogłoszono:.06. Wiadomości Urzędu Patentowego /06 (73) Uprawniony z patentu: Politechnika Łódzka, Łodz, PL Uniwersytet Jagielloński, Kraków, PL (72) Twórca(y) wynalazku: PL/EP 221188 T3 JERZY GĘBICKI, Łódź, PL ANDRZEJ MARCINEK, Łódź, PL STEFAN CHŁOPICKI, Kraków, PL (74) Pełnomocnik: rzecz. pat. Jadwiga Sitkowska KANCELARIA PATENTOWA Al. Komisji Edukacji Narodowej 83 m. 6 02-777 Warszawa Uwaga: W ciągu dziewięciu miesięcy od publikacji informacji o udzieleniu patentu europejskiego, każda osoba może wnieść do Europejskiego Urzędu Patentowego sprzeciw dotyczący udzielonego patentu europejskiego. Sprzeciw wnosi się w formie uzasadnionego na piśmie oświadczenia. Uważa się go za wniesiony dopiero z chwilą wniesienia opłaty za sprzeciw (Art. 99 (1) Konwencji o udzielaniu patentów europejskich).
EP 2 211 88 B1 Dziedzina techniki 2 [001] Niniejszy wynalazek dotyczy związków do stosowania o wzorze (I) według zastrzeżenia 1 do stosowania do hamowania i/lub zapobiegania tworzeniu przerzutów nowotworowych i wtórnych nowotworów złośliwych. Stan techniki [002] Najbardziej śmiertelnym aspektem raka jest jego zdolność do rozsiewania się, czyli przerzutów. Komórki raka początkowo grupują się razem, tworząc guz pierwotny. Po utworzeniu guza komórki mogą zacząć odrywać się od tego guza i przemieszczać do innych, odległych części lub organów ciała. Komórki guza przemieszczające się w ciele są zdolne do zapoczątkowywania nowych guzów w miejscach odległych od miejsca choroby pierwotnej. Proces ten zwany jest przerzutowaniem. [003] Ciało ma w dyspozycji wiele własnych sił obronnych przeciwko pierwotnym komórkom nowotworowym. Guzy po zdiagnozowaniu mogą być leczone i wyleczone jedną z uznanych metod postępowania z rakiem, taką jak operacje chirurgiczne, czyli chirurgiczne usunięcie tkanki rakowej radioterapia, czy chemioterapia. Zlokalizowane guzy, które nie miały możliwości ani czasu do tworzenia przerzutów, mają najlepsze rokowania wyleczenia. Nowotwory, które utworzyły przerzuty, zwykle wskazują na późniejszy etap choroby, i leczenie staje się bardziej skomplikowane, a rokowania wyleczenia gorsze. Na przykład, w późnych stadiach raka jamy ustnej pacjenci mogą mieć raka w płucach lub w mózgu, które nie były miejscami ulokowania nowotworu pierwotnego. Nowotwór pierwotny bezobjawowy i/lub niezdiagnozowany, a zatem nieleczony, może także rozsiać się do odległych organów ciała, co znacznie pogarsza prognozę późniejszego wyleczenia zarówno nowotworu pierwotnego jak i przerzutowego nowotworu złośliwego. [004] Przerzutowanie najczęściej zachodzi poprzez krwiobieg lub układ limfatyczny. Podobnie jak w przypadku komórek normalnych, komórki nowotworu do funkcjonowania muszą być zaopatrywane w krew. Tak jak komórki zdrowe, mają one dostęp do krwiobiegu. Dostęp ten umożliwia komórkom złośliwym, które oderwały się od nowotworu, wejście do krwiobiegu ogólnoustrojowego. Po dostaniu się do krwiobiegu, komórki nowotworowe mają już dostęp do każdej części ciała. Układ limfatyczny, podobnie jak układ krążenia, ma swoje własne kanały w ciele, poprzez które komórka nowotworowa może się przemieszczać. Kiedy chirurg usuwa guza, może także usunąć pobliskie części układu limfatycznego, w tym węzły chłonne, które często są pierwszymi miejscami przerzutu nowotworu. Gdy tylko nastąpi przerzut do układu limfatycznego, rokowania wyleczenia dramatycznie spadają. Dla zabicia komórek przerzutowych pacjentowi może być 1
EP 2 211 88 B1 2 zaoferowane dalsze leczenie za pomocą chemioterapii, radioterapii, lub terapii hormonalnej, to jest tak zwane leczenie adjuwantowe. Taka terapia adjuwantowa pociąga za sobą poważne niedogodności i działania uboczne dla pacjentów. [00] Wiadomo jest, że dla rozsiewania się komórki nowotworowe muszą najpierw oderwać się od guza pierwotnego i dostać do krwiobiegu lub do krążącej limfy. Będąc w krwiobiegu lub w krążącej limfie, muszą one przetrwać we wrogim otoczeniu, będąc narażone na zniszczenie przez siły obronne organizmu, takie jak białe krwinki, przez strumień szybko przepływającej krwi, itd. Aby przetrwać i proliferować, tworząc guz wtórny, muszą one bardzo szybko ponownie przywrzeć do innej części lub organu ciała. Zatem, środek który byłby zdolny do zapobiegania ponownemu przywarciu rozsianych komórek nowotworowych, oferowałby możliwość zapobiegania postawaniu najbardziej śmiertelnych guzów wtórnych. [006] W WO00/409 ujawniono zastosowania terapeutyczne i kosmetyczne pewnych pochodnych nikotynamidu, 1,3-dipodstawionych soli pirydyniowych, w tym soli 1-metylonikotynamidu (MNA). Podano, że te pochodne mają użyteczność w miejscowym leczeniu chorób skórnych, w szczególności owrzodzenia podudzi, trądziku, łuszczycy, atopowego zapalenia skóry, bielactwa, oraz w poparzeniach i w gojeniu ran. Pochodne te mają także czynność promowania odrastania, są zatem użyteczne w leczeniu łysienia różnego pochodzenia. [007] W WO0/067927 ujawniono aktywność naczynioprotekcyjną pewnych czwartorzędowych soli pirydyniowych, w tym soli 1-metylonikotynamidu i 1-metylo-3- acetylopirydynium. [008] Ostatnio opisano działanie chlorku 1-metylonikotynamidu (MNA) w niektórych chorobach skóry (Gębicki J., Sysa-Jędrzejowska A., Adamus J., Woźniacka A., Rybak M., Zielonka J. 1-Methylnicotinamide: a potent anti-inflammatory agent of vitamin origin. Pol. J. Pharmacol. 03;:9-112). Zaproponowano, że MNA wykazuje działanie przeciwzapalne, chociaż mechanizm tego efektu nie był badany. [009] W Pharmacological Reports, 07, 9, 216-223, twórcy niniejszego wynalazku opisali badania czynności cytotoksycznej wybranych soli pirydyniowych: chlorku 1-metylonikotynamidu, chlorku 1-metylo-3-acetylopirydynium i chlorku 1-metylo-3-nitropirydynium przeciwko mysiej białaczce L12. Stwierdzono, że cytotoksyczność w stosunku do komórek białaczki w hodowli zależała silnie od zastosowanego związku i że najwyższą cytotoksyczność wykazywał chlorek 1-metylo-3-nitropirydynium, natomiast 2
EP 2 211 88 B1 cytotoksyczności chlorku 1-metylonikotynamidu i chlorku 1-metylo-3-acetylopirydynium były 7000 razy niższe i obserwowane przy bardzo wysokich stężeniach, a zatem faktycznie zaniedbywalne. [00] Sól 1-metylo-3-acetylopirydynium (MAP) jest opisana w publikacji Takashi Sakurai, Haruo Hosoya. Charge transfer complexes of nicotinamide-adenine dinucleotide analogs and flavine mononucleotide. Biochim. Biophys. Acta 1966;112(3):39-468. [0011] Jest coraz bardziej jasne, że chemioterapia za pomocą środków cytotoksycznych bardzo często nie zapobiega przerzutom. Zatem dla bardziej skutecznej walki z nowotworem konieczne są nowe środki lecznicze, które pozwoliłyby zapobiegać tworzeniu przerzutów, nie będąc cytotoksycznymi per se. [0012] Istnieje ciągle zapotrzebowanie na środki do hamowania i/lub zapobiegania tworzeniu przerzutów nowotworów oraz wtórnych nowotworów złośliwych zarówno u podmiotów bezobjawowych (pozornie zdrowych) jak i podmiotów z wykrytym nowotworem lub aktualnie poddawanym terapii przeciwnowotworowej. Podsumowanie wynalazku [0013] Obecnie twórcy niniejszego wynalazku stwierdzili, że tworzenie się trudnych do leczenia przerzutów nowotworów i wtórnych nowotworów złośliwych z rozsianych komórek nowotworu pierwotnego można hamować przez podawanie skutecznej dawki pewnych wybranych czwartorzędowych soli pirydyniowych o wzorze (I) według zastrzeżenia 1. [0014] Zgodnie z tym, przedmiotem wynalazku jest czwartorzędowa sól pirydyniowa o wzorze (I) R" R' R''' + N CH 3 (I) X - 2 w którym R oznacza H, R jest wybrany z grupy składającej się z H i CH3, i R jest wybrany z grupy składającej się z H i CH3, a X jest dopuszczalnym farmaceutycznie przeciwjonem, do stosowania do hamowania i/lub zapobiegania tworzeniu przerzutów nowotworów/guzów i wtórnych nowotworów/guzów złośliwych. 3
EP 2 211 88 B1 Krótki opis rysunków [00] Fig. 1 ilustruje efekt 1,4-dimetylopirydynium (DMP) w dawce 0 mg/kg wagi ciała dziennie na liczbę kolonii komórek raka płuc LLC w porównaniu z kontrolą. Fig. 2 ilustruje efekt 1,4-dimetylopirydynium (DMP) w dawce 0 mg/kg wagi ciała dziennie na przeżywalność myszy po wstrzyknięciu i.v. komórek raka płuc LLC w porównaniu z kontrolą. Szczegółowe ujawnienie wynalazku [0016] Przedmiotem wynalazku jest czwartorzędowa sól pirydyniowa o wzorze (I) R" R' R''' + N X - CH 3 (I) w którym R oznacza H, R jest wybrany z grupy składającej się z H i CH3, i R jest wybrany z grupy składającej się z H i CH3, a X jest dopuszczalnym farmaceutycznie przeciwjonem, do stosowania do hamowania i/lub zapobiegania tworzeniu przerzutów nowotworów/guzów i tworzeniu wtórnych nowotworów/guzów złośliwych. [0017] Wspomniane hamowanie i/lub zapobieganie obejmuje podawanie podmiotowi skutecznej ilości czwartorzędowej soli pirydyniowej o wzorze (I) R" R' R''' + N CH 3 (I) X - [0018] w którym R jest wybrany z grupy składającej się z H, R jest wybrany z grupy składającej się z H i CH3, i R jest wybrany z grupy składającej się z H i CH3, a X jest dopuszczalnym farmaceutycznie przeciwjonem. [0019] W jednym z wykonań, związek o wzorze (I) jest podawany sam. 4
EP 2 211 88 B1 [00] Związek o wzorze (I) może być podawany sam jako środek zapobiegawczy podmiotowi, który może być podejrzewany o podatność na raka, na przykład na podstawie uwarunkowań genetycznych lub wcześniejszej historii chorób w rodzinie. [0021] Związek o wzorze (I) może być podawany sam jako środek zapobiegawczy podmiotowi, który został wcześniej poddany postępowaniu leczniczemu zdiagnozowanego nowotworu lub guza, takiemu jak chemioterapia, radioterapia lub operacja chirurgiczna. [0022] W innym wykonaniu związek o wzorze (I) jest stosowany w połączeniu z innym postępowaniem leczniczym zdiagnozowanego nowotworu lub guza, takim jak chemioterapia, radioterapia lub operacja chirurgiczna. [0023] Leczenie przez chemioterapię może być przeprowadzone stosując dowolny ze znanych schematów chemioterapii, w zależności od typu nowotworu, przy użyciu konwencjonalnych środków chemioterapeutycznych znanych w sztuce do leczenia chorób nowotworowych, na przykład zgodnie z wiedzą zawartą w Goodman and Gilman s The pharmacological Basis of Therapeutics, wydanie 911, McGraw Hill, wydawcy Laurence L Brunton, John S Laz, Keith L Parker, rozdział 1, Antineoplastic Agents. [0024] Jako nieograniczające przykłady można wymienić następujące środki chemioterapeutyczne: 2 środki alkilujące, w tym iperyty azotowe, takie jak na przykład cyklofosfamid i ifosfamid, etylenoaminy i metylomelaminy, tak jak na przykład tiotepa, pochodne metylohydrazyny, tak jak na przykład prokarbazyna, alkilosulfoniany, tak jak na przykład busulfan, nitrozomoczniki, tak jak na przykład karmustyna, triazeny, tak jak na przykład dakarbazyna i temozolomid, kompleksy koordynacyjne platyny, takie jak na przykład cisplatyna, karboplatyna i oksaliplatyna; antymetabolity, w tym analogi kwasu foliowego, tak jak na przykład metotreksat, analogi pirymidynowe, tak jak na przykład fluorouracyl, cytarabina, gemcytabina i kapecytabina, analogi purynowe, tak jak na przykład merkaptopuryna, pentostatyna, kladrybina, fludarabina; alkaloidy barwinka, tak jak na przykład winblastyna, winorelbina i winkrystyna; taksany, tak jak na przykład paklitaksel i docetaksel; epipodofilotoksyny, tak jak na przykład etopozyd i tenipozyd; kamptotecyny, tak jak na przykład topotekan i irynotekan;
EP 2 211 88 B1 antybiotyki przeciwnowotworowe, tak jak na przykład daktynomycyna, daunorubicyna i doksorubicyna; antracenodiony, tak jak na przykład mitoksantron, mitomycyna i bleomycyna; enzymy, tak jak na przykład L-asparaginaza; podstawione moczniki, tak jak na przykład hydroksymocznik; czynniki różnicujące, tak jak na przykład tretynoina; inhibitory kinaz białkowych, tak jak na przykład imatynib; inhibitory proteasomu, tak jak na przykład geftinib i bortezomib; modyfikatory odpowiedzi biologicznej, tak jak na przykład interferon alfa, interleukina alfa; przeciwciała; hormony i antagoniści, w tym supresanty adrenokortykoidowe, tak jak na przykład aminoglutetimid; adrenokortykosteroidy, tak jak na przykład prednizon; progestyny, tak jak na przykład octan megestrolu, medroksyprogesteron; estrogeny, tak jak na przykład dietylostilbestrol; anty-estrogeny, tak jak na przykład tamoksyfen i toremifen; inhibitory aromatazy, tak jak na przykład anastrozol, letrozol i eksemestan; androgeny, tak jak na przykład propionian testosteronu; anty-androgeny, tak jak na przykład flutamid; i czynniki uwalniające gonadotropinę, tak jak na przykład leuprolid. [002] Leczenie chirurgiczne do stosowania w leczeniu łączonym z podawaniem związków o wzorze (I) będzie polegać na usunięciu guza razem z otaczającą tkanką i ewentualnie węzłami chłonnymi, takimi jak wartownicze węzły chłonne, stosując zwykłe środki i metody znane w tej dziedzinie techniki. [0026] Radioterapia do stosowania w leczeniu łączonym z podawaniem związków o wzorze (I) będzie polegać na naświetlaniu guza, stosując zwykłe środki i metody znane w tej dziedzinie techniki. 2 [0027] W wykonaniu leczenia łączonego z innym postępowaniem terapeutycznym w zdiagnozowanym raku lub guzie, takim jak leczenie chemioterapią, leczenie radioterapią lub leczenie chirurgiczne, podawanie związków o wzorze (I) może być prowadzone przed lub po takim innym leczeniu, przez wystarczający okres. Ponadto, w przypadku leczenia łączonego z chemioterapią, związek o wzorze (I) może być podawany przed, podczas i/lub po cyklu schematu leczenia chemioterapeutycznego. 6
EP 2 211 88 B1 [0028] Wykazano, że związki o powyższym wzorze (I) znacznie zmniejszają liczbę przerzutów nowotworowych po wstrzyknięciu komórek nowotworowych do układu krwionośnego. Przedłużają one także przeżywalność po podaniu i.v. komórek nowotworowych. Można zatem oczekiwać, że podawanie związków może wywierać efekty ochronne przeciwko rozsiewaniu się i przerzutom nowotworu bez potrzeby chemioterapii lub jako leczenie adjuvantowe w połączeniu z chemioterapią. [0029] Korzystnym sposobem podawania jest podawanie doustne, w dawce pojedynczej lub w dawkach podzielonych. 2 [00] Szczególnymi związkami o wzorze (I) użytecznymi w niniejszym wynalazku są związki wybrane z soli 1,2-dimetylopirydynium, 1,4-dimetylopirydynium, i 1,2,4- trimetylopirydynium. [0031] Jak wskazano powyżej, w związkach o wzorze (I) X może być dowolnym dopuszczalnym fizjologicznie przeciwjonem. Wspomniany przeciwjon jest typu niekompleksowego, to jest nie zawiera skompleksowanych kationów metali. Czwartorzędowe sole pirydyniowe stosowane w sposobie według wynalazku mogą zatem pochodzić od dowolnego dopuszczalnego fizjologicznie kwasu organicznego lub nieorganicznego. Odpowiednimi solami kwasów nieorganicznych są na przykład chlorek, bromek, jodek i węglan. Odpowiednimi solami kwasów organicznych są na przykład sole kwasów mono-, di- i tri-karboksylowych, takie jak na przykład octan, benzoesan, salicylan, glikolan, mleczan, maleinian i cytrynian. [0032] Korzystne sole obejmują chlorek, benzoesan, salicylan, octan, cytrynian i mleczan. Szczególnie korzystne są sole chlorkowe, ze względu na dopuszczalność fizjologiczną anionu chlorkowego. [0033] Bez wiązania się jakimikolwiek rozważaniami teoretycznymi, twórcy sądzą, że związki o powyższym wzorze (I), nie będąc cytotoksycznymi per se, mogą prawdopodobnie działać przez zapobieganie ponownemu przywieraniu pierwotnych komórek nowotworowych obecnych w krwiobiegu lub układzie limfatycznym do tkanki innego organu lub części ciała. [0034] W jednym z wykonań, związki o powyższym wzorze (I) mogą być szczególnie użyteczne do zapobiegania mikroprzerzutom, to jest przerzutom zbyt małym, aby były widoczne. [003] Określenie, czy jest prawdopodobne aby dany pacjent miał lub miał w przyszłości mikroprzerzuty, leży w umiejętnościach zwykłego praktykującego lekarza. Bez ograniczania 7
EP 2 211 88 B1 się do przypadków niżej wymienionych, jest prawdopodobne że pacjent może mieć mikroprzerzuty, jeśli na przykład w naczyniach krwionośnych w tkance nowotworu usuniętej chirurgicznie znalezione zostaną komórki nowotworu, stadium zaawansowania nowotworu pierwotnego jest wysokie, lub węzły chłonne usunięte podczas operacji zawierają komórki nowotworu. [0036] Dodatkowa zaleta związków, poza ich zdolnością do zapobiegania tworzeniu przerzutów, może być oczekiwana w przypadku podawania ich pacjentom otrzymującym wcześniejsze leczenie chemioterapeutyczne środkami cytotoksycznymi. Ze względu na ich działanie naczynioochronne, związki o wzorze (I) mogą wywierać działanie lecznicze i ochronne na uszkodzenia i zaburzenia układu sercowo-naczyniowego spowodowane przez środki do chemioterapii przeciwnowotworowej, takie jak na przykład chemioterapeutyki antracyklinowe. [0037] Te i inne wykonania wynalazku zostania opisane w oparciu o poniższe definicje. [0038] Terminy chemioterapia, radioterapia, terapia hormonalna raka, immunoterapia raka, ablacja i operacja chirurgiczna stosowane są tu zgodnie ze swoimi zwykłymi ustalonymi w sztuce znaczeniami. [0039] Termin podmiot obejmuje organizmy żyjące, w których przeprowadza się terapię przeciwnowotworową. Termin podmiot obejmuje zwierzęta (n.p. ssaki, jak koty, psy, konie, świnie, krowy, kozy, owce, gryzonie, jak myszy i szczury, króliki, wiewiórki, niedźwiedzie, naczelne (n.p. szympansy, małpy, goryle i ludzie), oraz kury, kaczki, gęsi i ich gatunki transgeniczne, oraz pochodzące o nich komórki. W korzystnym wykonaniu, termin podmiot obejmuje ludzi. [0040] Rzeczonym nowotworem może być lity nowotwór lub guz. 2 [0041] Rzeczony nowotwór lub guz może być wybrany z grupy składającej się z raka pęcherza, raka mózgu, raka sutka, raka okrężnicy, raka endometrium, raka przełyku, raka głowy i szyi, choroby Hodgkina (ziarnica), raka płuc, chłoniaka nie-hodgkinowskiego, raka jamy ustnej, raka jajnika, raka prostaty, raka macicy, raka jamy brzusznej, jednostronnego i obustronnego nerwiaka nerwu słuchowego, guza przysadki, guza przysadki i guza innego w akromegalii, guza przysadki i guza innego w gigantyzmie, gruczolakoraka, malformacji tętniczo-żylnych, raka krwi, raka szyjki macicy, zespołu Cushing a, mięsaka Ewing a, włókniakomięsaka, raka w mlekotoku, glejaka, mięsaka Kaposi ego, raka nerek, raka gardła, raka wątroby, czerniaka, oponiaka, międzybłoniaka, ziarniniaka grzybiastego, nerwiaka niedojrzałego, nerwiakowłókniakowatości typu 1 i 2, raka oczodołu, kostniakomięsaka (rak 8
EP 2 211 88 B1 kości), raka trzustki, czerwienicy, glejaka siatkówki, mięśniakomięsaka prążkowanego, wrzodu drążącego (raka komórek podstawnych), raka skóry, raka żołądka, raka jąder, raka tarczycy, raka pochwy, raka sromu, guza Wilma, i choroby Peyroniego, brodawczaka komórek łuskowatych, raka płaskokomórkowego, tłuszczakomięsaka, chrzęstniakomięsaka, raka naczyniowego (angiosarcoma), maziówczaka, raka gładkokomórkowego, torbielakogruczolakomięsaka, raka oskrzeli i gruczolaka oskrzeli, bez ograniczenia do wyżej wymienionych. [0042] Raki mózgu obejmują, bez ograniczenia do niżej wymienionych, pierwotne nowotwory mózgu spowodowane przez raka komórek mózgowych, przerzutowego raka mózgu (raka innej części ciała rozsianego do mózgu), łagodne nowotwory mózgu, pierwotne chłoniaki OUN i mięsaki mózgu. [0043] Raki pęcherza obejmują, bez ograniczenia do niżej wymienionych, raki z nabłonka przejściowego, raka płaskokomórkowego i raka powierzchniowego. [0044] Raki krwi obejmują, bez ograniczenia do niżej wymienionych, białaczkę, chłoniaka i szpiczaka. [004] Raki sutka obejmują, bez ograniczenia do niżej wymienionych, raka sutka, mięsaka sutka, chorobę Pageta, raka zrazikowego i raka przewodowego in situ. [0046] Raki okrężnicy obejmują, bez ograniczenia do niżej wymienionych, raka okrężnicy stadium od 0 do III. 2 [0047] Raki przełyku obejmują, bez ograniczenia do niżej wymienionych, raka płaskokomórkowego przełyku i gruczolakoraka przełyku. [0048] Raki płuc obejmują, bez ograniczenia do niżej wymienionych, pierwotnego raka płuc, w tym małokomórkowego i nie-małokomórkowego raka płuc, oraz przerzutowego raka płuc spowodowanego przez przerzuty innych raków, takich jak rak sutka, rak okrężnicy, rak odbytu i rak żołądka. [0049] Czerniak obejmuje, bez ograniczenia do niżej wymienionych, czerniaka skóry, czerniaka ocznego, czerniaka opon, czerniaka układu trawiennego, i czerniaka węzłów chłonnych. [000] Międzybłoniak obejmuje, bez ograniczenia do niżej wymienionych, międzybłoniaka opłucnowego, międzybłoniaka otrzewnowego, międzybłoniaka kroczowego, międzybłoniaka złośliwego i międzybłoniaka łagodnego. [001] Nerwiak obejmuje, bez ograniczenia do niżej wymienionych, nerwiaka nadnerczy, nerwiaka mózgu, nerwiaka jamy brzusznej, i nerwiaka klatki piersiowej. 9
EP 2 211 88 B1 [002] Raki jamy ustnej obejmują, bez ograniczenia do niżej wymienionych, raka języka, raka gardła, raka ust i raka dziąseł. [003] Raki przysadki obejmują, bez ograniczenia do niżej wymienionych, prolaktynomę, gruczolakoraka przysadki, kortykotropinomę, nowotwory wydzielające hormon luteinizujący (LH), nowotwory wydzielające hormon stymulujący pęcherzyki (FSH). [004] Raki skóry obejmują, bez ograniczenia do niżej wymienionych, raka komórek podstawnych (wrzodu drążącego), raka płaskokomórkowego skóry i czerniaka. [00] Raki pochwy obejmują, bez ograniczenia do niżej wymienionych, mięśniakomięsaka 2 3 prążkowanego zarodkowego i raka pochwy związanego z DES. [006] Niektóre ze związków o wzorze (I) są dostępne w handlu. Alternatywnie, związki można łatwo wytworzyć ze związków dostępnych w handlu (w tym nikotynamidu i kwasu nikotynowego) za pomocą metod syntezy dobrze znanych znawcom. Metody takie obejmują syntezę z odpowiednio podstawionych związków pirydynowych bez grupy metylowej przy pirydynowym atomie azotu, to jest w pozycji 1 pierścienia pirydyny. Czwartorzędowe związki pirydyniowe o wzorze (I), w którym X oznacza anion halogenkowy można wytworzyć z odpowiadających związków pirydynowych przez bezpośrednie metylowanie halogenkiem metylu w sposób znany per se. Czwartorzędowe związki pirydyniowe o wzorze (I), w którym X oznacza anion chlorkowy, można wytworzyć przez działanie chlorkiem metylu, tak jak ujawniono w AT131118, GB34834, US3614408, i US41390. Czwartorzędowe związki pirydyniowe o wzorze (I), w którym X nie jest anionem halogenkowym, można wytworzyć przez wymianę anionu halogenkowego na inny anion, na przykład przez działanie solą tego innego anionu, jak na przykład solą sodową lub srebrową tego innego anionu. Dla ilustracji, mleczany i octany związków o wzorze (I) można wytworzyć przez działanie na halogenek, korzystnie chlorek, odpowiednio mleczanem lub octanem srebra. Salicylany związków o wzorze (I) można wytworzyć przez działanie na halogenek, korzystnie chlorek, salicylanem sodu. [007] Związki o wzorze (I) zgodnie z wynalazkiem można podawać doustnie albo przez iniekcje, stosując dowolne postaci farmaceutyczne (kompozycje farmaceutyczne) znane w sztuce dla takiego podawania. [008] Do podawania doustnego mogą być stosowane formy stałe i ciekłe. Formy stałe obejmują tabletki, kapsułki, opłatki, proszki do roztwarzania w płynach, takich jak woda lub soki. Do wytwarzania takich stałych form mogą być stosowane wszelkie odpowiednie typowe składniki pomocnicze. Formy ciekłe obejmują w szczególności roztwory wodne, ewentualnie z dodatkiem wszelkich typowych składników pomocniczych, takich jak na przykład środki smakowe i/lub słodzące.
EP 2 211 88 B1 2 [009] Podawanie metodą iniekcji obejmuje dożylne wstrzyknięcia jednorazowej dawki, dożylne infuzje ciągłe, oraz wstrzyknięcia podskórne. Mogą być stosowane wszelkie odpowiednie formulacje do wstrzyknięć, takie jak na przykład wodne roztwory w solance, buforowane roztwory w solance, itp., z zastosowaniem typowych składników pomocniczych znanych w sztuce, takich jak konserwanty, środki izotonizujące, czy buforujące. [0060] Rzeczywiste dawki związku o wzorze (I) w zastosowaniu zgodnie z wynalazkiem mogą się zmieniać tak, aby uzyskać ilość składnika czynnego, która jest skuteczna dla uzyskania pożądanej odpowiedzi terapeutycznej zależnie od konkretnego pacjenta, użytej kompozycji i sposobu podawania, i nie jest dla pacjenta szkodliwa. [0061] Dawki mogą być zawarte w zakresie od mg do g składnika czynnego o wzorze (I) w pojedynczej dawce lub w dawkach podzielonych. W szczególności, mogą być użyte dawki takie jak mg do 1 g, lub mg do 00 mg. W niektórych wykonaniach, dawka związku o wzorze (I) wynosi około 0 mg, lub około 80 mg, lub około 60 mg, lub około 0 mg, lub około mg, lub około mg, lub około mg, lub około mg na dzień. [0062] Wybrany poziom dawki będzie zależeć od różnych czynników, w tym od aktywności konkretnego zastosowanego związku według wynalazku, czasu podawania, szybkości wydzielania konkretnego zastosowanego związku, czasu trwania leczenia, innych leków, związków, procedur lub materiałów zastosowanych w połączeniu z konkretnym związkiem, wieku, płci, wagi, stanu, ogólnego stanu zdrowia i wcześniejszej historii medycznej leczonego pacjenta, oraz podobnych czynników dobrze znanych w sztuce medycznej. [0063] Lekarz medycyny lub weterynarz, mający zwykły poziom umiejętności, będzie w stanie łatwo określić i przepisać wymaganą skuteczną ilość kompozycji farmaceutycznej. Na przykład, lekarz medycyny lub weterynarz będzie mógł rozpocząć od dawek związków według wynalazku na poziomie niższym niż wymagane dla uzyskania żądanego efektu terapeutycznego i stopniowo zwiększać dawkę aż do uzyskania żądanego efektu. [0064] Osoba o zwykłym poziomie umiejętności będzie umiała zbadać mające wpływ czynniki i określić skuteczną ilość związku leczniczego bez nadmiernego eksperymentowania. [006] Wynalazek zostanie dalej zilustrowany w odniesieniu do poniższych przykładów, które opisują szczegółowo metody oceny aktywności biologicznej związków. Przykłady [0066] Stosowano tu następujące skróty DMP 1,4-dimetylopirydynium 11
EP 2 211 88 B1 Przykład 1 Wpływ DMP na liczbę kolonii guza płuc 2 [0067] W eksperymentach wykorzystano ośmio- do sześciotygodniowe myszy samce C7BL/6 uzyskane z Ośrodka Badań Medycznych Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, Polska. W celu pozyskania komórek do testu, myszom przeszczepiono podskórnie (s.c.) 6 komórek raka płuc Lewisa (LLC), po 14 dniach rozwiniętego guza usunięto, rozdrobniono, i inkubowano przez minut w temperaturze pokojowej z 0,2% trypsyny-edta i standardowym roztworem DNazy 1. Po tym komórki przemyto i ponownie zawieszono w pożywce hodowlanej (PH; pożywka RPMI-1640 suplementowana % FBS, 0 j/ml penicyliny, 0 µg/ml streptomycyny i 2 mm L-glutaminy). Następnie myszom wstrzyknięto dożylnie (i.v.) po x komórek LLC. Czternaście dni później zwierzęta uśmiercono, do ich płuc wstrzyknięto czarny tusz, i zliczano widzialne kolonie na powierzchni płuc stosując metodę opisaną w A. Cheda, J. Wrembel-Wargocka, E. Lisiak, E. M. Nowosielska, M. Marciniak, M.K. Janiak: Single Low Doses of X-rays Inhibit the Development of Experimental Tumor Metastases and Trigger Activities of NKCells in Mice., Radiat. Res. 161: 33-340, 04, oraz E.M. Nowosielska, A.Cheda, J. Wrembel- Wargocka, M.K. Janiak: Modulation of the growth of pulmonary tumor colonies in mice after single or fractionated low-level irradiations with X-rays. Nukleonika3, Supl. 1: S9- S, 08. [0068] Myszy podzielono na grupę kontrolną nie otrzymującą leczenia i grupę leczoną, otrzymująca testowany związek DMP jako sól chlorek. Grupa leczona została podzielona na dwie podgrupy, jedną otrzymującą testowany związek poczynając od dnia 7 przed wstrzyknięciem komórek LLC i drugą otrzymującą testowany związek poczynając od dnia 7 po wstrzyknięciu komórek LLC. Związki podawano rozpuszczone w wodzie pitnej w ilości 0 mg/kg wagi ciała na 24 h. Wyniki eksperymentów przedstawiono na Fig. 1. Istotność statystyczna w odniesieniu do kontroli (U test Manna-Whitneya): wartość P < 0,0 (*); < 0,01 (**), < 0,00 (***). [0069] Można zaobserwować, że testowany związek znacznie zmniejsza liczbę przerzutów nowotworowych po wstrzyknięciu komórek nowotworowych do układu krwionośnego. Przykład 2 Wpływ DMP na przeżywalność myszy po wstrzyknięciu i.v. komórek LLC 12
EP 2 211 88 B1 [0070] Oceniano przeżywalność myszy C7BL/6 po wstrzyknięciu myszom i.v. po x komórek LLC. Myszy podzielono na grupę kontrolną nie otrzymującą leczenia i grupę leczoną, otrzymująca chlorek DMP. Grupa leczona została podzielona na dwie podgrupy, jedną otrzymującą testowany związek poczynając od dnia 7 przed wstrzyknięciem komórek LLC i drugą otrzymującą testowany związek poczynając od dnia 7 po wstrzyknięciu komórek LLC. Związki podawano rozpuszczone w wodzie pitnej w ilości 0mg/kg wagi ciała na 24 h. Wyniki eksperymentów przedstawiono na Fig. 2. Istotność statystyczna w odniesieniu do kontroli (test Mantela-Coxa): wartość P < 0,001 (DMP 0 przed); < 0,0 (DMP 0 po). [0071] Można zaobserwować, że testowany związek przedłuża przeżycie po podaniu i.v. komórek nowotworu. 1. Związek o wzorze (I) Zastrzeżenia patentowe R" R' R''' + N CH 3 (I) X - w którym R oznacza H; R jest wybrany z grupy składającej się z H i CH3; R jest wybrany z grupy składającej się z H i CH3, a X jest dopuszczalnym farmaceutycznie przeciwjonem, do stosowania do hamowania i/lub zapobiegania tworzeniu przerzutów nowotworu/guza i wtórnych nowotworów/guzów złośliwych. 2. Związek do stosowania według zastrz. 1, w którym nowotwór jest wybrany z guzów litych. 2 3. Związek do stosowania według zastrz. 1 albo 2, w którym związek o wzorze (I) jest wybrany z soli 1,2-dimetylopirydynium, 1,4-dimetylopirydynium, i 1,2,4- trimetylopirydynium. 4. Związek do stosowania według dowolnego z zastrz. 1 do 3, w którym związek o wzorze (I) jest podawany sam. 13
EP 2 211 88 B1. Związek do stosowania według dowolnego z zastrz. 1 do 3, w którym związek o wzorze (I) jest podawany w połączeniu z inną terapią przeciwnowotworową. 2 6. Związek do stosowania według zastrz., w którym rzeczona inna terapia przeciwnowotworowa jest wybrana z chemioterapii, radioterapii, terapii hormonalnej, immunoterapii, ablacji i operacji chirurgicznej nowotworu. 7. Związek do stosowania według dowolnego z zastrz. 1 do 6, w którym rzeczony nowotwór lub guz jest wybrany z grupy składającej się z raka pęcherza, raka mózgu, raka sutka, raka okrężnicy, raka endometrium, raka przełyku, raka głowy i szyi, choroby Hodgkina (ziarnica), raka płuc, chłoniaka niehodgkinowskiego, raka jamy ustnej, raka jajnika, raka prostaty, raka macicy, raka jamy brzusznej, jednostronnego i obustronnego nerwiaka nerwu słuchowego, guza przysadki, guza przysadki i guza innego w akromegalii, guza przysadki i guza innego w gigantyzmie, gruczolakoraka, malformacji tętniczo-żylnych, raka krwi, raka szyjki macicy, zespołu Cushing a, mięsaka Ewing a, włókniakomięsaka, raka w mlekotoku, glejaka, mięsaka Kaposi ego, raka nerek, raka gardła, raka wątroby, czerniaka, oponiaka, międzybłoniaka, ziarniniaka grzybiastego, nerwiaka niedojrzałego, nerwiakowłókniakowatości typu 1 i 2, raka oczodołu, kostniakomięsaka (rak kości), raka trzustki, czerwienicy, glejaka siatkówki, mięśniakomięsaka prążkowanego, wrzodu drążącego (raka komórek podstawnych), raka skóry, raka żołądka, raka jąder, raka tarczycy, raka pochwy, raka sromu, guza Wilma, choroby Peyroniego, brodawczaka komórek łuskowatych, raka płaskokomórkowego, tłuszczakomięsaka, chrzęstniakomięsaka, raka naczyniowego (angiosarcoma), maziówczaka, raka gładkokomórkowego, torbielakogruczolakomięsaka, raka oskrzeli i gruczolaka oskrzeli. 8. Związek do stosowania według dowolnego z zastrz. 1 do 7, w którym rzeczony nowotwór lub rak jest wybrany z grupy składającej się z raka sutka, raka płuc, raka okrężnicy i odbytu, raka jajników, raka prostaty, i raka układu moczowego. 9. Związek do stosowania według dowolnego z zastrz. 1 do 8, w którym związek o wzorze (I) jest podawany doustnie. 14
EP 2 211 88 B1 Rysunek Liczba kolonii komórek raka Kontrola DMP 0 przed i.v. LLC DMP 0 po i.v. LLC Fig. 1 Liczba myszy które przeżyły Kontrola DMP 0 przed DMP 0 po Procent przeżyć Czas po iniekcji komórek LLC (dni) Fig. 2