SPRAWOZDANIE z wykonania scalenia gruntów na obiekcie Marysiek pow. mławski, woj. mazowieckie w ramach działania Poprawianie i rozwijanie infrastruktury związanej z rozwojem i dostosowaniem rolnictwa i leśnictwa poprzez scalanie gruntów objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007 2013. I. Charakterystyka obiektu Ogólna powierzchnia obszaru scalenia wynosi 412,9472 ha. Liczba działek wchodząca w skład obszaru scalenia wynosi 622. Obszar scalenia składa się z części trzech wsi: 1. Marysiek gm. Strzegowo, o powierzchni 355,2772 ha. Na obszarze tym występują słabe grunty orne V i VI klasy bonitacyjnej. Jedynie na obniżeniach występują użytki zielone klasy IV. Na obszarze wsi Marysinek występuje typ zabudowy kolonijnej z pojedynczymi zagrodami oraz zabudowy kolonijnej gniazdowej z dwoma, trzema zagrodami. 2. Rudowo gm. Strzegowo, dwa kompleksy o łącznej powierzchni 43,7500 ha. Są to najbardziej rozdrobnione grunty wsi Rudowo bezpośrednio przyległe do obrębu Marysinek. Kompleks wysunięty najbardziej na północ stanowią w przeważającej części użytki zielone IV i V klasy bonitacyjnej, znajdujący się w sąsiedztwie zabudowań wsi Rudowo. Natomiast w kompleksie położonym w południowej części obrębu Rudowo przeważają grunty orne klasy V i VI poprzeplatane śródpolnymi skupiskami drzew i krzewów. 3. Budy Matusy gm. Radzanów o powierzchni 13,9200 ha, wśród których znajdują się grunty zabudowy zagrodowej. W przeważającej części są to grunty orne klasy VI oraz użytki zielone klasy IV z licznymi zakrzewieniami i zadrzewieniami. Jest to teren równinny z gęstą siecią rowów przebiegających w naturalnych obniżeniach terenu z licznymi zabagnieniami porośniętymi olszyną, do których doprowadzone są rowy odwadniające pobliskie pola. W krajobrazie dominują pola uprawne poprzeplatane śródpolnymi skupiskami drzew i zakrzewień. Obiekt od strony południowej oraz północno - wschodniej graniczy z dużymi kompleksami leśnymi, co zwiększa walory krajobrazowe natomiast przysparza problemów w rolniczym gospodarowaniu tych terenów ze względu na szkody wyrządzane przez dziką zwierzynę. Na części działek nr ewidencyjny 414/5; 414/9 znajduje się stanowisko archeologiczne nr AZP 42-59:1 ze śladami osadnictwa z przełomu neolitu i epoki brązu. Poza tym na obiekcie scaleniowym nie występują żadne obszary i obiekty chronione. Sieć dróg Sieć dróg transportu rolnego nie spełnia warunków dogodnej obsługi rolnictwa. Przez środek obiektu przebiega asfaltowa droga powiatowa Miączyn Mały Rudowo Radzimowice, której długość na obszarze scalenia wynosi 0,9 km. Jej przebieg wymaga regulacji, gdyż posiada zmienną szerokość, nie odpowiadającą parametrom drogi powiatowej. Pozostałe drogi w zdecydowanej większości gruntowe są wąskie drogi, wyboiste i okresowo nieprzejezdne. Część z nich wymaga dostosowania do istniejącej rzeźby terenu. Ponadto część działek nie posiada dostępu do dróg publicznych.
Stosunki wodne Istniejące cieki na obszarze scalenia są zaliczone do melioracji szczegółowych. Wykonane były w latach 1965 66 i w obecnym stanie technicznym wymagają całkowitej przebudowy przekroju podłużnego i poziomego tak, aby w sposób właściwy mogły pełnić funkcję rowów odwadniająco nawadniających normalizujących wadliwe stosunki wodno gruntowe na obszarze scalenia. Istotny wpływ na istniejące wadliwe stosunki wodne ma duża populacja bobrów, które swoimi żeremiami tamują odpływ wód i niszczą urządzenia melioracyjne. Struktura władania Ogólna powierzchnia obszaru scalenia wynosi 412,9472 ha w tym: 1. Agencja Własności Rolnej Skarbu Państwa - 1,68 ha ( 6 działek). 2. Skarb Państwa - 0,30 ha (1 działka). 3. Gmina Strzegowo Mienie Gminne - 0,11 ha (2 działki). 4. Lasy Państwowe - 3,50 ha (5 działek). 5. Drogi 7,46 ha (23 działki). 6. Gospodarstwa indywidualne 399,8972 ha (575 działek). Grunty gospodarstw indywidualnych stanowią 96,8 % ogólnej powierzchni scalenia. Gspodarstwo średnio składa się z 9,4 działek o średniej powierzchni 0,70 ha. Najbardziej rozdrobnione gospodarstwa składają się z 20 do 34 działek położonych w naprzemiennej szachownicy. Przeprowadzenie postępowania scaleniowego na obiekcie Marysiek jest konieczne ze względu na potrzeby osiągnięcia następujących celów: 1. Zmniejszenie liczby działek w gospodarstwie. 2. Likwidacja uciążliwej szachownicy. 3. Racjonalne ukształtowanie rozłogów gospodarstw. 4. Dostosowanie granic działek do systemu urządzeń melioracji wodnych, dróg oraz rzeźby terenu. 5. Wytyczenie funkcjonalnej sieci dróg o parametrach technicznych dostosowanych do współcześnie stosowanych maszyn. 6. Zapewnienie każdej działce dostępu do drogi o charakterze dróg publicznych. 7. Korektę granic i powiększenie siedlisk rolniczych. II. Geodezyjne materiały wyjściowe 1. Mapa i operat ewidencji gruntów założona na podstawie zdjęć lotniczych wykonanych w latach sześćdziesiątych (w wersji numerycznej z wektoryzacji ), 2. Zarys pomiarowy z 1971r. 3. Operat regulowania własności gospodarstw rolnych. 4. Operat klasyfikacyjny z 1971 r. 5. Operaty jednostkowe z opracowań do celów prawnych 6. Osnowa szczegółowa III klasy. Analiza materiałów archiwalnych wykazała ich małą aktualność w zakresie użytków gruntowych, liczne błędy w przebiegu granic działek, brak jednoznacznych danych dotyczących granic zewnętrznych obszaru scalenia. W celu prawidłowego opracowania pierworysu mapy obszaru scalenia koniecznym było wykonanie: - aktualizacji użytków gruntowych na całym obszarze scalenia, - ustalenia i pomiaru granicy zewnętrznej, - pomiaru wszystkich rowów melioracyjnych, - korekty przebiegu granic około osiemdziesięciu działek.
III. Ocena trudności obiektu Obiekt Marysiek charakteryzuje się dużym stopniem trudności w opracowaniu projektu scalenia ze względu na: 1. Niską jakość i małą aktualność materiałów wyjściowych do pracowania pierworysu mapy obszaru scalenia. 2. Objęcie scaleniem gruntów leśnych. 3. Bardzo duża plamistość użytków gruntowych i klas gruntów oraz duże różnice w wartości drzewostanu. (Spowodowało to konieczność wydzielenia 873 konturów szacunkowych. Program scaleniowy MK SCAL nie przewidywał możliwości przetworzenia takiej ilości konturów szacunkowych. Autor programu firma GeoDeZy musiała dostosować go do naszych potrzeb). 4. Nieregularna i w dużym stopniu zniszczona sieć rowów melioracyjnych. 5. Duże oddziaływanie na część obiektu dzikiej zwierzyny, głównie dzików i bobrów. Bobry powodują zniszczenia rowów, podtopienia i zabagnienia części terenu. 6. Brak gruntów Skarbu Państwa na powiększenie gospodarstw. 7. Wejście do obszaru scalenia części trzech wsi. IV. Założenia projektowe i przyjęte rozwiązania Założenia projektowe 1. Wytyczenie i urządzenie funkcjonalnej sieci dróg transportu rolnego dostosowanych do współcześnie stosowanych maszyn rolniczych. 2. Zapewnieniu każdej poscaleniowej działce dostępu do drogi publicznej. 3. Likwidacja uciążliwej szchownicy. 4. Poprawa struktury obszarowej gospodarstw rolnych, zmniejszenie ilości działek w poszczególnych gospodarstwach. 5. Zmniejszenie ilości działek o kształtach niedogodnych do uprawy mechanicznej. 6. Wydzielenie gruntów ekwiwalentnych dla rolników w możliwie jak najmniejszej odległości od siedziby gospodarstwa. 7. Dostosowanie granic działek do systemu urządzeń melioracji wodnych. 8. Wydzielenie niezbędnych gruntów na cele infrastruktury technicznej i społecznej w ramach postępowania scaleniowego - bez procedur wywłaszczeniowych, 9. Opracowaniu dla scalanego obszaru dokumentacji katastralnej o aktualnie wymaganych parametrach technicznych, Przyjęte rozwiązania 1. Projektowanie nowych i likwidacja zbędnych dróg wiejskich. Powierzchnia dróg gminnych przed scaleniem wynosiła 6,93 ha. w 21 działkach ewidencyjnych. Po scaleniu wyznaczono dwadzieścia trzy drogi o łącznej powierzchni 12,0530 ha. Dodatkowo przez część obiektu przebiega droga powiatowa. Drogi te oprócz jednej działki nr 973 będącej we współwłasności (każdy z współwłaścicieli ma do niej dostęp ze swojej działki) zapewniają dojazd do wszystkich działek. Zgodnie z projektem ogólnym zaprojektowano nowy przebieg drogi (nr 8), na całym przebiegu jest nieprzejezdna i wymaga utwardzenia. Część nowo zaprojektowanej drogi (nr 5) również jest nieprzejezdna i wymaga urządzenia. Od zbiegu dróg (nr 8 i nr 5) w kierunku do drogi powiatowej występuje rozlewisko, które obecnie jest nieprzejezdne i wymaga budowy nowego przepustu. Dokonano
sprostowania drogi (nr 7) i obecnie biegnie po gruntach rolnych również wymaga urządzenia. Pozostały układ dróg pozostał w starym stanie. Dokonano jedynie poszerzeń oraz w niektórych miejscach sprostowań dotychczasowych dróg. 2. Projektowanie działek dla gospodarstw indywidualnych: Ekwiwalenty zostały wydzielone zgodnie z przepisami ustawy o scaleniu i wymianie gruntów. Różnica wartości gruntów wraz z drzewostanem, przed scaleniem i po scaleniu w gospodarstwach indywidualnych po potrąceniach na drogi mieści się w granicach 3% i maksymalnie wynosi od +2,40% do 2,16%. Maksymalna różnica w powierzchni gospodarstw indywidualnych mieści się w 20 % i maksymalnie wynosi od +17,40% do 13,33%, Proporcje pomiędzy poszczególnymi użytkami w gospodarstwach są zbliżone do proporcji istniejących przed scaleniem i zgodne z życzeniami uczestników scalenia, kształt działek i ich granice są dostosowane do przebiegu istniejących i nowoprojektowanych dróg oraz istniejących rowów melioracyjnych, życzenia uczestników scalenia co do lokalizacji nowych gruntów uwzględniono w ok. 80%. Pozostałych 20% nie uwzględniono, ponieważ: - część życzeń rolników dotyczyła tych samych lokalizacji, - nie było technicznych możliwości realizacji życzeń. Siedliska rolnicze położone w obrębie Rudowo są w zwartej zabudowie i grunty wchodzące w skład scalenia za siedliskami pozostawiono praktycznie bez zmian. Natomiast na pozostałym obszarze scalenia występuje typ zabudowy kolonijnej z pojedynczymi zagrodami oraz typ zabudowy kolonijnej gniazdowej z dwoma, trzema zagrodami. Wydzielany ekwiwalent starano się umiejscowić jak najbliżej siedlisk. Zabieg scalenia dla uczestników scalenia mieszkających we wsi Rudowo, a posiadających grunty we wsi Marysinek w niewielkim stopniu wpłynął na zmniejszenie odległości do poszczególnych działek, ale w znacznym stopniu zmniejszyła się ich liczba. Grunt na nowoprojektowane i regulację dotychczasowych dróg transportu rolnego przekazała : - Agencja Nieruchomości Rolnych 1,68 ha, - Skarb Państwa Starostwo Powiatowe w Mławie 0,30 ha, - Mienie Gminne Gmina Strzegowo 0,11 ha oraz zastosowano następujące współczynniki potrąceń w zależności od obrębu: - Marysinek 1,00% - Rudowo 0,36% - Budy Matusy 2,33% Po scaleniu liczba działek zmniejszyła się z 622 do 275. Średnia powierzchnia działki wzrosła z 0,70 ha do 1,65 ha. Średnia liczba działek w gospodarstwie zmniejszyła się z 9,5 do 4. V. Ciekawsze rozwiązania projektowe W celu jak najmniejszej ingerencji w środowisku i ochrony istniejących walorów krajobrazowych zachowano w większości przypadków istniejący kształt dróg. Zmieniając ich parametry jednak w taki sposób by zostały zachowane elementy kultu religijnego kaplice i krzyże przydrożne oraz istniejące zadrzewienia przydrożne. W celu ochrony dwóch ponad 100 letnich dębów zaszła konieczność zwężenia drogi nr 4 z 10 do 8 metrów.
Występujące zadrzewienia po niektórych miedzach, zadrzewienia śródpolne w szczególności na pastwiskach zostały uwzględnione i zachowane w projekcie. Spełniają one rolę krajobrazową, zapór wiartochronnych, oraz gospodarczą, np. trwałość granic, cień na pastwiskach. VI. Opis stosowanych technologii projektowych, pomiarowych i obliczeniowych Pomiar sytuacji oraz wyniesienie projektu wykonano tachimetrem Leica TC 307 oraz GPS Leica 1200 metodą RTK. Całość prac obliczeniowych wykonano w programie Win Kalk Wersja 3.8. Analizy porównawcze, opracowanie operatu szacunkowego, prace projektowe i końcowy rejestr ewidencji gruntów wykonano w programie MK 2005 i współpracujących z nim aplikacjach MK SCAL moduły obliczeniowy i kontrolno bilansujący autorstwa Biura Usług Informatycznych i Geodezyjnych GeoDeZy S.C. z siedzibą w Krakowie. Program pracuje na platformie Bentley Power Draft 2004. W szczególności wykorzystanie programu MK SCAL i współpracujących z nim aplikacji scaleniowych pozwoliło na znaczące przyspieszenie całości prac technicznych. Przy wykorzystaniu w/w oprogramowania zostało wykonane: - porównanie stanu prawnego ewidencji gruntów (Ewopis) z numeryczną mapą ewidencyjną scalanego obrębu, - mapę szacunku porównawczego gruntów, - rejestr szacunku porównawczego gruntów, - ustalenie wielkości wydzielanych ekwiwalentów po potrąceniach na drogi, połączeniu niektórych jednostek rejestrowych, zniesienie współwłasności, - całość prac projektowych z bieżącą kontrolą wysokości wydzielonych ekwiwalentów, - określenie procentowych błędów projektowania wartości i powierzchni, - rejestr gruntów po scaleniu. Ostrołęka dn. 14 października 2011 r.