Strona 1 z 11 Program pracy koła bibliotecznego w Gimnazjum nr 4 im. ONZ Opracowała: mgr Monika Zielińska
Spis treści: 1. Wstęp 2. Cele ogólne 3. Treści, cele c szczegółowe i formy realizacji 4. Oceniane uczniów 5. Metody ewaluacji 6. Zamierzone efekty programu 1. Wstęp Praca pedagogiczna nauczyciela bibliotekarza jest ważną częścią pracy biblioteki. Dobry kontakt bibliotekarza z uczniami i stworzenie przyjaznych warunków w bibliotece szkolnej sprzyja optymalnemu rozwojowi uczniów w wielu aspektach. Zadaniem bibliotekarza jest m.in. wykorzystywanie różnorodnych form promocji książki i przygotowanie młodych ludzi do świadomego i sprawnego poruszania się w świecie środków masowego przekazu i selektywnego korzystania z informacji. Organizowane w bibliotece grupowe zajęcia z młodzieżą stwarzają szerokie pole do działań propagujących czytelnictwo i biegłość w wyszukiwaniu niezbędnych informacji. Zajęcia koła bibliotecznego stanowią bardzo ważny element działalności biblioteki gimnazjum. Uczestniczący w nich uczniowie oprócz zainteresowań czytelniczych rozwijają różnorodne zdolności. Przede wszystkim zaś poszerzają swoją wiedzę o książce i bibliotece, dzięki czemu lepiej rozumieją specyfikę i charakter pracy bibliotecznej. 2
W treści programu ujęto działania praktyczne, związane z nabywaniem przez uczniów praktycznych umiejętności z zakresu techniki bibliotecznej, jak i również wiedzę teoretyczną z dziedziny bibliotekarstwa oraz wiadomości o książkach i ich twórcach. Program jest przygotowany dla uczniów klas I III Gimnazjum nr 4 im. ONZ we Włocławku chętnie pracujących na rzecz biblioteki szkolnej. Na zajęcia uczęszczają uczniowie zainteresowani książkami, czytelnictwem, działalnością biblioteki, dobrowolnie uczestniczący w jej pracach, a także miłośnicy książek. Na początku roku szkolnego przeprowadzam nabór uczniów z klas I chętnych do pracy w kole bibliotecznym. Na pierwszym spotkaniu przedstawiam program koła, jego zadania i cele. Miejscem spotkań była biblioteka szkolna, ponieważ dzięki gromadzonym zbiorom posiada ona warunki do rozwoju twórczej osobowości ucznia. Spotkania członków koła bibliotecznego odbywają się raz w tygodniu po zajęciach lekcyjnych uczniów (45 min.). Ponadto uczniowie pomagają bibliotekarzowi podczas przerw (dyżury) i wolnych lekcji. Dokumentacja pracy koła bibliotecznego zawiera wykaz wszystkich członków koła w danym roku szkolnym oraz informacje związane z działalnością uczniów oraz wpisy do kroniki biblioteki. Po roku przeprowadzam wśród uczniów ankietę ewaluacyjną, na podstawie której dokonuję modyfikacji pewnych działań koła w kolejnym roku szkolnym. Uczniowie działający w kole bibliotecznym otrzymają na zakończenie roku szkolnego podziękowanie w formie dyplomu. 3
Po trzech latach pracy w kole bibliotecznym nagradzam uczniów. Na koniec klasy III uczniowie za swój wkład pracy otrzymują podziękowania i nagrody książkowe. 2. CELE OGÓLN LNE wzbogacanie wiedzy dotyczącej biblioteki i jej zasobów, zapoznanie z pracami organizacyjno technicznymi biblioteki i zasadami jej funkcjonowania, przygotowanie do samodzielnego poszukiwania potrzebnych informacji, pogłębianie zainteresowań czytelniczych i poznawczych, rozwijanie uzdolnień literackich, aktorskich, plastycznych i organizacyjnych, zdobywanie szerokiej wiedzy o książce i bibliotece, nabywanie praktycznych umiejętności z zakresu prac bibliotecznych wykonywanych w bibliotece, rozwijanie umiejętności sprawnego korzystania z różnych źródeł informacji, selekcjonowania i krytycznego jej odbioru, wdrażanie do obowiązkowości, odpowiedzialności i systematyczności, kształtowanie umiejętności pracy w zespole i nawiązywania właściwych relacji z rówieśnikami i otoczeniem, aktywne uczestniczenie w pracy biblioteki i szkoły. 4
3. TREŚCI, CELE SZCZEGOŁÓ OŁÓWE I FORMY REALIZACJI Lp. Treści Cele szczegółowe Formy realizacji I Prace biblioteczno techniczne Pomoc uczniom w udostępnianiu książek 1.Wyszukanie kart czytelnika 2.Wyszukiwanie i podawanie książek z półek oraz ponowne włączenie ich do księgozbioru 3. Wypełnianie kart czytelniczych Konserwacja księgozbioru 1. Utrzymywanie porządku na regałach 2. Podklejanie kartek w książkach uszkodzonych 3. Sporządzanie pod nadzorem bibliotekarza kart książek do książek z nowych zakupów Ćwiczenie umiejętności pracy w zespole 1. Równy przydział obowiązków 2. Odpowiedzialność całej grupy za wykonane zadania 3. Wzajemne wspieranie się przy realizacji danego przedsięwzięcia II Zaangażowanie się w życie kulturalne biblioteki i szkoły Wydawanie Gazetki bibliotecznej (co dwa miesiące) 5 1. Wyjazd z uczniami do jednej z redakcji gazet lokalnych, np. Gazety Pomorskiej 2. Wyjazd do siedziby radia GRA we Włocławku 3.Czytanie fachowej literatury 4.Ustalenie tematyki konkretnego numeru gazetki 5. Gromadzenie materiałów 6. Konsultacja z bibliotekarzem 7. Selekcja materiałów 8. Redagowanie gazetki 9. Rozprowadzanie gazetki
Prowadzenie przez uczni ów kroniki biblioteki szkolnej 1. Gromadzenie wiadomości o najważniejszych wydarzeniach w bibliotece i wykorzystywanie ich do prowadzenia kroniki 2. Dbałość o oprawę plastyczną kroniki Promowanie biblioteki na terenie szkoły i środowiska lokalnego 1.Dbałość o estetyczny wygląd biblioteki 2.Rozwieszanie na gazetce szkolnej i tablicach ogłoszeń zaproszeń, informacji o konkursach, wystawach 3. Rozpowszechnianie informacji o życiu biblioteki na stronie internetowej szkoły (na szkolnej stronie www) III Rozwijanie zainteresowań czytelniczych Dbałość o rozwój uczniów przez kontakt z kulturą 1.Wyjazd do Muzeum 2. Wyjazd do Biblioteki Pedagogicznej 3. Wyjazd do Biblioteki Miejskiej 4. Wyjazd do Galerii Współpraca z innymi placówkami oświatowymi 1.Współpraca z Publicznym Przedszkolem nr 36 we Włocławku 2. Współpraca ze Szkołą Podstawową nr 23 we Włocławku (w ramach akcji Cała Polska czyta dzieciom oraz innych) Realizowanie tematyki związanej z edukacją czytelniczą i medialną 6 1. Dyskusja na temat nowości książkowych 2. Pisanie recenzji do Gazetki bibliotecznej 3. Oglądanie filmu wybranego przez młodzież, dyskusja, redagowanie recenzji do Gazetki bibliotecznej
IV Imprezy biblioteczne Pomoc koła w przygotowaniu konkurów, wystaw i innych imprez organizowanych przez bibliotekę; czynny udział w konkursach 1. Przygotowanie wystawek w gablocie szklanej (wiersze uczniów, walentynki i in.) 2. Przygotowanie obchodów świąt bibliotecznych (Międzynarodowy Miesiąc Bibliotek Szkolnych, Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich, Tydzień bibliotek szkolnych) 3. Przygotowywanie konkursów (O Patronie Szkoły, Tradycje bożonarodzeniowe, Karykatura Pisarzy) 3. Przygotowanie wystaw na tablicy korkowej (F. Chopin, Cz. Miłosz, M. Skłodowska Curie) 4. OCENIANIE UCZNIÓW W przypadku każdej systematycznej pracy dydaktycznej czy wychowawczej, a nawet twórczej ocena osiągnięć staje się koniecznym składnikiem działań nauczyciela. Oceniamy nie tylko ucznia ale również i siebie. Dzięki dokonanej ocenie możemy podejmować kroki, dające nam możliwość modyfikowania swojej pracy. Uczeń otrzymuje niezbędną informację zwrotną, która może stać się źródłem satysfakcji lub mobilizacji do dalszych wysiłków, o ile zostanie sformułowana i przekazana w odpowiedni sposób. Kiedy oceniani są uczniowie pracujący w pozalekcyjnym kole zainteresowań ocena za pomocą stopnia nie jest konieczna, chociaż zapewne większość gimnazjalistów z języka polskiego lub dodatkowe punkty do oceny z zachowania za aktywność otrzyma. Ocena nasza ma więc formę opisową, w której przedstawia się rodzaje zajęć w jakie angażował się 7
konkretny uczeń, częstotliwość w zajęciach, a także dokonania twórcze poszczególnych osób. W zajęciach koła bibliotecznego uczestniczą chętni uczniowie, dlatego ocena ma charakter pochwały ustnej lub pisemnej. W trakcie realizacji programu ocenianiu podlegać będą: aktywność i zaangażowanie uczniów, wytwory pracy werbalne i niewerbalne, umiejętność stosowania przekazanej wiedzy w praktyce. 5. METODY EWALUACJI Obiektem ewaluacji jest program pozalekcyjnego koła bibliotecznego, założonego i prowadzonego przez nauczyciela bibliotekarza w Gimnazjum nr 4 im. ONZ. Ewaluacja będzie obejmować: obserwowanie uczniów w trakcie zajęć, odgrywanie ról, drama, wytwory pracy, gromadzenie i selekcje materiałów do gazetki szkolnej i na stronę internetową. Ewaluacja będzie służyła modyfikowaniu metod pracy oraz wzbogacaniu wiedzy na temat uzdolnień i zainteresowań młodzieży, a przy tym jej wyniki poznają nauczyciele uczący członków koła. Umożliwi lepsze rozpoznanie potrzeb uczniów. Techniką umożliwiającą dokonanie ewaluacji będzie rozmowa wywiad, karta obserwacji, a także ankieta skonstruowana dla członków koła. Przykładowe pytania, jakie mogą się znaleźć w ankiecie: Czego się nauczyłeś/aś? Czy odpowiadały Ci ćwiczenia wykonywane na lekcji? Jeśli nie, jak je zmienić? 8
Czy jakieś ćwiczenie sprawiło Ci dużą trudność? Które? Dlaczego? Co było najciekawsze? Czy chcesz coś jeszcze dodać? Tego bym sobie życzył Chcę o tym zapomnieć, to jest dla mnie nieprzyjemne Kolejne metody ewaluacji to: Rundka wypowiedzi każdy uczeń kończy rozpoczęte zdanie: Zajęcia moim zdaniem albo podobało mi się, nie podobało mi się. Jeśli 9
jest nieco więcej czasu, to można zaproponować uczestnikom zajęć rundkę dłuższych wypowiedzi o tym, co sadzą o zajęciach. Nazwij swoje uczucia w tej chwili to także forma rundki wypowiedzi. Każdy uczeń odpowiada na to pytanie. Uczniowie w kręgu dzielą się swoimi uczuciami i emocjami: jestem zadowolona, jestem zaciekawiony, zmęczony, itp. Obserwatorzy przy dyskusji, grach czy scenkach warto posadzić zewnętrznych obserwatorów. Ich rola polegała będzie na przyglądaniu się pracy uczniów i przekazywania im pod koniec zajęć, informacji zwrotnych. Uwagi obserwatorów są ważnym elementem ewaluacji zajęć, ułatwiają wyciąganie wniosków i podejmowanie decyzji o ewentualnych korektach lub zmianach. 6. ZAMIERZONE EFEKTY PROGRAMU Uczniowie: poszerzają swoją wiedzę o książce i bibliotece, nabywają praktycznych umiejętności z zakresu techniki bibliotecznej, kształtują w sobie takie cechy charakteru jak: poczucie obowiązku, systematyczność, samorządność, dokładność pracy, zamiłowanie do ładu i porządku, poszanowanie mienia bibliotecznego, umiejętność pracy w grupie, mają możliwość ujawnienia i rozwijania różnych zdolności: plastycznych, pisarskich, organizacyjnych, aktorskich, dziennikarskich, mają możliwość rozwijania i pogłębiania swoich zainteresowań czytelniczych i poznawczych, 10
zdobywają umiejętności sprawnego korzystania z informacji medialnej oraz samodzielnego dokonywania selekcji tychże informacji, aktywnie uczestniczą w życiu kulturalnym biblioteki i szkoły, mają możliwość poznania placówek kulturowych, zapoznają się z technikami samokształceniowymi i potrafią je stosować. 11