ANALIZA STRUKTURY PRZESTRZENNEJ GRUNTÓW WSI KRZECZOWICE PO ZAKOŃCZENIU PRAC SCALENIOWYCH.

Transkrypt

1 IX Międzynarodowa Konferencja Studencka Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu SKN GEO-Team Wyższa Szkoła Inżynieryjno- Ekonomiczna w Rzeszowie Autorzy: Renata Cich, Dorota Szabała Opiekun naukowy mgr inż. Przemysław Leń ANALIZA STRUKTURY PRZESTRZENNEJ GRUNTÓW WSI KRZECZOWICE PO ZAKOŃCZENIU PRAC SCALENIOWYCH. Streszczenie: Celem pracy jest przedstawienie zjawiska prac scalania gruntów wykonanych na terenie woj. Podkarpackiego. Wybrane zagadnienia dotyczy obiektu Krzeczowice położonego w gminie Kańczuga. Oceny te zostały wykonane w formie opisowej i graficznej. Wyniki analizy opracowano na podstawie danych uzyskanych z ankiet przeprowadzonej przez SKN GEO- Team wśród mieszkańców analizowanej miejscowości. I. Wprowadzenie Użytki i działki rolne województwa podkarpackiego charakteryzują się dużym rozdrobnieniem, często o niekształtnej formie. Układ dróg nie zapewnia dogodnego, dla maszyn rolniczych, dostępu do gruntów. Jeśli dodamy do tego małe działki siedliskowe i ustanowione dla nich służebności, mamy obraz struktury obszarowej województwa podkarpackiego, która stanowi poważną barierą rozwoju rolnictwa. Produkcja rolna w tych warunkach obciążona jest nadmiernymi kosztami, a rozwój gospodarstw rolnych jest utrudniony. Rolnictwo w warunkach województwa podkarpackiego stanowi jedną z głównych gałęzi gospodarki, wpływając na poziom rozwoju i standard życia blisko 60% jego mieszkańców. Rolnictwo na Podkarpaciu ma głównie charakter tradycyjny, a zdecydowana większość gospodarstw prowadzi wielokierunkową, ekstensywną produkcję rolną. Wady ukształtowania przestrzeni rolniczej można stopniowo eliminować poprzez scalenia i wymiany gruntów. Stąd też, istnieje pilna potrzeba zintensyfikowania kompleksowych prac w zakresie scalania i wymiany gruntów, którymi na terenie województwa powinny być objęte gospodarstwa posiadające około 60 % ogółu użytków rolnych. 1 1 Noga K Scalenia gruntów podstawą rozwoju obszarów wiejskich rozdrobnionego rolnictwa południowo-wschodniej Polski 1

2 Zasady prowadzenia postępowania scaleniowego uregulowane są w ustawie z dnia 26 marca 1982 roku o scalaniu i wymianie gruntów. Zgodnie z art. 1 ustawy o scalaniu i wymianie gruntów: celem scalenia gruntów jest tworzenie korzystniejszych warunków gospodarowania w rolnictwie i leśnictwie poprzez poprawę struktury obszarowej gospodarstw rolnych, lasów i gruntów leśnych, racjonalne ukształtowanie rozłogów gruntów, dostosowanie granic nieruchomości do systemu urządzeń melioracji wodnych, dróg oraz rzeźby terenu. Prace te, aby mogły być należycie wykonane, muszą łączyć cele wszystkich zainteresowanych danym przedsięwzięciem w jedną harmonijną całość. Tworzenie nowego ładu przestrzennego dotyczy nie tylko podziału własnościowego gruntów, ale obejmuje szeroki zakres zagadnień ogólno-społecznych i ekologicznych. W wyniku podjętych uzgodnień udało się doprowadzić do: racjonalnego wykorzystania gruntów zgodnie z istniejącymi warunkami przyrodniczymi, zachowania lub przywrócenia walorów przyrodniczych środowiska, poprawy technicznych warunków prowadzenia produkcji rolniczej, zmniejszenia nakładu pracy na jednostkę powierzchni, min. dzięki skróceniu czasu przeznaczonego na dojazdy i dojścia do działek, poprawy systemu istniejących dróg obsługi pól, poprawy urodzajności gruntów rolnych przez regulację stosunków wodnych w glebie, poprawę zabezpieczenia przeciwerozyjnego gleb, pozyskania terenów pod inwestycje publiczne, w tym w szczególności pod urządzenia ochrony przeciwpowodziowej, Fotografia 1 Scalenia gruntów to jedno z ważniejszych zadań polskiego rolnictwa w unijnej rzeczywistości. Wcześniej, sukcesem zakończyło się scalanie gruntów w Krzeczowicach (pow. przeworski) (fot. Archiwum) 3 2

3 Projekt scalenia gruntów wsi Krzeczowice zatwierdzony został przez Starostę Przeworskiego decyzją z dnia 28 czerwca 2007 roku przy niemal pełnej aprobacie ze strony zainteresowanych rolników. O scalenie gruntów wnioskowało 332 właścicieli gruntów, których łączna powierzchnia wynosiła 642,96 ha, co stanowiło 82,49% ogólnej powierzchni wsi. Minister Rolnictwa wspólnie z Zarządem Głównym Stowarzyszenia Geodetów Polskich, przyznał wykonawcą projektu scalenia wsi Krzeczowice III miejsce w XXXI Ogólnopolskim Konkursie Jakości Prac Scaleniowych. Wieś Krzeczowice położona jest na Pogórzu Rzeszowskim, na krawędzi Karpat, w Kotlinie Sandomierskiej. Pierwsze informacje o Krzeczowicach sięgają 1515 roku. Nazwa miejscowości pochodzi od nazwiska Krzesz - byłego właściciela Region charakteryzuje się pofałdowaniami terenu z niewielkimi wzniesieniami. Położona jest we wschodniej części województwa podkarpackiego, należy do gminy Kańczuga w powiecie przeworskim. Odległość od siedziby Starostwa Powiatowego w Przeworsku wynosi 8 km, do najbliższego miasta Kańczuga 2,5 km, a do Rzeszowa 48 km 2. 2 Paweł Kamiński, PRACA DYPLOMOWA-INŻYNIERSKA 2008 Technologia scalania gruntów w woj. podkarpackim, na przykładzie obiektu Krzeczowice, gm. Kańczuga 3

4 W ramach zagospodarowania po scaleniowego znacznie zmniejszyła się liczba działek ewidencyjnych o 28 % (z 1892 przed scaleniem do 1374 po scaleniu), zwiększenie średniej powierzchni działki z 0,43ha do 0,57ha wytyczenie i urządzenie funkcjonalnej sieci dróg dojazdowych do gruntów rolnych, dostosowanych do współcześnie stosowanych maszyn rolniczych, zapewnienie każdej działce dostępu do drogi o charakterze publicznym (powierzchnia dróg przed scaleniem wynosiła 3,23 ha, zaś po scaleniu ich powierzchnia wzrosła do 29,90 ha) przeprowadzono renowację 9,2 km rowów melioracyjnych, wybudowano 210 niezbędnych nowych mostków, przepustów i zjazdów do wydzielonych w wyniku scalenia działek. ze względu na wyjątkowo dobre warunki glebowe (głównie I klasy bonitacyjnej) dokonano pełnej rekultywacji gruntów (zasypanie wąwozów erozyjnych). zniesienie współwłasności nieruchomości (głównie drogowych), opracowanie dokumentacji ewidencyjnej o aktualnie wymaganych parametrach technicznych Charakterystyka wybranych parametrów badanej wsi przed i po scaleniu tabela nr 1 Wyszczególnienie Przed scaleniem Po scaleniu Liczba jednostek rejestrowych 604 Liczba działek ewidencyjnych Średnia powierzchnia działki 0,43 ha 0,57 ha Ogólna powierzchnia dróg gminnych 3,23 ha 29,90 ha Ogólna powierzchnia dróg powiatowych 6,95 ha 9,86 ha 2.Wyniki badań Przedstawiona analiza dotyczyła oceny życia na obszarze po scaleniowym w miejscowości Krzeczowice. Wieś Krzeczowice jest zamieszkiwana przez 989 mieszkańców. Dominuje tutaj sektor prywatny gospodarki rolnej. Na ogólna powierzchnie 779,4107 ha na sektor prywatny przypada 599,13 ha co stanowi 76,87% i sektor publiczny, na który przypada 180,2807 ha co stanowi 23,13 %. 4

5 Powierzchnia ogólna obrębu Struktura władania gruntami Tabela nr 2 Sektor publiczny Sektor prywatny w tym: Razem ANR PGL Własność komunalna Pozostałe Razem Gospodarstwa rolne Grunty pozostałe ha % Ha % ha % ha % ha % ha % ha % ha % Źródło: ewidencja gruntów i budynków, obliczenia własne Na ogólną liczbę 214 gospodarstw rolnych, zajmuje ono łącznie powierzchnię 559,3371 ha. Najwięcej bo 93 to gospodarstwa w przedziale od 2-4,99 ha. Średnia gospodarstwa w tym przedziale to 2,10 ha. Drugą grupę stanowią gospodarstwa najmniejsze w przedziale od 1 do 1,99 ha, jest ich 79 a ich średnia powierzchnia to 1,08 ha.. W przedziale 5-9,99 ha jest 25 gospodarstw o powierzchni 4,41 ha. Gospodarstw dużych tzn. w przedziale 10-14,99 ha jest 3 a ich powierzchnia to 8,25 ha. Powyżej 15 ha jest tylko 4 gospodarstwa o przeciętnej powierzchni 15,45 ha. 3 Ilość gospodarstw 1-1,99 (ha) 2-4,99 (ha) 5-9,99 (ha) 10-14,99 (ha) powyżej 15 (ha) 12% 6% 2% 43% 37% Wykres 1. Ilość gospodarstw rolnych 1 2 Kamiński P Technologia scalania gruntów w woj. podkarpackim, na przykładzie obiektu Krzeczowice, gm. Kańczuga 5

6 Opinię którą uzyskaliśmy z wyniku ankiety przeprowadziliśmy z 26% właścicieli gospodarstw rolnych występujących we wsi Krzeczowice. Wynika z niej, że 48(85,71%) ankietowanych jest zadowolonych z wyniku prac scaleniowych. 6(10,71%) nie podziela zdania większości a tylko 2 osoby nie dały odpowiedzi co stanowi 3,57% badanych. Przez scalenie działki zostały przybliżone do siedlisk rolników w 57,14%, 41,06% nie zmieniły swego położenia a tylko w jednym przypadku (1,79%) nie uzyskano odpowiedzi. 76,79% ankietowanych informuje że działki należące do niego były rozrzucone po obszarze prac kameralnych, tylko 23,21% twierdzi że działki były położone niedaleko siebie. Stan techniczny dróg do działek przed scaleniem przedstawia się następująco 85,71% ankietowanych przed scaleniem uważa stan dróg za zły. Tylko 1,79% jest zdania że drogi są utrzymana dobrze a 12,5% uważa że ich stan nie uległ zmianie. Po scaleniu sytuacja z drogami odwróciła się: 85,71% uważa że dojazd jest dobry a tylko 1,79% że drogi są źle utrzymane. Stan techniczny dróg 85,71 % Przed scaleniem 85,71 % Po scaleniu 1,79 % 1,79 % 12,50 % 12,50 % dobry zły taki sam Wykres 3. Stan techniczny dróg. W 64,29% gospodarstw wszystkie ziemie uległy procesowi scalenia, 30,36% respondentów twierdzi że nie wszystkie grunty należące do jego gospodarstwa brały udział w scaleniu a 5,36% nie odpowiedziało. Informacje dotyczące etapów i czynności postępowania było jasne dla 87,50%, jak twierdzi pozostała reszta informacje te były nie zupełne (12,50%). Podsumowanie Jednym z ważniejszych celów scalenia była likwidacja szachownicy wewnętrznej gruntów i poprawa rozłogu gospodarstw. Cel został osiągnięty, liczba działek została zmniejszona przez co skróciły się drogi dojazdowe, a co za tym idzie czas i koszty przejazdu. Poprawa tych czynników wpłynęła na ekonomie gospodarstw. Zmniejszenie liczby działek jest w gospodarstwie jest odwrotnie proporcjonalna do ich powierzchni, a 6

7 większe powierzchnie pól dają możliwość zastosowania nowoczesnego i wydajnego sprzętu rolniczego. Efektem prac scaleniowych jest również uporządkowanie stanu władania gruntami oraz uaktualnienie i uzupełnienie danych ewidencyjnych. Reasumując zapotrzebowanie na prace scaleniowe woj. podkarpackim jest bardzo duże. Potrzeba prowadzenia prac scaleniowych nie podlega dyskusji. W sposób kompleksowy rozwiązywały by wszystkie wadliwości i niedomogi w rolnej i leśnej przestrzeni produkcyjnej. Literatura 1. Noga K Scalenia gruntów podstawą rozwoju obszarów wiejskich rozdrobnionego rolnictwa południowo-wschodniej Polski 2. Kamiński P.,2008 Technologia scalania gruntów w woj. Podkarpackim na przykładzie obiektu Krzeczowice, gm. Kańczuga. 3. rtpicture&sectioncat=artpicture 7